زیر ساخت های اقتصادی تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۱

نمودار 1

نمودار 2

نمودار 3

نمودار 4

زیرساخت‌های اقتصادی تاجیکستان شامل صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی؛ تولید طلا در تاجیکستان؛ شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل؛ خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات است.

صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی

بخش صنعت در تاجیکستان تحت نظارت چند موسسه بزرگ دولتی قرار دارد به طوری که در سال 1990 حدود 373 موسسه دولتی موجود در بخش صنعت 98% دارایی‌های ثابت را در اختیار داشتند. مهمترین کارخانجات و مراکز تولید انرژی و صنایع این کشور در اختیار این بخش قرار دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1- کارخانه تولید آلومینیوم در شهر تورسن زاده در غرب دوشنبه به ظرفیت پانصد هزارتن در سال.

2- کارخانه غنی سازی اورانیوم وستک ردمنت در شهرک چکالفسک در ولایت سغد واقع در جنوب شرق سغد که دارای 35 هزار کارمند است.

3- کارخانجات بوختار در فرقان در قرقان تپه با تولید محصولاتی نظیر جوراب، کفش و مبلمان.

4- صنایع سنگین شامل تولید فلزات رنگی، مواد سوختی، شیمیایی از قبیل مس، مولیبدن، تنگستن در کارخانه چارق دیران، تولید آنتیموان و جیوه در کارخانه انزاب.

5- کارخانه‌های بزرگ تولید انواع کودهای شیمیایی در شهرهای وخش (کود نیتروژن دار، آمونیاک، نیترات، سدیم) در یاوان (کلر، کلرات، کلرورکلسیم).

6- کارخانه‌های ذوب آهن در آدرسمان و اسفره در ولایت سغد(سغد سابق)^[۱].

7- خط انتقال 500 کیلوواتی به طول 117 کیلومتر از نیروگاه برق نارک به کارخانه‌ی آلومینیوم سازی تورسن زاده^[۲].

تولید طلا در تاجیکستان

به دلیل ساختار خاص زمین‌شناسی تاجیکستان معادن قابل توجهی از طلا در این جمهوری وجود دارد که بخشی از نیازهای کشور به این فلز گرانبها و قسمتی از ارز مورد نیاز کشور را تأمین می‌کند.

در شش ماهه‌ی نخست سال 2003 در تاجیکستان 920 کیلوگرم طلا تولید شده است. نماینده‌ی کارخانه‌ی مشترک انگلیسی - تاجیکی تولید طلا اعلام کرد این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8/6 درصد کاهش داشته است. علت کاهش تولید منابع معادن اعلام شده و بر ضرورت گسترش محدوده‌ی استخراج و بهبود زمینه‌های فنی تأکید شده است^[۳].

شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل

نمودار 5

سیستم حمل و نقل تاجیکستان بخش مهم اقتصاد آن کشور می‌باشد. به دلیل کوهستانی بودن تاجیکستان راه‌های اتومبیل رو در این کشور از اهمیت خاصی برخوردار هستند و بیش از 90 درصد حمل و نقل کالا در این کشور از طریق اتومبیل انجام می‌گیرد. طول راه‌های اتومبیل‌رو این کشور 32/300 کیلومتر است^[۴]. در سال‌های اخیر در تاجیکستان چهار پروژه ساخت و بازسازی راه‌های شوسه به مبلغ 83.930 میلیون دلار آمریکایی عملی گردیده است. سیزده پروژه به مبلغ 468.005 میلیون دلار در حال ساخت و ساز است. بازسازی راه‌ها، امکان انتقال محصولات کشاورزی و صنعتی را به دیگر کشورهای همسایه فراهم می‌آورد. جمهوری تاجیکستان در شانگهای موافقت‌نامه بین حکومتی سیستم بین‌المللی جاده‌های شوسه را در 2006/04/26 به امضاء رسانده است.

نمودار 6

نمودار 7

نمودار 8

نمودار 9

نمودار 10

نمودار 11

نمودار 12

نمودار 13

جاده شوسه مرز ازبکستان - خجند - دوشنبه - پنج پایین که شمال کشور را با جنوب وصل می‌کند و راه‌های مواصلاتی را به جمهوری اسلامی افغانستان باز می‌کند. تونل انزاب خجند دوشنبه (که از طرف روسای جمهوری دو کشور تاجیکستان و ایران در 2006/07/26 افتتاح گردید) امکان اتصال تاجیکستان را به کوریدور ترانزیت شمال - جنوب فراهم می‌آورد.

ساخت تونل شهرستان (طول 6.8 کیلومتر به مبلغ 269 میلیون دلار آمریکایی) به وسیله وام و کمک مالی که حکومت چین برای رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای اختصاص داده است

صورت خواهد گرفت. در این ارتباط، در ماه آوریل سال 2006 میان جمهوری تاجیکستان و شرکت راه سازی چینی برای بازسازی راه چنک - بوستان - خجند - دوشنبه یادداشت تفاهم به امضاء رسیده است.

در نوامبر سال 2005 میلادی پروژه بازسازی جاده دوشنبه - قرغان تپه - دنغره - کولاب با سرمایه‌گذاری بانک گسترش آسیایی به مبلغ 26/8 میلیون دلار آمریکایی به انجام رسید.

ژاپن برای بازسازی قسمت جاده دوستی - پنج پایین مبلغ 4/9 میلیون دلار آمریکایی اختصاص داده است. این تدابیر راه را برای حمل و نقل ترانزیت در مسیر تاجیکستان - افغانستان - پاکستان - هند - ایران و از طرف دیگر از طریق دریا به کشورهای مشترک‌المنافع و اروپا باز می‌کند.

برای تأسیس کریدور حمل و نقل بین‌المللی به کشورهای آسیای جنوب و شرقی و بنادر اقیانوس هند در حال حاضر ساخت راه مرغاب - قلما با طول 32 کیلومتر که به راه قراقروم اتصال می‌گردد به اتمام رسید. تثبیت اوضاع سیاسی اجتماعی در افغانستان، ساخت گذرگاه‌های پلی، بازسازی و ساخت جاده‌های شوسه، تاسیس اولین مسیر حرکت کالا که از محدوده تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان به سمت افغانستان، ایران و بندر بندرعباس و چابهار از طریق پاکستان به بندر کراچی و بندر کواسیم اقیانوس هند می‌باشد. توسعه جاده‌های حمل و نقل که استان‌های افغانستان را با کشورهای آسیای مرکزی اتصال می‌دهد برای رشد و گسترش روابط اقتصادی و تجاری چندجانبه امکان خوبی را فراهم خواهد کرد.

شبکه حمل و نقل ریلی نیز یکی از سیستم‌های مهم حمل و نقل کالا و مسافر در تاجیکستان است. شهرهای کولاب - دوشنبه - قرقان تپه و پنج زا به هم متصل کرده و از ناحیه‌ی شهر توز و ایوج در جنوب غربی تاجیکستان به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود. همچنین راه آهن محدودی در ولایت سغد وجود دارد که آن نیز به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود^[۵]. تاجیکستان از خطوط راه آهن ازبکستان به خط آهن سراسری شوروی سابق متصل ‌شده است. خطوط هوایی در تاجیکستان نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا در فصل زمستان که به دلیل بارش برف سنگین ارتباط شمال و جنوب این کشور از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و ازبکستان نیز محدودیت‌هایی را برای مسافران تاجیک اعمال می‌کند. اکثر مردم جهت تردد بین شمال و جنوب تاجیکستان (ولایت سغد با سایر نواحی) از خطوط هوایی (هواپیما) استفاده می‌کنند. لذا در فصل زمستان تعداد مسافرین خطوط هوایی به چند برابر افزایش می‌یابد^[۶].

از میزان حمل و نقل کالا در جاده‌های تاجیکستان آمار قابل توجهی وجود ندارد و تنها در 2 سال 2000 و 2009 می‌توان به سراغ میزان رونق این بخش خدماتی در اقتصاد تاجیکستان رفت. اما در این بخش هم کاهش شدیدی مشاهده می‌شود.

میزان جاده‌های آسفالته در تاجیکستان از زمان استقلال این کشور تا سال 1995 رشد خوبی را نشان می‌دهد که می‌تواند حاکی از عزم مسئولان این

کشور در سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی توسعه باشد. اما از سال 1996 به این سو گزارشی از میزان جاده‌های آسفالته به بانک جهانی ارائه نشده است.

جابجایی مسافر در تاجیکستان علیرغم آمارهای ناامید کننده رشد جهشی و شدیدی را نشان می‌دهد. اما تنها در 2 مقطع می‌توان به آمار این بخش دسترسی پیدا کرد.

نوسان در مصرف انرژی، مصرف بنزین در تاجیکستان را نیز شامل می‌شود که طی سال‌های اخیر این نوسان سیر نزولی داشته است.

آمارهای ناقص در رابطه با شبکه جاده‌ای در تاجیکستان گویای عدم ساخت جاده‌های جدید در این کشور است. هر چند با فقدان آمار سال‌های 2001 تا 2012 نمی‌توان به جرأت در این زمینه اظهار نظر کرد.

کاهش میزان استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی در تاجیکستان تأییدی دیگر بر کاهش رشد اقتصادی این کشور است. این کاهش هم کالا و هم مسافر را شامل می‌شود.

رشد 5 کیلومتری شبکه ریلی تاجیکستان از 616 کیلومتر به 621 کیلومتر نشانگر عدم سرمایه‌گذاری عمده در این بخش است^[۷]^[۸].

خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات

خطوط مخابراتی تاجیکستان توسعه کمی یافته، اما کیفیتی پایین دارد و از آن خوب نگهداری نشده است. بسیاری از شهرها فاقد خط تلفن است. در سال 1991، تعداد خطوط تلفن 303000 بود. خطوط مخابراتی تاجیکستان به سایر جمهوری‌های کشورهای مستقل مشترک‌المنافع مربوط می‌شود و به وسیله اتصالات استیجاری از طریق مسکو با سیستم ارتباطات جهانی در ارتباط بود. از دهه 1990، شرکت‌های ترکیه‌ای گسترش و توسعه شبکه مخابرات تاجیکستان را برعهده گرفتند و اینک شهرهای مهم تاجیکستان از طریق سامانه ارتباطی ماهواره‌ای بین‌المللی به مرکز ارتباطات جهانی واقع در آنکارا متصل‌اند.

تاجیکستان یکی از پایین‌ترین آمار دسترسی تلفنی و اینترنتی را در جهان دارا است و استفاده از امکانات مذکور هنوز برای اکثر مردم آن کشور میسر نیست. در سال 2000 دسترسی مردم به خطوط اصلی تلفن 35% بود که از سال 2005 به 39% افزایش یافته است. همچنین، بنا بر آمار سال 2005 از هر 1000 نفر 41 نفر دارای تلفن همراه هستند. این رقم برای استفاده کنندگان از اینترنت یک در هزار است. بنا بر همین آمار، 80% خانواده‌ها در تاجیکستان تلویزیون دارند^[۹].

جدول شماره 8- امکانات فناوری اینترنتی، مخابراتی تاجیکستان^[۱۰]

امکانات مخابراتی/ ارتباطی	2000	2005
خطوط تلفن اصلی (برای هر 1000 نفر)	35	39
مشترکان تلفن همراه (در هر 1000 نفر)	0	41
کاربران اینترنت (در هر 1000 نفر)	0	1
خانواده‌های دارای تلویزیون	80	-

از سال 2002 و با ورود تلفن همراه به این کشور استفاده از این وسیله ارتباطی، رشد چشمگیری داشته و تعداد خطوط تلفن همراه در این کشور در سال 2010 به 6 میلیون رسیده است. افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در تاجیکستان از 10000 به 17000 طی 10 سال اخیر نشان از توزیع این کالا در سطح وسیع در جامعه تاجیکستان دارد.

تعداد خطوط تلفن در تاجیکستان با نوساناتی طی دوران پس از استقلال از حدود 70 هزار به بیش از 360 هزار خط رسیده است^[۱۱]^[۱۲].

نیز نگاه کنید به

جامعه و نظام اجتماعی تاجیکستان؛ وضعیت اقتصادی و معیشتی در تاجیکستان

کتابشناسی

↑ مجله «تاجیکستان»(1999)، دوشنبه پایتخت تاجیکستان: ناشر وزارت فرهنگ جمهوری تاجیکستان، ص. 12
↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113
↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113
↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،
↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،
↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، (1383)
↑ برگرفته از https://www.worldbank.org/2011
↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113-118
↑ تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 60
↑ برگرفته از https://www.worldbank.org/2011
↑ برگرفته از https://www.worldbank.org/2011
↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 118-120

[1] مجله «تاجیکستان»(1999)، دوشنبه پایتخت تاجیکستان: ناشر وزارت فرهنگ جمهوری تاجیکستان، ص. 12

[2] زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113

[3] زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113

[4] خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،

[5] خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،

[6] خبرگزاری جمهوری اسلامی، (1383)

[7] برگرفته از https://www.worldbank.org/2011

[8] زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113-118

[9] تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 60

[10] برگرفته از https://www.worldbank.org/2011

[11] برگرفته از https://www.worldbank.org/2011

[12] زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 118-120

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[پرونده:میزان حمل و نقل کالای جاده ای.png|بندانگشتی|نمودار 1]][[پرونده:درصد جاده های آسفالته.png|بندانگشتی|نمودار 2]][[پرونده:میزان جا به جایی مسافر.png|بندانگشتی|نمودار 3]]زیرساخت های اقتصادی تاجیکستان شامل صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی؛ تولید طلا در [[تاجیکستان]]؛ شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل؛ خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات است.
+[[پرونده:میزان حمل و نقل کالای جاده ای.png|بندانگشتی|نمودار 1|210x210پیکسل]][[پرونده:درصد جاده های آسفالته.png|بندانگشتی|نمودار 2|208x208پیکسل]][[پرونده:میزان جا به جایی مسافر.png|بندانگشتی|نمودار 3|215x215پیکسل]][[پرونده:میزان مصرف بنزین در بخش جاده ای.png|بندانگشتی|نمودار 4|215x215پیکسل]]زیرساخت‌های اقتصادی تاجیکستان شامل صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی؛ تولید طلا در [[تاجیکستان]]؛ شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل؛ خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات است.
 === صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی ===
-بخش صنعت در [[تاجیکستان]] تحت نظارت چند موسسه بزرگ دولتی قرار دارد به طوری که در سال 1990 حدود 373 موسسه دولتی موجود در بخش صنعت 98% دارایی‌های ثابت را در اختیار داشتند. مهمترین
+بخش صنعت در [[تاجیکستان]] تحت نظارت چند موسسه بزرگ دولتی قرار دارد به طوری که در سال 1990 حدود 373 موسسه دولتی موجود در بخش صنعت 98% دارایی‌های ثابت را در اختیار داشتند. مهمترین کارخانجات و مراکز تولید انرژی و صنایع این کشور در اختیار این بخش قرار دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
-کارخانجات و مراکز تولید انرژی و صنایع این کشور در اختیار این بخش قرار دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
 - کارخانه تولید آلومینیوم در شهر تورسن زاده در غرب [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] به ظرفیت پانصد هزارتن در سال.
@@ خط ۱۸: / خط ۱۶: @@
 - کارخانه‌های ذوب آهن در آدرسمان و اسفره در ولایت سغد(سغد سابق)<ref>مجله «تاجیکستان»(1999)، [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] پایتخت [[تاجیکستان]]: ناشر وزارت فرهنگ جمهوری [[تاجیکستان]]، ص. 12</ref>.
-- خط انتقال 500 کیلوواتی به طول 117 کیلومتر از نیروگاه برق نارک به کارخانه‌ی آلومینیوم سازی تورسن زاده<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113</ref>.
+- خط انتقال 500 کیلوواتی به طول 117 کیلومتر از نیروگاه برق نارک به کارخانه‌ی آلومینیوم سازی تورسن زاده<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [[تاجیکستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113</ref>.
 === تولید طلا در [[تاجیکستان]] ===
 به دلیل ساختار خاص زمین‌شناسی [[تاجیکستان]] معادن قابل توجهی از طلا در این جمهوری وجود دارد که بخشی از نیازهای کشور به این فلز گرانبها و قسمتی از ارز مورد نیاز کشور را تأمین می‌کند.
-در شش ماهه‌ی نخست سال 2003 در [[تاجیکستان]] 920 کیلوگرم طلا تولید شده است. نماینده‌ی کارخانه‌ی مشترک انگلیسی - تاجیکی تولید طلا اعلام کرد این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8/6 [[پرونده:میزان مصرف بنزین در بخش جاده ای.png|بندانگشتی|نمودار 4]][[پرونده:میزان مصرف سرانه بنزین.png|بندانگشتی|نمودار 5]]درصد کاهش داشته است. علت کاهش تولید منابع معادن اعلام شده و بر ضرورت گسترش محدوده‌ی استخراج و بهبود زمینه‌های فنی تأکید شده است<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113</ref>.
+در شش ماهه‌ی نخست سال 2003 در [[تاجیکستان]] 920 کیلوگرم طلا تولید شده است. نماینده‌ی کارخانه‌ی مشترک انگلیسی - تاجیکی تولید طلا اعلام کرد این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8/6 درصد کاهش داشته است. علت کاهش تولید منابع معادن اعلام شده و بر ضرورت گسترش محدوده‌ی استخراج و بهبود زمینه‌های فنی تأکید شده است<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [[تاجیکستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113</ref>.
 === شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل ===
-سیستم حمل و نقل [[تاجیکستان]] بخش مهم اقتصاد آن کشور می‌باشد. به دلیل کوهستانی بودن [[تاجیکستان]] راه‌های اتومبیل رو در این کشور از اهمیت خاصی برخوردار هستند و بیش از 90 درصد حمل و نقل کالا در
+[[پرونده:میزان مصرف سرانه بنزین.png|بندانگشتی|نمودار 5|217x217پیکسل]]سیستم حمل و نقل [[تاجیکستان]] بخش مهم اقتصاد آن کشور می‌باشد. به دلیل کوهستانی بودن [[تاجیکستان]] راه‌های اتومبیل رو در این کشور از اهمیت خاصی برخوردار هستند و بیش از 90 درصد حمل و نقل کالا در این کشور از طریق اتومبیل انجام می‌گیرد. طول راه‌های اتومبیل‌رو این کشور 32/300 کیلومتر است<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،</ref>. در سال‌های اخیر در [[تاجیکستان]] چهار پروژه ساخت و بازسازی راه‌های شوسه به مبلغ 83.930 میلیون دلار آمریکایی عملی گردیده است. سیزده پروژه به مبلغ 468.005 میلیون دلار در حال ساخت و  ساز است. بازسازی راه‌ها، امکان انتقال [[کشاورزی در تاجیکستان|محصولات کشاورزی]] و صنعتی را به دیگر کشورهای  همسایه فراهم می‌آورد.
-این کشور از طریق اتومبیل انجام می‌گیرد. طول راه‌های اتومبیل‌رو این کشور 32/300 کیلومتر است<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،</ref>. در سال‌های اخیر در [[تاجیکستان]] چهار پروژه ساخت و بازسازی راه‌های شوسه به مبلغ 83.930 میلیون دلار آمریکایی عملی گردیده است. سیزده پروژه به مبلغ 468.005 میلیون دلار در حال ساخت و  ساز است. بازسازی راه‌ها، امکان انتقال [[کشاورزی در تاجیکستان|محصولات کشاورزی]] و صنعتی را به دیگر کشورهای  همسایه فراهم می‌آورد.
-جمهوری [[تاجیکستان]] در شانگهای موافقت‌نامه بین حکومتی سیستم  بین‌المللی جاده‌های شوسه را در 2006/04/26 به امضاء رسانده است.
-جاده شوسه مرز ازبکستان - خجند - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - پنج پایین که شمال کشور را با جنوب وصل می‌کند و راه‌های مواصلاتی را به جمهوری اسلامی [[افغانستان]] باز می‌کند. تونل انزاب خجند [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] (که از طرف روسای
+جمهوری [[تاجیکستان]] در [[شانگهای|شانگهای]] موافقت‌نامه بین حکومتی سیستم  بین‌المللی جاده‌های شوسه را در 2006/04/26 به امضاء رسانده است.[[پرونده:میزان کل شبکه جاده ای.png|بندانگشتی|نمودار 6|215x215پیکسل]][[پرونده:میزان حمل و نقل کالا از طریق راه آهن.png|بندانگشتی|نمودار 7|217x217پیکسل]][[پرونده:میزان حمل و نقل مسافر از طریق راه آهن.png|بندانگشتی|نمودار 8|217x217پیکسل]][[پرونده:میزان کل راه آهن.png|بندانگشتی|نمودار 9|221x221پیکسل]][[پرونده:تعداد خطوط تلفن همراه.png|بندانگشتی|نمودار 10|229x229پیکسل]][[پرونده:ضریب نفوذ تلفن همراه به ازای هر 100 نفر.png|بندانگشتی|نمودار 11|240x240پیکسل]][[پرونده:تعداد خطوط تلفن.png|بندانگشتی|نمودار 12|236x236پیکسل]][[پرونده:تعداد خطوط نلفن به ازای 100 نفر.png|بندانگشتی|نمودار 13|پیوند=https://dmelal.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%AE%D8%B7%D9%88%D8%B7_%D9%86%D9%84%D9%81%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%A7%DB%8C_100_%D9%86%D9%81%D8%B1.png|233x233پیکسل]]جاده شوسه مرز ازبکستان - خجند - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - پنج پایین که شمال کشور را با جنوب وصل می‌کند و راه‌های مواصلاتی را به جمهوری اسلامی [[افغانستان]] باز می‌کند. تونل انزاب خجند [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] (که از طرف روسای جمهوری دو کشور [[تاجیکستان]] و  ایران در 2006/07/26 افتتاح گردید) امکان اتصال [[تاجیکستان]] را به کوریدور ترانزیت شمال - جنوب فراهم می‌آورد.
-جمهوری دو کشور [[تاجیکستان]] و  ایران در 2006/07/26 افتتاح گردید) امکان اتصال [[تاجیکستان]] را به کوریدور ترانزیت شمال - جنوب فراهم می‌آورد.
+ساخت تونل شهرستان (طول 6.8 کیلومتر به مبلغ 269 میلیون دلار آمریکایی) به وسیله وام و کمک مالی که حکومت [[چین]] برای رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های [[شانگهای]] اختصاص داده است
-ساخت تونل شهرستان (طول 6.8 کیلومتر  به مبلغ 269 میلیون دلار آمریکایی) به وسیله وام و کمک مالی که حکومت [[چین]] برای رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های [[شانگهای]] اختصاص داده است
+صورت خواهد گرفت. در این ارتباط، در ماه آوریل سال 2006 میان جمهوری [[تاجیکستان]] و شرکت راه سازی چینی برای بازسازی راه چنک - بوستان - خجند - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] یادداشت تفاهم به امضاء رسیده است.
-صورت خواهد گرفت. در این ارتباط، در ماه آوریل سال 2006 میان جمهوری [[تاجیکستان]] و شرکت راه سازی چینی برای بازسازی راه چنک - بوستان - [[پرونده:میزان کل شبکه جاده ای.png|بندانگشتی|نمودار 6]][[پرونده:میزان حمل و نقل کالا از طریق راه آهن.png|بندانگشتی|نمودار 7]][[پرونده:میزان حمل و نقل مسافر از طریق راه آهن.png|بندانگشتی|نمودار 8]]خجند - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] یادداشت تفاهم به امضاء رسیده است.
+در نوامبر سال 2005 میلادی پروژه بازسازی جاده [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - قرغان تپه - دنغره  - کولاب با سرمایه‌گذاری بانک گسترش آسیایی به مبلغ 26/8 میلیون دلار آمریکایی به انجام رسید.
-در  نوامبر سال 2005 میلادی پروژه بازسازی جاده [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - قرغان تپه - دنغره  - کولاب با سرمایه‌گذاری بانک گسترش آسیایی به مبلغ 26/8 میلیون دلار آمریکایی به انجام رسید.
 [[ژاپن]] برای بازسازی قسمت جاده دوستی - پنج پایین مبلغ 4/9 میلیون دلار آمریکایی اختصاص داده است. این تدابیر راه را برای حمل و نقل ترانزیت در مسیر [[تاجیکستان]] - [[افغانستان]] - پاکستان - هند - ایران و از طرف دیگر از طریق دریا به کشورهای مشترک‌المنافع و اروپا باز می‌کند.
-برای تأسیس کریدور حمل و نقل بین‌المللی به کشورهای آسیای جنوب و شرقی و بنادر اقیانوس هند در حال حاضر ساخت راه مرغاب - قلما با طول 32 کیلومتر که به راه قراقروم اتصال می‌گردد به اتمام رسید.  تثبیت اوضاع سیاسی اجتماعی در [[افغانستان]]، ساخت گذرگاه‌های پلی، بازسازی و ساخت جاده‌های شوسه، تاسیس اولین مسیر حرکت کالا که از محدوده [[تاجیکستان]]، ترکمنستان و ازبکستان به سمت [[افغانستان]]، ایران و بندر بندرعباس و
+برای تأسیس کریدور حمل و نقل بین‌المللی به کشورهای آسیای جنوب و شرقی و بنادر اقیانوس هند در حال حاضر ساخت راه مرغاب - قلما با طول 32 کیلومتر که به راه قراقروم اتصال می‌گردد به اتمام رسید.  تثبیت اوضاع سیاسی اجتماعی در [[افغانستان]]، ساخت گذرگاه‌های پلی، بازسازی و ساخت جاده‌های شوسه، تاسیس اولین مسیر حرکت کالا که از محدوده [[تاجیکستان]]، ترکمنستان و ازبکستان به سمت [[افغانستان]]، ایران و بندر بندرعباس و چابهار از طریق پاکستان به بندر کراچی و بندر کواسیم اقیانوس هند می‌باشد. توسعه جاده‌های حمل و نقل که استان‌های [[افغانستان]] را با کشورهای آسیای مرکزی اتصال می‌دهد برای رشد و گسترش روابط اقتصادی و تجاری چندجانبه امکان خوبی را فراهم خواهد کرد.
-چابهار از طریق پاکستان به بندر کراچی و بندر کواسیم اقیانوس هند می‌باشد. توسعه جاده‌های حمل و نقل که استان‌های [[افغانستان]] را با کشورهای آسیای مرکزی اتصال می‌دهد برای رشد و گسترش روابط اقتصادی و تجاری چندجانبه امکان خوبی را فراهم خواهد کرد.
+شبکه حمل و نقل ریلی نیز یکی از سیستم‌های مهم حمل و نقل کالا و مسافر در [[تاجیکستان]] است. شهرهای کولاب - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - قرقان تپه و پنج زا به هم متصل کرده و از ناحیه‌ی شهر توز و ایوج در جنوب غربی [[تاجیکستان]] به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود. همچنین راه آهن محدودی در ولایت سغد وجود دارد که آن نیز به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،</ref>. [[تاجیکستان]] از خطوط راه آهن ازبکستان به خط آهن سراسری شوروی سابق متصل ‌شده است. خطوط هوایی در [[تاجیکستان]] نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا در فصل زمستان که به دلیل بارش برف سنگین ارتباط شمال و جنوب این کشور از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و ازبکستان نیز محدودیت‌هایی را برای مسافران تاجیک اعمال می‌کند. اکثر مردم جهت تردد بین شمال و جنوب [[تاجیکستان]] (ولایت سغد با سایر نواحی) از خطوط هوایی (هواپیما) استفاده می‌کنند. لذا در فصل زمستان تعداد مسافرین خطوط هوایی به چند برابر افزایش می‌یابد<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، (1383)</ref>.
-شبکه حمل و نقل ریلی نیز یکی از سیستم‌های مهم حمل و نقل کالا و مسافر در [[تاجیکستان]] است. شهرهای کولاب - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - قرقان تپه و پنج زا به هم متصل کرده و از ناحیه‌ی شهر توز و ایوج در جنوب غربی [[تاجیکستان]] به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود. همچنین راه آهن محدودی در ولایت سغد وجود دارد که آن نیز به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،</ref>. [[تاجیکستان]] از خطوط راه آهن ازبکستان به خط آهن سراسری شوروی سابق متصل ‌شده است. خطوط هوایی در [[تاجیکستان]] نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا در فصل زمستان که به دلیل بارش برف سنگین ارتباط شمال و جنوب این کشور از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و ازبکستان نیز محدودیت‌هایی را برای مسافران تاجیک اعمال می‌کند. اکثر
+از میزان حمل و نقل کالا در جاده‌های [[تاجیکستان]] آمار قابل توجهی وجود ندارد و تنها در 2 سال 2000 و 2009 می‌توان به سراغ میزان رونق این بخش خدماتی در اقتصاد [[تاجیکستان]] رفت. اما در این بخش هم کاهش شدیدی مشاهده می‌شود.
-مردم جهت تردد بین شمال و جنوب [[تاجیکستان]] (ولایت سغد با سایر نواحی) از خطوط هوایی (هواپیما) استفاده می‌کنند. لذا در فصل زمستان تعداد مسافرین خطوط هوایی به چند برابر افزایش می‌یابد<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، (1383)</ref>.
+میزان جاده‌های آسفالته در [[تاجیکستان]] از زمان استقلال این کشور تا سال 1995 رشد خوبی را نشان می‌دهد که می‌تواند حاکی از عزم مسئولان این
-از میزان حمل و نقل کالا در جاده‌های [[تاجیکستان]] آمار قابل توجهی وجود ندارد و تنها در 2 سال 2000 و 2009 می‌توان به سراغ میزان رونق این بخش خدماتی در اقتصاد [[تاجیکستان]] رفت. اما در این بخش هم کاهش شدیدی مشاهده می‌شود.
-میزان جاده‌های آسفالته در [[تاجیکستان]] از زمان استقلال این کشور تا سال 1995 رشد خوبی را نشان می‌دهد که می‌تواند حاکی از عزم مسئولان این [[پرونده:میزان کل راه آهن.png|بندانگشتی|نمودار 9]][[پرونده:تعداد خطوط تلفن همراه.png|بندانگشتی|نمودار 10]][[پرونده:ضریب نفوذ تلفن همراه به ازای هر 100 نفر.png|بندانگشتی|نمودار 11]]
 کشور در سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی توسعه باشد. اما از سال 1996 به این سو گزارشی از میزان جاده‌های آسفالته به بانک جهانی ارائه نشده است.
@@ خط ۶۳: / خط ۵۱: @@
 آمارهای ناقص در رابطه با شبکه جاده‌ای در [[تاجیکستان]] گویای عدم ساخت جاده‌های جدید در این کشور است. هر چند با فقدان آمار سال‌های 2001 تا 2012 نمی‌توان به جرأت در این زمینه اظهار نظر کرد.
-کاهش میزان استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی در [[تاجیکستان]] تأییدی دیگر بر کاهش رشد اقتصادی این کشور است. این کاهش هم کالا و هم
+کاهش میزان استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی در [[تاجیکستان]] تأییدی دیگر بر کاهش رشد اقتصادی این کشور است. این کاهش هم کالا و هم مسافر را شامل می‌شود.
-مسافر را شامل می‌شود.
+رشد 5 کیلومتری شبکه ریلی [[تاجیکستان]] از 616 کیلومتر به 621 کیلومتر نشانگر عدم سرمایه‌گذاری عمده در این بخش است<ref>برگرفته از https://www.worldbank.org/2011</ref><ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [[تاجیکستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113-118</ref>.
-رشد 5 کیلومتری شبکه ریلی [[تاجیکستان]] از 616 کیلومتر به 621 کیلومتر نشانگر عدم سرمایه‌گذاری عمده در این بخش است<ref>برگرفته از https://www.worldbank.org/2011</ref><ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113-118</ref>.
 === خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات ===
-خطوط مخابراتی [[تاجیکستان]] توسعه کمی یافته، اما کیفیتی پایین دارد و از آن خوب نگهداری نشده است. بسیاری از شهرها فاقد خط تلفن است. در سال 1991، تعداد خطوط تلفن 303000 بود. خطوط مخابراتی [[تاجیکستان]] به سایر جمهوری‌های کشورهای مستقل مشترک‌المنافع مربوط می‌شود و به وسیله اتصالات استیجاری از طریق [[مسکو]] با سیستم ارتباطات جهانی در ارتباط بود. از دهه 1990، شرکت‌های ترکیه‌ای گسترش و توسعه شبکه مخابرات
+خطوط مخابراتی [[تاجیکستان]] توسعه کمی یافته، اما کیفیتی پایین دارد و از آن خوب نگهداری نشده است. بسیاری از شهرها فاقد خط تلفن است. در سال 1991، تعداد خطوط تلفن 303000 بود. خطوط مخابراتی [[تاجیکستان]] به سایر جمهوری‌های کشورهای مستقل مشترک‌المنافع مربوط می‌شود و به وسیله اتصالات استیجاری از طریق [[مسکو]] با سیستم ارتباطات جهانی در ارتباط بود. از دهه 1990، شرکت‌های ترکیه‌ای گسترش و توسعه شبکه مخابرات [[تاجیکستان]] را برعهده گرفتند و اینک شهرهای مهم [[تاجیکستان]] از طریق سامانه ارتباطی ماهواره‌ای بین‌المللی به مرکز ارتباطات جهانی واقع در آنکارا متصل‌اند.
-[[تاجیکستان]] را برعهده گرفتند و اینک شهرهای مهم [[تاجیکستان]] از طریق سامانه ارتباطی ماهواره‌ای بین‌المللی به مرکز ارتباطات جهانی واقع در آنکارا متصلاند.
+[[تاجیکستان]] یکی از پایین‌ترین آمار دسترسی تلفنی و اینترنتی را در جهان دارا است و استفاده از امکانات مذکور هنوز برای اکثر مردم آن کشور میسر نیست. در سال 2000 دسترسی مردم به خطوط اصلی تلفن 35% بود که از سال 2005 به 39% افزایش یافته است. همچنین، بنا بر آمار سال 2005 از هر 1000 نفر 41 نفر دارای تلفن همراه هستند. این رقم برای استفاده کنندگان از اینترنت یک در هزار است. بنا بر همین آمار، 80% خانواده‌ها در [[تاجیکستان]] تلویزیون دارند<ref>تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 60</ref>.
-[[تاجیکستان]] یکی از پایینترین آمار دسترسی تلفنی و اینترنتی را در جهان دارا است و استفاده از امکانات مذکور هنوز برای اکثر مردم آن کشور میسر نیست. در سال 2000 دسترسی مردم به خطوط اصلی تلفن 35% بود که از سال 2005 به 39% افزایش یافته است. همچنین، بنا بر آمار سال 2005 از هر 1000 نفر 41 نفر دارای تلفن همراه هستند. این رقم برای استفاده کنندگان از اینترنت یک در هزار است. بنا بر همین آمار، 80% خانواده‌ها در [[پرونده:تعداد خطوط تلفن.png|بندانگشتی|نمودار 12]][[تاجیکستان]] تلویزیون دارند<ref>تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 60</ref>.
+جدول شماره 8- امکانات فناوری اینترنتی، مخابراتی [[تاجیکستان]]<ref>برگرفته از  [http://www.world%20bank%20ict%20at%20a%20glance/2007 https://www.worldbank.org/2011]</ref>
-جدول شماره 8- امکانات فناوری اینترنتی، مخابراتی [[تاجیکستان]]<ref>برگرفته از http://www.world%20bank%20ict%20at%20a%20glance/2007</ref>
 {| class="wikitable"
 |امکانات مخابراتی/ ارتباطی
@@ خط ۹۷: / خط ۸۱: @@
 |80
 | -
-|}[[پرونده:تعداد خطوط نلفن به ازای 100 نفر.png|بندانگشتی|نمودار 13|پیوند=https://dmelal.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%AE%D8%B7%D9%88%D8%B7_%D9%86%D9%84%D9%81%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%A7%DB%8C_100_%D9%86%D9%81%D8%B1.png]]از سال 2002 و با ورود تلفن همراه به این کشور استفاده از این وسیله ارتباطی، رشد چشمگیری داشته و تعداد خطوط تلفن همراه در این کشور در سال 2010 به 6 میلیون رسیده است. افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در [[تاجیکستان]] از 10000 به 17000 طی 10 سال اخیر نشان از توزیع این کالا در سطح
+|}از سال 2002 و با ورود تلفن همراه به این کشور استفاده از این وسیله ارتباطی، رشد چشمگیری داشته و تعداد خطوط تلفن همراه در این کشور در سال 2010 به 6 میلیون رسیده است. افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در [[تاجیکستان]] از 10000 به 17000 طی 10 سال اخیر نشان از توزیع این کالا در سطح وسیع در [[جامعه تاجیکستان]] دارد.
-وسیع در [[جامعه تاجیکستان]] دارد.
-تعداد خطوط تلفن در [[تاجیکستان]] با نوساناتی طی دوران پس از استقلال از حدود 70 هزار به بیش از 360 هزار خط رسیده است<ref>برگرفته از https://www.worldbank.org/2011</ref><ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 118-120</ref>.
+تعداد خطوط تلفن در [[تاجیکستان]] با نوساناتی طی دوران پس از استقلال از حدود 70 هزار به بیش از 360 هزار خط رسیده است<ref>برگرفته از https://www.worldbank.org/2011</ref><ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [[تاجیکستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 118-120</ref>.
 == نیز نگاه کنید به ==