پراکندگی جمعیت در عربستان سعودی: تفاوت میان نسخهها
صفحهای تازه حاوی «پراکندگی جمعیت در عربستان سعودی ارتباط تنگاتنگی با ویژگیهای جغرافیایی، منابع طبیعی و طرحهای توسعهای دارد. در این تحلیل، تمرکز بر چهار ناحیه اصلی کشور است که بدون توجه به نسبت شهرنشینی یا روستانشینی، بیانگر الگوهای سکونت در گستره سرزمین...» ایجاد کرد |
|||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
[[پراکندگی جمعیت در اتیوپی|پراکندگی جمعیت در اتیوپی؛]] [[پراکندگی جمعیت در اردن|پراکندگی جمعیت در اردن؛]] [[پراکندگی جمعیت در اسپانیا|پراکندگی جمعیت در اسپانیا؛]] [[پراکندگی جمعیت در افغانستان|پراکندگی جمعیت در افغانستان؛]] [[پراکندگی جمعیت در امارات متحده عربی|پراکندگی جمعیت در امارات متحده عربی؛]] [[پراکندگی جمعیت در اوکراین|پراکندگی جمعیت در اوکراین؛]] [[پراکندگی جمعیت در آرژانتین|پراکندگی جمعیت در آرژانتین؛]] [[پراکندگی جمعیت در بنگلادش]]؛ [[پراکندگی جمعیت در تاجیکستان]]؛ [[پراکندگی جمعیت در تایلند|پراکندگی جمعیت در تایلند؛]] [[پراکندگی جمعیت در تونس]]؛ [[پراکندگی جمعیت در روسیه|پراکندگی جمعیت در روسیه؛]] [[پراکندگی جمعیت در زیمبابوه|پراکندگی جمعیت در زیمبابوه؛]] [[پراکندگی جمعیت در ژاپن|پراکندگی جمعیت در ژاپن؛]] [[پراکندگی جمعیت در ساحل عاج|پراکندگی جمعیت در ساحل عاج؛]] [[پراکندگی جمعیت در سریلانکا|پراکندگی جمعیت در سریلانکا؛]] [[پراکندگی جمعیت در سودان]]؛ [[پراکندگی جمعیت در سوریه]]؛ [[پراکندگی جمعیت در سیرالئون|پراکندگی جمعیت در سیرالئون؛]] [[پراکندگی جمعیت در فرانسه|پراکندگی جمعیت در فرانسه؛]] [[پراکندگی جمعیت در قزاقستان]]؛ [[پراکندگی جمعیت در قطر]]؛ [[پراکندگی جمعیت در کانادا]]؛ [[پراکندگی جمعیت در گرجستان]]؛ [[پراکندگی جمعیت درلبنان|پراکندگی جمعیت در لبنان]]؛ [[پراکندگی جمعیت در مالی]]؛ [[پراکندگی جمعیت در مصر]]؛ [[پراکندگی جمعیت در چین]]؛ [[پراکندگی جمعیت در کوبا]]؛ [[پراکندگی جمعیت در سنگال]]؛ پراکتدگی جمعیت در عراق؛ پراکندگی جمعیت در یمن | |||
== کتابشناسی == | |||
<references /> | |||
== نویسنده مقاله == | |||
نرگس شکوری | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۲:۱۵
پراکندگی جمعیت در عربستان سعودی ارتباط تنگاتنگی با ویژگیهای جغرافیایی، منابع طبیعی و طرحهای توسعهای دارد. در این تحلیل، تمرکز بر چهار ناحیه اصلی کشور است که بدون توجه به نسبت شهرنشینی یا روستانشینی، بیانگر الگوهای سکونت در گستره سرزمین است.
تقسیمبندی نواحی جغرافیایی
- دشت ساحلی دریای سرخ؛
- شامل شهرهای جده، مکه و امتداد ساحل شمالی؛
- جمعیت بالا (مهاجران و بومیان)، تمرکز تجارت و گردشگری مذهبی؛
- دشت ساحلی خلیجفارس؛
- متمرکز بر دمام، الظهران و الخبر[۱]؛
- مراکز پتروشیمی، بنادر تجاری و سکونت کارکنان صنعت انرژی؛
- فلات نجد (مرکز کشور)؛
- ریاض بهعنوان پایتخت و حلقه حومههای اطراف[۲]؛
- تراکم متوسط با تمرکز اداری و خدماتی؛
- مناطق مرتفع جنوب غرب و شمال غرب؛
- شامل عسیر، جازان، تبوک و نئوم؛
- تراکم نسبتاً بالاتر به دلیل اقلیم کوهستانی و توسعه پروژههای نوین؛
- بیابانهای مرکزی و ربعالخالی؛
- پهنههای بیابانی وسیع با جمعیت اندک (<۱ نفر در هر کیلومترمربع)؛
- حضور محدود در اطراف چاههای نفت، کاروان راهها و واحههای پراکنده[۳].
جدول شماره 1. مقایسه نواحی جغرافیایی در عربستان سعودی
| ناحیه | مساحت (هزار کیلومترمربع) | جمعیت ۲۰۲۵ (میلیون) | چگالی (نفر/کم²) | سهم از جمعیت کل ۲۰۲۵ (%) |
| دریای سرخ | 300 | 10.5 | 35 | 30 |
| خلیجفارس | 200 | 4.0 | 20 | 12 |
| فلات نجد | 800 | 9.0 | 11 | 26 |
| جنوب غرب/شمال غرب | 155 (عسیر+جازان+تبوک) | 3.5 | 23 | 10 |
| بیابان مرکزی | 650 | 0.1 | 0.15 | 0.3 |
| سایر مناطق | 60 | 7.4 | 123 | 21.7 |
روندها و تغییرات تا ۲۰۵۰
تمرکز ساحلی افزایشی
تا ۲۰۵۰، بهواسطهی پروژههای نئوم، آمالا و قیدیه، سهم مناطق شمالغرب و دریای سرخ از جمعیت کل حدود ۵–۷ درصد رشد خواهد کرد.
کاهش فشار نجد
فلات نجد پس از سالها رشد بیوقفه، با ترانزیت سرمایهگذاری به نواحی ساحلی نوظهور، اندکی از سهم جمعیتی خود کاسته و به حدود ۲۳٪ کاهش مییابد[۴].
ثبات بیابان مرکزی
خلأ جمعیتی ربعالخالی تا نیمه قرن پایدار میماند؛ مگر آنکه توسعه زیرساختهای آبی و حملونقلی انقلابی رخ دهد[۵].
توازن منطقهای
سیاستهای توسعه ناحیهای (ایجاد صنایع سبک، کشاورزی هوشمند) ممکن است سهم جمعیتی مناطق کمتراکم را تا ۱–۲درصد افزایش دهد.
چالشها و فرصتها
- نیاز به مدیریت منابع آب و زیرساختهای حملونقل برای پشتیبانی از مناطق ساحلی پرتراکم؛
- طراحی سیاستهای انگیزشی برای جذب سرمایهگذاری و جمعیت به نواحی جنوب غرب و بیابان مرکزی؛
- تضمین عدالت فضایی در دسترسی به خدمات آموزش و بهداشت، فراتر از محورهای شهری اصلی؛
- بهرهبرداری از پروژههای هوشمند منطقهای برای توزیع متوازنتر جمعیت و کاهش فشار بر کلانشهرها.
در مجموع، پراکندگی جمعیت در عربستان سعودی تا نیمه قرن بیستم میلادی روندی به سمت تقویت نواحی ساحلی و پروژههای توسعه نوین داشته؛ ولی تعادل فضایی با سیاستگذاری دقیق و توجه به زیرساختها قابلدستیابی است[۶].
نیز نگاه کنید به
پراکندگی جمعیت در اتیوپی؛ پراکندگی جمعیت در اردن؛ پراکندگی جمعیت در اسپانیا؛ پراکندگی جمعیت در افغانستان؛ پراکندگی جمعیت در امارات متحده عربی؛ پراکندگی جمعیت در اوکراین؛ پراکندگی جمعیت در آرژانتین؛ پراکندگی جمعیت در بنگلادش؛ پراکندگی جمعیت در تاجیکستان؛ پراکندگی جمعیت در تایلند؛ پراکندگی جمعیت در تونس؛ پراکندگی جمعیت در روسیه؛ پراکندگی جمعیت در زیمبابوه؛ پراکندگی جمعیت در ژاپن؛ پراکندگی جمعیت در ساحل عاج؛ پراکندگی جمعیت در سریلانکا؛ پراکندگی جمعیت در سودان؛ پراکندگی جمعیت در سوریه؛ پراکندگی جمعیت در سیرالئون؛ پراکندگی جمعیت در فرانسه؛ پراکندگی جمعیت در قزاقستان؛ پراکندگی جمعیت در قطر؛ پراکندگی جمعیت در کانادا؛ پراکندگی جمعیت در گرجستان؛ پراکندگی جمعیت در لبنان؛ پراکندگی جمعیت در مالی؛ پراکندگی جمعیت در مصر؛ پراکندگی جمعیت در چین؛ پراکندگی جمعیت در کوبا؛ پراکندگی جمعیت در سنگال؛ پراکتدگی جمعیت در عراق؛ پراکندگی جمعیت در یمن
کتابشناسی
- ↑ Saudi Arabian Monetary Authority (SAMA). (2015). Population Aging in Saudi Arabia. Working Paper WP/15/2. Retrieved July 23, 2025, from https://www.sama.gov.sa/en-US/EconomicResearch/WorkingPapers/population%20aging%20in%20saudi%20arabia.pdf
- ↑ World Population Review. (2025). Saudi Arabia Population 2025. Retrieved July 23, 2025, from https://worldpopulationreview.com/countries/saudi-arabia
- ↑ UNESCO World Heritage Centre. (2018). Al-Ahsa Oasis (Saudi Arabia): An Evolving Cultural Landscape. Retrieved July 23, 2025, from https://whc.unesco.org/document/168727
- ↑ Aranca. (2021). Demographics in Saudi Arabia: Thematic Report. Retrieved July 23, 2025, from https://www.aranca.com/assets/uploads/resources/special-reports/Demographics%20in%20Saudi%20Arabia%20-%20Thematic%20Report.pdf
- ↑ Saudipedia. (2024). Al-Rub' Al-Khali (Empty Quarter) Desert. Retrieved July 23, 2025, from https://saudipedia.com/en/article/983/geography/deserts/al-rub-al-khali-empty-quarter-desert
- ↑ Consultancy ME. (2023). Saudi Arabia’s demographic transition calls for policy response. Retrieved July 23, 2025, from https://www.consultancy-me.com/news/5596/saudi-arabias-demographic-transition-calls-for-policy-response
نویسنده مقاله
نرگس شکوری