انواع ادبیات در سریلانکا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
بیشترین بخش ادبیات [[سریلانکا]] به زبان سینهالی است و یکی از مهمترین میراث های فرهنگی این کشور به شمار می آید. قسمت قابل توجهی از آثار ادبی آن نیز که در طول هزاران سال نوشته شده به زبان های پالی، تامیل و انگلیسی است. حجم بالایی از ادبیات سریلانکا به داستان های کوتاه اختصاص دارد. چنانچه آثار داستان های کوتاه ادبی از نظر تاثیرگذاری ارزیابی شوند، می توان ادعا کرد که داستان نویسان سینهالی زبان بیشتر از داستان نویسان تامیل و انگلیسی زبان بر جامعه تاثیر داشته اند | بیشترین بخش ادبیات [[سریلانکا]] به زبان سینهالی است و یکی از مهمترین میراث های فرهنگی این کشور به شمار می آید. قسمت قابل توجهی از آثار ادبی آن نیز که در طول هزاران سال نوشته شده به زبان های پالی، تامیل و انگلیسی است. حجم بالایی از ادبیات سریلانکا به داستان های کوتاه اختصاص دارد. چنانچه آثار داستان های کوتاه ادبی از نظر تاثیرگذاری ارزیابی شوند، می توان ادعا کرد که داستان نویسان سینهالی زبان بیشتر از داستان نویسان تامیل و انگلیسی زبان بر جامعه تاثیر داشته اند<ref>Rickramasinghe, M. (1948). ''Sinhalese Literature.'' Colombo: Gunasena.</ref>. | ||
= | ===== ادبیات سینهالی ===== | ||
ادبیات سینهالی از دیگر ادبیات مدرن جنوب آسیا متفاوت و متمایز است و رابطۀ تاریخی با بودیسم و تاثیرات فراوانی از دورۀ استعمار این کشور دارد. اولین متون ادبی سینهالی را راهبان بودایی تالیف کرده اند و روح حاکم بر غالب این آثار روحی دینی است. تاریخ بزرگ و مشهور ماهاوامسا | ادبیات سینهالی از دیگر ادبیات مدرن جنوب آسیا متفاوت و متمایز است و رابطۀ تاریخی با بودیسم و تاثیرات فراوانی از دورۀ استعمار این کشور دارد. اولین متون ادبی سینهالی را راهبان بودایی تالیف کرده اند و روح حاکم بر غالب این آثار روحی دینی است. تاریخ بزرگ و مشهور ماهاوامسا(Mahavamsa) که پانصد سال قبل از میلاد به نگارش در آمده به زبان پالی (زبان متون مقدس بودایی) است. این تاریخ داستان های ظهور و سقوط پی در پی پادشاهان سینهالی سریلانکا به دست اشغالگران افسانه ای بیگانه است. داستان های کتاب با افسانه شاهزاده ویجایا(Vijaya) که در 500 سال قبل از میلاد مسیح زندگی می کرده، آغاز شده است <ref name=":1">Ediriweera, S. (1950). ''The Sinhalese Novel.'' Colombo: Gunasena.</ref>. | ||
وجود تعداد قابل توجهی از سنگ نبشته ها به زبان سینهالی روی صخره | وجود تعداد قابل توجهی از سنگ نبشته ها به زبان سینهالی روی صخره های قلعه های نظامی منطقه باستانی سیگیریا (Sigiriya) گواهی بر رواج سینهالی به عنوان زبان ادبی و بومی است. طی سال های 600 تا 1400 میلادی معماران این قلعه های نظامی نزدیک 1500 قطعه از نثر و نظم را با حروف سینهالی بر دیوارها و صخره ها حکاکی کرده و سیقل دادهاند. برخی از این اشعار داستان هایی از زندگی بودا در اوایل سالهای 1200 میلادی است. <ref name=":0">Rickramasinghe, M. (1948). ''Sinhalese Literature.'' Colombo: Gunasena.</ref> | ||
از قرن سوم قبل از میلاد پس از گرویدن پادشاه سینهالی به آئین بودا، معابد بودایی به مراکز فعالیت | از قرن سوم قبل از میلاد پس از گرویدن پادشاه سینهالی به آئین بودا، معابد بودایی به مراکز فعالیت های فکری و ادبی تبدیل شدند و تا دورۀ مدرن و روی کار آمدن دولت های استعمارگر وضعیت به همین ترتیب باقی بود. فعالیت های سیاسی و فرهنگی و آموزشی دوران استعمار ادبیات سینهالی را دچار رکورد کرد، تا این که در دورۀ استقلال طلبی و اخیر مجددا احیا گردید <ref name=":1" />. در یک نگاه کلی تاریخ ادبیات سبنهالی را می توان به دوره کلاسیک، دوره استعمار و '''در دوره استقلال''' به این شرح دسته بندی کرد.<ref name=":6">رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref> | ||
= | ==== ادبیات تامیل ==== | ||
بعد از سانسکریت، تامیل قدیمی ترین زبان ادبی شبه قارۀ هند است. ادبیات تامیل ، قسمتی از میراث فرهنگی مردم تامیل است که در زمان باستان به سریلانکا مهاجرت کردند. شعر در زبان تامیل به عنوان اولین قالب ادبی گسترش پیدا کرد. "ایلاتو پوتانتوانار | بعد از سانسکریت، تامیل قدیمی ترین زبان ادبی شبه قارۀ هند است. ادبیات تامیل ، قسمتی از میراث فرهنگی مردم تامیل است که در زمان باستان به سریلانکا مهاجرت کردند. شعر در زبان تامیل به عنوان اولین قالب ادبی گسترش پیدا کرد. "ایلاتو پوتانتوانار(Eelattu Poothanthevanar)" از اولین شاعران تامیل سریلانکا است. پیش از 250 میلادی اشعار او را در کتابی تحت عنوان منتخب اشعار کنکام(Cankam cankam) جمع آوری کرده اند. مشخص ترین آثار ادبی تامیل در سریلانکا ابتدا در دهۀ 1940 با آثار مارومالارچی(Marumalarchi) و نویسندگان دوره رنسانس ماها کاوی، کنداسامی، و وارادار(Mahakavi, Kandasamy and Varadar) گسترش یافت. اشعار ماهاکاوی به طور ویژه به تفکیک زبان تامیل در کشور سریلانکا و زبان تامیل در جنوب هند کمک بسیاری کرده است (Harrigan, 1989). | ||
از زمان | از زمان شورشهای قومی سال 1983، شیوۀ زندگی اکثر تامیل های ساکن شمال و شرق سریلانکا دستخوش دگرگونی هایی شد که این تحولات ادبیات اخیر مردم تامیل را نیز دگرگون ساخت. در سال 1948 و زمانی که سریلانکا استقلال یافت، ادبیات تامیل ششصد سال تاریخ را تجربه کرده بود. بعضی از اشعاراولین شاعر تامیل الاتو پوتانتوانار(Eelattu Poothanthevanar) در منتخب ادبی سنگام(Sangam) نیز مشاهده می شود. این اثر به لحاظ تاریخی منسوب به دوره زمانی 100 سال قبل از میلاد تا 250 بعد از میلاد است. | ||
تا پیش سلطه استعمار بریتانیا بر سریلانکا جامعه تامیل شاهد آثار ادبی دورۀ پادشاهی جفنا (قرن چهارده تا قرن شانزده) بوده و فعالیت | تا پیش سلطه استعمار بریتانیا بر سریلانکا جامعه تامیل شاهد آثار ادبی دورۀ پادشاهی جفنا (قرن چهارده تا قرن شانزده) بوده و فعالیت های ادبی آروموگا ناوالار(Arumuga Navalar) (1822 تا سال 1879) را تجربه نیز کرده است . پس از این دورۀ، تا پایان قرن نوزدهم عصر فعالیت های ترجمه و توسعه آموزش توسط مبلغان کلیساهای انگلیس، [[آمریکا]] و فرقۀ مسیحیت متدیست است که سرانجام ادبیات تامیل به سوی دوران مدرن می رسد <ref name=":5">Sivathamby, K. (1999). ''50 Years of Sri Lanka Tamil Literature.'' New Delhi: The Hindu.</ref>. | ||
در دهۀ 1940 روزنامه | در دهۀ 1940 روزنامه های الاکساری، ویراکساری (1930)، تیناکاران (1932) و مجلات اجتماعی و همچنین مارومالارچی و باهاراتی(Virakesari, Eelakesari, Thinakaran, Marumalarchi and Baharati) (1946) آغاز به کار کردند و سبب رشد ادبیات مدرن شدند. در دوره استقلال کشور، ادبیات سریلانکایی تامیل احترام فراوانی را در منطقۀ تامیل نادو هند که جمعیت قابل توجهی تامیل دارد، کسب کرد. از ویژگی های مهم ادبیات تامیل در این زمان تنوع متون و محتوا آن است. بعضی از این متون ادبی- مذهبی شامل: ادبیات هندو(تامیل ساویا(Savia)(، مسیحی، اسلامی و بعضی نیز ادبیات سکولار است که هر کدام در هر زمان طرفدارانی دارد. مسلمانان که هویت قومی خود را جدای و مستقل از هویت تامیل های هندو می دانند. اگر چه سریلانکا به لحاظ جغرافیایی جزیره کوچکی است، اما به طور مشخص نه منطقه فرهنگی تامیل زبان دارد که عبارتند از: بخش باتیکولا، ترینکومالی، وانی، جفنا، منّار(Batticaloa, Trincomalee, Vanni, Jaffna and Mannar)، ناحیۀ شمال غربی، کلمبو، ناحیۀ جنوبی و ناحیۀ درون کشوری. هر کدام از این مناطق نیز ویژگی های خود را دارند ولی در این میان منطقۀ جفنا تا زمان استقلال کشور بیشتر از بقیۀ مناطق تاثیرگذار بوده است. | ||
در دهۀ 1950 دو گرایش در میان جامعه تامیل ظهور کردند که یکی مبتنی بر بیداری مردم تامیل زبان در سراسر جزیره و در پاسخ به پیدایش ملی گرایی سینهالی و دیگری جنبش ادبی الهام گرفته از مارکسیسم ملی گرا بود که همزمان درمقابل ظلم و محرومیت اجتماعی قرار می گرفت. گرایش اول به طور گسترده خود را با ایدئولوژی دراویدیان تامیل زبان هند و شعرسرایی باهاراتیداسان | در دهۀ 1950 دو گرایش در میان جامعه تامیل ظهور کردند که یکی مبتنی بر بیداری مردم تامیل زبان در سراسر جزیره و در پاسخ به پیدایش ملی گرایی سینهالی و دیگری جنبش ادبی الهام گرفته از مارکسیسم ملی گرا بود که همزمان درمقابل ظلم و محرومیت اجتماعی قرار می گرفت. گرایش اول به طور گسترده خود را با ایدئولوژی دراویدیان تامیل زبان هند و شعرسرایی باهاراتیداسان(Baharathidasan) بیان می کرد که در منطقۀ تامیل نادو بسیار رواج داشت. گرایش دوم علیه ظلم و ستم و محرومیت اجتماعی مردم تامیل بود که از سوی انجمن نویسندگان پیشرو هدایت می شد و حرکت ادبی بی سابقه ای را بوجود آورد. | ||
این جنبش به عنوان جنبش ادبی تامیل سریلانکا همبستگی قاطعی را در میان نویسندگان نوظهور در مناطق مختلف، به ویژه در مرکزی و جنوبی (نویسندگان مسلمان)، شمالشرق ایجاد کرد. جنبش یاد شده نهضتی بزرگ را علیه بهره برداری اجتماعی و سیستم طبقاتی در شمال به راه انداخت. ادبیات تامیل برای نخستین بار درباره قربانیان ستم، | این جنبش به عنوان جنبش ادبی تامیل سریلانکا همبستگی قاطعی را در میان نویسندگان نوظهور در مناطق مختلف، به ویژه در مرکزی و جنوبی (نویسندگان مسلمان)، شمالشرق ایجاد کرد. جنبش یاد شده نهضتی بزرگ را علیه بهره برداری اجتماعی و سیستم طبقاتی در شمال به راه انداخت. ادبیات تامیل برای نخستین بار درباره قربانیان ستم، فشارهای اجتماعی و رنج، تحقیر و محرومیت مردم مطلب می نوشتند. در دهۀ 1990 نویسندگان ادبیان تحت ستم و سبک دالیتس (محرومین) را در ایالت تامیل نادو رواج دادند. کی دانیل(K. Daniel) رمان نویس برجسته تامیل پنجامار(Panjamar) را نوشت و به عنوان پیشرو در سبک دالیت مورد توجه مردم قرار گرفت. این شیوه نگارش در اواخر دهه 1950 تا اوایل دهه 1960 با ویراستاری کایلاساپاتی در روزنامه تیناکاران(Thinakaran , Kailasapathy) پیگیری شد . | ||
عرصه فرهنگ و ادبیات تامیل که در گذشته در دست محافظه کاران اجتماعی بود به سرعت به صحنه بحث و جدل | عرصه فرهنگ و ادبیات تامیل که در گذشته در دست محافظه کاران اجتماعی بود به سرعت به صحنه بحث و جدل های تلخ در مشخص کردن نقش سنت و وظیفۀ اجتماعی ادبیات تبدیل شد. اواسط دهۀ 1950 تا اواخر دهۀ 1960 که توام با مشاجرات ادبی و شکوفایی استعدادها همراه بود به عنوان مرحلۀ مهمی در گسترش ادبیات مدرن تامیل به شمار می رود. در شعر سرایی چهره های معروفی مانند موروگایان، ماهاکاوی، نیلاوانان و پوراتچی کامال و چهره های جوانی مانند نوهمان، شانموگام، سیوالینگام، ماروتورکانی و جیاپالان(Murugaiyan, Mahakavi, Neelavanan, Paratchikkamal, Nuhman, Shanmugam, Sivalingam, Maruthoorkkani and Jeyapalan) ظهور کردند که تاثیر مهمی بر ادبیات مدرن داشتند. موروگایان اشعاری خردمندانه و ماهاکاوی با استفاده از صور خیال شعرهای احساسی را سرودند. اشعار کاوی آرانگوس(Murugaiyan, Mahakavi, Arangus, Kavi, Sillaiyoor, Selvarajan) نیز بسیار پر طرفدار بود. آثار نظم سیلایور و سلواراجان دربارۀ سیاست آموزگار علم بیان بودند. | ||
در زمینۀ داستان سرایی ، این دوره ، دورۀ بسیار پرباری بود. افرادی نظیر واندار، دانیل، دومینیک جیوا، راگوناتان، کاوالور، راجاتورای، گانسالینگان، پنادورای، ناداراجان، نانتی، رامیاه، تلیواتله جوزف، دیکولا کامال، سنکای آزیان، سمبین سلوان، موتولینگام، بهاوانی آلواپیلای | در زمینۀ داستان سرایی ، این دوره ، دورۀ بسیار پرباری بود. افرادی نظیر واندار، دانیل، دومینیک جیوا، راگوناتان، کاوالور، راجاتورای، گانسالینگان، پنادورای، ناداراجان، نانتی، رامیاه، تلیواتله جوزف، دیکولا کامال، سنکای آزیان، سمبین سلوان، موتولینگام، بهاوانی آلواپیلای(Vandar, Daniel, Dominic Jeeva, Raghunatha, Kavalur, Rajathuri, Ganesalinga, Ponnudurai, Nadarajan, Nanthi, Ramiah, Telliwatle Joseph, Dickwella Kamal, Senkai Azhian, Sembian Selvan, Muttulingam, Bahavani) از افراد مشهور در زمینۀ داستان نویسی به حساب می آیند. قطعا داستان کوتاه از قالب های ادبی مورد علاقۀ این نویسندگان بوده است. تعداد قابل توجهی از این نویسندگان از گروه دالیت (محرومین) هستند اما نقش نویسندگانی مثل گانسالینگان(Ganesalingany) که سختی های اجتماعی فئودالیسم جفنا را به رشتۀ تحریر درآوردند، برجسته است. در اوایل دهۀ 1970 نویسندگانی مثل ایلانکیران، دانیال، گانسالینگان، نانتی، سنکای آژیان و یوگاناتان(Ilankeeran, Daniel, Ganesalingan, Nanthi, Senkai Azhian, Yoganathan) رمان های بلندی را نوشتند. در دهۀ 1970 نسل دوم نویسندگان انقلابی و ضد انقلابی وارد صحنه شدند که به رشد ساختار شعرسرایی تامیل در سریلانکا کمک های فراوان کردند. در میان شاعران دهۀ 1970 می توان از ویلواراترام، پونامبالام، سیواراسگارام، پوتوای راتنادورای و داستان نویسان این دوره هم سانتان، تنیان و ساتانتان(Vilvalatram, Ponnambalam, Sivarasegaram, Puthuvai , Rathnadurai, Santhan, Theniyan, Sattanthan) را می توان نام برد. تغییرات اجتماعی که از مشکلات جدی روز بود دیگر به عنوان یک حقیقت اجتماعی پذیرفته شد و این نویسندگان بیشتر بر روی شخصیت ها تمرکز داشتند، در حالی که برای نویسندگان پیشین اعمال و رفتارهای اجتماعی و رویدادهای ظلم و ستم اجتماعی اهمیت بیشتری داشت. <ref name=":5" /> | ||
در دهۀ 1970، ادبیات معاصر تامیل قسمتی از آموزش تحصیلی در مرحلۀ ورود دانشگاه به حساب می آمد و این موضوع راه را برای حضور معلمان و دانش آموزان در مشاجرات ادبی روز هموار کرد و به این ترتیب نویسندگان، چهره | در دهۀ 1970، ادبیات معاصر تامیل قسمتی از آموزش تحصیلی در مرحلۀ ورود دانشگاه به حساب می آمد و این موضوع راه را برای حضور معلمان و دانش آموزان در مشاجرات ادبی روز هموار کرد و به این ترتیب نویسندگان، چهره های اجتماعی مهم کشور شدند. در اواسط دهۀ 1970 شرایط رو به دگرگونی گذاشت. از سال 1974 فضای سیاسی ادبی با سیاست های مجلس رشد بیشتری کرد. دخالت های دولت در امور مختلف نیز افزایش پیدا کرد و نزاع طلبی و جنگجویی در میان جوانان گسترش یافت. | ||
در اوایل دهۀ 1980 بی اعتمادی و اندوه در مناطق ش[[مالی]] و شرقی گسترش یافت و شیوۀ زندگی تغییر کرد. در این شرایط نقش ادبیات مهم به نظر می رسید و یک رسانۀ مهمی برای ابراز احساسات و بیانات بود اما باز هم انتشار آن آزادانه و بدون محدودیت امکان پذیر نبود. | در اوایل دهۀ 1980 بی اعتمادی و اندوه در مناطق ش[[مالی]] و شرقی گسترش یافت و شیوۀ زندگی تغییر کرد. در این شرایط نقش ادبیات مهم به نظر می رسید و یک رسانۀ مهمی برای ابراز احساسات و بیانات بود اما باز هم انتشار آن آزادانه و بدون محدودیت امکان پذیر نبود. | ||
شعر، اولین قالب ادبی برای ثبت این تحولات بود. گزیدۀ اشعار که توسط نوهمان، چیران و جسوراجا | شعر، اولین قالب ادبی برای ثبت این تحولات بود. گزیدۀ اشعار که توسط نوهمان، چیران و جسوراجا(Nuhman, Cheran, Jesurajah) ویرایش شد. ماراناتول والووم )ما در دامان مرگ زندگی می کنیم) نام داشت که فضای احساسی این مناطق را نشان می داد. گل[[چین]] ادبی چیران به نام ارانداواتو سوریا اوتایام (طلوع دوم) و یامان(Maranathul Valvom, Erandavathu, Sooriya, Uthayam, Cheran, Yaman) تاثیرات عمیقی را در میان مردم آن زمان گذاشتند. او در زمینۀ سوختن کتابخانۀ عمومی در آتش درگیری های قومی این ابیات را سروده است: | ||
''چه اتفاقی رخ داد؟'' | ''چه اتفاقی رخ داد؟'' | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
''مردم کشورم بی آبرو شدند؛'' | ''مردم کشورم بی آبرو شدند؛'' | ||
''در سرزمین من نسیمی در | ''در سرزمین من نسیمی در تنهایی وزید؛'' | ||
''با | ''با بازوهایت که از پشت بسته شده بود...'' | ||
''برای که انتظار می کشیدی؟'' | ''برای که انتظار می کشیدی؟'' | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
''آتش پیامش را به درشتی بر پیشانی ات نوشت'' | ''آتش پیامش را به درشتی بر پیشانی ات نوشت'' | ||
''بر روی | ''بر روی ابرهایی که هرگز پاک نخواهند شد.'' | ||
بعضی از شعرای تامیل اشعار زیادی نیز در باره درگیری | بعضی از شعرای تامیل اشعار زیادی نیز در باره درگیری های مسلمانان و تامیل ها در شرق و همچنین ریشه کن کردن آنان از شمال کشور سروده اند و بوده است. در میان جامعه مسلمان تامیل نیز تعداد بسیاری شعرا مانند ونداتی(Vendatti) وجود دارند که اشعار باشکوهی را سروده اند. از اوایل دهۀ 1990 تا به امروز شعرای معروفی مثل ناتچاتیران سوینتیان، آتما، دوا آبریا و آسواگوش(Natachatiran Sevvinthiyan, Atma, Deva Abria, Aswagosh) در عرصه ادبیات ظاهر شده اند که محتوای اشعارشان طبیعت و انتقاد از مسایل سیاسی و اجتماعی، گسست روابط انسانی، سختی های زندگی، درد و رنج مردم مناطق جنگزده است. چنین شرایط بحرانی و اندوهباری به خوبی در داستان های کوتاه رانجاکومار، اوما واراداراسان و تنوکویلور کاویووان(Ranjakumar, Uma Varadarasan, Tnukkovilur, Kaviyuvan) بازتاب یافته است. کوسالای(Kosalai) نوشتۀ رانجاکومار تصویر باشکوهی از زندگی غم انگیز مادران بیچاره ای است که پسرانشان از خانه گریخته اند. کاویووان(Kaviyuvan) داستان های هنرمندانه ای در باره فروپاشی کانونهای اجتماعی و خانواده را به نگارش در آورده است. در طول دوره اخیر حنیفه(Haniffa) نیز چندین داستان کوتاه و خوب نوشت و در این قالب تحولات جامعه مسلمان را به تصویر کشید. | ||
بیشتر این نوشته ها به آسانی در دسترس نیستند و آزادانه نقد و بررسی نشده اند. | بیشتر این نوشته ها به آسانی در دسترس نیستند و آزادانه نقد و بررسی نشده اند. | ||
مهمترین دستاورد درگیری | مهمترین دستاورد درگیری های سال 1983 ظهور شاخۀ دیگری از ادبیات تامیل نویسندگان خارج از کشور است. بسیاری از پناهندگان تامیل سریلانکا که در فرانسه، آلمان، انگلیس، کشورهای اسکاندیناوی، کانادا و استرالیا زندگی می کنند همچنان هویت خود را زنده نگه داشته و امید به بازگشت دارند. نوشته های آنها به زبان تامیلی در مجلات گوناگون چاپ می شود و به سریلانکا می رسد. بعضی از این نویسندگان شایستگی خود را اثبات کرده اند. آنها همچنین در باره مشکلاتی که در خارج با آن مواجه هستند نوشته اند که مشکل رنگ و نژاد از نمونه های بارز آن است. در عرصه شعر نمادها و تصاویر جدیدی دیده می شود که با فضای تامیل زبانان داخل متفاوت است و در سنت های غربی ریشه دارد. درخت های کاج و بارش برف دیگر برای شعرهای تامیل، فضای بیگانه و نا آشنایی نیست. جایاپالان و آراوینتان ویجایندران در میان شعرای تبعیدی و پارتیپان(Jayapalan, Aravinthar Vijayendran, Partipan) و کارونکارا مورتی نیز از داستان نویسان تبعیدی بسیار معروف هستند. بنا براین کالبد و قالب ادبی به ویژه از آغاز دهه 1980 شباهتی با قبل ندارد و تجربه های سیاسی- اجتماعی تامیل ها و مسلمانان سریلانکا تجربه های متفاوتی را از تامیل زبان های سایر کشورها دارند. در سال های اخیر مجله ادبی سارینیهار(Sarinihar) نقش مهمی را در عرصه ادبیات تامبل ایفا کرد. چرا که فضای نقد و بررسی را برای ادبیات معاصر تامیل به وجود آورد و واسطه ای میان نویسندگان محلی و تبعیدی شد. | ||
پیشرفت تئاتر و ادبیات نمایشی در اواخر دهۀ 1970 سبب ترویج فرهنگ نمایشنامه نویسی گردید. امروزه به ویژه در منطقۀ شمال نمایشنامه نویسان بزرگی ظهور کرده اند. شانموگالینکام | پیشرفت تئاتر و ادبیات نمایشی در اواخر دهۀ 1970 سبب ترویج فرهنگ نمایشنامه نویسی گردید. امروزه به ویژه در منطقۀ شمال نمایشنامه نویسان بزرگی ظهور کرده اند. شانموگالینکام(Shanmugalingam) نمایشنامه هایی است که جنگ های قومی را به تصویر کشیده است. تئاتر کودکان و تئاتر آموزشی نیز در این زمان وجود داشته است. موروگایان و ماهاکاوی(Murugaiyan, Mahakavi) در دهۀ 1960 و اوایل دهۀ 1970 از نمایشنامه های منظوم هستند. در حقیقت تئاتر به خوبی توانست در طول ربع آخر این قرن کارهای موثرتری را نسبت به مجلات و نشریات ارائه دهد <ref name=":5" />.<ref name=":62">رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref> | ||
== کتابشناسی == | |||
نسخهٔ ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۰۵
بیشترین بخش ادبیات سریلانکا به زبان سینهالی است و یکی از مهمترین میراث های فرهنگی این کشور به شمار می آید. قسمت قابل توجهی از آثار ادبی آن نیز که در طول هزاران سال نوشته شده به زبان های پالی، تامیل و انگلیسی است. حجم بالایی از ادبیات سریلانکا به داستان های کوتاه اختصاص دارد. چنانچه آثار داستان های کوتاه ادبی از نظر تاثیرگذاری ارزیابی شوند، می توان ادعا کرد که داستان نویسان سینهالی زبان بیشتر از داستان نویسان تامیل و انگلیسی زبان بر جامعه تاثیر داشته اند[۱].
ادبیات سینهالی
ادبیات سینهالی از دیگر ادبیات مدرن جنوب آسیا متفاوت و متمایز است و رابطۀ تاریخی با بودیسم و تاثیرات فراوانی از دورۀ استعمار این کشور دارد. اولین متون ادبی سینهالی را راهبان بودایی تالیف کرده اند و روح حاکم بر غالب این آثار روحی دینی است. تاریخ بزرگ و مشهور ماهاوامسا(Mahavamsa) که پانصد سال قبل از میلاد به نگارش در آمده به زبان پالی (زبان متون مقدس بودایی) است. این تاریخ داستان های ظهور و سقوط پی در پی پادشاهان سینهالی سریلانکا به دست اشغالگران افسانه ای بیگانه است. داستان های کتاب با افسانه شاهزاده ویجایا(Vijaya) که در 500 سال قبل از میلاد مسیح زندگی می کرده، آغاز شده است [۲].
وجود تعداد قابل توجهی از سنگ نبشته ها به زبان سینهالی روی صخره های قلعه های نظامی منطقه باستانی سیگیریا (Sigiriya) گواهی بر رواج سینهالی به عنوان زبان ادبی و بومی است. طی سال های 600 تا 1400 میلادی معماران این قلعه های نظامی نزدیک 1500 قطعه از نثر و نظم را با حروف سینهالی بر دیوارها و صخره ها حکاکی کرده و سیقل دادهاند. برخی از این اشعار داستان هایی از زندگی بودا در اوایل سالهای 1200 میلادی است. [۳]
از قرن سوم قبل از میلاد پس از گرویدن پادشاه سینهالی به آئین بودا، معابد بودایی به مراکز فعالیت های فکری و ادبی تبدیل شدند و تا دورۀ مدرن و روی کار آمدن دولت های استعمارگر وضعیت به همین ترتیب باقی بود. فعالیت های سیاسی و فرهنگی و آموزشی دوران استعمار ادبیات سینهالی را دچار رکورد کرد، تا این که در دورۀ استقلال طلبی و اخیر مجددا احیا گردید [۲]. در یک نگاه کلی تاریخ ادبیات سبنهالی را می توان به دوره کلاسیک، دوره استعمار و در دوره استقلال به این شرح دسته بندی کرد.[۴]
ادبیات تامیل
بعد از سانسکریت، تامیل قدیمی ترین زبان ادبی شبه قارۀ هند است. ادبیات تامیل ، قسمتی از میراث فرهنگی مردم تامیل است که در زمان باستان به سریلانکا مهاجرت کردند. شعر در زبان تامیل به عنوان اولین قالب ادبی گسترش پیدا کرد. "ایلاتو پوتانتوانار(Eelattu Poothanthevanar)" از اولین شاعران تامیل سریلانکا است. پیش از 250 میلادی اشعار او را در کتابی تحت عنوان منتخب اشعار کنکام(Cankam cankam) جمع آوری کرده اند. مشخص ترین آثار ادبی تامیل در سریلانکا ابتدا در دهۀ 1940 با آثار مارومالارچی(Marumalarchi) و نویسندگان دوره رنسانس ماها کاوی، کنداسامی، و وارادار(Mahakavi, Kandasamy and Varadar) گسترش یافت. اشعار ماهاکاوی به طور ویژه به تفکیک زبان تامیل در کشور سریلانکا و زبان تامیل در جنوب هند کمک بسیاری کرده است (Harrigan, 1989).
از زمان شورشهای قومی سال 1983، شیوۀ زندگی اکثر تامیل های ساکن شمال و شرق سریلانکا دستخوش دگرگونی هایی شد که این تحولات ادبیات اخیر مردم تامیل را نیز دگرگون ساخت. در سال 1948 و زمانی که سریلانکا استقلال یافت، ادبیات تامیل ششصد سال تاریخ را تجربه کرده بود. بعضی از اشعاراولین شاعر تامیل الاتو پوتانتوانار(Eelattu Poothanthevanar) در منتخب ادبی سنگام(Sangam) نیز مشاهده می شود. این اثر به لحاظ تاریخی منسوب به دوره زمانی 100 سال قبل از میلاد تا 250 بعد از میلاد است.
تا پیش سلطه استعمار بریتانیا بر سریلانکا جامعه تامیل شاهد آثار ادبی دورۀ پادشاهی جفنا (قرن چهارده تا قرن شانزده) بوده و فعالیت های ادبی آروموگا ناوالار(Arumuga Navalar) (1822 تا سال 1879) را تجربه نیز کرده است . پس از این دورۀ، تا پایان قرن نوزدهم عصر فعالیت های ترجمه و توسعه آموزش توسط مبلغان کلیساهای انگلیس، آمریکا و فرقۀ مسیحیت متدیست است که سرانجام ادبیات تامیل به سوی دوران مدرن می رسد [۵].
در دهۀ 1940 روزنامه های الاکساری، ویراکساری (1930)، تیناکاران (1932) و مجلات اجتماعی و همچنین مارومالارچی و باهاراتی(Virakesari, Eelakesari, Thinakaran, Marumalarchi and Baharati) (1946) آغاز به کار کردند و سبب رشد ادبیات مدرن شدند. در دوره استقلال کشور، ادبیات سریلانکایی تامیل احترام فراوانی را در منطقۀ تامیل نادو هند که جمعیت قابل توجهی تامیل دارد، کسب کرد. از ویژگی های مهم ادبیات تامیل در این زمان تنوع متون و محتوا آن است. بعضی از این متون ادبی- مذهبی شامل: ادبیات هندو(تامیل ساویا(Savia)(، مسیحی، اسلامی و بعضی نیز ادبیات سکولار است که هر کدام در هر زمان طرفدارانی دارد. مسلمانان که هویت قومی خود را جدای و مستقل از هویت تامیل های هندو می دانند. اگر چه سریلانکا به لحاظ جغرافیایی جزیره کوچکی است، اما به طور مشخص نه منطقه فرهنگی تامیل زبان دارد که عبارتند از: بخش باتیکولا، ترینکومالی، وانی، جفنا، منّار(Batticaloa, Trincomalee, Vanni, Jaffna and Mannar)، ناحیۀ شمال غربی، کلمبو، ناحیۀ جنوبی و ناحیۀ درون کشوری. هر کدام از این مناطق نیز ویژگی های خود را دارند ولی در این میان منطقۀ جفنا تا زمان استقلال کشور بیشتر از بقیۀ مناطق تاثیرگذار بوده است.
در دهۀ 1950 دو گرایش در میان جامعه تامیل ظهور کردند که یکی مبتنی بر بیداری مردم تامیل زبان در سراسر جزیره و در پاسخ به پیدایش ملی گرایی سینهالی و دیگری جنبش ادبی الهام گرفته از مارکسیسم ملی گرا بود که همزمان درمقابل ظلم و محرومیت اجتماعی قرار می گرفت. گرایش اول به طور گسترده خود را با ایدئولوژی دراویدیان تامیل زبان هند و شعرسرایی باهاراتیداسان(Baharathidasan) بیان می کرد که در منطقۀ تامیل نادو بسیار رواج داشت. گرایش دوم علیه ظلم و ستم و محرومیت اجتماعی مردم تامیل بود که از سوی انجمن نویسندگان پیشرو هدایت می شد و حرکت ادبی بی سابقه ای را بوجود آورد.
این جنبش به عنوان جنبش ادبی تامیل سریلانکا همبستگی قاطعی را در میان نویسندگان نوظهور در مناطق مختلف، به ویژه در مرکزی و جنوبی (نویسندگان مسلمان)، شمالشرق ایجاد کرد. جنبش یاد شده نهضتی بزرگ را علیه بهره برداری اجتماعی و سیستم طبقاتی در شمال به راه انداخت. ادبیات تامیل برای نخستین بار درباره قربانیان ستم، فشارهای اجتماعی و رنج، تحقیر و محرومیت مردم مطلب می نوشتند. در دهۀ 1990 نویسندگان ادبیان تحت ستم و سبک دالیتس (محرومین) را در ایالت تامیل نادو رواج دادند. کی دانیل(K. Daniel) رمان نویس برجسته تامیل پنجامار(Panjamar) را نوشت و به عنوان پیشرو در سبک دالیت مورد توجه مردم قرار گرفت. این شیوه نگارش در اواخر دهه 1950 تا اوایل دهه 1960 با ویراستاری کایلاساپاتی در روزنامه تیناکاران(Thinakaran , Kailasapathy) پیگیری شد .
عرصه فرهنگ و ادبیات تامیل که در گذشته در دست محافظه کاران اجتماعی بود به سرعت به صحنه بحث و جدل های تلخ در مشخص کردن نقش سنت و وظیفۀ اجتماعی ادبیات تبدیل شد. اواسط دهۀ 1950 تا اواخر دهۀ 1960 که توام با مشاجرات ادبی و شکوفایی استعدادها همراه بود به عنوان مرحلۀ مهمی در گسترش ادبیات مدرن تامیل به شمار می رود. در شعر سرایی چهره های معروفی مانند موروگایان، ماهاکاوی، نیلاوانان و پوراتچی کامال و چهره های جوانی مانند نوهمان، شانموگام، سیوالینگام، ماروتورکانی و جیاپالان(Murugaiyan, Mahakavi, Neelavanan, Paratchikkamal, Nuhman, Shanmugam, Sivalingam, Maruthoorkkani and Jeyapalan) ظهور کردند که تاثیر مهمی بر ادبیات مدرن داشتند. موروگایان اشعاری خردمندانه و ماهاکاوی با استفاده از صور خیال شعرهای احساسی را سرودند. اشعار کاوی آرانگوس(Murugaiyan, Mahakavi, Arangus, Kavi, Sillaiyoor, Selvarajan) نیز بسیار پر طرفدار بود. آثار نظم سیلایور و سلواراجان دربارۀ سیاست آموزگار علم بیان بودند.
در زمینۀ داستان سرایی ، این دوره ، دورۀ بسیار پرباری بود. افرادی نظیر واندار، دانیل، دومینیک جیوا، راگوناتان، کاوالور، راجاتورای، گانسالینگان، پنادورای، ناداراجان، نانتی، رامیاه، تلیواتله جوزف، دیکولا کامال، سنکای آزیان، سمبین سلوان، موتولینگام، بهاوانی آلواپیلای(Vandar, Daniel, Dominic Jeeva, Raghunatha, Kavalur, Rajathuri, Ganesalinga, Ponnudurai, Nadarajan, Nanthi, Ramiah, Telliwatle Joseph, Dickwella Kamal, Senkai Azhian, Sembian Selvan, Muttulingam, Bahavani) از افراد مشهور در زمینۀ داستان نویسی به حساب می آیند. قطعا داستان کوتاه از قالب های ادبی مورد علاقۀ این نویسندگان بوده است. تعداد قابل توجهی از این نویسندگان از گروه دالیت (محرومین) هستند اما نقش نویسندگانی مثل گانسالینگان(Ganesalingany) که سختی های اجتماعی فئودالیسم جفنا را به رشتۀ تحریر درآوردند، برجسته است. در اوایل دهۀ 1970 نویسندگانی مثل ایلانکیران، دانیال، گانسالینگان، نانتی، سنکای آژیان و یوگاناتان(Ilankeeran, Daniel, Ganesalingan, Nanthi, Senkai Azhian, Yoganathan) رمان های بلندی را نوشتند. در دهۀ 1970 نسل دوم نویسندگان انقلابی و ضد انقلابی وارد صحنه شدند که به رشد ساختار شعرسرایی تامیل در سریلانکا کمک های فراوان کردند. در میان شاعران دهۀ 1970 می توان از ویلواراترام، پونامبالام، سیواراسگارام، پوتوای راتنادورای و داستان نویسان این دوره هم سانتان، تنیان و ساتانتان(Vilvalatram, Ponnambalam, Sivarasegaram, Puthuvai , Rathnadurai, Santhan, Theniyan, Sattanthan) را می توان نام برد. تغییرات اجتماعی که از مشکلات جدی روز بود دیگر به عنوان یک حقیقت اجتماعی پذیرفته شد و این نویسندگان بیشتر بر روی شخصیت ها تمرکز داشتند، در حالی که برای نویسندگان پیشین اعمال و رفتارهای اجتماعی و رویدادهای ظلم و ستم اجتماعی اهمیت بیشتری داشت. [۵]
در دهۀ 1970، ادبیات معاصر تامیل قسمتی از آموزش تحصیلی در مرحلۀ ورود دانشگاه به حساب می آمد و این موضوع راه را برای حضور معلمان و دانش آموزان در مشاجرات ادبی روز هموار کرد و به این ترتیب نویسندگان، چهره های اجتماعی مهم کشور شدند. در اواسط دهۀ 1970 شرایط رو به دگرگونی گذاشت. از سال 1974 فضای سیاسی ادبی با سیاست های مجلس رشد بیشتری کرد. دخالت های دولت در امور مختلف نیز افزایش پیدا کرد و نزاع طلبی و جنگجویی در میان جوانان گسترش یافت.
در اوایل دهۀ 1980 بی اعتمادی و اندوه در مناطق شمالی و شرقی گسترش یافت و شیوۀ زندگی تغییر کرد. در این شرایط نقش ادبیات مهم به نظر می رسید و یک رسانۀ مهمی برای ابراز احساسات و بیانات بود اما باز هم انتشار آن آزادانه و بدون محدودیت امکان پذیر نبود.
شعر، اولین قالب ادبی برای ثبت این تحولات بود. گزیدۀ اشعار که توسط نوهمان، چیران و جسوراجا(Nuhman, Cheran, Jesurajah) ویرایش شد. ماراناتول والووم )ما در دامان مرگ زندگی می کنیم) نام داشت که فضای احساسی این مناطق را نشان می داد. گلچین ادبی چیران به نام ارانداواتو سوریا اوتایام (طلوع دوم) و یامان(Maranathul Valvom, Erandavathu, Sooriya, Uthayam, Cheran, Yaman) تاثیرات عمیقی را در میان مردم آن زمان گذاشتند. او در زمینۀ سوختن کتابخانۀ عمومی در آتش درگیری های قومی این ابیات را سروده است:
چه اتفاقی رخ داد؟
شهرم در آتش سوخت؛
مردم کشورم بی آبرو شدند؛
در سرزمین من نسیمی در تنهایی وزید؛
با بازوهایت که از پشت بسته شده بود...
برای که انتظار می کشیدی؟
آتش پیامش را به درشتی بر پیشانی ات نوشت
بر روی ابرهایی که هرگز پاک نخواهند شد.
بعضی از شعرای تامیل اشعار زیادی نیز در باره درگیری های مسلمانان و تامیل ها در شرق و همچنین ریشه کن کردن آنان از شمال کشور سروده اند و بوده است. در میان جامعه مسلمان تامیل نیز تعداد بسیاری شعرا مانند ونداتی(Vendatti) وجود دارند که اشعار باشکوهی را سروده اند. از اوایل دهۀ 1990 تا به امروز شعرای معروفی مثل ناتچاتیران سوینتیان، آتما، دوا آبریا و آسواگوش(Natachatiran Sevvinthiyan, Atma, Deva Abria, Aswagosh) در عرصه ادبیات ظاهر شده اند که محتوای اشعارشان طبیعت و انتقاد از مسایل سیاسی و اجتماعی، گسست روابط انسانی، سختی های زندگی، درد و رنج مردم مناطق جنگزده است. چنین شرایط بحرانی و اندوهباری به خوبی در داستان های کوتاه رانجاکومار، اوما واراداراسان و تنوکویلور کاویووان(Ranjakumar, Uma Varadarasan, Tnukkovilur, Kaviyuvan) بازتاب یافته است. کوسالای(Kosalai) نوشتۀ رانجاکومار تصویر باشکوهی از زندگی غم انگیز مادران بیچاره ای است که پسرانشان از خانه گریخته اند. کاویووان(Kaviyuvan) داستان های هنرمندانه ای در باره فروپاشی کانونهای اجتماعی و خانواده را به نگارش در آورده است. در طول دوره اخیر حنیفه(Haniffa) نیز چندین داستان کوتاه و خوب نوشت و در این قالب تحولات جامعه مسلمان را به تصویر کشید.
بیشتر این نوشته ها به آسانی در دسترس نیستند و آزادانه نقد و بررسی نشده اند.
مهمترین دستاورد درگیری های سال 1983 ظهور شاخۀ دیگری از ادبیات تامیل نویسندگان خارج از کشور است. بسیاری از پناهندگان تامیل سریلانکا که در فرانسه، آلمان، انگلیس، کشورهای اسکاندیناوی، کانادا و استرالیا زندگی می کنند همچنان هویت خود را زنده نگه داشته و امید به بازگشت دارند. نوشته های آنها به زبان تامیلی در مجلات گوناگون چاپ می شود و به سریلانکا می رسد. بعضی از این نویسندگان شایستگی خود را اثبات کرده اند. آنها همچنین در باره مشکلاتی که در خارج با آن مواجه هستند نوشته اند که مشکل رنگ و نژاد از نمونه های بارز آن است. در عرصه شعر نمادها و تصاویر جدیدی دیده می شود که با فضای تامیل زبانان داخل متفاوت است و در سنت های غربی ریشه دارد. درخت های کاج و بارش برف دیگر برای شعرهای تامیل، فضای بیگانه و نا آشنایی نیست. جایاپالان و آراوینتان ویجایندران در میان شعرای تبعیدی و پارتیپان(Jayapalan, Aravinthar Vijayendran, Partipan) و کارونکارا مورتی نیز از داستان نویسان تبعیدی بسیار معروف هستند. بنا براین کالبد و قالب ادبی به ویژه از آغاز دهه 1980 شباهتی با قبل ندارد و تجربه های سیاسی- اجتماعی تامیل ها و مسلمانان سریلانکا تجربه های متفاوتی را از تامیل زبان های سایر کشورها دارند. در سال های اخیر مجله ادبی سارینیهار(Sarinihar) نقش مهمی را در عرصه ادبیات تامبل ایفا کرد. چرا که فضای نقد و بررسی را برای ادبیات معاصر تامیل به وجود آورد و واسطه ای میان نویسندگان محلی و تبعیدی شد.
پیشرفت تئاتر و ادبیات نمایشی در اواخر دهۀ 1970 سبب ترویج فرهنگ نمایشنامه نویسی گردید. امروزه به ویژه در منطقۀ شمال نمایشنامه نویسان بزرگی ظهور کرده اند. شانموگالینکام(Shanmugalingam) نمایشنامه هایی است که جنگ های قومی را به تصویر کشیده است. تئاتر کودکان و تئاتر آموزشی نیز در این زمان وجود داشته است. موروگایان و ماهاکاوی(Murugaiyan, Mahakavi) در دهۀ 1960 و اوایل دهۀ 1970 از نمایشنامه های منظوم هستند. در حقیقت تئاتر به خوبی توانست در طول ربع آخر این قرن کارهای موثرتری را نسبت به مجلات و نشریات ارائه دهد [۵].[۶]
کتابشناسی
- ↑ Rickramasinghe, M. (1948). Sinhalese Literature. Colombo: Gunasena.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Ediriweera, S. (1950). The Sinhalese Novel. Colombo: Gunasena.
- ↑ Rickramasinghe, M. (1948). Sinhalese Literature. Colombo: Gunasena.
- ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ Sivathamby, K. (1999). 50 Years of Sri Lanka Tamil Literature. New Delhi: The Hindu.
- ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)