لباس های سنتی در اردن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۵۷

لباس سنتی اردن به طور کلی از سنت‌های سوریه‌ بزرگ منشعب شده است. مردان بیابان نشین‌ شلوار کتان می‌پوشند و بر روی آن لباس نخی بلند و آستین داری به نام دشداشه به رنگ‌های مختلف، البته آبی متداول تر است. روی دشداشه، کمربندی چرمی‌بسته می‌شود که در برخی از انواع آن، نوار چرمی ‌به صورت ضربدری روی شانه‌ها کشیده می‌شود و جای قرار دادن فشنگ و اسلحه و دشنه در آن تعبیه شده است. روی دشداشه عبا پوشیده می‌شود که جنس آن از پشم شتر تا ابریشم متفاوت است و عموما دارای حاشیه تزیینی طلا یا نقره کوب است. در زمستان مردان کت پشمی‌ یا کتانی ضخیم نیز می‌پوشند که معمولاً ساخت دمشق می‌باشد.

پوشش سر مردان، نام‌های مختلفی دارد از جمله شیماق یا کفیه که مربعی بزرگ به رنگ قرمز و مشکی است و از جنس کتان مخلوط با ابریشم است که از قطر تا شُده و روی سر قرار می‌گیرد. آنچه سر بند اردنی را از اعراب دیگر متفاوت می‌کند، منگوله‌های خیلی بلند و تزیین شده است که از هر چهار گوشه‌ی سربند آویزان است.

برای نگه داشتن این پارچه بر روی سر، از ریسمان دو لایه‌ای به نام عقال استفاده می‌شود. شکل این ریسمان و بلندی و تزیینات مختلف آن نشانگر اصلیت فرد (سوری، فلسطینی، اردنی یا سعودی) و نیز مجرد یا متأهل بودن اوست. چنان که مردان متأهل ریسمان را کاملا صاف بر روی سر و مردان مجرد با زاویه می‌گذارند.

قسمت اصلی لباس سنتی زنان، پیراهن بلند مشکی است که در قسمت یقه و حاشیه‌ی پایین و حاشیه‌ی جلویی و سرآستین، با رنگ‌های مختلف تزیین شده است. آستین‌ها بسیار بلند و گشاد است و اضافه‌ی آن با بند بسته می‌شود. آستین‌های بلند کاربرد‌های زیادی به هنگام کار روزانه داشته‌اند.

شکل تزیین سوزن‌دوزی روی پیراهن نشان دهنده اصلیت زنان است و در روستانشین‌ها و قبایل مختلف با هم فرق دارد؛ مثلا صحرانشینان از تزیینات سنگین ابریشم و کتان در رنگ‌های روشن مانند زرد، قرمز، نارنجی بر روی پیراهن استفاده می‌کنند. در بعضی قبایل رسم بر این است که دوشیزگان از رنگ آبی استفاده می‌کنند و زنان متأهل از رنگ‌های روشن و بیوه‌ها معمولاً مشکی و آبی و تنها در قسمت یقه و روی سینه را با رنگ‌های دیگری می‌دوزند.

روی پیراهن کمربند پشمی‌ یا چرمی‌ بسته می‌شود. کمربند قرمز مخصوص زنان متاهل و آبی یا تیره مخصوص مجرد‌هاست. روسری زنان با نام شامبر یا ملفه یک دور به دور صورت پیچیده می‌شود و سپس برای محکم نگاه داشتن آن از نوار پارچه‌ای سربند به نام عصبه استفاده می‌شود. روستانشینان بیشتر به شهر‌ها رفت و آمد دارند، بنابراین به پارچه‌های گران‌تر دسترسی دارند. پیراهن مردان روستا کتانی و دکمه دار از بالا یا پایین است. بر روی آن بالا پوش تزیین شده‌ای می‌پوشند که در قسمت جلو و آستین و حاشیه‌ی پایین آن با چرم یا پارچه تزیین شده است. شلوار آن‌ها گشاد و در قسمت دم پا تنگ (شلوار گشاد تُرکی) و از جنس کتان است.

آن‌ها بر روی پیراهن دشداشه یا مانند روستاییان فلسطینی اورکتی به نام قُمباز می‌پوشند که روی شانه‌ی چپ تا کمر دکمه می‌خورد و بر روی آن کمر بند چرمی‌بسته می‌شود. برای آزادی حرکت بهتر دو انتهای جلوی کت را بالا آورده به کمربند وصل می‌کنند پارچه‌ی این کت کتان- پشمِ انگلیسی یا کتان- ابریشم سوری است. البته جوان‌تر‌ها تی شرت و جین غربی می‌پوشند ولی مانند صحرانشینان از پوشش سر با همان رنگ‌ها و همان منگوله‌های اردنی دراز استفاده می‌کنند. این پوشش سر به دلیل کاربرد فراوان حتی با لباس‌های غربی نیز استفاده می‌شود. از اواخر قرن نوزدهم کلاه ترکی موسم به طربوش (کلاه قرمز بلند با ریسمان و منگوله‌ی ابریشمی) نیز رواج دارد^[۱].

دسترسی زنان روستانشین به پارچه‌های ساخت دمشق، حمص و آلپو بیشتر است. تزیینات روی لباس روستانشینان، اصالت فلسطینی یا جنوب سوریه‌ای آن‌ها را نشان می‌دهد. از 1940 به این طرف لباس پوشیدن زنان تغییر زیادی کرده بنابراین ممکن است در نسل‌های مختلف یک خانواده زنانی با لباس‌های متفاوت مشاهده شود. امروزه بسیاری از زنان تنها در مراسم رسمی‌ و جشن‌های عروسی از لباس سنتی اردن استفاده می‌کنند. بخش اصلی لباس یعنی همان پیراهن بلند مشکی کتانی با صحرانشینان یکسان است که با ابریشم رنگی و نخ کتانی به رنگ‌های زرد و سفید و قرمز سوزن دوزی می‌شود. سوزن دوزی با طرح X بر روی قسمت سینه متداول است. زنان روستا مانند زنان صحرا بر روی پیراهن کمربند نمی‌بندند و به جای آستین‌های خیلی بلند و گشاد، آستین تنگ تا مچ دارند. هنگام بیرون رفتن نوعی ژاکت تزیین شده‌ی سنگین می‌پوشند و پوشش سر آن‌ها نیز همانند صحرانشینان شامل روسری و سربند است^[۲]^[۳].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 77-80
↑ Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 80-86
↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[1] Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 77-80

[2] Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 80-86

[3] لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''لباس و پوشاک اردني'''
+لباس سنتی [[اردن]] به طور کلی از سنت‌های سوریه‌ بزرگ منشعب شده است. مردان بیابان نشین‌ شلوار کتان می‌پوشند و بر روی آن لباس نخی بلند و آستین داری به نام دشداشه به رنگ‌های مختلف، البته آبی متداول تر است. روی دشداشه، کمربندی چرمی‌بسته می‌شود که در برخی از انواع آن، نوار چرمی ‌به صورت ضربدری روی شانه‌ها کشیده می‌شود و جای قرار دادن فشنگ و اسلحه و دشنه در آن تعبیه شده است. روی دشداشه عبا پوشیده می‌شود که جنس آن از پشم شتر تا ابریشم متفاوت است و عموما دارای حاشیه تزیینی طلا یا نقره کوب است. در زمستان مردان کت پشمی‌ یا کتانی ضخیم نیز می‌پوشند که معمولاً ساخت دمشق می‌باشد.
-لباس سنتي [[اردن]] به طور کلي از سنت‌هاي سورية بزرگ منشعب شده است.
+پوشش سر مردان، نام‌های مختلفی دارد از جمله شیماق یا کفیه که مربعی بزرگ به رنگ قرمز و مشکی است و از جنس کتان مخلوط با ابریشم است که از [[قطر]] تا شُده و روی سر قرار می‌گیرد. آنچه سر بند اردنی را از اعراب دیگر متفاوت می‌کند، منگوله‌های خیلی بلند و تزیین شده است که از هر چهار گوشه‌ی سربند آویزان است.
-مردان بيابان نشين‌ شلوار کتان مي‌پوشند و بر روي آن لباس نخي بلند و آستين داري به نام دشداشه به رنگ‌هاي مختلف، البته آبي متداول تر است. روي دشداشه، کمربندي چرمي‌بسته مي‌شود که در برخي از انواع آن، نوار چرمي ‌به صورت ضربدري روي شانه‌ها کشيده مي‌شود و جاي قرار دادن فشنگ و اسلحه و دشنه در آن تعبيه شده است.   روي دشداشه عبا پوشيده مي‌شود که جنس آن از پشم شتر تا ابريشم متفاوت است و عموما داراي حاشيه تزييني طلا يا نقره کوب است. در زمستان مردان کت پشمي‌ يا کتاني ضخيم نيز مي‌پوشند که معمولاً ساخت دمشق مي‌باشد.
+برای نگه داشتن این پارچه بر روی سر، از ریسمان دو لایه‌ای به نام عقال استفاده می‌شود. شکل این ریسمان و بلندی و تزیینات مختلف آن نشانگر اصلیت فرد (سوری، فلسطینی، اردنی یا سعودی) و نیز مجرد یا متأهل بودن اوست. چنان که مردان متأهل ریسمان را کاملا صاف بر روی سر و مردان مجرد با زاویه می‌گذارند.
-پوشش سر مردان، نام‌هاي مختلفي دارد از جمله شيماق يا کفيه که مربعي بزرگ به رنگ قرمز و مشکي است و از جنس کتان مخلوط با ابريشم است که از [[قطر]] تا شُده و روي سر قرار مي‌گيرد. آنچه سر بند اردني را از اعراب ديگر متفاوت مي‌کند، منگوله‌هاي خيلي بلند و تزيين شده است که از هر چهار گوشة سربند آويزان است.
+قسمت اصلی لباس سنتی زنان، پیراهن بلند مشکی است که در قسمت یقه و حاشیه‌ی پایین و حاشیه‌ی جلویی و سرآستین، با رنگ‌های مختلف تزیین شده است. آستین‌ها بسیار بلند و گشاد است و اضافه‌ی آن با بند بسته می‌شود. آستین‌های بلند کاربرد‌های زیادی به هنگام کار روزانه داشته‌اند.
-براي نگه داشتن اين پارچه بر روي سر، از ريسمان دو لايه‌اي به نام عقال استفاده مي‌شود. شکل اين ريسمان و بلندي و تزيينات مختلف آن نشانگر اصليت فرد (سوري، فلسطيني، اردني يا سعودي) و نيز مجرد يا متأهل بودن اوست. چنان که مردان متأهل ريسمان را کاملا صاف بر روي سر و مردان مجرد با زاويه مي‌گذارند.
+شکل تزیین سوزن‌دوزی روی پیراهن نشان دهنده اصلیت زنان است و در روستانشین‌ها و قبایل مختلف با هم فرق دارد؛ مثلا صحرانشینان از تزیینات سنگین ابریشم و کتان در رنگ‌های روشن مانند زرد، قرمز، نارنجی بر روی پیراهن استفاده می‌کنند. در بعضی قبایل رسم بر این است که دوشیزگان از رنگ آبی استفاده می‌کنند و زنان متأهل از رنگ‌های روشن و بیوه‌ها معمولاً مشکی و آبی و تنها در قسمت یقه و روی سینه را با رنگ‌های دیگری می‌دوزند.
-قسمت اصلي لباس سنتي زنان، پيراهن بلند مشکي است که در قسمت يقه و حاشية پايين و حاشية جلويي و سرآستين، با رنگ‌هاي مختلف تزيين شده است. آستين‌ها بسيار بلند و گشاد است و اضافة آن با بند بسته مي‌شود. آستينهاي بلند کاربرد‌هاي زيادي به هنگام کار روزانه داشته اند.
+روی پیراهن کمربند پشمی‌ یا چرمی‌ بسته می‌شود. کمربند قرمز مخصوص زنان متاهل و آبی یا تیره مخصوص مجرد‌هاست. روسری زنان با نام شامبر یا ملفه یک دور به دور صورت پیچیده می‌شود و سپس برای محکم نگاه داشتن آن از نوار پارچه‌ای سربند به نام عصبه استفاده می‌شود. روستانشینان بیشتر به شهر‌ها رفت و آمد دارند، بنابراین به پارچه‌های گران‌تر دسترسی دارند. پیراهن مردان روستا کتانی و دکمه دار از بالا یا پایین است. بر روی آن بالا پوش تزیین شده‌ای می‌پوشند که در قسمت جلو و آستین و حاشیه‌ی پایین آن با چرم یا پارچه تزیین شده است. شلوار آن‌ها گشاد و در قسمت دم پا تنگ (شلوار گشاد تُرکی) و از جنس کتان است.
-شکل تزيين سوزن دوزي روي پيراهن نشان دهنده اصليت زنان است و در روستانشين‌ها و قبايل مختلف با هم فرق دارد؛ مثلا صحرانشينان از تزيينات سنگين ابريشم و کتان در رنگهاي روشن مانند زرد، قرمز، نارنجي بر روي پيراهن استفاده مي‌کنند. در بعضي قبايل رسم بر اين است که دوشيزگان از رنگ آبي استفاده مي‌کنند و زنان متأهل از رنگ‌هاي روشن و بيوه‌ها معمولاً مشکي و آبي و تنها در قسمت يقه و روي سينه را با رنگ‌هاي ديگري مي‌دوزند.
+آن‌ها بر روی پیراهن دشداشه یا مانند روستاییان فلسطینی اورکتی به نام قُمباز می‌پوشند که روی شانه‌ی چپ تا کمر دکمه می‌خورد و بر روی آن کمر بند چرمی‌بسته می‌شود. برای آزادی حرکت بهتر دو انتهای جلوی کت را بالا آورده به کمربند وصل می‌کنند پارچه‌ی این کت کتان- پشمِ انگلیسی یا کتان- ابریشم سوری است. البته جوان‌تر‌ها تی شرت و جین غربی می‌پوشند ولی مانند صحرانشینان از پوشش سر با همان رنگ‌ها و همان منگوله‌های اردنی دراز استفاده می‌کنند. این پوشش سر به دلیل کاربرد فراوان حتی با لباس‌های غربی نیز استفاده می‌شود. از اواخر قرن نوزدهم کلاه ترکی موسم به طربوش (کلاه قرمز بلند با ریسمان و منگوله‌ی ابریشمی) نیز رواج دارد<ref>Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 77-80</ref>.
-روي پيراهن کمربند پشمي‌ يا چرمي‌بسته مي‌شود. کمربند قرمز مخصوص زنان متاهل و آبي يا تيره مخصوص مجرد‌هاست.
+دسترسی زنان روستانشین به پارچه‌های ساخت دمشق، حمص و آلپو بیشتر است. تزیینات روی لباس روستانشینان، اصالت فلسطینی یا جنوب سوریه‌ای آن‌ها را نشان می‌دهد. از 1940 به این طرف لباس پوشیدن زنان تغییر زیادی کرده بنابراین ممکن است در نسل‌های مختلف یک خانواده زنانی با لباس‌های متفاوت مشاهده شود. امروزه بسیاری از زنان تنها در مراسم رسمی‌ و جشن‌های عروسی از لباس سنتی [[اردن]] استفاده می‌کنند. بخش اصلی لباس یعنی همان پیراهن بلند مشکی کتانی با صحرانشینان یکسان است که با ابریشم رنگی و نخ کتانی به رنگ‌های زرد و سفید و قرمز سوزن دوزی می‌شود. سوزن دوزی با طرح X بر روی قسمت سینه متداول است. زنان روستا مانند زنان صحرا بر روی پیراهن کمربند نمی‌بندند و به جای آستین‌های خیلی بلند و گشاد، آستین تنگ تا مچ دارند. هنگام بیرون رفتن نوعی ژاکت تزیین شده‌ی سنگین می‌پوشند و پوشش سر آن‌ها نیز همانند صحرانشینان شامل روسری و سربند است<ref>Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 80-86</ref><ref>لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ [[اردن]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>.
-روسري زنان با نام شامبر يا ملفه يک دور به دور صورت پيچيده مي‌شود و سپس براي محکم نگاه داشتن آن از نوار پارچه اي سربند به نام عصبه استفاده مي‌شود.
+== نیز نگاه کنید به ==
+[[لباس های سنتی در سوریه]]؛ [[لباس های سنتی در زیمبابوه]]؛ [[لباس های سنتی در فرانسه]]؛ [[لباس های سنتی در قطر]]؛ [[لباس های سنتی در ساحل عاج]]؛ [[لباس‌های سنتی ژاپن]]؛ [[پوشاک سنتی کانادا]]؛ [[لباس‌های سنتی کوبا]]؛ [[لباس‌های سنتی تونس]]؛ [[لباس سنتی در افغانستان]]؛ [[لباس و زیور آلات قوم بای]]؛ [[لباس‌های سنتی سنگال]]؛ [[لباس ملی و سنتی مردم تایلند]]؛ [[لباس سنتی مردم اتیوپی]]؛ [[لباس های سنتی سیرالئون]]؛ [[لباس های سنتی در مالی]]؛ [[لباس های سنتی قزاقستان]]؛ [[لباس ملی و سنتی مردم بنگلادش]]؛ [[لباس ملی و سنتی مردم سریلانکا]]؛ [[لباس های سنتی تاجیکستان]]؛ [[لباس‌های سنتی اسپانیا]]
-روستانشينان بيشتر به شهر‌ها رفت و آمد دارند، بنابراين به پارچه‌هاي گران‌تر دسترسي دارند.
+== کتابشناسی ==
+[[رده:سبک پوشش و پوشاک]]
-پيراهن مردان روستا کتاني و دکمه دار از بالا يا پايين است. بر روي آن بالا پوش تزيين شده اي مي‌پوشند که در قسمت جلو و آستين و حاشية پايين آن با چرم يا پارچه تزيين شده است. شلوار آنها گشاد و در قسمت دم پا تنگ (شلوار گشاد تُرکي) و از جنس کتان است.
-آنها بر روي پيراهن دشداشه يا مانند روستاييان فلسطيني اورکتي به نام قُمباز مي‌پوشند که روي شانة چپ تا کمر دکمه مي‌خورد و بر  روي آن کمر بند چرمي‌بسته مي‌شود. براي آزادي حرکت بهتر دو انتهاي جلوي کت را بالا آورده به کمربند وصل مي‌کنند پارچة اين کت کتان- پشمِ انگليسي يا کتان- ابريشم سوري است.
-البته جوان‌تر‌ها تي شرت و جين غربي مي‌پوشند ولي مانند صحرانشينان از پوشش سر با همان رنگ‌ها و همان منگوله‌هاي اردني دراز استفاده مي‌کنند. اين پوشش سر به دليل کاربرد فراوان حتي با لباس‌هاي غربي نيز استفاده مي‌شود.
-از اواخر قرن نوزدهم کلاه ترکي موسم به طربوش (کلاه قرمز بلند با ريسمان و منگولة ابريشمي) نيز رواج دارد. (12)
-دسترسي زنان روستانشين به پارچه‌هاي ساخت دمشق، حمص و آلپو بيشتر است. تزيينات روي لباس روستانشينان، اصالت فلسطيني يا جنوب سوريه‌اي آنها را نشان مي‌دهد. از 1940 به اين طرف لباس پوشيدن زنان تغيير زيادي کرده بنابراين ممکن است در نسل‌هاي مختلف يک خانواده زناني با لباس‌هاي متفاوت مشاهده شود. امروزه بسياري از زنان تنها در مراسم رسمي‌ و جشن‌هاي عروسي از لباس سنتي اردن استفاده مي‌کنند.
-بخش اصلي لباس يعني همان پيراهن بلند مشکي کتاني با صحرانشينان يکسان است که با ابريشم رنگي و نخ کتاني به رنگ‌هاي زرد و سفيد و قرمز سوزن دوزي مي‌شود. سوزن دوزي با طرح X بر روي قسمت سينه متداول است. زنان روستا مانند زنان صحرا بر روي پيراهن کمربند نمي‌بندند و به جاي آستين‌هاي خيلي بلند و گشاد، آستين تنگ  تا مچ دارند. هنگام بيرون رفتن نوعي ژاکت تزيين شدة سنگين مي‌پوشند و پوشش سر آنها نيز همانند صحرانشينان شامل روسري و سربند است. (13)