مشاهیر ادبی معاصر مالی

استاد یعقوب دکوری:

استاد یعقوب دکوری یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های علمی‌ فرهنگی کشور مالی است که با تألیف ده‌ها کتاب در زمینۀ موضوعات مختلف اسلامی، سهم مهمّی ‌در توسعۀ فرهنگ و معارف اسلامی‌ این کشور داشته است. وی در حال حاضر امامت مسجد جامع شهر وابرما در منطقۀ سیکاسو را عهده‌دار است و علاوه‌بر آن، در چندین سازمان و جمعیّت اسلامی ‌در سیکاسو عضویت دارد. (دكوري، 1384). برخی از کتب وی در مدارس دولتی مالی به عنوان کتاب درسی تدریس می شوند.[6]

موسی دیابی: [7]

موسی دیابی از نویسندگان و محققان مشهور کشور مالی است که آثار متعدّدی را به زبان‌های بامبارا و خاسونکه تألیف و چندین کتاب را از زبان فرانسه به بامبارا ترجمه کرده است. ترجمۀ قانون اساسی مالی، منشور احزاب، قانون انتخابات و ... ، برخی از ترجمه‌ها و اقدامات مهم ادبی وی به‌شمار می‌آید. موسی دیابی در زمینۀ اصلاح دستور زبان خاسونکه نقش‌آفرین بوده است و علاوه‌ بر تألیف و ترجمۀ کتاب‌های متعدّد؛ هماهنگ‌کنندۀ پروژۀ فرهنگ لغت زبان‌های آفریقایی و یکی از اعضای مؤثر این پروژه- که کشورهای بوکینافاسو، ساحل عاج، گینه کوناکری، نیجر، مالی و سنگال در آن عضویت دارند- به‌شمار می‌آید ( www.alma.matrix.edu ).

دمبا ابوبکر پامانتا[8] :

دمبا ابوبکر پامانتا از متخصصان تدریس زبان فرانسه و فولانی است که تعداد بسیاری کتاب‌ رمان و شعر به زبان فولانی چاپ و منتشر کرده است. وی در انجمن‌های ادبی متعدّدی عضویت دارد و در سال 1995 به‌دلیل نوشتن رمان کلو کدی[9] به زبان فولفولده، موفق به دریافت جایزۀ ادبیات غرب آفریقا یونسکو شد. ابوبکر پامانتا در مالی و دیگر کشورهای غرب آفریقا شهرت بسیاری دارد.

سلیمان دیابات[10] :

سلیمان دیابات از شخصیت‌های فرهنگی مالی و نویسندۀ کتاب کوتاکولولو است. وی که از مطالعات اسلامی ‌عمیقی برخوردار است، در رادیو اسلامی ‌باماکو نیز برنامه‌هایی اجرا می‌کند.

دکتر آدام با کناره[11]:

خانم دکتر آدام با کناره همسر آلفاعمر کناره رئیس‌جمهور سابق مالی و دانش آموختۀ مقطع دکترای تاریخ از دانشگاه ورشو لهستان است و از نویسندگان و مورّخان مشهور مالی به‌شمار می‌رود. وی علاوه ‌بر داشتن پست‌های مدیریتی، تاکنون چند کتاب در ارتباط با شخصیت‌های تاریخی و ادبی این کشور، به رشتۀ تحریر درآورده است (www.african writers.com/mali ). مهم‌ترین کتاب‌های دکتر آدام با کناره عبارتند از:

-  سنی علی بر (1977)

-  سونجاتا بنیان‌گذار امپراطوری مالی(1983)

-  تاريخ‏هاي مهم مالي (با همكاري آلفا عمر كناره)"1983"

-  حماسة سگو(1987)

-  فرهنگ مشاهير زن مالي(1993)

-  سخناني كه با شما در ميان مي‏گذارم: سخنراني بانوي نخست آفريقا(1998)

-  استخوان كلام: كيهان شناسي قدرت(2000)

-  رايحه‏هاي مالي: در امتداد ووزولان (2001)

-  وقتي سير تن به عود مي مالد(2006)

- رساله اي كوچك در باب تاريخ آفريقا براي استفاده ي رييس جمهور ساركوزي(2008) [12]

موسی کوناته[13]

موسی کوناته از نویسندگان مشهور کشور مالی است که نقش مهمّی ‌در شکل‌گیری ادبیات این کشور داشته است . وی مدیریت نمایشگاه بین‌المللی کتاب باماکو را بر عهده داشته و بنیان‌گذار انتشارات پریکلی پیر[14] است. مشهور‌‌‌‌ترین داستان‌ها و رمان‌های ادبی موسی کوناته طیّ سه دهۀ اخیر عبارتند از:

-       رد روباه(2006)

-       ترور بانكوني، به همراه شرافت كيتا(2002)

-       گورگي(1998)

-       فصل ها(1990)

-       فرزند آشوب(1986)

-       سپيده دمي نامطمئن(1985)

-       ارزش روح(1981)

-       سيتان،كوچولوي بي احتياط(1997)

-       بارو و زن باباي بدجنس(1997    )

-       كفتار و  فافاي  زيرك(1997   )

-       سه شكمو (   1997  )

-      صابون ساز(2003)

-      سفالگر(2003)

-      ريسنده(2003)

-      مالي- ترور اميد(1985)

-      وقايع نگاري يك روز سركوب(1998)

-       پرونده ي قضايي

-       خاسو[15](2004)

آمیناتا ترائوره[16]

دکتر آمیناتا دانش آموخته رشته روانشناسی اجتماعی از فرانسه است و در کشورهای ساحل عاج و مالی عهده دار پست های مدیریتی گوناگونی بوده است. وی طی سال های 1997 تا 2000 تصدی وزارت فرهنگ مالي و

گردشگری مالی را برعهده داشت و با برنامه توسعه سازمان ملل نیز از دیرباز همکاری دارد. (www.women writers and african literature.com/mali/2012  )

مهم‌ترین آثار این شخصیت برجستۀ فرهنگی مالی عبارت است از:

-      هزار بافنده در جستجوي آينده(1999)

-      آفريقا در جهاني بدون مرز(1999)

-      تجاوز خيال(2002)

-      نامه به رييس جمهور فرانسه درباره ي ساحل عاج و كل آفريقا (2005)

-      آفريقاي تحقيير شده[17](2008)

اویاکیتا[18]

خانم اویاکیتا از چهره‌های سرشناس سیاسی و ادبی مالی است که در دهۀ 1950 و در فرآیند استقلال این کشور نقش به‌سزایی داشت و در دیگر کشورهای غرب آفریقا نیز به‌ عنوان شخصیتی مبارز از شهرت زیادی برخوردار بود. وی در طول زندگی خود مدال‌های افتخار زیادی از دولت‌مردان مالی، اتیوپی، سنگال، لیبریا و بنین دریافت کرد. اویاکیتا در سال 1980 و در سن 68 سالگی درگذشت. مشهور‌‌‌‌ترین اثر ادبی وی عبارت است از: زن آفريقايي. زندگي آيويا كيتا به روايت خودش [19]

فاطمه فاثی سیدیبه

خانم فاطمه سیدیبه دانش‌آموختۀ دانشگاه سوربن فرانسه در رشتۀ ارتباطات و روزنامه‌نگاری و درحال حاضر خبرنگار مجلۀ امینه[20] در بروکسل است و با دیگر مجلات بلژیک نیز همکاری می‌کند(www.women writers and african literature.com).

تنها رمان ادبی‌ که وی به رشتۀ تحریر درآوده کتاب فصلي آفريقايي است . [21]

عایشه فوفانا

خانم عایشه فوفانا دانش‌آموختۀ دانشگاه‌های مانهایم و سوربن و شغل اصلی وی ترجمۀ آثار ادبی مختلف از انگلیسی به فرانسه است. مهم‌ترین اثر ادبی او رمان" تصاويري از ازدواج" [22] است . این اثر ادبی پس از انتشار شهرتی جهانی یافت (www.Women writers and African literature.com).

دیارا اومو آرماند سانگاره[23]

خانم اومو دیارا از نویسندگان مشهور مالی است که به‌دلیل شغل پدر خود (سفیر مالی در یوگسلاوی و تونس)، بخش عمده‌ای از زندگی خود را در این کشورها سپری نموده است. وی دانش‌آموختۀ سینما، ارتباطات و ادبیات فرانسه است و درحال حاضر در نیویورک زندگی می‌کند. اومو نویسندگی را از اواخر دهۀ 1999 آغاز کرده و علی‌رغم زندگی در ایالات متحدۀ آمریکا، با کشور و مردم خود ارتباط نزدیکی دارد. www.Aflit.arts.uwa.edu/Oumou Diarra eng.html))

آثار خانم دیارا عبارتند از :

آفريقا، چالشي از ديدي زنانه(1999)

داستان هاي كوتاه مالي(2006)

سنت و مدرنيته در خون ماسك هاي سيدو باديان و در شرف قبيلة رشيد(2006)

سايه اسرارآميز نايوما[24]

دکتر قاسم کنی[25]

دکتر قاسم کنی از زبان‌شناسان و جامعه‌شناسان مشهور کشور مالی است که هم اکنون در دانشگاه نیویورک تدریس می‌کند. وی از متخصصان زبان بومی‌ بامباراست و در تقویت ادبیات زبان‌های بومی ‌کشور مالی و آفریقاشناسی دانشگاه‌های مختلف آمریکا سهم به‌سزایی دارد (www.alma.matrix.edu)

محمدکونتاه[26]

محمد کونتاه از شعرا و زبان‌شناسان کشور مالی به‌شمار می‌آید که در زمینۀ تقویت زبان‌های بومی‌ خدمات شایان توجّهی داشته است. محمد کونتاه از بنیان‌گذاران انجمن زبان‌های ملی مالی بشمار می رود و مهم‌ترین کتاب او مجموعۀ اشعار انپالان[27] است که در سال 1995 به زبان بامبارایی منتشر شده است (www.aflit.arts.uwa.edu/).

سالیف سوگوبا[28]

آقای سالیف سوگوبا از مدیران یکی از سازمان های غیردولتی مالی است که در راستای توسعه و تقویت زبان های ملی مالی فعالیت می کند. انجمن مزبور که سی.ای.ال.ای.ان نام دارد تاکنون مجموعه ای از افسانه ها، قصه ها و ضرب المثل های این کشور را به زبان محلی بامبارا ترجمه و چاپ کرده است.(www.alma.matrix.edu).

دارامانی تاراوه‌ره[29]

دارامانی تاراوه‌ره از نویسندگان مشهور کشور مالی است و تاکنون نزدیک به صد عنوان کتاب به زبان بامبارا چاپ و منتشر کرده است. تاراوه‌ره (ترائوره) سردبیر نخستین مجلدات مجلۀ دو هفته نامۀ نافاریما[30] در ارتباط با توسعه و تاریخ مالی نیز بوده است. وی که اکنون 64 سال دارد (2012)، هم‌چنان به تألیف کتاب‌های مختلف اشتغال دارد و به سبب انبوه کتاب‌های خود، جوایز متعدّدی از جشنواره‌های مختلف داخلی و بین‌المللی دریافت کرده که مهم‌ترین آنها عبارتند از: دریافت جایزۀ ادبیات غرب آفریقا یونسکو در سال 1995 و کسب جایزه بین‌المللی کادیما آژانس فرانکفون سال 2001 www.alma.matrix.edu)).

لازم بذکر است نویسندگان معاصر کشور مالی به دو بخش تقسیم می‌شوند: گروهی از آنان بیشتر متوجّه دورۀ پیش از استعمار فرانسه‌ بوده و آثار خود را معطوف به این دوره نموده‌اند و گروهی نیز با دیدگاهی انتقادی، تلاش می‌کنند مشکلات اجتماعی کنونی کشور را به تصویر کشند (www.every culture.com/Mali).