تاریخ دوره باستان اردن: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''تاريخ دوران باستان (پيش از ميلاد مسيح)''' عصر پارینه سنگی: در عصر پارینه سنگی (500000 – 17000 ق م) ساکنان اردن، حیوانات وحشی را شکار می کردند و با دنبال کردن حیواناتی که در پی مراتع علف بودند یا زندگی در مناطقی که به منابع آب نزدیک بود، به جستجوی گیا...» ایجاد کرد) |
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
آب و هوا در این دوره به نسبت قابل توجهی از امروزه مرطوب تر بوده است و در نتیجه قسمت های وسیعی از بیابان های حال حاضر را دشت ها و مراتع مناسب برای شکار و امرار معاش پوشانده بود. | آب و هوا در این دوره به نسبت قابل توجهی از امروزه مرطوب تر بوده است و در نتیجه قسمت های وسیعی از بیابان های حال حاضر را دشت ها و مراتع مناسب برای شکار و امرار معاش پوشانده بود. | ||
مستنداتی از زندگی در عصر پارینه سنگی در مجاورت آب های وسیع "آزرق" پیدا شده است. مردمان عصر پارینه سنگی در اردن هیچ اثر معماری از خود برجای نگذاشته اند و تا کنون هیچ اسکلت انسانی از آن دوران یافت نشده است. با این وجود باستان شناسان وسایلی مربوط به این دوران از قبیل آتش زنه، تبرهای سنگی، چاقوها و ابزار آلات تراش یافته اند. | مستنداتی از زندگی در عصر پارینه سنگی در مجاورت آب های وسیع "آزرق" پیدا شده است. مردمان عصر پارینه سنگی در [[اردن]] هیچ اثر معماری از خود برجای نگذاشته اند و تا کنون هیچ اسکلت انسانی از آن دوران یافت نشده است. با این وجود باستان شناسان وسایلی مربوط به این دوران از قبیل آتش زنه، تبرهای سنگی، چاقوها و ابزار آلات تراش یافته اند. | ||
عصر نو سنگی: | عصر نو سنگی: | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
برج سنگی و دیوارهای یافت شده در جریکو<sup>2</sup> حاکی از آن است که امر دفاع، موضوعی مهم برای روستاییان عصر نو سنگی بوده است. | برج سنگی و دیوارهای یافت شده در جریکو<sup>2</sup> حاکی از آن است که امر دفاع، موضوعی مهم برای روستاییان عصر نو سنگی بوده است. | ||
به نظر می رسد مردم عصر نو سنگی همانند اجداد خود نیایش و عبادت می کرده اند. در ارتباط با این موضوع باستان شناسان جمجمه هایی پوشیده از خمیر که در قسمت چشم ها به همراه قیر طبیعی بودند را در قسمت هایی از اردن واقع در عین الغزه و بیدها و فلسطین و سوریه کشف کرده اند. | به نظر می رسد مردم عصر نو سنگی همانند اجداد خود نیایش و عبادت می کرده اند. در ارتباط با این موضوع باستان شناسان جمجمه هایی پوشیده از خمیر که در قسمت چشم ها به همراه قیر طبیعی بودند را در قسمت هایی از اردن واقع در عین الغزه و بیدها و فلسطین و [[سوریه]] کشف کرده اند. | ||
باستان شناسان به تازگی کار بازیافت مجسمه ای را به پایان رسانده اند که ممکن است که قدیمی ترین مجسمه در جهان باشد. این اثر باستانی کشف شده در عین الغزه احتمالاً حدود هشت هزار سال قدمت دارد. این مجسمه که ارتفاعش بالغ بر یک متر است، مربوط به زنی است با چشمانی بسیار بزرگ و دست هایی لاغر و زانو هایی برآمده و انگشتانی که به دقت نقاشی شده اند. | باستان شناسان به تازگی کار بازیافت مجسمه ای را به پایان رسانده اند که ممکن است که قدیمی ترین مجسمه در جهان باشد. این اثر باستانی کشف شده در عین الغزه احتمالاً حدود هشت هزار سال قدمت دارد. این مجسمه که ارتفاعش بالغ بر یک متر است، مربوط به زنی است با چشمانی بسیار بزرگ و دست هایی لاغر و زانو هایی برآمده و انگشتانی که به دقت نقاشی شده اند. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
آب به وسیله کانال از مکانی به مکانی دیگر منتقل می شد و حتی اقدامات لازم برای جلوگیری از آسیب زمین لرزه ها و سیل ها صورت می گرفت. | آب به وسیله کانال از مکانی به مکانی دیگر منتقل می شد و حتی اقدامات لازم برای جلوگیری از آسیب زمین لرزه ها و سیل ها صورت می گرفت. | ||
در این دوره تغییرات جالبی در آیین های خاک سپاری و تدفین به وجود آمد. باستان شناسان در منطقه "باب الدهرا" که مکانی حفاظت شده در وادی عرب است، بالغ بر 20 هزار قبر استوانه شکل را با حجره های متعدد کشف کرده اند و گفته می شود که این قبور، اجساد 20 هزار تن را در خود جای داده اند. | در این دوره تغییرات جالبی در آیین های خاک سپاری و تدفین به وجود آمد. باستان شناسان در منطقه "[[باب الدهرا]]" که مکانی حفاظت شده در وادی عرب است، بالغ بر 20 هزار قبر استوانه شکل را با حجره های متعدد کشف کرده اند و گفته می شود که این قبور، اجساد 20 هزار تن را در خود جای داده اند. | ||
همچنین مقبره هایی از گل و آجر وجود دارند که مدفن استخوان های انسانی، دیگ ها، | همچنین مقبره هایی از گل و آجر وجود دارند که مدفن استخوان های انسانی، دیگ ها، جوا[[هرات]] و سلاح های جنگی اند. | ||
صدها ساختمان سنگی حفر شده در دل کوه های اردن به عصر اکتشافات مس و عصر آغازین برنز متعقلند. | صدها ساختمان سنگی حفر شده در دل کوه های اردن به عصر اکتشافات مس و عصر آغازین برنز متعقلند. | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
این احتمال وجود دارد که ساختمان های سنگی بقایایی از افراد تازه وارد از شمال باشند که همراه خود سنت های خاک سپاری متفاوتی را به این ناحیه آورده اند. | این احتمال وجود دارد که ساختمان های سنگی بقایایی از افراد تازه وارد از شمال باشند که همراه خود سنت های خاک سپاری متفاوتی را به این ناحیه آورده اند. | ||
در این دوره پیشرفت های شگفتی در تمدن شهرنشینی در مصر و بین النهرین (یعنی مکانی که تاریخ نگارش در آن به 3000 ق م می رسد) به وجود آمده است. | در این دوره پیشرفت های شگفتی در تمدن شهرنشینی در [[مصر]] و بین النهرین (یعنی مکانی که تاریخ نگارش در آن به 3000 ق م می رسد) به وجود آمده است. | ||
هر چند نوشتار در اردن، فلسطین و سوریه تا هزار سال بعد از آن هم مرسوم نبود اما یافته های باستان شناسی نشان دهنده رابطه تجاری اردن با مصر و بین النهرین هستند. | هر چند نوشتار در اردن، فلسطین و سوریه تا هزار سال بعد از آن هم مرسوم نبود اما یافته های باستان شناسی نشان دهنده رابطه تجاری اردن با مصر و بین النهرین هستند. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
ساخت فلز برنز از مس و قلع به ساخت تبرها، چاقوها و سایر وسایل و سلاح های محکم تر و با دوام تر منتهی می شود. | ساخت فلز برنز از مس و قلع به ساخت تبرها، چاقوها و سایر وسایل و سلاح های محکم تر و با دوام تر منتهی می شود. | ||
به نظر می رسد در این دوره جامعه هایی بزرگ و مجزا در قسمت های | به نظر می رسد در این دوره جامعه هایی بزرگ و مجزا در قسمت های ش[[مالی]] و مرکزی اردن به وجود آمده اند در حالی که در جنوب قبایل عشایری و مردم بادیه نشینی که به نام شاسو<sup>3</sup> شناخته می شدند، پراکنده بودند. | ||
استحکامات جدید و متفاوتی در مناطقی همچون قلعه نظامی امّان، ایربد و تبکات فهل به چشم می خورند. | استحکامات جدید و متفاوتی در مناطقی همچون قلعه نظامی امّان، ایربد و تبکات فهل به چشم می خورند. | ||
نسخهٔ ۳ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۰
تاريخ دوران باستان (پيش از ميلاد مسيح)
عصر پارینه سنگی:
در عصر پارینه سنگی (500000 – 17000 ق م) ساکنان اردن، حیوانات وحشی را شکار می کردند و با دنبال کردن حیواناتی که در پی مراتع علف بودند یا زندگی در مناطقی که به منابع آب نزدیک بود، به جستجوی گیاهان وحشی می پرداختند.
آب و هوا در این دوره به نسبت قابل توجهی از امروزه مرطوب تر بوده است و در نتیجه قسمت های وسیعی از بیابان های حال حاضر را دشت ها و مراتع مناسب برای شکار و امرار معاش پوشانده بود.
مستنداتی از زندگی در عصر پارینه سنگی در مجاورت آب های وسیع "آزرق" پیدا شده است. مردمان عصر پارینه سنگی در اردن هیچ اثر معماری از خود برجای نگذاشته اند و تا کنون هیچ اسکلت انسانی از آن دوران یافت نشده است. با این وجود باستان شناسان وسایلی مربوط به این دوران از قبیل آتش زنه، تبرهای سنگی، چاقوها و ابزار آلات تراش یافته اند.
عصر نو سنگی:
در عصر نو سنگی (8500 – 4500 ق م) یا عصر نوین سنگ، سه تغییر عمده در سرزمینی که هم اکنون با نام اردن شناخته می شود، رخ داده است.
اول این که مردم به صورت جمعی در روستاهای کوچک سکنی گزیدند و این یعنی افزوده شدن منابع جدید غذایی همچون: حبوبات، نخود و عدس پرورشی و توسعه روش های جدید و معمول گله داری بز و تغییر عادات غذایی مردم عصر نو سنگی!
دومین تغییر اساسی در الگوهای زندگی، یکجا نشینی با تغییر آب و هوایی بیابان شرقی صورت گرفت. این ناحیه گرم تر و خشک تر شد تا به تدریج و طی سالیان طولانی تبدیل به منطقه ای غیر قابل سکنی گردید.
ناحیه حد فاصل بیابان شرقی و منطقه "سان" در غرب، بازمانده ي همان تغییر در آب و هوای منطقه پخشاب است. باور رایج بر این است که این اتفاق حدود 5500 تا 6500 سال قبل از میلاد مسیح رخ داده است.
مهمترین پیشرفت آخرین ادوار عصر نو سنگی که به 4500 تا 5500 سال قبل از میلاد برمی گردد، ساخت ظروف سفالین است. هر چند در اکتشافات قبل از این هم وجود تلاش هایی برای ساخت ظروف سفالین به اثبات رسیده بود، اما در آخرین ادوار نو سنگی بود که مردم به طور سازمان یافته شروع به ساخت ظروف سفالین از گل رس کردند.
این احتمال وجود دارد که نحوه ساخت ظروف سفالین توسط افراد ماهری که از تمدن های بدوی شمال شرق مزوپوتامیا1 آمده اند به این مناطق منتقل شده باشد.
گسترده ترین مکان به جا مانده از عصر نو سنگی در اردن در عین الغزه قرار گرفته است و شامل شمار زیادی از ساختمان هاست که به سه حوزه مجزا تقسیم شده اند. ساختمان های مستطیل با چندین اتاق که بعضی از آن ها دارای سقف هایی گچ اندود شده بودند.
برج سنگی و دیوارهای یافت شده در جریکو2 حاکی از آن است که امر دفاع، موضوعی مهم برای روستاییان عصر نو سنگی بوده است.
به نظر می رسد مردم عصر نو سنگی همانند اجداد خود نیایش و عبادت می کرده اند. در ارتباط با این موضوع باستان شناسان جمجمه هایی پوشیده از خمیر که در قسمت چشم ها به همراه قیر طبیعی بودند را در قسمت هایی از اردن واقع در عین الغزه و بیدها و فلسطین و سوریه کشف کرده اند.
باستان شناسان به تازگی کار بازیافت مجسمه ای را به پایان رسانده اند که ممکن است که قدیمی ترین مجسمه در جهان باشد. این اثر باستانی کشف شده در عین الغزه احتمالاً حدود هشت هزار سال قدمت دارد. این مجسمه که ارتفاعش بالغ بر یک متر است، مربوط به زنی است با چشمانی بسیار بزرگ و دست هایی لاغر و زانو هایی برآمده و انگشتانی که به دقت نقاشی شده اند.
عصر اکتشافات مس:
در این دوران، مس برای اولین بار ذوب شد و ازآن برای ساختن تبرها، نوک تیرها و نیزه ها و همچنین ابزار آلات آتش زنه استفاده گردید و این روش تا مدت ها ادامه پیدا کرد. مردم در این دوره کمتر به شکار وابسته بودند و در عوض بیشتر به پرورش گوسفند و بز و کشت گندم و گاهی خرما، زیتون و عدس می پرداختند. شیوه زندگی مردم در اکثر نقاط تفاوت چندانی با هم نداشت.
آغاز زندگی شهرنشینی
عصر آغازین برنز:
در حدود 3200 سال قبل از میلاد، اردن به تدریج دارای مولفه های شهرنشینی شد. اماکن زیادی در عصر آغازین برنز (1950 – 3200 ق م) در بسیاری از مناطق اردن اعم از دره اردن و مناطق مرتفع تر تأسیس شدند. بسیاری از روستاها با استحکامات دفاعی برای حفاظت ساکنین از غارت و چپاول بادیه نشین هایی که هنوز در برخی مناطق ساکن بودند در این دوره بنا شدند.
آب به وسیله کانال از مکانی به مکانی دیگر منتقل می شد و حتی اقدامات لازم برای جلوگیری از آسیب زمین لرزه ها و سیل ها صورت می گرفت.
در این دوره تغییرات جالبی در آیین های خاک سپاری و تدفین به وجود آمد. باستان شناسان در منطقه "باب الدهرا" که مکانی حفاظت شده در وادی عرب است، بالغ بر 20 هزار قبر استوانه شکل را با حجره های متعدد کشف کرده اند و گفته می شود که این قبور، اجساد 20 هزار تن را در خود جای داده اند.
همچنین مقبره هایی از گل و آجر وجود دارند که مدفن استخوان های انسانی، دیگ ها، جواهرات و سلاح های جنگی اند.
صدها ساختمان سنگی حفر شده در دل کوه های اردن به عصر اکتشافات مس و عصر آغازین برنز متعقلند.
این احتمال وجود دارد که ساختمان های سنگی بقایایی از افراد تازه وارد از شمال باشند که همراه خود سنت های خاک سپاری متفاوتی را به این ناحیه آورده اند.
در این دوره پیشرفت های شگفتی در تمدن شهرنشینی در مصر و بین النهرین (یعنی مکانی که تاریخ نگارش در آن به 3000 ق م می رسد) به وجود آمده است.
هر چند نوشتار در اردن، فلسطین و سوریه تا هزار سال بعد از آن هم مرسوم نبود اما یافته های باستان شناسی نشان دهنده رابطه تجاری اردن با مصر و بین النهرین هستند.
بین سال های 2300 تا 1950 ق م بسیاری از شهرهای مستحکم بنا شده در بالای تپه ها به دلیل ترجیح مردم برای زندگی در روستاهای کوچک و شیوه زندگی شبانی مطرود ماندند.
اگرچه هیچ اتفاق نظری در مورد چرایی چنین ترجیحی وجود ندارد ولی احتمالاً تلفیقی از تغییرات آب و هوایی و سیاسی باعث پایان زندگی شهرنشینی در این دوره بوده است.
عصر میانی برنز:
در این دوره (1550 – 1950 ق م) مردم شروع به حرکت به سوی مناطق وسیع تری از خاور میانه کردند. تجارت بین مصر، سوریه، عربستان، فلسطین و اردن ادامه می یابد و به گسترش تمدن و تکنولوژی می انجامد.
ساخت فلز برنز از مس و قلع به ساخت تبرها، چاقوها و سایر وسایل و سلاح های محکم تر و با دوام تر منتهی می شود.
به نظر می رسد در این دوره جامعه هایی بزرگ و مجزا در قسمت های شمالی و مرکزی اردن به وجود آمده اند در حالی که در جنوب قبایل عشایری و مردم بادیه نشینی که به نام شاسو3 شناخته می شدند، پراکنده بودند.
استحکامات جدید و متفاوتی در مناطقی همچون قلعه نظامی امّان، ایربد و تبکات فهل به چشم می خورند.
شهرها به وسیله برج و باروهایی از دیوارهای خاکی که شیب آن ها با ساروج پوشانده شده بود، احاطه شده بودند. این پوشش باعث لغزندگی سطح شیب دار می شد و بالا کشیدن از آن ها را دشوار می ساخت.
قسمت ششم- عصر پایانی برنز:
باستان شناسان عموماً پایان عصر میانی برنز را حدود 1550 ق م می دانند. تعدادی از شهرهای عصر میانی برنز در کنعان و اردن در این دوره نابود شدند.
این دوره پایانی اسرار آمیز (حدود 1200 ق م) با سقوط بسیاری از پادشاهان خاور نزدیک و مدیترانه همراه است.
گفته می شود که علت بسیاری از ویرانی ها در شهرهایی همچون اردن، سوریه و فلسطین غارتگران و دزدان دریایی بودند. احتمالاً یک گروه از این دزدان دریایی، فلسطینی ها بودند که در مناطق ساحل جنوبی فلسطین سکنی گزیدند و نام خویش را بدان نهادند. اسرائیلی ها نیز دلیل دیگر نابودی در فلسطین در عصر پایانی برنز بوده اند. آن ها شهرهایی همچون آریها، آی و حوزر را نابود ساختند. (1)