تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تایلند

نخستین نوشتهٔ موجود به الفبای زبان تایلندی، سنگ نوشته‌ای است که از دورهٔ سلطنت رام کام هنگ، یعنی از دوران سوخوتای بر جای مانده است و تاریخ آن ۱۲۸۳م است. در ۱۷۳۲م، در هنگام سلطنت باروماکوت(Barommakote) از پادشاهان دورهٔ آیوتایا کتاب جواهرات یا جیندامانی(Jindamanee) از نخستین کتاب‌های تایلندی بود، که نوشته شد.

یکی از آثار منظوم دورهٔ آیوتایا کتابی است با عنوان فرا مالای خام لونگ(Phra Malai Kham Luong) که شاهزاده «تاماتی بت»(Thammathibet) آن را نوشته است. داستان این کتاب دربارهٔ یکی از مقدسین به نام «فرامالای» است که به درون جهنمی از گناهکاران می‌افتد و آن‌ها را تا هنگامی‌که به مواعظ او گوش می‌دهند، از عذاب دور می‌کند. این قصه موضوع بسیاری از مجسمه‌ها و نقاشی‌های تایلند قرار گرفته است.

یکی از آثار ادبی مهم و معروف تایی رساله‌ای دربارهٔ سه جهان است که گویا یکی از پادشاهان دورهٔ سوخوتای آن را در ۱۳۴۵م، نوشت و ترای فومی‌کاتا(Traiphumikhatha) نام دارد. این کتاب یکی از رساله‌های قدیمی موجود دربارهٔ جهان‌بینی بودایی است(History of Books In Thailand (1Page)).

«تاریخ ادبی تایلند مانند تاریخ سیاسی آن کشور از قرن سیزدهم میلادی شروع شد و در آن تاریخ، الفبای سیاسی که اکنون خط متعارف مردم است، صورت کامل حاصل کرد. از آن زمان به بعد، آثار محفوظ خردخرد به جای مانده است و همه از کتب و آثار مذهبی شروع می‌شود؛ در آن میان آثار نظم و نثر از هر دو به ظهور رسیده است و این آثار به شعر و نثر چینی قرابت و نزدیکی دارد؛ بعداً کلام منظوم و مقفا به تقلید از اشعار هند جنوبی، مالی و سانسکریت به ظهور رسیده است و کلمات بیگانه از زبان‌های سانسکریت و مالی و کامبوجی در آن‌ها به‌کار برده شده و سپس ادبیات بودایی به کلی مرکز وضع آثار ادبی تایلند شده است. مقالات و موضوعات خارج از مذهب، بعدها در قرون اخیر کم‌کم پیدا شده‌اند و حکایات بسیار از تاریخ قدیم چین در ادبیات سیامی یافت می‌شود؛ حکایات رزم‌نامهٔ معروف هندی «رامایانا» بالتمام به زبان و شعر تایلندی ترجمه شده است و بعضی اخبار و داستان‌ها را از کتاب رزم‌نامهٔ معروف «مهابهاراتا» گرفته‌اند و هم‌اکنون منظومهٔ رامایانا به شعر تایلندی یکی از منابع مهم آن داستان و یکی از آثار مهم زبان تایلندی می‌باشد.

در قرون جدید اندک‌اندک آثار ادبی جدیدی به‌نثر تایلندی راه یافت. نخست حکایات بسیار از داستان‌ها و عشق‌نامه‌های چینی ترجمه و نثر تایلندی غنی و توانگر شد و بعد از آن از ادبیات اروپایی، مخصوصاً اشعار و منثورات فرانسوی و انگلیسی از قرن نوزدهم به بعد، کسوت آن زبان را پوشیده است و به‌تدریج نویسندگانی در آن کشور به ظهور رسیده‌اند که به تقلید از نویسندگان اروپا حکایات کوچک و رمان‌های بزرگ به زبان ملی خود نوشته‌اند.

یکی از سلاطین‌دانشمندان آن کشور، موسوم به واجیراودها (Vajiravudha) ملقب به رامای ششم، که مردی ادیب و صاحب‌قلم بوده است، مقداری از تئاترهای انگلیسی شکسپیر را به زبان قومی خود ترجمه کرده است و آن‌ها را در تئاتر سلطنتی نمایش داده‌اند. این پادشاه بعضی از دراماهای کلاسیک سانسکریت مانند شاکونتالا و سادتری، را نیز به زبان تایلندی درآورده است و زمان او مقدمهٔ عصر نوین در ادبیات تای به شمار می‌رود».