اقوام و قبایل زیمبابوه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۵

زیمبابوه دارای تنوع نژادی و قبیله‌ای می‌باشد. اگر چه دو قبیله مهم شونا و اندبله مهم‌ترین گروه‌های زبانی و قومی کشور محسوب می‌شوند لیکن گروه‌های زبانی – قومی متعددی دراین کشور ساکنند.^[1]

امروزه بسیاری از ویژگی‌های فرهنگی قبایل تحت تأثیر فرهنگ و مدل زندگی غرب تغییر یافته و یا کم‌رنگ شده است اما به دلیل رسوخ دیرپای سنت‌های قبیلگی در وجوه مختلف زندگی مردم، نمی‌توان نقش و کارکرد سنت‌ها را در زندگی مردم نادیده گرفت و از تأثیرات آن‌ها در ساختار سیاسی و اجتماعی زیمبابوه غافل بود. حضور تعدادی از رؤسای قبایل در مجلس حاکی از تأثیر قبایل (به ویژه شونا و اندبله) در شکل‌گیری و تثبیت نظام سیاسی کشور می‌باشد.

گرو‌ه‌های اصلی نژادی زیمبابوه شامل دو قبیله بزرگ شونا و اندبله و قبایل کوچک تر تونگا در اطراف منطقه"بینگا" (Binga) در شمال، "وندا" (Venda) و "شانگان" (Shangaan) در جنوب کشور می‌باشد. گروه زبانی شونا شامل شش گروه اصلی روزوی (Rozwi)، کارانگا (Karanga)، مانییکا (Manyika)، ززورو (Zezuru)، کوره کوره (Korekore) و اندائو (Ndau) می‌باشد. گروه زبانی شونا دارای بیش از 65 زیر مجموعه زبانی کوچک‌تر است که هر یک ضمن برخورداری از مشترکات فرهنگی با سایر گروه‌ها دارای ویژگی‌های خاص خود می‌باشند. پراکندگی جمعیتی خرده گروه زبانی "کوره کوره" (Korekore) در شمال شرقی کشور، "مانیکا" (Manyika) در ایالت مانیکالند شرقی در اطراف شهر موتاره و گروه زبانی " اندائو" (Ndau) در اطراف ارتفاعات چیپینگه/سلیندا (Chipinge/Selinda) می‌باشد. در منطقه مرکزی زیمبابوه و اطراف شهر حراره "ززورو"ها (Zezuru) و در ایالت ماشوینگو " کارانگا"ها (Karanga) ساکن هستند.

مردم قبیله مهم اندبله در مناطق غربی کشور سکونت دارند و سکونت گاه خرده گروه زبانی "کالانگا" (Karanga) که خویشاوند نژادی اندبله محسوب می‌شود در همین قسمت و در منطقه مرزی با بوتسوانا ساکن هستند^[۱].

قبيله شونا

قبیله شونا بزرگ‌ترین گروه نژادی زیمبابوه بوده زبانشان شونا (از گروه زبان‌های بانتو) و جمعیت آن‌ها به بیش از 9 میلیون نفر می‌رسد. از نظر پراکندگی جمعیتی مردم شونا زبان باید به کشورهایی چون زیمبابوه، بوتسوانا، جنوب موزامبیک اشاره نمود. مردم شونا از نظر جمعیتی (بیش از 80 درصد جمعیت کل کشور) و فرهنگی بر سایر قبایل کشور برتری قابل ملاحظه‌ای دارند. علی‌رغم تغییرات فرهنگی به وجود آمده در کشور، هنوز در مناطق و روستاهای دور افتاده دیده می‌شود که مردم شونا معمولاً در خانواده‌های مجزا که شامل یک یا تعداد بیشتری از افراد مسن‌تر و خانواده‌های گسترده‌شان هستند، زندگی می‌کنند. در این مدل‌های زندگی غالباً تصمیم‌گیری‌های مهم در خانواده گرفته می‌شود و بزرگ‌ترهای خانواده حرف اول را می‌زنند. شاید بتوان در مقام تشبیه، مشابهت‌هایی را بین رئیس خانوار و فرماندار یک ایالت از نظر مقام ارشد سیاسی قائل شد. محل زندگی رئیس خانوار به طور معمول در میان دیگر خانواده‌ها بوده خراجی را بابت هزینه‌های مربوط به خدمات و جایگاه خود از بستگان و خانواده‌ها دریافت می‌نماید.

مردم شونا به ارواح خیر و شر اعتقاد دارند. هر دو شکل از ارواح خیر و شر با نیاکان و اجداد قبیله و با تمام زندگی مردم قبیله در ارتباط بوده بر روح فرد احاطه دارند. از جمله نقش‌های مهمی که برای ارواح قائل می‌باشند، وظیفه‌ی آنان در تعیین روابط برون قبیله‌ای و مرزی مردم شونا می‌باشد. ارواح بد با جادوگری و ارواح نیک با نعمت‌های خدادادی چون سلامتی و توانایی‌هایی چون هنر و موسیقی برای افراد خیراندیش مرتبط می‌باشند. هم چنین از کارکردهای ارواح، تأثیر آنان بر قوانین اخلاقی است که افراد قبیله با پیروی از آن‌ها می‌توانند از الگوهای اخلاقی و فرهنگی شاخص در زندگی اجتماعی خود بهره ببرند .از وظایف مهم ارواح خیر، حفظ و حمایت جامعه است و در صورتی که افراد جامعه در حفظ و رعایت حرمت ارواح و احترام به آداب و سنن قبیله کوتاهی کنند، ارواح نیک نیز درانجام وظیفه خود تجدید نظر خواهند کرد^[۲].

قبیله اندبله

فرهنگ اندبله آداب و رسوم خاص خود را دارد. در میان مردم قبیله اندبله شخص پادشاه همواره شخصیت ممتاز الهی برای ملت محسوب و رؤسای قبیله اندبله به جز اعمال سنتی معنوی برای خویشان و خانواده‌های گسترده خود که در قالب کارکردهای روحانی نمودار می‌شد، گرایش و توانایی‌های مقتدرانه خاصی نداشتند. طبق اعتقاد مردم اندبله، آن‌ها در مواقعی که قبیله با مشکلاتی مانند قحطی و بیماری روبرو می‌شد، برخلاف سایر افراد قبیله این امکان را داشتند که با ارواح ارتباط برقرار کنند.

اگر چه نفوذ فرهنگ غرب و دین مسیحیت بسیاری از باورهای سنتی اندبله را دستخوش تغییر کرده اما هنور در بعضی مناطق اعتقاد به باورها و رعایت آداب و سنن قدیمی اندبله که ناشی از اعتقادات دینی و آموزه‌های فرهنگی این قبیله است، وجود دارد^[۳].

سایر قبایل

لمبا

قبیله لمبا(Lemba) از قبایل کوچک جنوب آفریقا و زیر مجموعه بانتو می‌باشد. امروزه بیشتر مردم این قبیله در زیمبابوه، مالاوی و آفریقای جنوبی ساکن بوده اقلیت کوچکی را در این کشورها تشکیل داده نوعاً به کشاورزی اشتغال دارند. لمباها شاخه جدا شده و استقلال یافته از قبیله وندا می‌باشند. بعضی از نویسندگان معتقدند که این قوم در زمان امپراتوری "زیمبابوه بزرگ" همراه ونداها در نزدیکی قلمرو امپراتوری ساکن بودند. مردم آن وظیفه حمل طبل مقدس ونداها را که از قدرت جادویی برخوردار بوده، بر عهده داشتند.

لمباهای ساکن زیمبابوه بیشتر در دهکده‌های کوچکی در منطقه جنوب غربی کشور ساکن بوده بر خلاف لمباهای آفریقای جنوبی از شرایط فرهنگی و اجتماعی مناسبی برخوردار نیستند^[۴]^[۵].

هلنگوه

قبیله هلنگوه یا باهلنگوه با 800 هزار نفر جمعیت، ازقبایل ساکن جنوب آفریقا بوده بخشی از آنان در جنوب شرقی زیمبابوه زندگی می‌کنند. زبان آن‌ها بانتو و متعلق به گروه زبانی و فرهنگی تسونگا می‌باشند^[۶].

وندا

قبیله وندا یا باوندا، از قبایل کوچک در جنوب آفریقا است و گروهی از آن‌ها در جنوب زیمبابوه زندگی می‌کنند. ونداها وابسته به گروه زبانی بانتو بوده به زبان‌های سوتو و شونا صحبت می‌کنند^[۷].

تونگا

قبیله تونگا یا باتونگا از قبایل بزرگ منطقه جنوب آفریقاست که مردم آن به زبان تونگایی صحبت کرده در حوزه وسیعی از منطقه یعنی زامبیا، زیمبابوه، بوتسوانا، مالاوی و موزامبیک ساکن می‌باشند.

کالانگا

قبیله کالانگا یا کالانیگا از قبایل کوچک جنوب آفریقا بوده به یکی از زبان‌های بانتو صحبت می‌کنند. دارا بودن اشتراکات نژادی زیاد با قبیله شونا باعث شده است آن‌ها را از زیر شاخه‌های شونا تلقی کنند. جمعیت آن‌ها حدود 200 هزار نفر و بیشتر در غرب زیمبابوه ساکنند.

شانگوه

با جمعیتی حدود بیست هزار نفر، از کوچک‌ترین قبایل زیمبابوه و در منطقه چی‌یرا در حومه شهر کوئه‌کوئه ساکن می‌باشند. مقاومت در برابر نفوذ فرهنگ غربی و تلاش در حفظ فرهنگ بومی این قبیله قابل توجه است. ایستادگی در برابر دشمنان کشور و نبرد با آنان و نیز تلاش جهت حفظ باورهای کهن دینی و آموزه‌های سنتی قبیله از ویژگی‌های شاخص مردم آن می‌باشد^[۸].

کتابشناسی

↑ ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 44-46.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 46-47.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 47.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 48.
↑ عرب احمدی، امیربهرام (1382). زیمبابوه سرزمین رازهای جاودان. تهران: توسعه دانش و پژوهش ایران. ص. 25.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 48.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 48.
↑ عرب احمدی، امیربهرام (1382). زیمبابوه سرزمین رازهای جاودان. تهران: توسعه دانش و پژوهش ایران. ص. 25.

[1] ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 44-46.

[2] ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 46-47.

[3] ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 47.

[4] ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 48.

[:0-5] عرب احمدی، امیربهرام (1382). زیمبابوه سرزمین رازهای جاودان. تهران: توسعه دانش و پژوهش ایران. ص. 25.

[6] ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 48.

[7] ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 48.

[:02-8] عرب احمدی، امیربهرام (1382). زیمبابوه سرزمین رازهای جاودان. تهران: توسعه دانش و پژوهش ایران. ص. 25.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''2.قبایل'''
+[[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] دارای تنوع [[نژادها در زیمبابوه|نژادی]] و قبیله‌ای می‌باشد. اگر چه دو قبیله مهم شونا و اندبله مهم‌ترین گروه‌های زبانی و قومی کشور محسوب می‌شوند لیکن گروه‌های زبانی – قومی متعددی دراین کشور ساکنند.<sup>[1]</sup>
-زیمبابوه دارای تنوع نژادی و قبیله ای می باشد.اگر چه دو قبیله مهم شونا و اندبله مهم ترین گروه های زبانی و قومی کشور محسوب می شوند لیکن گروه های زبانی – قومی متعددی دراین کشور ساکنند.<sup>[1]</sup>
+امروزه بسیاری از ویژگی‌های فرهنگی قبایل تحت تأثیر فرهنگ و مدل زندگی غرب تغییر یافته و یا کم‌رنگ شده است اما به دلیل رسوخ دیرپای سنت‌های قبیلگی در وجوه مختلف زندگی مردم، نمی‌توان نقش و کارکرد سنت‌ها را در زندگی مردم نادیده گرفت و از تأثیرات آن‌ها در ساختار سیاسی و اجتماعی [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] غافل بود. حضور تعدادی از رؤسای قبایل در مجلس حاکی از تأثیر قبایل (به ویژه شونا و اندبله) در شکل‌گیری و تثبیت نظام سیاسی کشور می‌باشد.
-امروزه بسیاری از ویژگی های فرهنگی قبایل تحت تأثیر فرهنگ و مدل زندگی غرب تغییر یافته و یا کم رنگ شده است اما به دلیل رسوخ دیرپای سنت های قبیلگی در وجوه مختلف زندگی مردم،نمی توان نقش و کارکرد سنت ها را در زندگی مردم نادیده گرفت واز تأثیرات آن ها در ساختار سیاسی و اجتماعی زیمبابوه غافل بود.حضور تعدادی از رؤسای قبایل در مجلس حاکی از تأثیر قبایل (به ویژه شونا و اندبله) در شکل گیری و تثبیت نظام سیاسی کشور می باشد.
+گرو‌ه‌های اصلی [[نژادها در زیمبابوه|نژادی زیمبابوه]] شامل دو قبیله بزرگ شونا و اندبله و قبایل کوچک تر تونگا در اطراف منطقه"بینگا" (Binga) در شمال، "وندا" (Venda) و "شانگان" (Shangaan) در جنوب کشور می‌باشد. گروه زبانی شونا شامل شش گروه اصلی روزوی (Rozwi)، کارانگا (Karanga)، مانییکا (Manyika)، ززورو (Zezuru)، کوره کوره (Korekore) و اندائو (Ndau) می‌باشد. گروه زبانی شونا دارای بیش از 65 زیر مجموعه زبانی کوچک‌تر است که هر یک ضمن برخورداری از مشترکات فرهنگی با سایر گروه‌ها دارای ویژگی‌های خاص خود می‌باشند. پراکندگی جمعیتی خرده گروه زبانی "کوره کوره" (Korekore) در شمال شرقی کشور، "مانیکا" (Manyika) در ایالت مانیکالند شرقی در اطراف شهر [[موتاره]] و گروه زبانی " اندائو" (Ndau) در اطراف ارتفاعات چیپینگه/سلیندا (Chipinge/Selinda) می‌باشد. در منطقه مرکزی [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] و اطراف شهر [[حراره]] "ززورو"ها (Zezuru) و در ایالت ماشوینگو " کارانگا"ها (Karanga) ساکن هستند.
-گروه های اصلی نژادی زیمبابوه شامل دو قبیله بزرگ  شونا و اندبله و قبایل کوچک تر تونگا در اطراف منطقه"بينگا"<sup>[2]</sup> در شمال،"وندا"<sup>[3]</sup>و "شانگان"<sup>[4]</sup> در جنوب کشور می باشد .گروه زبانی شونا شامل شش گروه اصلی روزوی<sup>[5]</sup> كارانگا<sup>[6]</sup>،مانييكا<sup>[7]</sup>،ززورو<sup>[8]</sup>،كوره كوره<sup>[9]</sup> و اندائو<sup>[10]</sup> می باشد.گروه زبانی شونا دارای بیش از 65 زیر مجموعه زبانی کوچک تر است که هر یک ضمن برخورداری از مشترکات فرهنگی با سایر گروه ها دارای ویژگی های خاص خود می باشند.پراکندگی جمعیتی خرده گروه زبانی "كوره كوره"<sup>[11]</sup> در شمال شرقی کشور،"مانيكا"<sup>[12]</sup> در ایالت  مانیکالند شرقی در اطراف شهر [[موتاره]] و گروه زبانی " اندائو"<sup>[13]</sup> در اطراف ارتفاعات چيپينگه/سليندا<sup>[14]</sup>می باشد.در منطقه مرکزی زیمبابوه و اطراف شهر [[حراره]] "ززورو"<sup>[15]</sup> ها و در ایالت ماشوینگو " كارانگا"<sup>[16]</sup> ها ساکن هستند.
+مردم قبیله مهم اندبله در مناطق غربی کشور سکونت دارند و سکونت گاه خرده گروه زبانی "کالانگا" (Karanga) که خویشاوند نژادی اندبله محسوب می‌شود در همین قسمت و در منطقه مرزی با بوتسوانا ساکن هستند<ref>ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%D8%B2%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%87 زیمبابوه]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]. ص. 44-46.</ref>.
-مردم قبیله مهم اندبله در مناطق غربی کشور سکونت دارند و سکونت گاه خرده گروه زبانی "كالانگا"<sup>[17]</sup> که خویشاوند نژادی اندبله محسوب می شود در همین قسمت و در منطقه مرزی با بوتسوانا ساکن هستند.
+=== '''[[قبيله شونا]]''' ===
+[[قبيله شونا|قبیله شونا]] بزرگ‌ترین گروه نژادی [[زيمبابوه|زیمبابوه]] بوده زبانشان شونا (از گروه زبان‌های بانتو) و جمعیت آن‌ها به بیش از 9 میلیون نفر می‌رسد. از نظر پراکندگی جمعیتی مردم شونا زبان باید به کشورهایی چون [[زيمبابوه|زیمبابوه]]، بوتسوانا، جنوب موزامبیک اشاره نمود. مردم شونا از نظر جمعیتی (بیش از 80 درصد جمعیت کل کشور) و فرهنگی بر سایر قبایل کشور برتری قابل ملاحظه‌ای دارند. علی‌رغم تغییرات فرهنگی به وجود آمده در کشور، هنوز در مناطق و روستاهای دور افتاده دیده می‌شود که مردم شونا معمولاً در خانواده‌های مجزا که شامل یک یا تعداد بیشتری از افراد مسن‌تر و خانواده‌های گسترده‌شان هستند، زندگی می‌کنند. در این مدل‌های زندگی غالباً تصمیم‌گیری‌های مهم در خانواده گرفته می‌شود و بزرگ‌ترهای خانواده حرف اول را می‌زنند. شاید بتوان در مقام تشبیه، مشابهت‌هایی را بین رئیس خانوار و فرماندار یک ایالت از نظر مقام ارشد سیاسی قائل شد. محل زندگی رئیس خانوار به طور معمول در میان دیگر خانواده‌ها بوده خراجی را بابت هزینه‌های مربوط به خدمات و جایگاه خود از بستگان و خانواده‌ها دریافت می‌نماید.
-'''-[[قبيله شونا]]'''
+مردم شونا به ارواح خیر و شر اعتقاد دارند. هر دو شکل از ارواح خیر و شر با نیاکان و اجداد قبیله و با تمام زندگی مردم قبیله در ارتباط بوده بر روح فرد احاطه دارند. از جمله نقش‌های مهمی که برای ارواح قائل می‌باشند، وظیفه‌ی آنان در تعیین روابط برون قبیله‌ای و مرزی مردم شونا می‌باشد. ارواح بد با جادوگری و ارواح نیک با نعمت‌های خدادادی چون سلامتی و توانایی‌هایی چون هنر و موسیقی برای افراد خیراندیش مرتبط می‌باشند. هم چنین از کارکردهای ارواح، تأثیر آنان بر قوانین اخلاقی است که افراد قبیله با پیروی از آن‌ها می‌توانند از الگوهای اخلاقی و فرهنگی شاخص در زندگی اجتماعی خود بهره ببرند .از وظایف مهم ارواح خیر، حفظ و حمایت جامعه است و در صورتی که افراد جامعه در حفظ و رعایت حرمت ارواح و احترام به آداب و سنن قبیله کوتاهی کنند، ارواح نیک نیز درانجام وظیفه خود تجدید نظر خواهند کرد<ref>ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%D8%B2%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%87 زیمبابوه]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]. ص. 46-47.</ref>.
-قبيله شونا بزرگ ترين گروه نژادی [[زيمبابوه]] بوده زبانشان شونا (از گروه زبان های بانتو) و جمعيت آن ها به بيش از 9 ميليون نفر می رسد.از نظر پراكندگی جمعيتی مردم شونا زبان بايد به كشورهايی چون زيمبابوه،بوتسوانا،جنوب موزامبيك اشاره نمود.مردم شونا از نظر جمعیتی(بيش از 80 درصد جمعيت کل كشور) و فرهنگی بر سایر قبایل كشور برتری قابل ملاحظه ای دارند.
+=== [[قبیله اندبله|'''قبیله اندبله''']] ===
+فرهنگ [[قبیله اندبله|اندبله]] آداب و رسوم خاص خود را دارد. در میان مردم [[قبیله اندبله]] شخص پادشاه همواره شخصیت ممتاز الهی برای ملت محسوب و رؤسای قبیله [[قبیله اندبله|اندبله]] به جز اعمال سنتی معنوی برای خویشان و خانواده‌های گسترده خود که در قالب کارکردهای روحانی نمودار می‌شد، گرایش و توانایی‌های مقتدرانه خاصی نداشتند. طبق اعتقاد مردم [[قبیله اندبله|اندبله]]، آن‌ها در مواقعی که قبیله با مشکلاتی مانند قحطی و بیماری روبرو می‌شد، برخلاف سایر افراد قبیله این امکان را داشتند که با ارواح ارتباط برقرار کنند.
-علی رغم تغییرات فرهنگی به وجود آمده در کشور،هنوز در مناطق و روستاهای دور افتاده دیده می شود که مردم شونا معمولاً در خانواده های مجزا كه شامل يك يا تعداد بيشتری از افراد مسن تر و خانواده های گسترده شان هستند،زندگی می کنند.در این مدل های زندگی غالباً تصميم گیری های مهم در خانواده گرفته می شود و بزرگ ترهای خانواده حرف اول را می زنند.شايد بتوان در مقام تشبيه،مشابهت هايی را بين رئيس خانوار و فرماندار يك ايالت از نظر مقام ارشد سياسی قائل شد. محل زندگی رئيس خانوار به طور معمول در ميان ديگر خانواده ها بوده خراجی را بابت هزينه های مربوط به خدمات و جايگاه خود از بستگان و خانواده ها دريافت می نمايد.
+اگر چه نفوذ فرهنگ غرب و دین مسیحیت بسیاری از باورهای سنتی اندبله را دستخوش تغییر کرده اما هنور در بعضی مناطق اعتقاد به باورها و رعایت آداب و سنن قدیمی اندبله که ناشی از اعتقادات دینی و آموزه‌های فرهنگی این قبیله است، وجود دارد<ref>ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%D8%B2%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%87 زیمبابوه]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]. ص. 47.</ref>.
-مردم شونا به ارواح خیر و شر اعتقاد دارند.هر دو شكل از ارواح خیر و شر با نياكان و اجداد قبیله و با تمام زندگی مردم قبيله در ارتباط بوده بر روح فرد احاطه دارند.از جمله نقش های مهمی که برای ارواح قائل می باشند،وظیفه ی آنان در تعيين روابط برون قبيله ای و مرزی مردم شونا می باشد. ارواح بد با جادوگری و ارواح نيك با نعمت های خدادادی چون سلامتی و توانایی هايی چون هنر و موسيقی برای افراد خيرانديش مرتبط می باشند.هم چنین از كاركردهای ارواح،تأثیر آنان بر قوانين اخلاقی است كه افراد قبيله با پیروی از آنها می توانند از الگوهای اخلاقی و فرهنگی شاخص در زندگی اجتماعی خود بهره ببرند.از وظایف مهم ارواح خیر،حفظ و حمایت جامعه است و در صورتی که افراد جامعه در حفظ و رعایت حرمت ارواح و احترام به آداب و سنن قبیله کوتاهی کنند، ارواح نیک نیز درانجام وظیفه خود تجدید نظر خواهند کرد.
+=== سایر قبایل ===
+==== [[قبیله لیمبا|لمبا]] ====
+[[قبيله لمبا|قبیله لمبا(Lemba)]] از قبایل کوچک جنوب آفریقا و زیر مجموعه بانتو می‌باشد. امروزه بیشتر مردم این قبیله در [[زيمبابوه|زیمبابوه]]، مالاوی و آفریقای جنوبی ساکن بوده اقلیت کوچکی را در این کشورها تشکیل داده نوعاً به کشاورزی اشتغال دارند. [[قبيله لمبا|لمبا]]<nowiki/>ها شاخه جدا شده و استقلال یافته از [[قبیله وندا]] می‌باشند. بعضی از نویسندگان معتقدند که این قوم در زمان امپراتوری "[[زيمبابوه|زیمبابوه]] بزرگ" همراه [[قبیله وندا|ونداها]] در نزدیکی قلمرو امپراتوری ساکن بودند. مردم آن وظیفه حمل طبل مقدس [[قبیله وندا|ونداها]] را که از قدرت جادویی برخوردار بوده، بر عهده داشتند.
-'''- [[قبیله اندبله]]'''
+[[قبيله لمبا|لمباهای]] ساکن [[زيمبابوه|زیمبابوه]] بیشتر در دهکده‌های کوچکی در منطقه جنوب غربی کشور ساکن بوده بر خلاف لمباهای آفریقای جنوبی از شرایط فرهنگی و اجتماعی مناسبی برخوردار نیستند<ref>ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%D8%B2%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%87 زیمبابوه]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]. ص. 48.</ref><ref name=":0">عرب احمدی، امیربهرام (1382). [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] سرزمین رازهای جاودان. تهران: توسعه دانش و پژوهش ایران. ص. 25.</ref>.
-فرهنگ اندبله آداب و رسوم خاص خود را دارد.در میان مردم قبیله اندبله شخص پادشاه همواره شخصیت ممتاز الهی برای ملت محسوب و رؤسای قبیله اندبله به جز اعمال سنتی معنوی  برای خویشان و خانواده های گسترده خود که در قالب کارکردهای روحانی نمودار می شد،گرایش و توانایی های مقتدرانه خاصی نداشتند.طبق اعتقاد مردم اندبله،آنها در مواقعی که قبیله با مشکلاتی  مانند قحطی و بیماری روبرو می شد،بر خلاف سایر افراد قبیله این امکان را داشتند که با ارواح ارتباط برقرار کنند.
+==== [[قبیله هلنگوه|هلنگوه]] ====
+[[قبیله هلنگوه]] یا باهلنگوه با 800 هزار نفر جمعیت، ازقبایل ساکن جنوب آفریقا بوده بخشی از آنان در جنوب شرقی [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] زندگی می‌کنند. زبان آن‌ها بانتو و متعلق به گروه زبانی و فرهنگی تسونگا می‌باشند<ref>ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%D8%B2%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%87 زیمبابوه]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]. ص. 48.</ref>.
-اگر چه نفوذ فرهنگ غرب و دین مسیحیت بسیاری از باورهای سنتی اندبله را دستخوش تغییر کرده اما هنور در بعضی مناطق اعتقاد به باورها و رعایت آداب و سنن قدیمی اندبله که ناشی از اعتقادات دینی و آموزه های فرهنگی این قبیله است،وجود دارد.
+==== [[قبیله وندا|وندا]] ====
+[[قبیله وندا]] یا باوندا، از قبایل کوچک در جنوب آفریقا است و گروهی از آن‌ها در جنوب [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] زندگی می‌کنند. [[قبیله وندا|ونداها]] وابسته به گروه زبانی بانتو بوده به زبان‌های سوتو و شونا صحبت می‌کنند<ref>ایپکچی، محمدحسن (1339). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%D8%B2%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%87 زیمبابوه]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]. ص. 48.</ref>.
-'''- سایر قبایل:'''
+==== [[قبیله تونگا|تونگا]] ====
+[[قبیله تونگا]] یا باتونگا از قبایل بزرگ منطقه جنوب آفریقاست که مردم آن به زبان تونگایی صحبت کرده در حوزه وسیعی از منطقه یعنی زامبیا، [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]]، بوتسوانا، مالاوی و موزامبیک ساکن می‌باشند.
-'''1- لمبا<sup>[18]</sup>:'''
+==== [[قبیله کالانگا|کالانگا]] ====
+[[قبیله کالانگا]] یا کالانیگا از قبایل کوچک جنوب آفریقا بوده به یکی از زبان‌های بانتو صحبت می‌کنند. دارا بودن اشتراکات نژادی زیاد با [[قبيله شونا|قبیله شونا]] باعث شده است آن‌ها را از زیر شاخه‌های شونا تلقی کنند. جمعیت آن‌ها حدود 200 هزار نفر و بیشتر در غرب [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] ساکنند.
+==== [[قبیله شانگوه|شانگوه]] ====
+با جمعیتی حدود بیست هزار نفر، از کوچک‌ترین قبایل [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] و در منطقه چی‌یرا در حومه شهر کوئه‌کوئه ساکن می‌باشند. مقاومت در برابر نفوذ فرهنگ غربی و تلاش در حفظ فرهنگ بومی این قبیله قابل توجه است. ایستادگی در برابر دشمنان کشور و نبرد با آنان و نیز تلاش جهت حفظ باورهای کهن دینی و آموزه‌های سنتی قبیله از ویژگی‌های شاخص مردم آن می‌باشد<ref name=":02">عرب احمدی، امیربهرام (1382). [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] سرزمین رازهای جاودان. تهران: توسعه دانش و پژوهش ایران. ص. 25.</ref>.
-[[قبيله لمبا]] از قبايل كوچك جنوب آفريقا و زير مجموعه بانتو می باشد.امروزه بيشتر مردم اين قبيله در زيمبابوه،مالاوی و آفريقای جنوبی ساکن بوده اقليت كوچكی را در این کشورها تشكيل داده نوعاً به كشاورزی اشتغال دارند.لمبا ها شاخه جدا شده واستقلال یافته  از قبيله وندا می باشند.بعضی از نویسندگان معتقدند كه اين قوم در زمان امپراتوری "زيمبابوه بزرگ" همراه  ونداها در نزدیکی قلمرو امپراتوری ساکن بودند.مردم آن وظيفه حمل طبل مقدس ونداها را که از قدرت جادويی برخوردار بوده،بر عهده داشتند.
+== کتابشناسی ==
-لمباهای ساكن زيمبابوه بيشتر در دهكده های كوچكی در منطقه جنوب غربی كشور ساکن بوده بر خلاف لمباهای آفريقای جنوبی از شرايط فرهنگی و اجتماعی مناسبی برخوردار نيستند.( عرب احمدی، قبيله لمبا:1382)
-'''2- هلنگوه:'''
-[[قبیله هلنگوه]] یا باهلنگوه با 800 هزار نفر جمعیت،ازقبایل ساکن جنوب آفریقا بوده بخشی از آنان در جنوب شرقی زیمبابوه زندگی می کنند.زبان آنها بانتو و متعلق به گروه زبانی و فرهنگی تسونگا می باشند.
-'''3- وندا:'''
-[[قبیله وندا]] یا باوندا،از قبایل کوچک در جنوب آفریقا است و گروهی از آنها در جنوب زیمبابوه زندگی می کنند.ونداها وابسته به گروه زبانی بانتو بوده به زبان های سوتو و شونا صحبت می کنند.
-'''4- تونگا:'''
-[[قبیله تونگا]] یا باتونگا از قبایل بزرگ منطقه جنوب آفریقاست که مردم آن به زبان تونگایی صحبت کرده در حوزه وسیعی از منطقه یعنی زامبیا،زیمبابوه،بوتسوانا،مالاوی و موزامبیک ساکن می باشند.
-'''5-کالانگا:'''
-[[قبیله کالانگا]] یا کالانیگا از قبایل کوچک جنوب آفریقا بوده به یکی از زبان های بانتو صحبت می کنند.دارا بودن اشتراکات نژادی زیاد با قبیله شونا باعث شده است آن ها را از زیر شاخه های شونا تلقی کنند.جمعیت آنها حدود 200 هزار نفر و بیشتر در غرب زیمبابوه ساکنند.
-'''6-شانگوه:'''
-با جمعیتی حدود بیست هزار نفر،از کوچک ترین قبایل زیمبابوه و در منطقه چی یرا در حومه شهر کوئه کوئه ساکن می باشند.مقاومت در برابر نفوذ فرهنگ غربی و تلاش در حفظ فرهنگ بومی این قبیله قابل توجه است.ایستادگی در برابر دشمنان کشور و نبرد با آنان و نیز تلاش جهت حفظ باورهای کهن دینی و آموزه های سنتی قبیله از ویژگی های شاخص مردم آن می باشد.( عرب احمدی،25:82).