چالش های سیستم آموزش عالی بنگلادش
قبل از تقسیم شبه قاره (1947م) فاصله طبقاتی و یا تقسیمبندی خاص اجتماعی در میان مردم وجود نداشت. در حال حاضر تفاوت فاحش بین فقرا و اغنیا، شهری و روستایی، با سواد و بیسواد سبب بروز مشکلات عدیده اجتماعی شده است که در زندگی روزمره انعکاس دارد. صاحب نظران اقتصادی اظهار میدارند که اگر دولت نتواند فاصله موجود بین فقرا و اغنیا را تا حدودی که قابل تحمل باشد کاهش دهد، نجات از اوضاع متشنج اجتماعی امکانپذیر نخواهد بود.
بدون شک فساد مالی تا قبل از 1947م آن چنان ریشهدار نبود. از سوی دیگر، تروریسم، خشونت، دزدی، ارعاب و وحشت در میان مردم تا آن تاریخ نیز گسترش نیافته بود. اکنون که بیش از 4 دهه از آن زمان میگذرد، در این مدت طولانی آموزش ملی که مانند ستون فقرات بدن انسان است، نتوانسته است استحکام و قدرت لازم را کسب کند و رهبران ملی نیز در این راه اهتمام لازم را نداشتهاند. این روند نادرست، سبب مشکلات حادی در میان جامعه شده است. از طرفی مردم ثروتمند فرزندان خود را به مدارس انگلیسی و فرزندان عامه مردم و کم درآمد به مدارس دولتی بنگالی و اقشار مذهبی به مدارس دینی میفرستند و در نهایت جامعه با سه نوع روش و فرهنگ آموزشی روبرو است که این سه گروه، الزاما زیر یک سقف جمع نشده و از نظر فرهنگی نیز رابطهای هم میان آنان ایجاد نشده است. متاسفانه این شیوه، نه تنها در نظام آموزشی، که در سایر بخشهای اقتصادی، صنعتی کشاورزی و غیره نیز مشاهده میشود.
بیتوجهی دیگر به کاهش تخصیص بودجه در آموزش عالی کشور، عواقب خطرناکی را به دنبال خواهد داشت. در این میان، کمیتههایی برای اصلاح سیستم آموزشی کشور به وجود آمده و توصیههای این کمیتهها نیز به دولت ارایه شده است، ولی تاکنون به این توصیهها و رهنمودها توجه جدی نشده است. همچنین در برنامههای درسی نیز مشکلات عدیدهای وجود دارد.
ستاد مدیریت دانشگاههای کشور اعلام داشته است که تعداد دانشجویان داوطلب در دانشگاههای دولتی به تدریج کاهش مییابد. زیرا فارغالتحصیلان این دانشگاهها نمیتوانند در رقابتهای علمی برای جذب در موسسات و سازمانها لیاقت خود را نشان دهند. در این رابطه، دانشگاههای غیر دولتی برای پر کردن این خلاء پیش قدم شدهاند.
در حال حاضر علاوه بر دانشگاه ملی و دانشگاه آزاد، 16 دانشگاه دولتی دیگر در کل بنگلادش وجود دارد که در آنها 73 هزار دانشجو مشغول تحصیل میباشند. علاوه بر آن، دانشجویان دانشکدههای زیر مجموعه دانشگاه ملی حدود 615482 نفر و در مقاطع مختلف دانشگاه آزاد 107446 نفر به تحصیل اشتغال دارند. در سال 1992 لایحهای در زمینه تاسیس دانشگاههای غیردولتی به تصویب رسید که این لایحه مشکلات جدیدی را ایجاد کرد. در حال حاضر در بنگلادش 30 دانشگاه خصوصی وجود دارد که نیاز تحصیلی 22 هزار دانشجو را تامین میکنند. گرچه این دانشگاهها از لحاظ ساختار و تشکیلات مشکلاتی دارند، اما در کنار آموزش و تدریس دانشجویان، آنها را به کارهای فرعی نیز هدایت میکنند؛ زیرا دیدگاه صاحبان دانشگاههای خصوصی بیشتر جنبه سود دهی و نفع طلبی دارد. اما وقتی نگاهی به امکانات آموزشی این گونه مراکز میکنیم، متوجه میشویم که متاسفانه تعداد بسیاری از این دانشگاهها از امکانات و فضای مناسب آموزشی برخوردار نیستند و بیشتر به دنبال تامین منافع مالی خود هستند.
انجمنهای دانشجویی در دانشگاهها، نقش بارزی در همه زمینهها دارند؛ ولی تاکنون مسئولین مربوطه اقدامات لازم را برای برگزاری انتخابات برای تشکیلات قانونی دانشجویی به عمل نیاوردهاند. یکی از دلایل عمده، آلوده کردن دانشگاه و دانشجویان به بازیهای سیاسی بیهوده بوده است. شک نیست برای بهبود کیفیت آموزشی در دانشگاهها باید در مقابل هر فعالیتی که سبب کندی در پیشرفت علمی میشود، ایجاد مانع کرد[۱].
نیز نگاه کنید به
چالشها و مشکلات نظام آموزشی مالی؛ چالشها و مشکلات نظام آموزشی اردن؛ چالش ها و مشکلات نظام آموزشی اتیوپی
کتابشناسی
- ↑ The Deaily Independent, 2002, Dhaka
منبع اصلی
توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار).
نویسندگان مقاله
محمد مهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی