نمادهای خوش یمنی در چین باستان (چهار موجود مقدس)

از دانشنامه ملل

در قدیم، مردم چین معتقد بودند که «چی­لین» (تک شاخ)، سیمرغ، لاک پشت و اژدها، چهار حیوان دارای روح هستند. از این رو، آن­ها را چهار حیوان مقدس می‌­نامیدند و به­ عنوان نماد شگون و خوش یمنی از آن­ها یاد می‌­کردند. در حقیقت، به جز لاک پشت، سه حیوان دیگر افسانه‌­ای بوده و وجود خارجی نداشته و زاییده­‌ی تخیلات مردم هستند.

مجسمه منتسب به چیلین

بدن «چی­لین» افسانه‌­ای، مانند بدن گوزن بوده ولی پوشیده از«فلس» است. بر پیشانی آن یک شاخ وجود دارد و روی شاخ یک توپ گوشتی قرار دارد. پایش مانند سم اسب و دمش همانند دم گاو است.

«چی­لین» حیوانی مهربان و خوش اخلاق بوده و امپراتوران گذشته آن ­را به­ عنوان نماد آرامش و آبادی دنیا می­‌دانستند. در شهر ممنوعه و کاخ تابستانی شهر پکن و سایر محل­‌های سکونت امپراتور و پارک­‌ها، مجسمه‌های مسی و سنگی «چی­لین» دیده می­‌شود. مردم نیز به «چی­لین» بسیار اهمیت می‌­دهند و هنگام عید بهاره مردم مناطق جنوب رودخانه‌­ی «یانگ­تسه»، «چی­لین»های کاغذی درست می‌­کنند و جلوی خانه­‌ها به نمایش گذاشته و برای هم آرزوی نیکی و خوشبختی می‌­کنند. هم­چنین در چین، حکایت «فرستادن فرزند توسط چی­لین» بین مردم رایج است و مردم «چی­لین» را نماد نسل آینده و سمبلی از امید به تولد فرزند نجیب  و تداوم نسل می­‌دانند.

نقش و کنده‌کاری سیمرغ و اژدها

سیمرغ، پرهای رنگارنگ و بر روی سرش کاکلی زیبا دارد؛ در واقع سیمرغ پرنده‌­ی خوش یمن خیالی و ترکیبی از ویژگی­‌های سایر پرندگان و حیوانات است. در افسانه­‌های چینی، سیمرغ پادشاه پرندگان و نماد خوش یمنی، صلح و راستی است. امپراتوران چین، سیمرغ را نیز مانند اژدها نماد بزرگی و قدرت می­‌دانستند. هر چیزی را که نام سیمرغ بر آن می­‌گذاشتند، مانند ارابه­‌ی سیمرغ یا تاج سیمرغ، منحصرا توسط خانواده­ی امپراتور یا افراد خاص استفاده می شد. پس از مدتی، سیمرغ به عنوان پرنده­‌ای خجسته در میان مردم شناخته شد. به ­خصوص در مراسم ازدواج سنتی چینی، سیمرغ به عنوان نماد شادی و خجستگی در تزیینات مو و لباس عروس استفاده می­شود. در میان مردم، نقش سیمرغ در طرح­ها و نقش­ها به­عنوان نماد خجستگی و صلح بسیار رایج است. سیمرغ در طراحی با حیوانات خوش یمن دیگر نیز به­ کار می‌­رود و معنی خجستگی می­‌دهد، مانند «نقش خجسته­‌ی اژدها و سیمرغ» و «طرح خجسته­‌ی سیمرغ و چی­لین» و غیره، این نقش‌­ها نماد خوشبختی و شگون هستند.

لاک‌پشت مقدس

در میان این چهار موجود مقدس، تنها حیوانی که در عالم واقع وجود دارد لاک پشت است. لاک پشت در میان حیوانات طولانی‌­ترین عمر را دارد. مردم چین نه تنها آن را نماد سلامتی و طول عمر می­دانند، بلکه معتقدند لاک پشت دارای روح است و می‌­تواند آینده­ی انسان را پیش‌بینی کند. از این رو، در قدیم پیش از برگزاری هر مراسم مهم، جادوگران لاک لاک­‌پشت را در آتش می‌­انداختند و سپس از روی تَرَک­‌هایی که روی لاک لاک­پشت ایجاد می­‌شد، خوبی و بدی را پیش­گویی می‌­کردند. بنابراین، مردم به لاک‌پشت، لاک‌پشت الهی یا لاک­‌پشت مقدس می­‌گویند. لاک­‌پشت الهی در چین در دوره‌­ای بیش از حد مورد احترام و ستایش قرار می­‌گرفت و مجسمه­‌ی لاک‌­پشت‌های سنگی یا مسی را در قصر­ها و کاخ­‌های امپراتوران چینی به عنوان نماد دوام و ثبات کشور قرار می‌­دادند.

اژدها

مردم معتقدند اژدها مقدس­‌ترین و خوش‌یمن‌­ترین حیوان در چین است. همه‌­ی مردم تصویر اژدها را به خوبی می­‌شناسند ولی تاکنون هیچ کس اژدهای واقعی را ندیده است. اژدها نیز مانند سیمرغ و «چی­لین» زاده‌­ی تخیلات مردم است؛ در واقع اژدها ترکیبی از حیوانات دیگر است. او سر گاو، شاخ گوزن، چشم میگو، چنگال عقاب، بدن مار و دم شیر دارد و تمام بدن او پوشیده از فلس است. در تصور مردم، اژدها قادر است در زمین راه برود، در دریا شنا و در آسمان و در میان ابرها پرواز کند و قدرت عظیم و بی‌نهایتی دارد. در طول هزاران سال گذشته، امپراتورهای فئودالی، اژدها را نماد عزت و قدرت می­‌دانستند، مردم عادی اژدها را نماد اخلاق نیکو و قدرت و خجستگی می­‌دانند. بنابراین، در سراسر چین تصویر، نقاشی و مجسمه‌­ی اژدها را در برآمدگی بام معبدها، قصرها و هم­چنین در وسایل زندگی خانواده‌­ی امپراتور می‌­توان دید. در روزهای جشن و شادی، مردم چین نقش اژدها را در خانه­‌های خود آویزان کرده و به رقص فانوس اژدها می­‌پردازند و مسابقات قایق­رانی با قایق اژدها برگزار می‌­کنند. حتی بعضی واژه­‌ی لونگ (اژدها) را در نام­گذاری فرزند خود نیز به کار می‌­برند. اژدها به­ عنوان خجسته‌ترین نماد در میان چهار موجود مقدس، تبدیل به نماد ملت چین شده و چینی‌­های تمام دنیا خود را از نوادگان اژدها می‌­دانند[۱].[۲]

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

  1. Feibao, Du and Bai, Du (2003). Things Chinese. China Travel and Tourism Press
  2. سابقی، علی محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد سوم، ص928-930.