روابط اقتصادی و تجاری ایران و گرجستان

روابط اقتصادی و تجاری جمهوری اسلامی ایران با گرجستان از بدو استقلال این کشور آغاز شده و تا کنون بیش از 70 مورد موافقت‌نامه و یادداشت تفاهم همکاری بین دو کشور به امضاء رسیده است. در جریان سفر ساآکاشویلی رییس جمهور گرجستان و هیأت همراه به ایران در تیر ماه سال 1383 یادداشت تفاهم (اساس روابط متقابل و اصول همکاری‌های دو کشور) قرارداد بازرگانی، برنامه مبادلات فرهنگی، پروتکل الحاقی به قرارداد حمل و نقل هوایی و توافق نامه کمک توسعه‌ای جمهوری اسلامی ایران به گرجستان به امضاء رسید و مقرر گردید کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور پس از 8 سال توقف مجددا در سطح عالی برگزار گردد.

از آنجایی که توسعه صادرات غیر نفتی از برنامه‌های اصولی و اولویت دار در راستای افزایش صادرات اخیر است. لیکن همواره توانایی‌های موجود به دلایل مشکلات مختلف از جمله خلاء قوانین منسجم تجاری و اقتصادی حاکم بر موسسات دولتی گرجستان نتوانسته است مورد بهره‌برداری مطلوب قرار گیرد. به هر حال سیاست جدید متخذه در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله تمایل به اعطای اعتبار خریدار برای صادرکنندگان کالاهای غیر نفتی جمهوری اسلامی ایران و همچنین تخصیص وام جهت صدور خدمات فنی و مهندسی جهت اجرای پروژه‌های تعریف شده راهکار جدیدی را برای گسترش همکاری‌ها فراهم آورده است که امید است در آینده تحقق یابد.

همکاری در زمینه انرژی

در سال 85، در هنگام بروز بحران در روابط دو کشور گرجستان و روسیه و در سردترین زمان سال در 22 ژانویه سال 2006 خط لوله انتقال گاز روسیه به گرجستان منفجر و صدور گاز به این کشور برای مدتی قطع شد که با صدور گاز از سوی جمهوری اسلامی ایران به گرجستان به مدت 15 روز مردم این کشور از سرما نجات یافتند.

گرجستان علاقمند به خرید گاز از جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. مذاکراتی نیز در این زمینه انجام شده است. آقای زوراب ناگویدلی نخست وزیر وقت گرجستان اعلام نمود علیرغم مخالفت‌های آمریکا ما مطمئنا از ایران گاز خواهیم خرید. ما نه تنها از گاز ایران برای مصرف مستقیم بلکه برای تولید برق نیز استفاده خواهیم کرد. شایان ذکر است به رغم مذاکرات در این زمینه تاکنون تصمیم جدی جهت خرید گاز و انعقاد قرارداد بین دو کشور صورت نپذیرفته است. در زمینه برق با توجه به اینکه گرجستان هم اکنون در حال برنامه‌ریزی برای خصوصی‌سازی نیروگاه‌های برق خود است و شرکت‌های توانمند ایرانی برای مشارکت در این برنامه دعوت شده‌اند. ایران نیز آماده ارائه خدمات مهندسی و مشارکت در اجرای طرح‌های مورد نیاز گرجستان است.

در آبان ماه 1385 موافقت‌نامه اجرایی دو جانبه برای انتقال برق ایران به گرجستان از طریق ارمنستان با حضور وزیر نیروی ایران و وزیر انرژی گرجستان امضاء شد. با وصل شدن شبکه برق ایران به گرجستان و از آن طریق به روسیه و اوکراین، ایران به شبکه برق اتحادیه اروپا وصل و امکان تبادل انرژی الکتریکی فراهم می‌گردد. مقامات گرجی نیز طرح انتقال برق ایران از گرجستان به روسیه را مثبت ارزیابی کرده‌اند.

حجم مبادلات تجاری دو کشور

روابط تجاری بین دو کشور از رشد متوازنی برخوردار بوده و در سال‌های اخیر به 12 درصد رسیده است. بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان توسعه تجارت ایران در سال 1384 صادرات ایران به گرجستان 52 میلیون دلار بوده است که نسبت به سال 1383 به میزان 60 درصد رشد داشته است. بر اساس آمار ارائه شده از سوی گمرک ایران، صادرات کشورمان به گرجستان در سال 1383 بالغ بر 31 میلیون دلار بوده است. همچنین بر اساس آمار گمرک گرجستان جمهوری اسلامی ایران در سال 1384 به میزان 26 میلیون دلار صادرات به این کشور داشته است که این رقم با رشد بیش از 60 14 میلیون دلار / درصد به رقم 41 میلیون دلار در سال 1385 رسیده است و ایران 6 واردات از گرجستان داشته است. اختلاف در ارقام ارائه شده به جهت ارزش گذاری‌های متفاوت در گمرکات ایران و گرجستان است. (نیاز به روزرسانی)

تحولات عمده در روابط اقتصادی و تجاری دو کشور طی سال‌های اخیر علاوه بر سفر رییس جمهور و وزیر امور خارجه گرجستان به جمهوری اسلامی ایران که دارای آثار بسیار مثبت در زمینه روابط اقتصادی بوده، اقدامات و فعالیت‌های زیر نیز طی دو سال گذشته به توسعه روابط کمک کرده است:

• امضاء یادداشت تفاهم کمک به توسعه‌ای 25 میلیون دلاری برای انجام پروژه‌های زیربنایی در گرجستان؛
• تخصیص اعتبار صادراتی 20 میلیون یورویی از سوی هیأت دولت کشورمان برای صدور خدمات فنی و مهندسی به گرجستان؛
• ظرفیت‌سازی برای تقویت صادرات غیر نفتی کشورمان از طریق تقویت تجار ایرانی مقیم گرجستان و همچنین اطلاع‌رسانی به شرکت‌های مستقر در ایران برای حضور در این کشور؛
• انجام مذاکرات کارشناسی نمایندگان شرکت فراب برای ساخت نیروگاه برق آبی در گرجستان و همچنین بازسازی نیروگاه‌های جدید؛
• برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور پس از وقفه 7 سال در تفلیس در اردیبهشت ماه 1384؛
• تشکیلات اتحادیه تجار ایرانی مقیم گرجستان؛
• مشارکت شرکت‌های ایرانی به ویژه استان گیلان در نمایشگاه‌های بین‌المللی برگزار شده در گرجستان؛
• علاقمندی مقامات گرجی برای مذاکره در خصوص واردات کالا از ایران؛
• برنامه‌ریزی برای برگزاری گروه کاری انرژی برای بررسی راه‌های ممکن برای فروش و تبادل برق با گرجستان.

نیازهای متقابل

بازار گرجستان یک بازار وارداتی است و اکثر کالاهای مصرفی آن از خارج وارد می‌گردد. جمهوری گرجستان در بخش‌های مختلف همچون بخش مختلف زیربنایی و تاسیساتی، بازسازی ساختمان‌های اداری، آموزشی و مسکونی، تاسیسات آب، برق، گاز و ارتباطات، مخابرات، جاده‌ها و راه‌آهن نیاز جدی به بازسازی دارد که حضور قوی و فعال نیروهای متخصص و کارآمد ایران می‌تواند همکاری خوبی بین دو کشور باشد. کمبود انرژی و مواد اولیه کارخانجات و قطعات یدکی همچون ترانسفورماتورها، موتورهای الکتریکی، لوازم مورد نیاز صنعت حمل و نقل عمده نیازهای گرجستان در این بخش می‌باشد که همکاری با جمهوری اسلامی ایران در این زمینه‌ها کمک شایان توجهی به اقتصاد این جمهوری خواهد بود. در قسمت فرآورده‌های نفتی ایران می‌تواند قیر، مازوت، نفتا، روغن ترمز و سایر محصولات این بخش را به گرجستان صادر نماید. گرجستان نیز در زمینه‌های کودهای شیمیایی، دیگ بخار، انواع لوله و آهن‌آلات، آلومینیوم و محصولات آن می‌تواند نیازهای ایران را تامین نماید.

نیز نگاه کنید به

روابط اقتصادی و تجاری ایران و اوکراین؛ روابط اقتصادی اردن و ج.ا.ایران؛ روابط اقتصادی و تجاری ایران و اتیوپی