گویش های عمده ی زبان چینی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۹:۰۹

گویش‌های عمده‌ی زبان چینی به شرح زیر است:

1- گویش ماندارین (پوتونگ خوآ(Putan Gua)): این گویش بیشتر از سایر زبان‌های دنیا صحبت می‌شود: بیش از یک میلیارد. ماندارین، زبان اصلی و رسمی دولت، رسانه‌ها و آموزش و پرورش در چین و تایوان و یکی از 4 زبان رسمی در سنگاپور است. گویش ماندارین که ابتدا مخصوص مناطق شمال چین، به ویژه پکن بود، از دو قرن پیش به عنوان گویش کامل و مناسب مورد توجه مردم چین قرار گرفت و نخست در سال1918میلادی، از سوی وزارت آموزش وقت به عنوان گویش رسمی انتخاب شد ولی در سال 1958 میلادی بود که از سوی کنگره‌ی ملی خلق چین، به عنوان گویش رسمی به تصویب رسید و مبنای قانونی پیدا کرد.

2- گویش وو(Wu): این گویش در استان‌های«جِه جیانگ»، «جیانگ سو»، «شانگهای» و هنگ کنگ با تعداد 77میلیون گویش ور صحبت می‌شود. لهجه‌های عمده‌ی این گویش، شامل«شانگهایی» و «سوجو» میشود.

3- گویش کانتونی(یوئه(Yue)): گویش کانتونی توسط 66میلیون نفر در استان‌های«گوانگدونگ(Guangdong)» و «گوانگ شی(Guangxi)» و جزیره‌ی«خَینَن(Hainan)» چین و نیز در هنگ کنگ، ماکائو، سنگاپور، مالزی و بسیاری از کشورهای دیگر منطقه صحبت می‌شود.

4- گویش مین جنوبی(مین نان(Min Nan)): مین نان در جنوب استان «فوجیان(Fujian)»، استان«گوانگ دونگ»، جزیره‌ی«خَی نَن» جنوبی، جنوب استان‌های«جِهجیانگ(Zhejiang)» و «جیانگسی» و همچنین در تایوان، سنگاپور وکشورهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

5- گویش خاکا(Hakka): این گویش در جنوب شرقی چین و قسمت‌هایی از تایوان و هنگ کنگ صحبت می‌شود. افزون براین، گروه حائز اهمیتی از گویش وران‌هاکا در کشورهایی همچون آمریکا، فرانسه، گینه، موریتانی و انگلستان حضور دارند.

6- گویش مین شمالی(مین بی(Min Bei): این گویش ده میلیون و سیصد هزار گویشور دارد که عمدتا در سنگاپور و شمال استان«فوجیان» درچین حضور دارند. «مین» نام کلاسیک استان فوجیان و «بی» به معنای شمال است.

7- گویش مین شرقی(مین دونگ(Min Dong)): این گویش در بخش مرکزی استان فوجیان و در برونئی، اندونزی( جاوه و بالی)، مالزی، سنگاپور، تایلند صحبت شده و گویشوران بومی آن حدود250 هزار نفر است.

8- گویش مین مرکزی( مین جوانگ(Min Zhuang)): بیشتر در بخش مرکزی استان فوجیان به این گویش صحبت می‌شود.

9- گویش دونگآن(Dongan): این گویش توسط برخی از مسلمانان«خویی»، قرقیز، وقزاق صحبت میشود و تقریبا 50 هزار گویشور دارد. دونگآن تنها گویش چینی است که نه با نویسه‌های چینی، بلکه با الفبای سیریلیک نوشته می‌شود.

10- گویش شیانگ(Xiang): از این گویش در بخش‌های زیادی از استان خونَن(Hunan)، و بخش شمالی از استان گوانگ شی استفاده می‌شود.

از دیگر گویش‌های کم اهمیت تر چینی می‌توان از«خوای جو(Huai Zhu)»، «پوسیان(Pusian)»، «جین یو(Jin yu)» و «گان(Gan)» نام برد.

نیز نگاه کنید به

زبان و ادبیات چینی؛ زبان چینی؛ تنوع گویش در زبان چینی

منبع اصلی

_{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی.}

نویسنده مقاله

علی محمد سابقی

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+گویش‌های عمده‌ی [[زبان چینی]] به شرح زیر است:[[پرونده:Tuwa mandarin2 (1).jpg|بندانگشتی|گویش ماندارین در [[چین]]، قابل بازیابی از: http://mualimahaiyin.blogspot.com/2015/11/huayu-language.html]]1- گویش ماندارین (پوتونگ خوآ(Putan Gua)): این گویش بیشتر از سایر زبان‌های دنیا صحبت می‌شود: بیش از یک میلیارد.  ماندارین، زبان اصلی و رسمی دولت، رسانه‌ها و آموزش و پرورش در [[چین]] و تایوان و یکی از 4 زبان رسمی در سنگاپور است. گویش ماندارین که ابتدا مخصوص مناطق شمال [[چین]]، به ویژه [[پکن]] بود، از دو قرن پیش به عنوان گویش کامل و مناسب مورد توجه مردم [[چین]] قرار گرفت و نخست در سال1918میلادی، از سوی وزارت آموزش وقت به عنوان گویش رسمی انتخاب شد ولی در سال 1958 میلادی بود که از سوی [[کنگره ملی نمایندگان خلق چین|کنگره‌ی ملی خلق چین]]، به عنوان گویش رسمی به تصویب رسید و مبنای قانونی پیدا کرد.
-== ''گویشهای عمدهی زبان چینی'' ==
+- گویش وو(Wu): این گویش در استان‌های«جِه جیانگ»، «جیانگ سو»، «[[شانگهای]]» و هنگ کنگ با تعداد 77میلیون گویش ور صحبت می‌شود. لهجه‌های عمده‌ی این گویش، شامل«[[شانگهای|شانگهایی]]» و «سوجو» میشود.
-- گویش ماندارین (پوتونگخوآ[1]): این گویش بیشتر از سایر زبانهای دنیا صحبت میشود : بیش از یک میلیارد.  ماندارین، زبان اصلی و رسمی دولت، رسانهها و آموزش و پرورش در چین و تایوان و یکی از 4 زبان رسمی در سنگاپور است. گویش ماندارین که ابتدا مخصوص مناطق شمال چین، به ویژه پکن بود، از دو قرن پیش به عنوان گویش کامل و مناسب مورد توجه مردم چین قرار گرفت و نخست در سال1918میلادی، از سوی وزارت آموزش وقت به عنوان گویش رسمی انتخاب شد ولی در سال1958میلادی بود که از سوی کنگرهی ملی خلق چین، به عنوان گویش رسمی به تصویب رسید و مبتای قانونی پیدا کرد.
-- گویش وو[2]: این گویش در استانهای«جِهجیانگ»، «جیانگسو»، «شانگهای» و هنگکنگ با تعداد 77میلیون گویش ور صحبت میشود. لهجههای عمدهی این گویش، شامل«شانگهایی» و «سوجو» میشود.
+- گویش کانتونی(یوئه(Yue)): گویش کانتونی توسط 66میلیون نفر در استان‌های«گوانگدونگ(Guangdong)» و «گوانگ شی(Guangxi)» و جزیره‌ی«خَینَن(Hainan)» [[چین]] و نیز در هنگ کنگ، ماکائو، سنگاپور، مالزی و بسیاری از کشورهای دیگر منطقه صحبت می‌شود.
-- گویش کانتونی(یوئه[3]): گویش کانتونی توسط 66میلیون نفر در استانهای«گوانگدونگ[4]» و «گوانگ شی[5]» و جزیرهی«خَینَن[6]» چین و نیز در هنگکنگ، ماکائو، سنگاپور، مالزی و بسیاری از کشورهای دیگر منطقه صحبت میشود.
+- گویش مین جنوبی(مین نان(Min Nan)): مین نان در جنوب استان «فوجیان(Fujian)»، استان«گوانگ دونگ»، جزیره‌ی«خَی نَن» جنوبی، جنوب استان‌های«جِهجیانگ(Zhejiang)» و «جیانگسی» و همچنین در تایوان، سنگاپور وکشورهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-- گویش مین جنوبی(مین نان[7]): مین نان در جنوب استان«فوجیان[8]»، استان«گوانگدونگ»، جزیرهی«خَی نَن» جنوبی، جنوب استانهای«جِهجیانگ[9]» و «جیانگسی» و همچنین در تایوان، سنگاپور وکشورهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
+- گویش خاکا(Hakka): این گویش در جنوب شرقی [[چین]] و قسمت‌هایی از تایوان و هنگ کنگ صحبت می‌شود. افزون براین، گروه حائز اهمیتی از گویش وران‌هاکا در کشورهایی همچون آمریکا، فرانسه، گینه، موریتانی و انگلستان حضور دارند.
-- گویش خاکا[10]: این گویش در جنوب شرقی چین و قسمتهایی از تایوان و هنگکنگ صحبت میشود. افزون براین، گروه حائز اهمیتی از گویشوران هاکا در کشورهایی همچون آمریکا، فرانسه، گینه، موریتانی و انگلستان حضور دارند.
+- گویش مین ش[[مالی]](مین بی(Min Bei): این گویش ده میلیون و سیصد هزار گویشور دارد که عمدتا در سنگاپور و شمال استان«فوجیان» در[[چین]] حضور دارند. «مین» نام کلاسیک استان فوجیان و «بی» به معنای شمال است.
-- گویش مین شمالی(مین بی[11]): این گویش ده میلیون و سیصد هزار گویشور دارد که عمدتا در سنگاپور و شمال استان«فوجیان» درچین حضور دارند. «مین» نام کلاسیک استان فوجیان و «بی» به معنای شمال است.
+- گویش مین شرقی(مین دونگ(Min Dong)): این گویش در بخش مرکزی استان فوجیان و در برونئی، اندونزی( جاوه و بالی)، مالزی، سنگاپور، [[تایلند]] صحبت شده و گویشوران بومی آن حدود250 هزار نفر است.
-- گویش مین شرقی(مین دونگ[12]): این گویش در بخش مرکزی استان فوجیان و در برونئی، اندونزی( جاوه و بالی)، مالزی، سنگاپور، تایلند صحبت شده و گویشوران بومی آن حدود250 هزار نفر است.
+- گویش مین مرکزی( مین جوانگ(Min Zhuang)): بیشتر در بخش مرکزی استان فوجیان به این گویش صحبت می‌شود.
-- گویش مین مرکزی( مین جوانگ[13]): بیشتر در بخش مرکزی استان فوجیان به این گویش صحبت میشود.
+- گویش دونگآن(Dongan): این گویش توسط برخی از مسلمانان«خویی»، قرقیز، وقزاق صحبت میشود و تقریبا 50 هزار گویشور دارد. دونگآن تنها گویش چینی است که نه با نویسه‌های چینی، بلکه با الفبای سیریلیک نوشته می‌شود.
-- گویش دونگآن[14]: این گویش توسط برخی از مسلمانان«خویی»، قرقیز، وقزاق صحبت میشود و تقریبا50 هزار گویشور دارد. دونگآن تنها گویش چینی است که نه با نویسههای چینی، بلکه با الفبای سیریلیک نوشته میشود.
+- گویش شیانگ(Xiang): از این گویش در بخش‌های زیادی از استان خونَن(Hunan)، و بخش شمالی از استان گوانگ شی استفاده می‌شود.
-- گویش شیانگ[15]: از این گویش در بخشهای زیادی از استان خونَن[16]، و بخش شمالی از استان گوانگشی استفاده می شود.
+از دیگر گویش‌های کم اهمیت تر چینی می‌توان از«خوای جو(Huai Zhu)»، «پوسیان(Pusian)»، «جین یو(Jin yu)» و «گان(Gan)» نام برد.
-از دیگر گویشهای کم اهمیتتر چینی می توان از«خوای جو[17]»، «پوسیان[18]»، «جین یو[19]» و «گان[20]» نام برد.
+== نیز نگاه کنید به ==
-----[1] - Putan Gua.
+[[زبان و ادبیات چینی]]؛ [[زبان چینی]]؛ [[تنوع گویش در زبان چینی]]
-[2] - Wu.
+== منبع اصلی ==
+<sub><big>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [[چین]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی].</big></sub>
-[3] - Yue.
+== نویسنده مقاله ==
+علی محمد سابقی
-[4] - Guangdong.
+[[رده:زبان]]
-[5] - Guangxi.
-[6] - Hainan.
-[7] - Min Nan.
-[8] - Fujian.
-[9] - Zhejiang.
-[10] - Hakka.
-[11] - Min Bei.
-[12] - Min Dong.
-[13] - Min Zhuang.
-[14] - Dongan.
-[15] - Xiang.
-[16] - Hunan.
-[17] - Huai Zhu.
-[18] - Pusian.
-[19] - Jin yu.
-[20] - Gan.