رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی زیمبابوه

رادیو و تلویزیون

رادیو و تلویزیون تحت مدیریت شرکت رسانه‌ای زیمبابوه که مؤسسه‌ای دولتی است، قرار دارند. شبکه‌های ملی رادیو و تلویزیون از سال 1980 بر اساس  سیاست گذاری‌های حزب حاکم اداره می‌شوند. پیش از استقلال رسانه‌ها توسط بنگاه رسانه‌ای رودزیا (RBC) که شرکتی وابسته به دولت بود، اداره می شد.

شرکت رسانه دولتی زیمبابوه (ZBC) چهار شبکه رادیویی در اختیار دارد. برنامه‌های آن‌ها شامل آموزش، موسیقی و اخبار روز به زبان‌های انگلیسی، شونا و اندبله می‌باشد. در این کشور رادیو به دلیل هزینه بسیار ناچیز آن نسبت به سایر رسانه‌های جمعی کاربرد بیشتری داشته و شنوندگان فراوانی هم دارد. برای بیش از 30 درصد جمعیت زیمبابوه امکان دریافت برنامه‌های رسانه‌ای کشور به ویژه رادیو فراهم است. در سال 2006، کمیته رسانه‌ای مجلس پیشنهاد توسعه فعالیت‌های رسانه‌ای را تقدیم کرد.

آغاز فعالیت تلویزیون در زیمبابوه به دهه‌ی 60 و در زمان حکومت رودزیای جنوبی باز می‌گردد. پیش از استقلال، بیشتر برنامه‌ها از سوی حکومت و غالباً برای سفید پوستان تهیه می‌شد. پس از استقلال و قدرت گرفتن سیاهان، دولت به عنوان متصدی امور به تهیه و پخش برنامه‌هایی برای اکثریت کشور یعنی سیاهان توجه نمود. علی‌رغم گذشت سال‌ها از این تصدی‌گری سطح برنامه‌های تولید شده در داخل اعم از کیفی و کمی بسیار پایین بوده و در سال‌های اخیر به ویژه با رشد و گسترش برنامه‌های ماهواره، بیشتر مردم به استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای روی آورده‌اند. شاید بتوان گفت تنها برنامه‌ی تلویزیون دولتی که تا حدودی مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد، بخش اخبار آن است. کانال "زد بی سی" روزانه در چهار بخش خبری به پخش اخبار داخلی و خارجی می‌پردازد.

ماهواره و اینترنت

دولت زیمبابوه با همکاری شبکه ماهواره‌ای آفریقای جنوبی در دهه گذشته فعالیت خود را در این زمینه گسترش داده است. شعبه دفاتر ماهواره‌ای آفریقای جنوبی در حراره کانال‌های بسیار زیادی از حوزه‌های مختلف جهان و البته بیشتر آفریقای جنوبی برای مشترکین ماهواره پخش می‌کند.

زیمبابوه نیز مانند سایر کشورهای جهان سوم با افزایش کاربران اینترنتی طی سال‌های گذشته روبروست. در سال 2008 تعداد کاربران اینترنت 1421000 نفر یعنی در حدود 10.5 درصد جمعیت بالای 13 میلیونی کشور بود. در مقایسه با کاربران سال 2000 که نرخ آن فقط 0/4 درصد بود، رشد تعداد کاربران کاملاً مشهود است. استفاده از موبایل نیز در زیمبابوه طی دهه گذشته بسیار افزایش یافته بازار داغ موبایل در آفریقا و به خصوص در این کشور هزینه‌های بالای استفاده از اینترنت را بسیار کاهش داده است. مردم ایجاد ارتباط رسانه‌ای با یکدیگر از طریق موبایل را به دلیل سهل الوصول‌ترین وسیله ارتباطی و صرفه جویی در زمان بر دیگر اشکال ترجیح می‌دهند. با توجه به افزایش شدید تورم و نرخ بیکاری بالای 94 درصد، بسیاری از مردم امکان استفاده از وسایل گران قیمت ارتباطی نظیر کامپیوتر را ندارند و این امر نیز در رشد استفاده از موبایل مؤثر بوده است.

بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال 2008 و روی کار آمدن دولت وحدت ملی موگابه و چانگیرایی، وزارت اطلاعات و تکنولوژی ارتباطات ایجاد شد. مهم‌ترین فعالیت این وزارتخانه در زمینه سرمایه گذاری بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در زیمبابوه است. پیش از این دولت موگابه توسعه امکانات اینترنتی و ارائه خدمات ایمیل را در دستور کار قرار داده بود. در آوریل 2009، دولت مراکز اینترنتی را در "کافی نت"‌های شهری و ادارات پست مناطق روستایی ایجاد کرد که پیشرفت این اقدامات به علت بحران اقتصادی ناشی از اعمال تحریم‌ها بسیار کند بود. مرکز کنترل داده‌ها و اطلاعات در سال 1996 تأسیس شد. در سال 1997، اداره پست ملی با همکاری مرکز ارتباطات اقدام به برقراری سرویس‌های اینترنتی و جذب مشتری کرده بود و بزرگ‌ترین شرکت فناوری اطلاعات زیمبابوه (Tel One)، امکانات موبایل و اینترنت را در اختیار مردم قرار می‌داد. در سپتامبر 2006، بسیاری از مشترکین اینترنت به علت بدهی‌های مالی شرکت مربوطه از خدمات آن محروم شدند. در آوریل 2009 رشد هزینه‌های ارتباطات اینترنتی در کشور، باعث شد شرکت یاد شده حق اشتراک ماهانه اینترنت را از 30 دلار به 300 دلار آمریکا افزایش دهد. همین اقدام موجب تعطیلی بسیاری از کافی‌نت‌ها و عدم تمدید اشتراک از جانب کاربران شد. همان سال دولت طی صدور دستوری به شرکت مزبور خواستار کاهش هزینه‌های خدماتی شد. بعدها این شرکت با توجه به مشکلات اقتصادی، از سوی دولت به بخش خصوصی واگذار شد.

امروزه حدود  یازده درصد از جمعیت کشور از اینترنت استفاده می‌کنند. هر چند استفاده از اینترنت در قاره آفریقا به نسبت سایر نقاط جهان هزینه‌های بیشتری را بر کاربران تحمیل می‌کند، اما مردم هم‌چنان علاقه زیادی به استفاده از اینترنت دارند. به لحاظ جامعه شناسی ارتباطات در آفریقا و به طور خاص در زیمبابوه، کسب اطلاع از اخبار و رویدادهای جهان برای مردم دور افتاده‌ترین نقاط کشورهای آفریقایی از طریق اینترنت میسر و بسیار سهل الوصول می‌باشد و مردم در بعد وسیع از آن بهره مند می‌شوند.

دولت زیمبابوه بر اساس سیاست‌های امنیت ملی خود بر شبکه اینترنت و ایمیلی نظارت دارد. براساس گزارش CIA یک میلیون و سیصد و پنجاه هزار نفر از مردم زیمبابوه در فیس بوک عضویت دارند. در حال حاضر 27 مرکز اینترنتی وظیفه ارائه خدمات لازم به مشترکین را بر عهده دارند.

مطبوعات

در دهه‌ی 80 که به دهه استقلال زیمبابوه معروف است، دولت بر همه رسانه‌ها نظارت داشت. در دهه دوم پس از استقلال، مطبوعات خصوصی هم از نظر تعداد نشریات و روزنامه‌ها و هم به لحاظ عناوین مطالب چاپی رشد قابل توجهی نمودند.

در سال 1981 دولت زیمبابوه با خرید 5 میلیون دلار ارزش سهام شرکت انتشاراتی رودزیا برنامه نشر کشور را رونق بخشید. در همین زمان دو نشریه دوران یان اسمیت یعنی روزنامه‌های "هرالد" و "کرونیکل" که زمانی سیاست‌های حکومت اسمیت را تبلیغ می‌کردند، تحت نظارت دولت قرار گرفتند. پس از آن "اتحادیه رسانه‌های جمعی" در ژانویه 1981 تأسیس شد. "شامیاریرا"، وزیراطلاعات وقت، رئیس اتحادیه روزنامه نگاران زیمبابوه شد. از سال 1986 به بعد که کشور تک حزبی شد، روزنامه‌های "هرالد" در حراره و "کرونیکل" در بولاوایو و دو نشریه‌ی ساندی میل و ساندی نیوز، به عنوان نشریات دولتی فعالیت خود را توسعه دادند و توزیع آن‌ها در مناطق روستایی گسترش یافت. فقدان یک روزنامه مستقل در برابر روزنامه‌های رسمی کشور احساس می‌شد تا این که دولت تصمیم به چاپ روزنامه "گازت" گرفت. گازت، بیانگر افکار عمومی جامعه در برابر اقدامات دولت بود و به نوعی آرای مخالفین را هم انتشار می‌داد. متعاقباً، دولت با چاپ روزنامه‌های منطقه‌ای یا ایالتی موافقت نمود و روزنامه‌های "مانیکا پست" در شهر موتاره و " گوئرو تایمز" در منطقه میدلند اجازه فعالیت یافتند. در اوایل دهه 1990 دولت با همکاری و حمایت سازمان یونسکو موافقت خود را با چاپ شش عنوان روزنامه به زبان‌های محلی اعلام نمود. دولت بعدها چاپ هفته نامه "صدای مردم" را که ارگان حزب حاکم بود، در دستور کار خود قرار داد و با تأسیس "مؤسسه اخبار داخلی زیمبابوه" نظارت بر انتشار اخبار در مطبوعات را آغاز کرد.

در دهه 1990 به دنبال افزایش موج انتقادها بر سیاست‌های دولت موگابه، روزنامه‌های منتقد مستقل در جامعه منتشر شدند. از جمله این مطبوعات می‌توان به"گازت مالی" (Financial Gazette)، “"دیلی نیوز" (Daily News) و "استاندارد" (The Standard) اشاره کرد. هفته نامه " ایندیپندنت" (Independent) نیز بیشتر با برنامه‌های رسانه‌ای دولتی (ZBC) رقابت می‌کرد.

از زمان استقلال تا سال 2000 بخش مطبوعات غیر دولتی توسعه نسبتاً چشمگیری یافت. هفته‌نامه‌ها و ماهنامه‌ها به زبان انگلیسی و برای طبقه متوسط جامعه چاپ می‌شد و کمتر به مسائل سیاسی می‌پرداخت. برخی مراکز انتشاراتی نیز بعد از استقلال کشور با مدیریت سفید پوستان آغاز به کار کردند.

خانه مطبوعاتی آلفا (Alpha Media House)

خانه مطبوعاتی آلفا یکی از مهم‌ترین مؤسسات مطبوعات خصوصی زیمبابوه و دارای سه هفته نامه می‌باشد:

1- زیمبابوه مستقل (Zimbabwe Independent)

2- استاندارد (The Standard)

3- نیوز دی (NewsDay)

هفته‌نامه‌ها [14]

1- گازت مالی (Financial Gazette): این هفته نامه در سال 1969 تأسیس شده مهم‌ترین هفته نامه اقتصادی و سیاسی منطقه جنوب آفریقا محسوب می‌شود. گازت مالی با سیاست گفتمان آزاد به هیچ جناح سیاسی وابسته نبوده سعی بر ارائه اخبار بدون تعارفات سیاسی جناحی دارد. مسئولین حکومتی، مدیران دولتی، اساتید دانشگاهی و نخبگان جامعه بیشترین خوانندگان آن هستند. تیراژ این هفته‌نامه از 26000 نسخه در سال 1996 به 40000 نسخه در سال 2000 افزایش یافت. بخش آنلاین هفته نامه گازت نیز دارای کاربران بسیاری بوده ماهانه یک میلیون نفر از آن بازدید می‌کنند.

2- هفته نامه تجاری (Nako Media)

یکی از سه نشریه‌ای که در آوریل 2012 موفق به دریافت مجوز نشر از شورای رسانه زیمبابوه شد، "هفته نامه تجاری" بود. در گزارش خبری مربوط به دلیل چاپ هفته‌نامه آمده است که سیاست این مطبوعه در فضای مملو از گفتمان سیاسی، پرداختن به مباحث صرفاً تجاری و غیر سیاسی برای علاقمندان می‌باشد. از سوی دست اندرکاران، اهمیت مسائل اقتصادی کشور و لزوم توجه به آن از دیگر علل چاپ این نشریه عنوان شده است. این هفته‌نامه در قطع بزرگ و در صفحات بزرگ کاغذ در آفریقای جنوبی چاپ و به قیمت 2 دلار آمریکا به فروش می‌رسد.

محل چاپ و زبان برخی از هفته نامه های زیمبابوه

3- ساندی میل (Sunday Mail) (حراره، انگلیسی)

4- ساندی نیوز (Sunday news) (حراره، انگلیسی)

5- کواد زا (Kwayedza) (حراره، شونا)

6- مانیکا پست (ManikaPost) (موتاره، انگلیسی)

7- میدلند آبزرور (Midland Observer) (کوئه کوئه، انگلیسی)

8- کشاورز (The Farmer) (حراره، انگلیسی)

9- بیزینس هرالد (Business herald) (حراره، انگلیسی)

10- ماکونده استار (Makonde Star) (کوئه کوئه، انگلیسی)

11-ماشوینگو میرور (Masvingo Mirror) (ماشوینگو، انگلیسی)

12-زیمبابوه ایندیپندنت (Zimbabwe Independent) (حراره، انگلیسی)

روزنامه‌ها

روزنامه‌ها در تمام آفریقا از مقبولیت و محبوبیت زیادی برخوردارند و بسیاری از مردم به مطالعه روزنامه‌ها علاقه مند هستند. از دلایل این علاقه مندی می‌توان به کنجکاوی مردم در پیگیری اخبار مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی و البته ارزانی این رسانه اشاره کرد. در زیمبابوه انتشار روزنامه قدمت طولانی دارد و بعضی از آن‌ها مانند روزنامه هرالد (Herald) (تنها روزنامه مهم دولتی زیمبابوه) بسیار قدیمی بوده از سال 1890 جایگزین روزنامه "زامبزین تایمز" (Mashonaland وZambesian Times) شده است.

در زیمبابوه، وزارت اطلاعات کشور مسئولیت بررسی، نظارت و اقدام قانونی برابر مطبوعات را دارد.

در نقاط مرزی کشور توزیع روزنامه‌ها با مشکلاتی مواجه بوده مردم این نواحی دسترسی کمتری به آن‌ها دارند و رادیو رسانه مورد استفاده در میان ساکنان این مناطق می‌باشد. 

مؤسسه مطبوعاتی هرالد

این مؤسسه در سال 1980 فعالیت خود را آغاز کرد. روزنامه هرالد که قدیمی‌ترین و مهم‌ترین ارگان مطبوعاتی دولتی در زیمبابوه محسوب شده سابقه 120 ساله در عرصه فعالیت رسانه‌ای و مطبوعاتی کشور دارد هم اکنون در این مؤسسه مطبوعاتی به چاپ می‌رسد.

مؤسسه مطبوعاتی هرالد زیمبابوه در حال حاضر علاوه بر روزنامه "هرالد" 9 عنوان روزنامه، دو نشریه و یک روزنامه منطقه‌ای در سه حوزه جغرافیایی حراره، بولاوایو و موتاره چاپ می‌کند. روزنامه‌ها عبارتند از

1- "مانیکا پست" (The Manica Post) (1893) به صورت هفته‌نامه در موتاره چاپ می‌شود.

ج‌- "کرونیکل" (The Chronicle) (1894)

3-"ساندی نیوز" (Sunday News) (1930) - بولاوایو

4-" ساندی میل" (The Sunday Mail) (1935) - حراره

5-"کوایدزا" (Kwayedza) (1986) به صورت هفته نامه به زبان شونا در حراره چاپ می شود.

6-" نیو فارمر" (New Farmer) (2002)

7-"ترندز" (Trends) (2003)

8-"زیمبابوین تراول" (Zimbabwean Travel) (2003)

9-"اومتونیوا" (Umthunywa) (2004) به صورت هفته‌نامه به زبان محلی اندبله در بولاوایو چاپ می شود.

10-"ساترن تایمز" (Southern Times) (2004)

11-"مترو" (H-Metro) (2009)

ماهنامه "زیم تراول" (Zimtravel) که از سوی مؤسسه هرالد به زبان انگلیسی پیرامون گردشگری چاپ می‌شود، در سال 2007 با مشارکت بعضی از روزنامه های زیمبابوه‌ای و یک روزنامه نامیبیایی اقدام به چاپ هفته نامه منطقه‌ای آفریقا (Southern Times) نمود. نشریات هرالد در شهرهای حراره، موتاره، بولاوایو، گوئرو و ماشوینگو توزیع می‌شود.

در زیمبابوه تعدادی روزنامه آنلاین اینترنتی نیز فعالیت دارند.[1]

مراکز نشر

1- مؤسسه چاپ و انتشارات زیمبابوه

2- آمه ((Ama) amabooks.net): ناشرخصوصی، تأسیس (2000)، تعداد کتب منتشره (23 عنوان)، محل انتشارات (ماتابله لند)

3- مرکز توسعه انتشاراتی آفریقا (ACPDT)

4- انتشارات باوب (Baob Books): ناشر آثار تاریخی، سیاسی، ادبیات، فرهنگ و کودک.

5- انتشارات مامبو (Mambo Press): دفتر مرکزی آن در شهر "گوئرو" (Gweru) بوده از معروف‌ترین ناشران کشور می‌باشد و آثار مختلفی در موضوعات دینی، فرهنگی، اجتماعی و... به چاپ می‌رساند.

6- انتشارات ویور (Weaver Press): ناشر خصوصی بوده از سال 1998 فعالیت خود را آغاز کرده است. مرکز آن در حراره است و اغلب کتاب‌هایی که چاپ می‌کند، در موضوعات مربوط به حوزه جنوب آفریقا می‌باشد.

7- انتشارات نمایشگاه بین المللی کتاب زیمبابوه (Zimbabwe International Book Fair)8- انتشارات ایبو ما ندازا (Ibo mandaza Press): این مرکز انتشاراتی که مرکز آن در حراره است با همکاری خانه انتشاراتی جنوب آفریقا (SAPPHO) در زمینه نشر کتاب در موضوعات مختلف سیاسی و اجتماعی حوزه جغرافیایی جنوب آفریقا فعالیت می‌کند.

8- مرکز چاپ و نشر نویسندگان زن زیمبابوه (Zimbabwe Women Writers): دفتر مرکزی آن در حراره می‌باشد و فعالیت آن بیشتر در زمینه چاپ کتب داستانی است.

9- انتشارات اسپیس (Sapes Books): در سال 1999 در حراره تأسیس شد. این مؤسسه غیر دولتی بوده بیشتر آثار چاپ شده از سوی آن در حوزه مطالعات علوم اجتماعی در منطقه جنوب آفریقاست.

ج‌-  انتشارات کالج زیمبابوه (College Press Publishers)

12-مؤسسه چاپ و انتشارات بنابی (Benaby Printing and Publishing): دفتر مرکزی آن در حراره واقع است.

نگاهی به فضای مطبوعاتی

اندکی پس از برپایی جشن استقلال کشور، حزب حاکم (زانو - پی اف) و "ناتان شامیاریرا" وزیر اطلاعات و توریسم که روزنامه‌نگار و از اصحاب مطبوعات در زمان مبارزات بود این نوید را به مردم دادند که استیلای حکومت بر مطبوعات برداشته شده رسانه‌ها در زیمبابوه به اکثریت مردم تعلق خواهند داشت. اما عملکرد دولت و سیاست‌های اتخاذ شده از سوی آن در رابطه با مطبوعات خلاف ادعاهای پیشین بود. دولت مانع بیان واقعیت‌ها و مشکلات جامعه توسط مطبوعات می‌شد و اجازه نمی‌داد ایرادات سیستم حکومتی مطرح و انتقادات بیان شود. مطبوعات نیز خود را زبان گویای ملت معرفی می‌کردند و معتقد بودند این حق اولیه‌ی آنان می‌باشد که بتوانند کمبودها و نقائص را طرح و درخواست پاسخ گویی از مسئولان داشته باشند. عدم توافق بر سر این موضوعات موجب بروز و افزایش تنش و اختلاف در میان دولت و مطبوعات گردید. در دوران بحران اقتصادی و اجتماعی کشور به خصوص در اواخر دهه 90 رابطه مطبوعات خصوصی و دولت بسیار تیره شد.

از سال 2002 و با آغاز تحول جدی رسانه‌ای در این کشور،بعد از قریب به 40 سال مردم زیمبابوه شاهد تغییر سیاست های رسانه ای در کشورشان شدند. دولت موگابه با توجه به افزایش بحران های سیاسی و اقتصادی و گسترش اعتراضات گروه های مختلف مردمی اقدام به توقیف برخی مطبوعات خصوصی نمود.روزنامه "دیلی نیوز" در سال مزبور توقیف شد.برخی روشنفکران در تبعید که تجربیات مفید رسانه ای داشتند اقدام به تأسیس برخی سازمان های غیر دولتی برای آگاهی بخشی به هم وطنان خود کردند. قبل از انتخابات 2008، بسیاری از مردم از طریق اینترنت با افکار روزنامه نگاران در تبعید زیمبابوه ای در غرب و کشورهای هم جوار آشنا شده و با آنها در ارتباط بودند.گزارشگران بدون مرز مدعی شدند که رسانه های ارتباط جمعی زیمبابوه دائم تحت مراقبت،تجسس،تهدید،تفتیش عقاید و سانسور هستند و با  تطمیع و پرداخت رشوه و یا با استفاده از قدرت و زندانی کردن  اصحاب مطبوعات،کنترل می شوند.تا جولای 2009 روزنامه زامبیایی "پست"[56] تنها روزنامه خارجی بود که اجازه فعالیت در زیمبابوه را داشت.در کنار این روزنامه بعضی از خبرگزاری ها مانند "آسوشیتد پرس"،"آژانس مطبوعاتی فرانسه"،"الجزیره" و"اس.ای . بی .سی"[57] نیز فعالیت داشتند.

پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال 2008 ،مورگان چانگیرایی به عنوان نخست وزیر دولت وحدت ملی اعلام کرد موضوع آزادسازی جایگاه رسانه را در کشور شخصاً پیگیری خواهد کرد.او معتقد بود بدون تغییر سیاست رسانه ای، باز سازی لازم در جامعه ایجاد نمی شود.حزب مخالف موگابه ضمن انتقاد شدید از وضعیت اسفناک روزنامه نگاری در کشور،اصلاح آن را ضروری خواند.در آوریل 2009،دولت ائتلافی در صدد بررسی راه های رفع موانع و محدودیت های اعمال شده بر رسانه های جمعی و لغو ممنوعیت فعالیت خبرگزاری های خارجی در زیمبابوه و تشکیل کمیسیون جدید رسانه ای برای صدور مجوز فعالیت های رسانه ای بر آمد.وزیر دادگستری نیز ضرورت باز بینی سیاست رسانه ای را اعلام و ایجاد فضای سیاسی برای شنیدن صداهای مردمی را امری ضروری خواند. در 28 جولای 2009،روزنامه نگاران زیمبابوه ای  "هیئت روزنامه نگاران زیمبابوه ای برای حقوق بشر" را با هدف دفاع از آزادی مطبوعات در کشور تأسیس کردند.با آغاز فعالیت این مرکز برخی از روزنامه ها از جمله "دیلی نیوز" که پیش از این توقیف شده بودند فعالیت خود را از سر گرفتند.روزنامه فوق در اولین شماره جدید خود در یکی از تیترهای صفحه اول خود این سؤال را مطرح کرد که "آیا رابرت موگابه باید حکومت خود را در سن 87 سالگی ادامه دهد؟" (همان)

. خبرگزاری ها و رسانه های خارجی

خبرگزاری دولتی زیمبابوه تنها خبرگزاری رسمی کشور است.خبرگزاری های سایر کشورهای آفریقا مانند خبرگزاری آنگولا،نیجریه،سنگال و منطقه ای (سادک) و کشورهای هند،روسیه،چین،کوبا و جمهوری اسلامی ایران (از طریق آفریقای جنوبی) در این کشور فعالیت دارند.فعالیت  خبرگزاری های غربی (فرانسه،ایتالیا،آمریکا،انگلیس،آلمان) در جریان بحران سیاسی و اقتصادی دهه گذشته زیمبابوه ممنوع و یا محدود شد.

مطبوعات زیمبابوه پیش از بحران های سیاسی کشور واعمال تحریم های اقتصادی غرب،ارتباطات خوبی با خبرگزاری های خارجی داشتند.پس از  آغاز بحران ها،نمایندگی های خبری کشورهای غربی و کشورهای همسایه برای ادامه فعالیت خود در زیمبابوه با  مشکلات زیادی روبرو شدند.دولت زیمبابوه در اواخر دهه 90 و نیمه اول دهه 2000 و تا پیش از انتخابات سال  2008،بسیاری از دفاتر خبرگزاری های خارجی[58] BBC) ،CNN،Sky News،CBC،خبرگزاری استرالیا،ABC  و Fox ) را تعطیل و مانع ادامه فعالیت خبرگزاری های مزبور شده نمایندگان آنها را به کشورهای خود بازگرداند.اگر چه پس از انتخابات برخی از خبرگزاری ها در سال 2009 فعالیت خود را از سر گرفتند اما بسیاری دیگر از داشتن دفتر خبری در این کشور منع شدند.

پاورقی

[1] - Bulawayo24.com / Zim2day.com / Zimbabwe Metro / Zimbabwe Telegraph / the Zimbabwe Daily Online / Zimbabwe News Online / Zimtownship / Zimbabwe Metro / NewZimbabwe.com / ZimDaily / Zimgreats

[42]-Bulawayo24.com/ Zim2day.com/Zimbabwe Metro/Zimbabwe Telegraph/The Zimbabwe Daily Online/Zimbabwe News Online/Zimtownship/Zimbabwe Metro/NewZimbabwe.com/ZimDaily/Zimgreats.

[43]-Ama (amabooks.net)

[44] -ACPDT