هنجارها و ارزش های اجتماعی اوکراین

اخلاق در جامعه اوکراین

در چارچوب  برنامه بررسی و تحقیق جامعه اوکراین موسسه گورشنین هشتمین بررسی خود را در سال 2007 به اتمام رساند. در این بررسی 2000 نفر از مردم اوکراین که سن آنها بیش از 18 سال می باشد در 129 نقطه(63 منطقه شهری و 66 سکونتگاه روستایی )با توجه به ویژگیهای انسانی – اجتماعی مورد برسی قرار گرفتند.این بررسی به توجه به ویژگیهای همچون جنسیت افراد،سن، سطح برخورداری از آموزش و مکان زندگی افراد انجام گرفته است و احتمال خطا در این تحقیق 2/2 % - ذکر شده است.پرسشنامه های بکار رفته در این تحقیق همگی توسط افراد متخصص در جامعه شناسی تهیه و تدوین شده است و در مرحله انجام عملیات نیز افراد خبره بر آن نظارت داشته اند.

10-3سنجش رفتاراجتماعی اوکراینیها

اکثر اوکراینیها در هنگام گفتگو تمایل به بحث در مورد سنت ها، اخلاق و نگرش جهانی هستند این در حالی است که جامعه اوکراین از نظر توسعه در وضعیت جالبی قرار ندارد و بیش از 70 درصد اوکراینیها معتقدند که اوکراین در حال توسعه نیست و یا این که توسعه در این کشور متوقف شده است.نیمی از اوکراینیها با نگاه منفی به وضعیت اخلاق در  جامعه اوکراین می نگرند و عدم رعایت اصول تربیتی در ارتباطات اجتماعی ، بی احترامی به بزرگسالان و عدم علاقه و سهل انگاری در مورد دیگران از جمله مشکلات اجتماعی اوکراین به شمار می رود. خانواده و کلیسا به عنوان متولیان اصلی در اشاعه ارزشهای اخلاقی و اجتماعی در اوکراین مورد انتقاد شدید هستند.  

اصلی ترین اشاعه دهندگان ارزشهای اخلاقی در اوکراین خانواده، کلیسا ، دولت و موسسات آموزشی می باشند.خانواده به عنوان اصلی ترین منبع اخلاقی برای دو سوم اوکراینیها به شمار می رود.دولت از نقش برجسته تری در آموزش اخلاق نسبت به کلیسا برخوردار است.در حال حاضر کلیساها مطالبات اخلاقی بالاتری را نسبت به دولت، مدرسه و هنر از جامعه خواستار هستند. هنر به عنوان یک منبع اخلاقی مهم برای یک چهارم اوکراینیها به شمار می رود.

اصل( به من مربوط نیست) بطور گستره در جامعه اوکراین رواج یافته است.این امر نه تنها در مسایل اجتماعی و سیاسی رواج یافته است بلکه در زندگی روزمره به صورت یک امر عادی درآمده است به طوری که  هر گونه رفتار اجتماعی و عکس العملی که آنها را در جامعه به دردسر بیندازد، خودداری می کنند.

یک سوم از جامعه آماری اوکراینیها به روابط جنسی با دیگران معترف هستند و دوسوم آنها به داشتن این گونه روابط پیش از ازدواج و 18  درصد از این افراد به روابط همجنس گرایانه پاسخ مثبت داده اند.تنها یک هشتم اوکراینیها به رانندگی در هنگام مستی پاسخ مثبت دادند. نیمی از اوکراینیها تصور نمی کنند که قانون شکنی در بعضی مواقع کار اشتباهی باشد.

در بین ارزشهای زندگی 75 درصد اوکراینیها سلامتی و تندرستی  و 86 درصد خوشبختی را مهمترین امور ارزشهای زندگی خود می دانند. علم و آگاهی ، رشد عقلانی و فکری و استقلال در آخرین رده  الویتهای اوکراینیها قرار دارد. دو سوم اوکراینیها بی تربیتی و بکار بردن الفاظ زشت و وقیح را غیر قابل قبول می دانند  و نیمی از این تعداد بکاری گیری چنین الفظی را در زمان مقتضی در جامعه اوکراینی معمول می دانند)Gorshenin Institue,2007)

11-3اخلاق و سیاست در جامعه اوکراین

جامعه اوکراین روش و رفتار آشکاری نسبت به فرایندهای منفی سیاسی و اقدامات سیاستمداران دارد ولی این ناهنجارهای اخلاقی در جامعه اوکراین رواج ندارد. جامعه اوکراین نگاه منفی ای در بکار گیری اقوام و قوم و خویش سیاستمداران در مشاغل مهم اداری و سیاسی از سوی سیاستمداران دارد.دو سوم اوکراینیها منتقد واقعی این اقدامات هستند.همچنین دو سوم اوکراینیها نقض قوانین رسانه های جمعی و نقض آزادی بیان و سایر روشهای جلوگیری از جریان آزاد  اطلاعات را یک اقدام ضد اجتماعی تلقی می کنند.یک سوم اوکراینی اغواء رای دهندگان در رقابتهای انتخاباتی را، امری قابل قبول در اوکراین می دانند و تنها 15 درصد از این تعداد قبول دارند که به وعده های انتخاباتی جامه عمل پوشانده نشده است.

اوکراینها به هر دو گروه طبقه ثروتمند و فقیر جامعه دیگدگاه منفی دارند. 79 درصد اوکراینیها نگاه بدبینانه ای نسبت به اغنیاء دارند و از سوی دیگر 80 درصد اوکراینی نیز نگاه بدبینانه ای به فقرا و بی خانمانان در جامعه اوکراین دارند.بیش از نیمی از اوکراینیها فکر می کنند مطمئناً دلیل خاصی برای برای گسترش بیگانه هراسی در جامعه وجود دارد و 41 درصد آنها در مورد عدم تحمل امور دینی بحث می کنند.

توسعه جامعه اوکراین یکی از الویتهای مهم این کشور است و این در حالی است که 9/18 درصد اوکراینی ها معتقدند کشور در حال پیشرفت است، 7/36 درصد می گویند کشور در حال پیشرفت نیست،9/33 درصد معتقدند کشور در حال پسرفت است و 8/9 درصد پاسخ گویی به این امر را دشوار می دانند.

نگاه اوکراینیها نسبت به وضعیت کلی ارزشهای اخلاقی در جامعه اوکراین بدین شرح است:4/3 درصد خوب، 3/37 درصد متوسط، 50 درصد بد و 3/9 پاسخ را مشکل می دانند.

اصلی ترین منبع ارزشهای اخلاقی در اوکراین شامل خانواده 74 درصد، دولت 6/34 درصد، کلیسا 6/33 درصد، مدارس و موسسات آموزشی 3/31 درصد،تلویزیون و سینما 9/21 درصد، ادبیات 7/21 درصد می باشد

دلیل اینکه چرا مردم اوکراین نسبت به اصول اخلاقی وفادار هستند 56 درصد آن را ناشی از عقیده درونی ، 8/22 درصد آن را ناشی از خوب آمدن در نظر مردم، 9/14 درصد آن را ناشی از دوری از ملامت مردم دانسته اند.

جدول شماره 4: واکنش اوکراینیها به برخی رفتارهای مغایر ارزشها و هنجارهای اجتماعی         (درصد)

قابل پذیرش(درصد)	قابل پذیرش در بعضی مواقع (درصد)	غیرقابل پذیرش (درصد)	رفتار های مغایر ارزشهای اجتماعی	ردیف
2/3	4/8	4/88	دزدی از فروشگاهها	1
7/5	13	3/81	هم جنس گرایی	2
1/3	2/10	7/86	مستی در حین رانندگی	3
3/4	4/22	3/73	پرت کردن اشغال و زباله در خیابان یا طبیعت	4
2/4	6/25	2/70	تخلف در مقررات رانندگی	5
8/6	8/26	4/63	بی تربیتی و بدزبانی	6
2/9	3/29	5/61	داشتن روابط نامشروع	7
9/16	8/30	3/52	به قتل رساندن افرادی که دچار مرض سخت هستند	8
14	5/37	5/48	فرار از پرداخت مالیات	9
10	6/41	3/48	فریب دیگران به منظور سود بیشتر	10
9/14	9/41	2/43	تصاحب اشیاء و پول پیداشده	11
8/16	45	2/38	سوار شدن در وسایل نقلیه عمومی بدون دادن بلیط	12
6/17	1/45	3/37	سقط جنین	13
4/22	3/41	3/36	شکایت کردن(لو دادن به مراجع رسمی) از یک دوست که چیزی را دزدیده است	14
3/17	5/49	2/33	رعایت نکردن نوبت در صف فروشگاه ، بلیط فروشی ها و...	15

Source: Gorshenin Institue(2007)

مردم اوکراین در واکنش به شخص که ناگهان در خیابان به زمین می خورد به این صورت واکنش نشان می دهند

9/44 درصد از مردم سعی می کنند به این فرد کمک کنند،

7/33 درصد از مردم تلاش می کنند نظر رهگذران را به این موضوع جلب کنند و

6/10 درصد بدون هیچگونه واکنشی از کنار این شخص عبور می کنند .

در صورتی که شخصی بدون رعایت صف در یک فروشگاه بخواهد خرید خود را انجام دهد

2/37 درصد مردم این شخص را سرزنش می کند،

2/25 درصد از مردم هیچ دخالتی در این موضوع نمی کنند،

4/16 درصد این شخص را وادار می کنند که نوبت را رعایت کند و

8/14 درصد از اوکراینیها سعی می کنند نظر سایر افراد در صف را به این موضوع جلب کنند.

جدول شماره 5: میزان شیوع پدیده های ضد اجتماعی در جامعه اوکراین                                (درصد)

پاسخ به این سوال مشکل است	گسترده نیست	گسترش نسبی دارد	کاملا ً گسترده است	پدیده اجتماعی	ردیف
8/1	7/3	46	5/48	عدم رعایت تریبت در روابط بین مردم	1
5/1	2/4	9/50	4/43	عدم احترام به بزرگسالان در جامعه	2
8/3	6/5	9/47	8/42	بی تفاوتی نسبت به مشکلات دیگران	3
10	9/9	1/47	33	عدم تحمل همسایگان ساکن	4
6/9	12	1/52	3/26	عدم پذیرش ثروتمندان	5
8/15	3/32	4/38	5/13	عدم پذیرش سایر ملیتها	6
3/21	1/37	7/31	10	عدم پذیرش فرامین مذهبی	7

Source: Gorshenin Institue(2007)

جدول شماره 6: میزان اهمیت  و الویت بخشی به افراد دیگر اجتماع در جامعه اوکراین                   (درصد)

پاسخ مشکل است	بی اهمیت	نسبتاً مهم	خیلی مهم	نسبت افراد	ردیف
9/0	2/3	7/20	3/75	بستگان	1
4/2	9/6	4/40	3/50	همکاران	2
1/2	3/19	8/43	8/34	همسایگان	3
6/9	6/37	9/35	9/16	افراد ناآشنا	4

Source: Gorshenin Institue(2007)

مردم اوکراین در مورد روشها و رفتارهای خود نسبت به قوانین و مقررات وضع شده در جامعه دیدگاههای متفاوتی دارد بطوریکه 8/44 درصد افراد معتقدند مقررات و قوانین باید محترم شناخته شوند و مورد توجه قرار گیرند و 4/39 درصد افراد اعتقاد دارند همه قوانین در جامعه جامع و کامل نیستند و افراد با توجه به منافع خودشان این قوانین را تفسیر می کنند و 10 درصد افراد نیز قوانین به این دلیل وضع شده اند که افراد آنها را نادیده انگارند و تخلف کنند.

جدول شماره 7: واکنش افراد جامعه اوکراین در برابر رفتارهای متفاوت سیاستمداران            (درصد)

قابل پذیرش	قابل پذیرش اما نامطلوب	غیرقابل پذیرش	نوع رفتار	ردیف
7/3	4/12	9/83	دادن وعده های نابجای پیش از انتخابات	1
4/9	23	6/67	جذب رای دهندگان از طریق سفسطه گری	2
3/9	5/24	2/66	فامیل بازی و پارتی بازی	3
7/11	1/28	2/60	اعمال نفوذ مسایل مالی	4
3/12	7/27	60	رفاقت با افراد مشهور منفی(کلاهبرداران، جنایتکاران و غیره)	5
2/16	9/28	55	فعالیت همزمان در پستهای سیاسی و فعالیت اقتصادی	6
5/33	8/34	7/37	استفاده از اتومبیل ، ساعت و جواهرات گرانقیمت و...	7

Source: Gorshenin Institue(2007)

اوکراینیها در واکنش به رشوه دادن و یا رشوه گرفتن یک دوست عکس العملی متفاوت از خود نشان می دهند بطوریکه

4/48 درصد از اوکراینیها می گویند هیچ دخالتی در این امر نمی کنند

6/26 درصد می گویند دوستشان را مورد سرزنش قرار می دهند

1/8 درصد ارتباطشان با آن دوست را متوقف می کنند

6/3 درصد می گویند  این موضوع را به مراجع رسمی اطلاع می دهند

و 3/13 درصد پاسخ به این سوال را مشکل می دانند.

در صورتیکه یک دوست دست به دزدی از یک فروشگاه بزند ،2/40 درصد از دوستان وی  را سرزنش و نکوهش می کنند

1/25 درصد دخالتی نمی کنند

7/16 درصد ارتباطشان با وی را قطع می کنند 1/5 درصد او را لو می دهند و 13 درصد پاسخ  به نوع واکنش خود را در چنین موقعی مشکل می دانند.

7/55 درصد اوکراینیها به ندرت صدقه می دهند ولی 1/23 درصد در برخی مواقع صدقه می دهند و 2/21 درصد هیچ گاه اقدام به دادن صدقه و خیرات نمی کنند.ولی در مورد انگیزه های افراد تاجر و ثروتمند برای دادن صدقه و شرکت درامور خیریه 7/36 درصد معتقدند این اقدام از سوی این افراد به منظور ارائه یک چهره مثبت در اجتماع انجام می گیرد و 2/26 درصد می گویند این افراد ، امور خیریه را به عنوان عبادت و طلب بخشش برای گناهانشان انجام می دهند و 3/16 درصد آن را پولشویی می دانند. 9/13 درصد نیز آن را ناشی از  خواست و نیاز درونی افراد می دانند.

تغییرات در رفتار اجتماعی اوکراینیها که در همین اواخر انجام گرفته است موجب گشته نگرانی افراد جامعه نیز نسبت به برخی رفتار اجتماعی حساستر شود و در مورد شیوع آن در جامعه احساس نگرانی بیشتری نمایند بطوریکه در حال حاضر مهمترین دغدغه 3/56 درصد اوکراینیها گسترش مصرف مواد مخدر در این کشور است و 1/55 درصد الکلیسم و میخوارگی را در الویت می دانند 2/44 درصد افراد نیز عدم رعایت تربیت در روابط اجتماعی افراد ، 4/41 درصد شیوع پرداخت و دریافت رشوه، 1/40 درصد بالا رفتن میزان فقر،1/38 درصد عدم احترام به بزرگسالان، 3/29 درصد بی تفاوتی به مشکلات دیگران، 8/26 درصد گسترش روسپیگری،4/26 درصد محتوای برنامه های تلویزیونی، 3/17 درصد افزایش طلاق  و  4/13 درصد تولد های نامشروع  را از مهمترین دغدغه های خود در جامعه اوکراین نام برده اند.

جدول شماره 8: استانداردهای ارزشهای اخلاقی در جامعه اوکراین در مقایسه با سایر کشور از دیدگاه مردم اوکراین    (درصد)

پاسخگویی مشکل است	پایین تر از اوکراین	همانند اوکراین	بالاتر از اوکراین	نام کشور یا کشورها	ردیف
7/20	7/2	7/11	9/64	اتحادیه اروپا	1
21	9/10	1/11	57	ایالات متحده آمریکا	2
21	7/5	26	3/47	لهستان	3
4/15	9/12	7/37	34	روسیه	4

Source: Gorshenin Institue(2007)

جدول شماره 9: میزان مقبولیت و عدم مقبولیت رفتارهای رسانه های جمعی در از دیدگاه جامعه اوکراین     (درصد)

قابل قبول	قابل قبول ولی ناشایست	غیرقابل قبول	رفتار رسانه ای	ردیف
2/10	8/22	67	عدم انتشار اطلاعات مهم و صحیح در صورت مغایرت با منافع آن رسانه	1
8/8	5/24	7/66	انتشار اطلاعات مسموم در مورد سیاستمداران	2
3/13	3/28	4/58	انتشار اطلاعات دلخواه سیاستمداران	3

Source: Gorshenin Institue(2007)

دیدگاه جامعه اوکراین در مورد سیاستمداران و احزاب سیاسی نیز مانند سایر بخشها یکسان نیست به عنوان نمونه در مورد بکارگیری اقداماتی همچون تحریم انتخابات  و اعتراضات درمورد احزاب کوچکتر برای رسیدن به حقوقشان از نظر 3/19 درصد مردم اوکراین پذیرفته شده است و 2/49 درصد نیز این اقدامات را غیرقابل پذیرش می دانند و 5/31 درصد به درستی پاسخ این سوال را نمی دانند و پاسخ به آن را مشکل می دانند.

در هنگامه تغییر دولت و یا آغاز کار پارلمان جدید در اوکراین تنها 6/34 درصد مردم انتظار بهبود وضعیت را دارند و 4/31 درصد هیچ گونه تغییری را به انتظار نمی نشینند و حتی 16 درصد مردم توقع دارند وضعیت بدتر هم شود و در نهایت 18 درصد هیچ گونه نظری نسبت این تغییر و وضعیت آینده ندارند.

در مورد این که اثر بخشی یک دولت تازه کار و اینکه چند سال زمان لازم است تا وضعیت کشور به سمت بهبودی حرکت کند

4/9 درصد شش ماه زمان را کافی می دانند

7/18 درصد یک سال زمان را لازم می دانند

6/19 درصد دو سال ،8/21 درصدتاپنج سال ،8/8 درصد بیش از پنج سال  و 7/21 درصد پاسخ به این سوال را مشکل می دانند.

به طور کلی ارزشهای اجتماعی و اخلاقی در زندگی جامعه اوکراینیها جایگاه خاصی دارد و می توان افت ارزشهای انسانی را یکی از دغدغه های مهم جامعه اوکراین برشمرد با این حال الویتهای  اصلی  زندگی برای اوکراینیها متفاوت است ولی مهم ترین آنها عبارتند از:

9/75 درصد اوکراینیها سلامتی را مهمتریت الویت خود می دانند و 1/68 درصد تمول مالی ، 7/51 درصد خوشبختی خانوادگی ،1/38 درصد داشتن یک شرایط خوب ، 35 درصد شغل خوب، 1/15 مشغولیات لذت بخش، 4/13 درصد آزادی برای فعالیت  و 3/0 درصد نیز بقیه موارد از اصلی ترین عناصر مورد توجه در زندگی خود می دانند.Gorshenin Institue,2007)