نهادها و مراکز دینی یهودیان آرژانتین

جامعه یهودیان در آرژانتین به عنوان بزرگ‌ترین جامعه یهودی در آمریکای لاتین، بعد از جامعه یهودیان در رژیم صهیونیستی و آمریکا سومین مرکز بزرگ یهودیان در جهان محسوب می‌شود. بیش از ۵۰ درصد از یهودیان آمریکای لاتین در آرژانتین مستقر می‌باشند. بسیاری از یهودیان این منطقه از ریشه خانواده‌های یهودی آرژانتینی می‌باشند. مهاجرت یهودیان به آرژانتین به طور عمومی به چهار دوره تاریخی تقسیم می‌شود.

- از زمان کشف قاره آمریکا از سال ۱۴۹۲ تا ۱۸۸۹ م؛ در این دوره یهودیان از طریق بازرگانی و تجارت با این منطقه در ارتباط بودند؛ از سال ۱۸۸۹ تا سال ۱۹۰۵م؛ دوره اول مهاجرت یهودیان برای کشاورزی و ایجاد کلنی‌های یهودی تحت حمایت انجمن مهاجرین یهودیان (JCA)(Jewish Colonization Association)؛

- از سال ۱۹۰۵ تا ۱۹۳۰م؛ دوره مهاجرت انبوه، زمانی که آن‌ها در مناطق شهری اسکان داده شدند و کارهای در سطح پایین با درآمد کم را قبول کردند؛

از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۵۰م؛ مهاجرت یهودیان از اروپا به منظور فرار از تعقیب و آزار نازی‌ها و تبعیضات نژادی نازی.

بعد از پایان جنگ دوم جهانی، مهاجرت‌های اضطراری یهودیان متوقف شد. جمعیت یهودیان آرژانتین در سال ۱۹۶۰م با ۳۱۰ هزار نفر به اوج خود رسید و پس از آن با شروع مهاجرت به رژیم صهیونیستی به عنوان پناهنده و مهاجر، آمار کاهش یافت. همچنین تعدادی از یهودیان آرژانتینی به دلیل نامساعد بودن وضعیت اقتصادی این کشور در این دهه به کشورهای اروپایی مهاجرت کردند. بر اساس آمارهای تخمینی تعداد یهودیان آرژانتینی در سال ۱۹۸۲ م به ۲۳۰ هزار نفر رسید.

برخی از منابع یهودی تعداد یهودیان را بیش از ۳۰۰ هزار نفر برآورد کرده‌اند که از این میزان ۲۰۰ هزار نفر در بوئنوس‌آیرس، ۲۰ هزار نفر در روساریو، ۹۰۰۰ نفر در کوردوبا، ۲۰ هزار نفر در دیگر شهرها زندگی می‌کنند. تعداد قابل توجه دیگری از یهودیان در شهرهای ماردل پلاتا، لاپلاتا، کونکوردیا وجود دارند. اکثریت جمعیت یهودیان از شاخه آشکنازی و ۱۵ درصد از آنان از شاخه سفاردی می‌باشند.

همان‌گونه که در ابتدای این بخش عنوان شد، بسیاری معتقدند که جمعیت واقعی یهودیان بسیار بیش از ۳۰۰ هزار نفر است، باید در نظر داشت که یکی از مناطقی که قرار بوده است کشور یهود در آن‌جا تأسیس شود، آرژانتین می‌باشد. گفته می‌شود یهودیان در نیم قرن اخیر تلاش زیادی را برای خرید زمین‌های وسیع کشاورزی در آرژانتین به‌کار بسته‌اند و آمارهای متفاوتی از وسعت زمین‌های خریداری شده توسط یهودیان ارائه می‌شودکه حتی تا ۵۰۰ هزار هکتار نیز عنوان شده است. برخی معتقدند که یهودیان آرژانتین در دوره کمون نهایی خود به سر می‌برند و آرزوی نهایی آنان، اداره کشور توسط یهودیان است. این نکته نیز شایان ذکر است که مقامات بسیاری در سطح دولت فدرال و دولت‌های ایالتی از یهودیان بوده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها شهردار بوئنوس‌آیرس و وزیر خارجه دولت خانم کرچنر (هکتور تیمرمن) می‌باشد.گفته می‌شود که مادر رئیس‌جمهور نیز یهودی است.

سازمان‌ها و نهادهای یهودی ابزاری برای نفوذ در آرژانتین

جامعه یهودیان آرژانتین دارای سازمان‌های متعدد آموزشی، مذهبی، اجتماعی و سیاسی می‌باشند. با افزایش مهاجرت یهودیان به آرژانتین و تمرکز آن‌ها در شهرها و محلات بوئنوس‌آیرس، آن‌ها اقدام به تأسیس کنیسه‌ها و نهادها و سازمان‌های اجتماعی کردند. فعالیت این سازمان‌ها در محورهای فرهنگی، ادبی، اقتصادی و سیاسی زمینه‌ساز نفوذ یهودیان در ساختار و شکل‌گیری آرژانتین شده است.

با توجه به ویژگی انزواگرایانه این قوم و درونی ساختن ازدواج‌ها و مناسبات اجتماعی و وجود احساسات یهودی‌گریزی که به طور سنتی در بسیاری از جوامع دیده می‌شود، یهودیان ساختارهای درونی خود را تقویت نموده و با تمرکز بر فعالیت‌ها و نفوذ در ساختارهای اقتصادی و سیاسی سعی می‌نمایند تا از منافع قومی خود در میان سایر جوامع دفاع نمایند.

بنگاه‌های مطبوعاتی و رسانه‌ای

از آن‌جاکه یهودیان به طور سنتی به منظور اثرگذاری بر افکار عمومی در رسانه‌های گروهی ملی و بین‌المللی رخنه و نفوذ می‌نمایند، یهودیان آرژانتین نیز در این عرصه بسیار فعال می‌باشند. فعالیت روزنامه‌نگاری و مطبوعاتی یهودیان تقریبا از همان ابتدای ورود به آرژانتین آغاز شد و اقدام به انتشار روزنامه کردند. اولین روزنامه یهودیان در سال ۱۸۹۸ م به زبان عبری و تحت نام Vider Kol منتشر شد. در حال حاضر بنا به ادعای منابع یهودی بیش از ۲۵۰ روزنامه و مجله یهودی در بوئنوس‌آیرس به چاپ می‌رسد. علاوه بر این روزنامه‌نگاران یهودی در سایر روزنامه‌های غیریهودی نفوذ بسیار دارند. به عنوان مثال، آلبرتو گریچنوف (Alberto Gerchunoff) نویسنده و روزنامه‌نگار معروف روزنامه لاناسیون یا ژاکوب تیمرمن (Jacobo Timmerman) پدر وزیر امور خارجه فعلی که در زمان حکومت نظامیان به دلیل کتاب خود تبعید شد و بعدها مدیر روزنامه لااپیونیون شد، روزنامه‌نگاران یهودی شناخته‌شدهای بودند که در روزنامه‌ها و رسانه‌های معروف آرژانتین مانند کلارین، لاناسیون و لاپرنسا و پاخینا دوسه دارای نفوذ و اعتبار بودند. در سال‌های اخیر نیز تعداد بسیاری از خبرنگاران جوان یهودی جذب شبکه‌های رسانه‌ای آرژانتینی که عمدتا در اختیار صهیونیست‌هاست شده‌اند.

از سال‌های دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰م در منابع یهودی تحت عنوان سال‌های طلایی ادبیات یهودی در آرژانتین یاد می‌شود. در این سال‌ها نهضت ادبی یهودی در این کشور موجی از ترجمه و تألیف در زمینه ادبیات را به زبان‌های اسپانیایی و عبری به راه انداختند. این گروه آثار بسیاری را پدید آوردند و بدین ترتیب فرهنگ و ادبیات یهودی و همچنین مفاخر ادبی این کشور با یهودیان مخلوط و آلوده شد. از میان معروف‌ترین این نویسندگان، می‌توان از افرادی همچون خایمه بارکلو (Jaime Barylko)، اوسوالدو داراگون (Osvaldo Dragun)، لئون دو خون ساموئل (Leon Dujovne) ایچلبوئم (Samuel Eichelbaum)، ژاکوب فیجمن (Jacobo Fijman)، ساموئل گلوسبرگ (Samuel Glusberg)، سزار تیمپو (Cesar Tiempo)، و دیگران نام برد.

مرکز همیاری یهودیان(آمیا) در آرژانتین

سازمان آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و مذهبی یهودیان آمیا آمیا (انجمن دوستی رژیم صهیونیستی آرژانتین (Asociacion Mutual Israelita Argentina)) قوی‌ترین سازمان فرهنگی و اجتماعی یهودیان می‌باشد. این بنیاد که تاریخ فعالیت آن به سال‌های ۱۸۹۴م بازمی‌گردد، در ابتدا یک سازمان اجتماعی بودکه برای حفظ آداب، سنن و مظاهر فرهنگی و مذهبی قوم یهود در بین مهاجران فعالیت می‌کرد. اولین اقدام این بنیاد ایجاد قبرستان مخصوص یهودیان در بوئنوس‌آیرس بود. با بزرگ شدن جامعه یهودیان در آرژانتین، دامنه فعالیت‌های آن نیز گسترش یافت و در سال ۱۹۴۵ م آمیا به عنوان یک بنیاد رسمی یهودی خود را ثبت و مقر خود را در بوئنوس‌آیرس افتتاح کرد. وظایف عمده این بنیاد در حال حاضر عبارتند از مسائل آموزشی از جمله اداره مدارس یهودی، حفاظت از حقوق آموزشی دانش‌آموزان یهودی در مدارس غیریهودی، همکاری با دولت برای هماهنگ‌کردن سیستم آموزشی مدارس یهودی با سیستم آموزشی کشور، برگزاری مراسم فرهنگی و اجتماعی، و ایجاد ارتباط و تحکیم روابط انجمن‌های یهودی آرژانتینی با رژیم صهیونیستی در چارچوب اهداف برشمرده شده. آمیا کلاس‌های توجیهی و آموزشی بسیاری را در مورد تاریخ و هویت یهودیان برگزار می‌کند. همچنین برگزاری مراسم اجرای موسیقی و سنت‌های یهودی از دیگر فعالیت‌های این بنیاد است. انتشار کتاب‌های مربوط به یهودیان در سطوح مختلف از دیگر فعالیت‌های این انجمن است.

سازمان سیاسی یهودیان

پس از سازمان مهاجران یهودی که حمایت از یهودیان مهاجر به روستاهای آرژانتین را بر عهده داشت، با توسعه کلنی‌های یهودی در شهرهای بزرگ از جمله بوئنوس‌آیرس به عنوان مرکز جمعیتی یهودیان سایر سازمان‌های یهودی پا به عرصه وجود گذاردند. مهم‌ترین سازمان یهودی‌که در سال ۱۹۳۹م در آرژانتین تأسیس شد، سازمان سیاسی یهودیان (دایا)(Delegacion de Asociaciones Israelitas Argentinas) می‌باشد. این سازمان بیش از ۱۴۰ مؤسسه اجتماعی، فرهنگی، ورزشی، مذهبی، آموزشی و صنفی مربوط به یهودیان را در سرتاسر آرژانتین نمایندگی می‌نماید. دایا علاوه بر بوئنوس‌آیرس در کلیه شهرهایی‌که دارای انجمن‌های یهودی وجود دارند، دارای شعبه می‌باشد. عمده‌ترین وظایف دایا عبارتند از دفاع از هویت یهودیان آرژانتینی، مبارزه با اشکال مختلف یهودی‌ستیزی، مبارزه با تفکرات نازیستی، تبعیض نژادی، اجتماعی و مذهبی و جدیدا مبارزه دائمی با تروریسم.

این سازمان یهودی در واقع یک نهاد سیاسی است که مسؤولیت هماهنگ نمودن انجمن‌ها و کلنی‌های یهودی در سرتاسر کشور را بر عهده داشته و با ارتباط‌گیری با نهادهای سیاسی رسمی و غیررسمی و نفوذ در مطبوعات، خواسته‌های سیاسی یهودیان را ترسیم، پیگیری و اجرایی می‌نماید. دایا در سایت رسمی خود، این سازمان را اینگونه معرفی کرده است:

«دایا سازمانی است غیردولتی که مشارکت مهمی در ساخت جامعه آرژانتینی بر عهده داشته و مفهوم حق و عدالت را تقویت کرده است».

در ادامه در معرفی کار ویژه این سازمان آمده است:

«وظیفه آمیا اساسا سیاسی و آموزشی است برای پیشبرد اقداماتش و کنش‌هایش در راستای ارتباطش با کلیه مراکز قدرت و کلیه بخش‌های جامعه آرژانتین و سایر نمایندگی‌های یهودیان در سرتاسر جهان با تأکید بر روابط با دولت رژیم صهیونیستی».

نیز نگاه کنید به

ادیان در آرژانتین؛ یهودی ها در آرژانتین