جشن نوروز در تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''6-3-8. عید نوروز''' در سال 1991 با قرار شورای عالی تاجیکستان، عید نوروز به عنوان جشن ملی شناخته و از سوی دولت رحمان نبی اف جشن گرفته شد. هم اکنون مناطق تاجیک نشین سمرقند، بخارا، کشت رود و ... جشن نوروز را با جلال و شکوه بر پا می دارند. جشنها با شادی و ن...» ایجاد کرد) |
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
به دلیل غیرقانونی بودن جشنها، مردم نام های دیگری بر جشن نوروز می گذاشتند و در ایام نوروز بهانه و دستاویزی برای جشن گرفتن پیدا می کردند و به استقبال نوروز می رفتند. در بخارا جشن لب ذریا، در خجند جشن قلوه کشی یا جنت برادران و در سمرقند جشن سرسال برگزار می شد اما نحوه برگزاری و رسوم و آیین جشن ها پیش از حکومت شوروی تفاوت زیادی نداشت و متناسب با شرایط، جشنها گاه علنی و گاه غیرعلنی بود. | به دلیل غیرقانونی بودن جشنها، مردم نام های دیگری بر جشن نوروز می گذاشتند و در ایام نوروز بهانه و دستاویزی برای جشن گرفتن پیدا می کردند و به استقبال نوروز می رفتند. در بخارا جشن لب ذریا، در خجند جشن قلوه کشی یا جنت برادران و در سمرقند جشن سرسال برگزار می شد اما نحوه برگزاری و رسوم و آیین جشن ها پیش از حکومت شوروی تفاوت زیادی نداشت و متناسب با شرایط، جشنها گاه علنی و گاه غیرعلنی بود. | ||
تاجیکها چون سایر ایرانی ها به انجام مراسمی همچون سبزه گذاشتن، سمنوپختن، خانه تکانی و چهارشنبه سوری پایبند هستند اما آنان چند امر دیگر را نیز ضروری می دانند که کمتر در بین ایرانیان به انجام چنین مراسمی توجه شده است از جمله بی بی شنگله، مزار درخت، خواجه قاضیان و درویشانه. | تاجیکها چون سایر ایرانی ها به انجام مراسمی همچون سبزه گذاشتن، سمنوپختن، خانه تکانی و [[چهارشنبه سوری]] پایبند هستند اما آنان چند امر دیگر را نیز ضروری می دانند که کمتر در بین ایرانیان به انجام چنین مراسمی توجه شده است از جمله بی بی شنگله، مزار درخت، خواجه قاضیان و درویشانه. | ||
'''نوروز''' | '''نوروز''' | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
کودکان، جوانان و کهنسالان با بی قراری منتظر فرارسیدن نوروز هستند. با دمیدن صبح کاذب هم از خواب بلند می شوند و چون تمیز و پاک کردن خانه انجام می یابد همه در دروازه را باز می گذارند و شادی و سرور آغاز می شود. همسایه ها در حالی که چیزی از انواع خوردنی در دست دارند به خانه های هم آمده عید را مبارک می گویند. | کودکان، جوانان و کهنسالان با بی قراری منتظر فرارسیدن نوروز هستند. با دمیدن صبح کاذب هم از خواب بلند می شوند و چون تمیز و پاک کردن خانه انجام می یابد همه در دروازه را باز می گذارند و شادی و سرور آغاز می شود. همسایه ها در حالی که چیزی از انواع خوردنی در دست دارند به خانه های هم آمده عید را مبارک می گویند. | ||
دختران در باغ گرد هم آمده ارغنچک بازی می کنند. (تاب بازی) جوانان در میدانی تخم چنگ (تخم مرغ بازی)، کبک جنگ، خروس جنگ و بزکشی کرده و مشغول کشتی می شوند. همه این بازی ها تا پاسی از شب ادامه می یابد. روز دوم هم از صبح روز شادی و سرور در گذرگاه ده و کوچه آغاز شده تا آخر روز دوام می یابد. مراسم مردم بدخشان چنین است که در شب دوم سال نو از کله و پاچه گوسفند و گندم خوراک مخصوصی تهیه می کنند که به آن باج می گویند. در شب نوروز با فرارسیدن وقت شام بچه ها بام به بام گشته از روزنه درون خانه | دختران در باغ گرد هم آمده ارغنچک بازی می کنند. (تاب بازی) جوانان در میدانی تخم چنگ (تخم مرغ بازی)، کبک جنگ، خروس جنگ و بزکشی کرده و مشغول کشتی می شوند. همه این بازی ها تا پاسی از شب ادامه می یابد. روز دوم هم از صبح روز شادی و سرور در گذرگاه ده و کوچه آغاز شده تا آخر روز دوام می یابد. مراسم مردم بدخشان چنین است که در شب دوم سال نو از کله و پاچه گوسفند و گندم خوراک مخصوصی تهیه می کنند که به آن باج می گویند. در شب نوروز با فرارسیدن وقت شام بچه ها بام به بام گشته از روزنه درون خانه رو[[مالی]] (روسری) را برای دریافت تحفه نوروزی دراز کرده که عادت را کلاغوز غوز می نامند در روز دوم ردکردن خواستگاری دوشیزگان نیز ممنوع است صاحبخانه مجبور است برخلاف میل خود برای ازدواج دخترش راضی گردد. صبح روز سوم نوروز سلام نوروزی (ایام سلام) شروع می گردد. اگر طی سال گذشته به این خانه عروس آورده باشند. او در این روز به دیدار والدین خود می رود. عموماً تجلیل نوروز در بدخشان سه روز ادامه دارد و کل رسم و آیین و اقداماتی که طی این روزها برگزار می شود، برای بیرون کردن کینه و کدورت از دل، آشتی دادن همه آن هایی که رنجیده اند و امید بستن به آینده نیک و درخشان و فراوانی در سال نو می باشد. مراسم عید سر سال بیشتر در خجند بر پا می شود و ده روز طول می کشد به این مناسبت مردم به ساحل دریا می روند، بزازها و بقالها بازار تشکیل می دهند، چایخانه ها و آشپزخانه ها لب رود استقرار می یابند، بازی ها و مراسم ورزشی و هنری اجرا می شود. کشتی گیرها، چرخ و فلکی ها، آوازخوان ها و مال فروش ها هر کدام بساطی دارند و مردم به تماشای آنها می روند. جشن جفت برادران خاص دهقانان است در ایام عید شاخ گاوها را با روغن براق و برایشان اسپند دود می کنند. | ||
مردم قبادیان نوروز را با شادی تمام جشن می گیرند، هفته ها پیش از نوروز به پیشوازش می روند و مراسم از خانه براری (خانه تکانی) و خانه سفیدکردن آغاز می شود هر چه در خانه است بیرون آمده و حیاط خانه و کوچه را سفید و پاکیزه می کنند. | مردم قبادیان نوروز را با شادی تمام جشن می گیرند، هفته ها پیش از نوروز به پیشوازش می روند و مراسم از خانه براری (خانه تکانی) و خانه سفیدکردن آغاز می شود هر چه در خانه است بیرون آمده و حیاط خانه و کوچه را سفید و پاکیزه می کنند. | ||
نسخهٔ ۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۴۸
6-3-8. عید نوروز
در سال 1991 با قرار شورای عالی تاجیکستان، عید نوروز به عنوان جشن ملی شناخته و از سوی دولت رحمان نبی اف جشن گرفته شد. هم اکنون مناطق تاجیک نشین سمرقند، بخارا، کشت رود و ... جشن نوروز را با جلال و شکوه بر پا می دارند. جشنها با شادی و نشاط توام است و حتی رسوم و آیینهای عصر ساسانی برگزار می شود.
به دلیل غیرقانونی بودن جشنها، مردم نام های دیگری بر جشن نوروز می گذاشتند و در ایام نوروز بهانه و دستاویزی برای جشن گرفتن پیدا می کردند و به استقبال نوروز می رفتند. در بخارا جشن لب ذریا، در خجند جشن قلوه کشی یا جنت برادران و در سمرقند جشن سرسال برگزار می شد اما نحوه برگزاری و رسوم و آیین جشن ها پیش از حکومت شوروی تفاوت زیادی نداشت و متناسب با شرایط، جشنها گاه علنی و گاه غیرعلنی بود.
تاجیکها چون سایر ایرانی ها به انجام مراسمی همچون سبزه گذاشتن، سمنوپختن، خانه تکانی و چهارشنبه سوری پایبند هستند اما آنان چند امر دیگر را نیز ضروری می دانند که کمتر در بین ایرانیان به انجام چنین مراسمی توجه شده است از جمله بی بی شنگله، مزار درخت، خواجه قاضیان و درویشانه.
نوروز
سمنک پختن، سمنک ماندن و همچنین گندم تر کردن از لوازمات جشن نوروز است وقتی بامداد سمنک پخت اول به خانه عزادار می برند سپس به خانه بیماران و بعد بزرگان محل. خواستگاری رفتن و هدیه فرستادن برای نوعروس، شمع روشن کردن بر مزار گذشتگان و قرآن خواندگان برای رفتگان از جمله کارهای مهمی است که در آستانه نوروز، تاجیکان به انجام آن پایبند هستند.
در شب عید مردم خوراکی های زیادی می پزند و از مواد غذایی سفید استفاده می کنند و معتقدند بدین ترتیب پای نوروز سفید می شود. حتماً باید همه اعضای خانواده در یک جامع باشند تا در سال جدید هم با هم باشند.
معتقدند آن کسی هنگام تحویل سال دور از خانه باشد در تمام سال از خانواده دور می ماند. سفره هفت سین در همه خانواده ها گسترده می شود. در سفره علاوه بر هفت سین رسمی یعنی سیر، سرکه، سماق، سمنو، سنجد / سکه و سیب، ماهی قرمز، آینه و قرآن، شیر، ماست، نان و ... گذاشته می شود. مردم بر این عقیده اند که در لحظه سال تحویل ماهی قرمز رخ می زند.
در ناحیه بدخشان رسوم خاصی اجرا می شود که ریشه در زمان ساسانیان دارد. عید نوروز که برای بدخشانیان عید ملی اجدادی است به عنوان رمز دوستی و زنده شدن کل موجودات به شمار می آید و به آن اسم خیدیر ایام یعنی عید بزرگ معروف است. معولاً بدخشانیان به ویژه در محلات روشان و شغنان عید را ایام می خوانند و هر یکی از آنها سنت های خاص دارند از جمله اینکه در بعضی از مناطق نوروز را در نیمه دوم ماه فوریه جشن می گیرند اما معمولاً جشن عید نوروز هنگام برابری شب و روز به وقوع می پیوندند چنانچه از پیشینیان میراث مانده است هر خانواده چند روز قبل از نوروز برای برگزاری عید آماده می شوند خانه را پاک کرده تمام ظرف های خانه را تمیز می کنند تا گردی از سال کهن باقی نماند.
روز نوروز را خلیفه ده (خادم مذهبی) معین نموده و به همه مردم اعلام می دارد برابر رسم امروز قبل از نوروز کدبانوی خانه وقتی که خورشید به اندازه یک قد نیزه بالا آمده و جاروب را بسته آن را جایی راست می گذارد می گویند که این جاروبهای معمولی نیست رنگش سرخ است و آن را در فصل پاییز از کوه و پشته برای نوروز جمع کرده و تا جشن نوروز نگاه می دارند این به آن خاطر است که رنگ سرخ برای بدخشانیان رمز نیکی و پیروزی است و جاروب را هم در سرچوبی که ارتفاع آن به اندازه یک نیزه است با پارچهای سرخ می بندند.
کودکان، جوانان و کهنسالان با بی قراری منتظر فرارسیدن نوروز هستند. با دمیدن صبح کاذب هم از خواب بلند می شوند و چون تمیز و پاک کردن خانه انجام می یابد همه در دروازه را باز می گذارند و شادی و سرور آغاز می شود. همسایه ها در حالی که چیزی از انواع خوردنی در دست دارند به خانه های هم آمده عید را مبارک می گویند.
دختران در باغ گرد هم آمده ارغنچک بازی می کنند. (تاب بازی) جوانان در میدانی تخم چنگ (تخم مرغ بازی)، کبک جنگ، خروس جنگ و بزکشی کرده و مشغول کشتی می شوند. همه این بازی ها تا پاسی از شب ادامه می یابد. روز دوم هم از صبح روز شادی و سرور در گذرگاه ده و کوچه آغاز شده تا آخر روز دوام می یابد. مراسم مردم بدخشان چنین است که در شب دوم سال نو از کله و پاچه گوسفند و گندم خوراک مخصوصی تهیه می کنند که به آن باج می گویند. در شب نوروز با فرارسیدن وقت شام بچه ها بام به بام گشته از روزنه درون خانه رومالی (روسری) را برای دریافت تحفه نوروزی دراز کرده که عادت را کلاغوز غوز می نامند در روز دوم ردکردن خواستگاری دوشیزگان نیز ممنوع است صاحبخانه مجبور است برخلاف میل خود برای ازدواج دخترش راضی گردد. صبح روز سوم نوروز سلام نوروزی (ایام سلام) شروع می گردد. اگر طی سال گذشته به این خانه عروس آورده باشند. او در این روز به دیدار والدین خود می رود. عموماً تجلیل نوروز در بدخشان سه روز ادامه دارد و کل رسم و آیین و اقداماتی که طی این روزها برگزار می شود، برای بیرون کردن کینه و کدورت از دل، آشتی دادن همه آن هایی که رنجیده اند و امید بستن به آینده نیک و درخشان و فراوانی در سال نو می باشد. مراسم عید سر سال بیشتر در خجند بر پا می شود و ده روز طول می کشد به این مناسبت مردم به ساحل دریا می روند، بزازها و بقالها بازار تشکیل می دهند، چایخانه ها و آشپزخانه ها لب رود استقرار می یابند، بازی ها و مراسم ورزشی و هنری اجرا می شود. کشتی گیرها، چرخ و فلکی ها، آوازخوان ها و مال فروش ها هر کدام بساطی دارند و مردم به تماشای آنها می روند. جشن جفت برادران خاص دهقانان است در ایام عید شاخ گاوها را با روغن براق و برایشان اسپند دود می کنند.
مردم قبادیان نوروز را با شادی تمام جشن می گیرند، هفته ها پیش از نوروز به پیشوازش می روند و مراسم از خانه براری (خانه تکانی) و خانه سفیدکردن آغاز می شود هر چه در خانه است بیرون آمده و حیاط خانه و کوچه را سفید و پاکیزه می کنند.
آنان در روز چهارشنبه سال روان (سال جاری) که چهارشنبه آخران نام دارد مراسم باشکوهی دارند و هر چیز کهنه و کارآمد را جدا و تمیز کرده و ناکارآمد را به دور می اندازند همین طور چیز شکسته را همچنین می کوشند که در آن چند روز چیزی نشکند از کوه خس می آورند (خسی که پشمک نام دارد). همچنین از کوه هیزم، پسته و بادام می آورند، در میان عصر و شام آتش افروخته و همه یکایک از بالای آتش سه بازی خیز می زنند.
نوروز- میدان ورزشگاه شهر دوشنبه نوروز