شبکههای اجتماعی و برنامههای پیامرسان در قطر: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۴۹: | خط ۱۴۹: | ||
==== [[عربستان سعودی]]: پیشرو در محتوای ویدیویی ==== | ==== [[عربستان سعودی]]: پیشرو در محتوای ویدیویی ==== | ||
[[عربستان سعودی]] الگوهای مصرف ویدیویی قابل توجهی را به نمایش میگذارد، به طوری که 68٪ از مردم در [[عربستان سعودی]] و [[امارات متحده عربی]] به جای تلویزیون، ویدیو را از طریق دیجیتال مصرف میکنند. یوتیوب با 31.40 میلیون بیننده در صدر فهرست کانالهای اجتماعی قرار دارد که 89.50٪ از کل کاربران رسانههای اجتماعی را تشکیل می دهد<ref> Global Media Insight. (2024, April 19). Saudi Arabia (KSA) social media statistics 2024, Available for https://www.globalmediainsight.com/blog/saudi-arabia-social-media-statistics/</ref>. این روند به سمت مصرف محتوای ویدیویی، بر ترجیحات پلتفرم و استراتژیهای محتوا در سراسر منطقه خلیج فارس تأثیر میگذارد. | [[عربستان سعودی]] الگوهای مصرف ویدیویی قابل توجهی را به نمایش میگذارد، به طوری که 68٪ از مردم در [[عربستان سعودی]] و [[امارات متحده عربی]] به جای تلویزیون، ویدیو را از طریق دیجیتال مصرف میکنند. یوتیوب با 31.40 میلیون بیننده در صدر فهرست کانالهای اجتماعی قرار دارد که 89.50٪ از کل کاربران رسانههای اجتماعی را تشکیل می دهد<ref> Global Media Insight. (2024, April 19). Saudi Arabia (KSA) social media statistics 2024, Available for https://www.globalmediainsight.com/blog/saudi-arabia-social-media-statistics/</ref>. این روند به سمت مصرف محتوای ویدیویی، بر ترجیحات پلتفرم و استراتژیهای محتوا در سراسر منطقه [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3 خلیج فارس] تأثیر میگذارد. | ||
==== [[امارات متحده عربی]]: پلتفرمهای تجاری-محور ==== | ==== [[امارات متحده عربی]]: پلتفرمهای تجاری-محور ==== | ||
امارات متحده عربی ویژگیهای منحصر به فردی را در پذیرش رسانههای اجتماعی حرفهای نشان میدهد. لینکدین در بسیاری از کشورهای خاورمیانه عملکرد بهتری نسبت به توییتر دارد - به ویژه در امارات متحده عربی که این شبکه تجاریمحور به بیش از ۱۲٪ از جمعیت دسترسی دارد | [[امارات متحده عربی]] ویژگیهای منحصر به فردی را در پذیرش رسانههای اجتماعی حرفهای نشان میدهد. لینکدین در بسیاری از کشورهای خاورمیانه عملکرد بهتری نسبت به توییتر دارد - به ویژه در [[امارات متحده عربی]] که این شبکه تجاریمحور به بیش از ۱۲٪ از جمعیت دسترسی دارد<ref name=":4" />، که نشاندهنده جایگاه این کشور به عنوان یک مرکز تجاری منطقهای است. | ||
==== نفوذ منطقهای اینستاگرام ==== | ==== نفوذ منطقهای اینستاگرام ==== | ||
اهمیت منطقهای اینستاگرام در الگوهای توزیع کاربران مشهود است. از هر چهار کاربر عرب فیسبوک، یک نفر از مصر است، در حالی که عربستان سعودی و امارات متحده عربی ۸۰٪ از کاربران منطقه خلیج فارس را تشکیل می دهند<ref>Go-Globe. (2024, August 23). Social media usage in Middle East | Best statistics & trends 2024, Available for https://www.go-globe.com/social-media-usage-in-middle-east-statistics-and-trends-infographic/</ref>. در حالی که سه کشور | اهمیت منطقهای اینستاگرام در الگوهای توزیع کاربران مشهود است. از هر چهار کاربر عرب فیسبوک، یک نفر از [[مصر]] است، در حالی که [[عربستان سعودی]] و [[امارات متحده عربی]] ۸۰٪ از کاربران منطقه [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3 خلیج فارس] را تشکیل می دهند<ref name=":4">Go-Globe. (2024, August 23). Social media usage in Middle East | Best statistics & trends 2024, Available for https://www.go-globe.com/social-media-usage-in-middle-east-statistics-and-trends-infographic/</ref>. در حالی که سه کشور ترکیه رتبه ۶ (با ۴۴ میلیون)، [[عربستان سعودی]] رتبه ۱۶ (۱۵ میلیون) و [[مصر]] رتبه ۲۰ (۱۴ میلیون) - در بین ۲۰ کشور برتر جهان از نظر بزرگترین مخاطبان اینستاگرام قرار دارند<ref> Radcliffe, D. (2021, March 15). How the Middle East uses social media: 20 standout stats from 2020. LinkedIn, Available for https://www.linkedin.com/pulse/how-middle-east-uses-social-media-20-standout-stats-from-radcliffe</ref>. | ||
جدول شماره 3. مقایسه رسانههای اجتماعی منطقهای (2025) | جدول شماره 3. مقایسه رسانههای اجتماعی منطقهای (2025) | ||
| خط ۲۱۳: | خط ۲۱۳: | ||
[[قطر]] ضریب پذیرش فوقالعادهای در رسانههای اجتماعی از خود نشان میدهد و این کشور را به عنوان یک رهبر منطقهای در ارتباطات دیجیتال معرفی میکند. با نفوذ ۹۶.۲ درصدی رسانههای اجتماعی و الگوهای متنوع استفاده از پلتفرمها، [[قطر]] یک مطالعه موردی منحصر به فرد در تحول دیجیتال موفق ارائه میدهد. واتساپ بر ارتباطات پیامرسانی تسلط دارد، فیسبوک رهبری گسترده شبکههای اجتماعی را حفظ میکند و لینکدین پذیرش قابل توجهی در شبکههای حرفهای نشان میدهد. | [[قطر]] ضریب پذیرش فوقالعادهای در رسانههای اجتماعی از خود نشان میدهد و این کشور را به عنوان یک رهبر منطقهای در ارتباطات دیجیتال معرفی میکند. با نفوذ ۹۶.۲ درصدی رسانههای اجتماعی و الگوهای متنوع استفاده از پلتفرمها، [[قطر]] یک مطالعه موردی منحصر به فرد در تحول دیجیتال موفق ارائه میدهد. واتساپ بر ارتباطات پیامرسانی تسلط دارد، فیسبوک رهبری گسترده شبکههای اجتماعی را حفظ میکند و لینکدین پذیرش قابل توجهی در شبکههای حرفهای نشان میدهد. | ||
زیست بوم ارتباطات دیجیتال این کشور نشاندهنده ادغام موفقیتآمیز پلتفرمهای جهانی با ترجیحات فرهنگی و نیازهای ارتباطی محلی است. | [[زیرساخت های فضای مجازی قطر|زیست بوم ارتباطات دیجیتال]] این کشور نشاندهنده ادغام موفقیتآمیز پلتفرمهای جهانی با ترجیحات فرهنگی و نیازهای ارتباطی محلی است. ضریب بالای اتصال، حمایت دولت از دیجیتالیسازی و شرایط مطلوب اقتصادی-اجتماعی، محیطی مساعد برای رشد و نوآوری مستمر رسانههای اجتماعی ایجاد میکند. | ||
درک چشمانداز رسانههای اجتماعی | درک چشمانداز رسانههای اجتماعی [[قطر]]، بینشهای ارزشمندی را برای تحقیقات منطقهای در زمینه [[زیرساخت های فضای مجازی قطر|ارتباطات دیجیتال]]، استراتژیهای توسعه پلتفرم و انطباق فرهنگی فناوریهای دیجیتال در خاورمیانه ارائه میدهد. با ادامه حرکت [[قطر]] به سوی یک اقتصاد دانشبنیان، شبکههای اجتماعی و برنامههای پیامرسانی نقشهای فزایندهای در حمایت از توسعه اقتصادی، تبادل فرهنگی و اتصال بینالمللی ایفا خواهند کرد. | ||
یافتهها نشان میدهد که رویکرد قطر به پذیرش رسانههای اجتماعی میتواند به عنوان مدلی برای سایر اقتصادهای در حال توسعه باشد که به دنبال استفاده از فناوریهای ارتباطات دیجیتال برای توسعه اقتصادی و اجتماعی ضمن حفظ هویت و ارزشهای فرهنگی هستند. | یافتهها نشان میدهد که رویکرد [[قطر]] به پذیرش رسانههای اجتماعی میتواند به عنوان مدلی برای سایر اقتصادهای در حال توسعه باشد که به دنبال استفاده از [[نفوذ اینترنت، تلفن هوشمند و پهنای باند اینترنت خانگی در قطر|فناوریهای ارتباطات دیجیتال]] برای توسعه اقتصادی و اجتماعی ضمن حفظ هویت و ارزشهای فرهنگی هستند. | ||
مقایسه با [[عربستان سعودی]]، [[امارات متحده عربی]]، ترکیه، عمان، [[یمن]] و ایران هم روندهای منطقهای مشترک - مانند استفاده موبایلی و تسلط واتساپ - و هم ویژگیهای ملی منحصر به فرد تحت تأثیر توسعه اقتصادی، ترکیب جمعیتی و محیطهای نظارتی را نشان میدهد. با ادامه پیشرفت فناوریهای دیجیتال، چشمانداز رسانههای اجتماعی قطر احتمالاً شخصیت نوآورانه خود را حفظ میکند و در عین حال با پلتفرمها و فناوریهای ارتباطی نوظهور سازگار میشود. | مقایسه با [[عربستان سعودی]]، [[امارات متحده عربی]]، ترکیه، عمان، [[یمن]] و ایران هم روندهای منطقهای مشترک - مانند استفاده موبایلی و تسلط واتساپ - و هم ویژگیهای ملی منحصر به فرد تحت تأثیر توسعه اقتصادی، ترکیب جمعیتی و محیطهای نظارتی را نشان میدهد. با ادامه پیشرفت فناوریهای دیجیتال، چشمانداز رسانههای اجتماعی [[قطر]] احتمالاً شخصیت نوآورانه خود را حفظ میکند و در عین حال با پلتفرمها و فناوریهای ارتباطی نوظهور سازگار میشود. | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
| خط ۲۲۹: | خط ۲۲۹: | ||
== نویسنده مقاله == | == نویسنده مقاله == | ||
میترا صمیعی | میترا صمیعی | ||
[[رده:شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۴۹
قطر کشور کوچکی در شبهجزیره عربستان است که رشد چشمگیری در دیجیتالی شدن و استفاده از رسانههای اجتماعی و پلتفرمهای ارتباطات دیجیتال بوده است. قطر با جمعیتی تقریباً 3.1 میلیون نفر، الگوهای منحصر به فردی از استفاده از شبکههای اجتماعی را نشان میدهد که هم منعکسکننده روندهای جهانی و هم ترجیحات فرهنگی منطقهای است. طبق آمار مندرج در پایگاه اطلاعاتی دیتا ریپورتال(DataReportal)، در ژانویه 2025، 60/2 میلیون کاربر فعال رسانه های اجتماعی در قطر وجود دارد[۱]. این آمار نشان دهنده نرخ نفوذ بالای رسانه های اجتماعی در قطر است که این کشور را به عنوان یکی از آنلاین ترین جامعه در خاورمیانه قرار میدهد.
چشمانداز رسانههای اجتماعی در قطر تحت تأثیر عوامل متعددی شکل گرفته است، از جمله این عوامل می توان به نفوذ بالای تلفنهای هوشمند، زیرساخت اینترنت قوی، ترجیحات فرهنگی برای ارتباطات بصری و جمعیت متنوع مهاجر این کشور اشاره کرد. درک الگوهای پذیرش و استفاده از این پلتفرمها، بینشهای ارزشمندی در مورد روندهای ارتباطات دیجیتال در سراسر منطقه شورای همکاری خلیج فارس و خاورمیانه ارائه می کند.
شبکههای اجتماعی و برنامههای پیامرسان محبوب در قطر
واتسآپ: رهبری در پیام رسانی
واتسآپ به عنوان رهبر بلامنازع در زیست بوم ارتباطات دیجیتالی قطر قرار دارد و رتبه 1 را به خود اختصاص داده و پربازدیدترین وبسایت شبکههای اجتماعی در قطر است[۲]. قطر یکی از بالاترین میزان اتصال به اینترنت در جهان را دارد، به طوری که 96 درصد از خانوارها به اینترنت متصل هستند و 80 درصد نفوذ تلفن های هوشمند وجود دارد که شرایط ایده آلی را برای پذیرش برنامه های پیام رسانی را ایجاد می کند. طبق داده های دانشگاه نورث وسترن، 93 درصد از کاربران اینترنتی در قطر از واتساپ استفاده میکنند. تحقیقات دانشگاه نورث وسترن در قطر نشان می دهد که 75 درصد از اتباع هفت کشور خاورمیانه، از جمله قطر، از واتس اپ استفاده می کنند و الگوهای استفاده از این پیام رسان از سال 2017 رشد ثابتی را نشان می دهد[۳]. این نرخ پذیرش بالا، نشاندهنده کاربرد واتساپ برای ارتباطات شخصی و تجاری است، بهویژه با توجه به جمعیت متنوع مهاجر قطر که برای حفظ ارتباط با خانواده و همکاران در سراسر جهان به این پلتفرم متکی هستند.
اینستاگرام
اینستاگرام به عنوان دومین پلتفرم اجتماعی محبوب در قطر ظاهر شده است و از جمعیت جوان و مرفه و میزان بالای استفاده از تلفنهای هوشمند در این کشور بهره میبرد. در دسامبر 2024، تعداد کاربران اینستاگرام در قطر 1,736,500 نفر بود که 56.4 درصد از کل جمعیت آن را تشکیل می دهد[۴]. رویکرد بصری این پلتفرم به خوبی با تلاش های تبلیغاتی گردشگری قطر و تمرکز این کشور بر به نمایش گذاشتن توسعه فرهنگی و اقتصادی همسو است.
اسنپچت
قطر یکی از بالاترین نرخهای نفوذ اسنپچت در جهان را نشان میدهد، به طوری که حدود دو سوم از کاربران اینترنتی از اینستاگرام و اسنپچت استفاده میکنند (70٪ اینستاگرام، 64٪ اسنپچت) که شاید بالاترین میزان نفوذ اسنپچت در هر کشوری در جهان باشد[۳]. این پذیرش قابل توجه منعکس کننده ترجیحات فرهنگی برای پیام رسانی زودگذر و محبوبیت این پلتفرم در بین جمعیت جوان تر در منطقه است.
فیسبوک
برخلاف روندهای جهانی، استفاده از فیسبوک در قطر در مقایسه با سایر پلتفرمها نسبتاً متوسط باقی مانده است. تحقیقات نشان میدهد که کمتر از یک نفر از هر چهار کاربر اینترنت قطری از فیسبوک استفاده می کنند[۳] که نشاندهنده ترجیح برای پلتفرمهای جدیدتر و بصریتر نسبت به سایتهای شبکههای اجتماعی سنتی است.
توییتر
توییتر حضور قابل توجهی در چشم انداز رسانههای اجتماعی قطر دارد، به طوری که توییتر در رتبه بعدی به عنوان یک پلتفرم رسانههای اجتماعی پرکاربرد در قطر با نرخ 708.5 هزار کاربر فعال ماهانه قرار دارد. این پلتفرم به عنوان یک کانال مهم برای مصرف اخبار، ارتباطات دولتی و گفتمان عمومی در کشور عمل میکند[۵].
یوتیوب
لینکدین
تعداد کاربران لینکدین در قطر در دسامبر ۲۰۲۴ به ۱.۶۸۸ میلیون نفر رسید که ۵۵.۱ درصد از جمعیت را تشکیل میدهد و کاربران ۲۵ تا ۳۴ ساله بزرگترین گروه جمعیتی را تشکیل میدهند (۸۰۰,۰۰۰ کاربر). این ضریب نفوذ بالای لینکدین نشان دهنده تمرکز قطر بر توسعه حرفهای و تلاشهای تنوع بخشیدن به اقتصاد است.
چشم انداز رسانههای اجتماعی در قطر با نرخ تعامل بالا و الگوهای متنوع استفاده از پلتفرم مشخص میشود. فیسبوک در رتبه دوم و اینستاگرام در رتبه سوم به عنوان رهبران شبکههای اجتماعی در قطر از نظر ترافیک استفاده قرار دارند. در جدول شماره 1 نرخ نفوذ و تعداد کاربران فعال، شبکههای اجتماعی و برنامههای پیامرسان محبوب در قطر به تصویر کشیده شده است[۱][۴][۵]:
جدول شماره 1. شبکههای اجتماعی و برنامههای پیامرسان محبوب در قطر (2024)
| پلتفرم | کاربران فعال ماهانه (میلیون) | نرخ نفوذ | گروه سنی جمعیتی |
| واتساپ | تقریبا 9/2 | ۹۳٪ | همه گروههای سنی |
| اینستاگرام | 74/1 | ۵۶.۴٪ | ۲۵-۳۴ سال (اکثریت) |
| اسنپچت | تقریبا 0/2 | ۶۴٪ | ۱۸-۳۴ سال |
| توییتر/ایکس | 71/0 | ۲۳٪ | ۲۵-۴۴ سال |
| فیسبوک | تقریبا 8/0 | ۲۵٪ | ۳۵+ سال |
| یوتیوب | N/A | ۸۵٪+ | همه گروههای سنی |
| لینکدین | ۱.۶۸۸ میلیون | ۵۵.۱٪ | ۲۵-۳۴ سال (۴۷٪) |
الگوهای استفاده و تحلیل رفتاری
ابزار ارتباطی
واتساپ به عنوان ابزار اصلی ارتباطی برای تعاملات شخصی و حرفهای در قطر ظهور کرده است. رمزگذاری سرتاسری این پلتفرم، قابلیتهای اشتراکگذاری چندرسانهای و ویژگیهای ارتباط گروهی با ترجیحات ارتباطی محلی و هنجارهای فرهنگی در مورد حریم خصوصی همسو است[۶].
ملاحظات فرهنگی و زبانی
جمعیت چندفرهنگی قطر الگوهای استفاده منحصر به فردی را ایجاد میکند، به طوری که جوامع مهاجر مختلف از طریق پلتفرمهای خاص ارتباط خود را با کشورهای خود حفظ میکنند. کاربران عرب زبان الگوهای تعامل متفاوتی را در مقایسه با مهاجران انگلیسی زبان، به ویژه در اشتراکگذاری محتوا و مشارکت گروهی، نشان میدهند.
استفاده تجاری و حرفهای
پلتفرمهای رسانههای اجتماعی در قطر اهداف دوگانهای را دنبال میکنند و از ارتباطات شخصی و شبکهسازی حرفهای پشتیبانی میکنند. نرخ نفوذ بالای لینکدین نشاندهنده تاکید این کشور بر توسعه شغلی و ارتباطات تجاری بینالمللی است، در حالی که واتساپ به طور فزایندهای نیازهای ارتباطات تجاری را برآورده میکند.
عوامل فرهنگی و اقتصادی مؤثر بر استفاده
تأثیرات جمعیتی
ترکیب جمعیتی منحصربهفرد قطر، با حدود 85 درصد جمعیت مهاجر، به طور قابل توجهی بر الگوهای استفاده از رسانههای اجتماعی تأثیر میگذارد. نیاز به ارتباطات بینالمللی، باعث افزایش استفاده از واتساپ شده است، در حالی که ماهیت بصری اینستاگرام برای جوامع فرهنگی متنوع کشور جذاب است و به دنبال به اشتراک گذاشتن تجربیات و حفظ ارتباطات فرهنگی هستند.
رونق اقتصادی و دسترسی به فناوری
تولید ناخالص داخلی بالا و زیرساختهای پیشرفته مخابراتی قطر، شرایط مطلوبی را برای پذیرش رسانههای اجتماعی ایجاد میکند. سرمایهگذاری این کشور در شبکههای 5G و زیرساختهای دیجیتال، از رفتارهای پیچیده رسانههای اجتماعی، از جمله اشتراکگذاری ویدیو با کیفیت بالا و ارتباطات بلادرنگ در سراسر پلتفرمها پشتیبانی میکند.
ترجیحات فرهنگی
ترجیح پلتفرمهای ارتباطی بصری (اینستاگرام، اسنپچت) نسبت به شبکههای مبتنی بر متن (فیسبوک، توییتر) نشاندهنده الگوهای ارتباطی فرهنگی است که بر ارتباطات بصری و ارتباطات فوری و شخصی تأکید دارند. این روند با ترجیحات منطقهای گستردهتر برای تعاملات اجتماعی مبتنی بر تصویر و ویدئو همسو است.
سیاست و مقررات دولت
رویکرد قطر به مقررات رسانههای اجتماعی، تعادل بین باز بودن و نگرانیهای امنیتی را برقرار میکند. دولت چارچوبهای امنیت سایبری را اجرا کرده است، در حالی که دسترسی نسبتاً آزادی به پلتفرمهای بینالمللی را حفظ میکند، که با رویکردهای محدودکنندهتر در برخی از همسایگان منطقهای در تضاد است. این محیط سیاستی، رشد پلتفرمهای بینالمللی را تسهیل کرده و در عین حال نوآوری دیجیتال محلی را تشویق میکند.
1. رویکرد دولت به رسانههای اجتماعی
قطر، به همراه دیگر کشورهای خاورمیانه، گاه گاهی واتساپ را به دلایل صدور مجوز، امنیتی و حمایتگرایی مسدود کرده است، اگرچه دسترسی فعلی نامحدود باقی مانده است. دولت رویکردی متعادل را در قبال مقررات رسانههای اجتماعی حفظ میکند و بر تعدیل محتوا و در عین حال حمایت از رشد اقتصاد دیجیتال متمرکز است.
2. ملاحظات حریم خصوصی و امنیتی
چارچوب نظارتی قطر به نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی دادهها و امنیت سایبری میپردازد و در عین حال، رویکردی باز به پلتفرمهای بینالمللی دارد. استراتژی امنیت سایبری ملی این کشور بر عملکرد پلتفرمهای رسانههای اجتماعی و الگوهای رفتاری کاربران تأثیر میگذارد.
روندها و پیشبینیهای آینده
پذیرش پلتفرمهای نوظهور
در حالی که پلتفرمهای تثبیتشده سلطه خود را حفظ میکنند، پلتفرمهای رسانههای اجتماعی نوظهور، پذیرش فزایندهای را در بین جمعیت جوانتر نشان میدهند. تیک تاک(TikTok)، اگرچه به طور گسترده در آمار فعلی پوشش داده نشده است، اما محبوبیت فزایندهای را در بین جمعیت جوان قطر نشان میدهد.
رشد محتوای ویدیویی
پلتفرمها و ویژگیهای ویدئومحور، پذیرش سریعی را نشان میدهند که منعکسکننده روندهای جهانی به سمت ارتباطات بصری است. Instagram Reels، YouTube Shorts و ویژگیهای مشابه در بین کاربران قطری محبوبیت پیدا میکنند.
3. ادغام تجارت الکترونیک
پلتفرمهای رسانههای اجتماعی به طور فزایندهای به عنوان کانالهای تجارت الکترونیک عمل میکنند و Instagram Shopping و Facebook Marketplace در بین مشاغل و مصرفکنندگان قطری محبوبیت پیدا میکنند[۷].
جدول شماره 2. روندهای پیشبینیشده رسانههای اجتماعی در قطر (۲۰۲۵-۲۰۲۷)
| دستهبندی روندها | وضعیت فعلی | رشد پیشبینیشده | عوامل کلیدی |
| محتوای ویدیویی | متوسط | بالا (+۴۰٪) | پذیرش جوانان، شبکه 5G |
| ادغام تجارت الکترونیک | پایین | بسیار بالا (+۶۰٪) | تنوع اقتصادی |
| شبکهسازی حرفهای | بالا | متوسط (+۱۵٪) | اهداف چشم انداز 2030 |
| برنامههای پیامرسانی | بسیار بالا | ثابت (+۵٪) | اشباع بازار |
چشمانداز رسانههای اجتماعی قطر همچنان به سمت افزایش مصرف محتوای ویدیویی، افزایش یکپارچگی تجارت الکترونیک و استفاده بیشتر از پلتفرمهای اجتماعی برای خدمات دولتی و مشارکت مدنی در حال تحول است. آمادگی این کشور برای رویدادهای بینالمللی مداوم و رشد گردشگری احتمالاً نوآوری بیشتر در برنامههای رسانههای اجتماعی و پلتفرمهای ارتباطات دیجیتال را به دنبال خواهد داشت.
تحلیل مقایسهای منطقهای
غلبه اینترنت موبایل
منطقه خاورمیانه نرخهای پذیرش فوقالعاده اینترنت موبایل را نشان میدهد. سهم موبایل از ترافیک وب در سال 2024 در مصر 66٪، در ترکیه و ایران 73٪، در امارات متحده عربی 75٪ و در عربستان سعودی 79٪ است[۸]. این رویکرد موبایل-اول بهطور قابل توجهی بر ترجیحات پلتفرمهای رسانههای اجتماعی در سراسر منطقه تأثیر میگذارد.
عربستان سعودی: پیشرو در محتوای ویدیویی
عربستان سعودی الگوهای مصرف ویدیویی قابل توجهی را به نمایش میگذارد، به طوری که 68٪ از مردم در عربستان سعودی و امارات متحده عربی به جای تلویزیون، ویدیو را از طریق دیجیتال مصرف میکنند. یوتیوب با 31.40 میلیون بیننده در صدر فهرست کانالهای اجتماعی قرار دارد که 89.50٪ از کل کاربران رسانههای اجتماعی را تشکیل می دهد[۹]. این روند به سمت مصرف محتوای ویدیویی، بر ترجیحات پلتفرم و استراتژیهای محتوا در سراسر منطقه خلیج فارس تأثیر میگذارد.
امارات متحده عربی: پلتفرمهای تجاری-محور
امارات متحده عربی ویژگیهای منحصر به فردی را در پذیرش رسانههای اجتماعی حرفهای نشان میدهد. لینکدین در بسیاری از کشورهای خاورمیانه عملکرد بهتری نسبت به توییتر دارد - به ویژه در امارات متحده عربی که این شبکه تجاریمحور به بیش از ۱۲٪ از جمعیت دسترسی دارد[۱۰]، که نشاندهنده جایگاه این کشور به عنوان یک مرکز تجاری منطقهای است.
نفوذ منطقهای اینستاگرام
اهمیت منطقهای اینستاگرام در الگوهای توزیع کاربران مشهود است. از هر چهار کاربر عرب فیسبوک، یک نفر از مصر است، در حالی که عربستان سعودی و امارات متحده عربی ۸۰٪ از کاربران منطقه خلیج فارس را تشکیل می دهند[۱۰]. در حالی که سه کشور ترکیه رتبه ۶ (با ۴۴ میلیون)، عربستان سعودی رتبه ۱۶ (۱۵ میلیون) و مصر رتبه ۲۰ (۱۴ میلیون) - در بین ۲۰ کشور برتر جهان از نظر بزرگترین مخاطبان اینستاگرام قرار دارند[۱۱].
جدول شماره 3. مقایسه رسانههای اجتماعی منطقهای (2025)
| کشور | سهم ترافیک موبایل | پلتفرم برتر | کاربران اینستاگرام (میلیون) | ویژگیهای منحصربهفرد |
| قطر | ~۷۵٪ | واتساپ | ۱.۷۴ | بالاترین میزان نفوذ اسنپچت در سطح جهان |
| عربستان سعودی | ۷۹٪ | یوتیوب | ۱۵.۰ | پیشرو در مصرف ویدیو |
| امارات متحده عربی | ۷۵٪ | واتساپ | ~۸.۵ | نفوذ بالای لینکدین |
| ترکیه | ۷۳٪ | واتساپ | ۴۴.۰ | بزرگترین مخاطب اینستاگرام در منطقه |
| عمان | ~۷۰٪ | واتساپ | ~۲.۵ | کاربرد محافظهکارانه از رسانههای اجتماعی |
| یمن | ~۶۵٪ | واتساپ | ~۱.۲ | تأثیرات محدود زیرساختی |
| ایران | ۷۳٪ | تلگرام* | ~۲۴.۰ | محدودیتهای پلتفرم بر نحوه استفاده تأثیر میگذارد |
* ایران محدودیتهای پلتفرمی منحصربهفردی دارد که الگوهای استفاده را تحت تأثیر قرار میدهد.
نتیجهگیری
قطر ضریب پذیرش فوقالعادهای در رسانههای اجتماعی از خود نشان میدهد و این کشور را به عنوان یک رهبر منطقهای در ارتباطات دیجیتال معرفی میکند. با نفوذ ۹۶.۲ درصدی رسانههای اجتماعی و الگوهای متنوع استفاده از پلتفرمها، قطر یک مطالعه موردی منحصر به فرد در تحول دیجیتال موفق ارائه میدهد. واتساپ بر ارتباطات پیامرسانی تسلط دارد، فیسبوک رهبری گسترده شبکههای اجتماعی را حفظ میکند و لینکدین پذیرش قابل توجهی در شبکههای حرفهای نشان میدهد.
زیست بوم ارتباطات دیجیتال این کشور نشاندهنده ادغام موفقیتآمیز پلتفرمهای جهانی با ترجیحات فرهنگی و نیازهای ارتباطی محلی است. ضریب بالای اتصال، حمایت دولت از دیجیتالیسازی و شرایط مطلوب اقتصادی-اجتماعی، محیطی مساعد برای رشد و نوآوری مستمر رسانههای اجتماعی ایجاد میکند.
درک چشمانداز رسانههای اجتماعی قطر، بینشهای ارزشمندی را برای تحقیقات منطقهای در زمینه ارتباطات دیجیتال، استراتژیهای توسعه پلتفرم و انطباق فرهنگی فناوریهای دیجیتال در خاورمیانه ارائه میدهد. با ادامه حرکت قطر به سوی یک اقتصاد دانشبنیان، شبکههای اجتماعی و برنامههای پیامرسانی نقشهای فزایندهای در حمایت از توسعه اقتصادی، تبادل فرهنگی و اتصال بینالمللی ایفا خواهند کرد.
یافتهها نشان میدهد که رویکرد قطر به پذیرش رسانههای اجتماعی میتواند به عنوان مدلی برای سایر اقتصادهای در حال توسعه باشد که به دنبال استفاده از فناوریهای ارتباطات دیجیتال برای توسعه اقتصادی و اجتماعی ضمن حفظ هویت و ارزشهای فرهنگی هستند.
مقایسه با عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ترکیه، عمان، یمن و ایران هم روندهای منطقهای مشترک - مانند استفاده موبایلی و تسلط واتساپ - و هم ویژگیهای ملی منحصر به فرد تحت تأثیر توسعه اقتصادی، ترکیب جمعیتی و محیطهای نظارتی را نشان میدهد. با ادامه پیشرفت فناوریهای دیجیتال، چشمانداز رسانههای اجتماعی قطر احتمالاً شخصیت نوآورانه خود را حفظ میکند و در عین حال با پلتفرمها و فناوریهای ارتباطی نوظهور سازگار میشود.
نیز نگاه کنید به
شبکههای اجتماعی و برنامههای پیامرسان در عربستان سعودی؛ شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها در کانادا
کتابشناسی
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ DataReportal. (2024, February 23). Digital 2024: Qatar. DataReportal – Global Digital Insights, Available for https://datareportal.com/reports/digital-2024-qatar
- ↑ Similarweb. (2024, September 1). Top social media networks websites ranking in Qatar in August 2024, Available for https://www.similarweb.com/top-websites/qatar/computers-electronics-and-technology/social-networks-and-online-communities/
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Northwestern University. (2017). Focus on Qatar · Media use in the Middle East, 2017, Available for https://www.mideastmedia.org/survey/2017/chapter/focus-on-qatar/
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ NapoleonCat. (2024). Social media users in Qatar – 2024, Available for https://napoleoncat.com/stats/social-media-users-in-qatar/2024
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Digital Marketing Community. (2023, May 18). Useful stats of social media in Qatar usage 2023, Available for https://digitalmarketingcommunity.com/indicators/social-media-platforms-usage-in-qatar-2019/
- ↑ Rasayel. (2025). 27+ WhatsApp Statistics for 2025: Users, Countries & More, Available for https://learn.rasayel.io/en/blog/whatsapp-user-statistics/
- ↑ Fast Company Middle East. (2023). More than 96% of Qatar's population uses social media – ranks third highest in the world, Available for https://fastcompanyme.com/news/more-than-96-of-qatars-population-uses-social-media-ranks-third-highest-in-the-world/
- ↑ Vera Content. (2024, September 19). Social media in the Middle East: Tips for global marketers, Available for https://veracontent.com/mix/social-media-middle-east
- ↑ Global Media Insight. (2024, April 19). Saudi Arabia (KSA) social media statistics 2024, Available for https://www.globalmediainsight.com/blog/saudi-arabia-social-media-statistics/
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Go-Globe. (2024, August 23). Social media usage in Middle East | Best statistics & trends 2024, Available for https://www.go-globe.com/social-media-usage-in-middle-east-statistics-and-trends-infographic/
- ↑ Radcliffe, D. (2021, March 15). How the Middle East uses social media: 20 standout stats from 2020. LinkedIn, Available for https://www.linkedin.com/pulse/how-middle-east-uses-social-media-20-standout-stats-from-radcliffe
نویسنده مقاله
میترا صمیعی