اقلیت‌های شیعی غیر بومی مالی

علاوه بر شيعيان بومی، در حال حاضر تعداد اندكی از لبنانی‌ها و پيروان آقاخانيه مقيم كشور مالی، اقليت‌های بسيار كوچک غيربومی شيعه مالی را تشكيل می‌دهند.

شیعیان لبنانی

در حال حاضر تعداد اندکی از لبنانی‌ها در کشور مالی حضور دارند که شمار آنها در حدود 900 تا 1000 نفر است. این لبنانی‌ها که عمدتاً طی چهار دهه گذشته بتدریج رهسپار مالی شده و بیشتر در شهر باماکو استقرار يافته‌اند  بر خلاف دیگر کشورهای غرب آفریقا اکثراً مسیحی و سنی می‌باشند. شیعیان لبنانی که تعداد آنها در حدود 150 نفر است حدود 10 سال پیش از لبنان و دیگر کشورهای غرب آفریقا نظیر سنگال و ساحل عاج وارد این کشور شده و بیشتر آنها در باماکو متمرکز می‌باشند. شیعیان لبنانی بدلیل آن که تعداد بسیار کمی را در این کشور تشکیل می‌دهند فاقد امکانات و تشکیلات مذهبی نظیر مسجد و حسینیه خاص می‌باشند و فقط منزلی استيجاری در یکی از مناطق شهر باماکو را به حسینیه تبدیل کرده‌اند و جلسات، گردهم‌آیی‌ها، مراسم و مناسبت‌های مذهبی نظیر دعای کمیل، دعای توسل، عزاداری ماه محرم و ماه رمضان، تولد و شهادت ائمۀ اطهار (ع) را در این مکان برگزار می‌کنند.

شیعیان لبنانی هم‌چون دیگر لبنانی‌های ساکن مالی، عهده‌دار مشاغل تجاری و اقتصادی در این كشورند و برخی از شرکت‌ها و سوپرمارکت‌های بزرگ باماکو به آنها تعلق دارد. آنان کمتر با شیعیان بومی‌ ارتباط دارند و تاکنون کمک‌ قابل توجّهی در اختیار سازمان‌ها و جمعیّت‌های شیعی قرار نداده‌اند؛ از این رو، شیعیان بومی ‌بارها از عملکرد آنها ابراز ناخرسندی و شیعیان لبنانی را به بی‌توجّهی نسبت به برادران شیعۀ خود متهم کرده‌اند .

فرقۀ آقاخانیه

فرقه آقاخانیه [xv] از اواسط دهه 1960 فعالیت خود را در کشور مالی آغاز نموده است. در حال حاضر آمار دقیقی از تعداد پیروان این فرقه در این کشور وجود ندارد ولی گروه بسیار کوچکی از آقاخانی‌ها درشهرهای باماکو و تمبوکتو زندگی می‌کنند. این افراد که اکثراً هندی می‌باشند بیشتر به فعالیت‌های تجاری و داد و ستد کالاهای مختلف اشتغال داشته و از وضعیت مرفه ی نیز برخوردارند. علیرغم تعداد بسیار کم آقاخانی‌های مالی بنیاد آقاخان و شخص پرنس آقاخان اهمیت خاصی برای این کشور قائل بوده و تراست فرهنگی آقاخان نیز برنامه‌های فرهنگی متعددی را در این کشور اجرا نموده است.احداث چند مسجد و مدرسه در شهرهای مختلف و ترمیم برخی از مساجد تاریخی مالی در زمره این برنامه‌ها است که با استقبال دولت‌مردان عالی‌رتبه این کشور نیز مواجه شده است.

در واقع دولت مالی درصدد فراهم آوردن بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری این فرقه ثروتمند در مالی است و تلاش دارد بخشی از سرمایه‌های عظیم‌تراست فرهنگی آقاخان را جذب نماید. در این ارتباط در اواسط سال 2008 میلادی طی مراسمی با حضور پرنس آقاخان چهارم رئیس جمهور و مسئولان بلند پایه دولتی پروژه بازسازی کامل مسجد تاریخی بزرگ موپتی موسوم به مسجد کوموگول درمنطقه تاریخی کوموگول خاتمه یافت و این مسجد که بطرز باشکوهی با هزینه بنیاد آقاخان ترمیم شده بود به دولت مالی هدیه گشت.

تراست فرهنگی آقاخان طی موافقت نامهای با وزارت فرهنگ و دپارتمان میراث فرهنگی ملی این کشور قول داده است چند مسجد تاریخی ديگر این کشور را با توجه به ویژگیهای خاص معماری این مساجد بازسازی و به مسلمانان مالی هدیه نماید و در حال حاضر ترميم و بازسازی چند مسجد در تمبوكتو و جنه را در دستور كار خود دارد[xvi]. بنیاد آقاخان حفر چند چاه آب، احداث برخی پروژه‌های آموزشی، فنی و حرفه‌ای و ترمیم شبکه فاضلاب را در شهرهای مالی بر عهده گرفته است[xvii].

بنیاد آقاخان دربخش تولید برق در مالی نیز سرمایه گذاری قابل توجهی انجام داده است بطوری که 40% از سرمایه اداره برق مالی را به خود اختصاص داده  است. بنیاد آقاخان درهیئت مدیره اداره برق مالی دارای نمایندهای دائمی می‌باشد، پارک ملی باماکو نیز توسط بنیاد آقاخان مرمت و بازسازی گردیده و هم اکنون یکی از بهترین مکان‌های تفریحی  باماکو بشمار می‌رود.

نیز نگاه کنید به

اسلام در مالی؛ تشیع در مالی؛ سازمان‌های شیعی مالی

پاورقی

[xi]- توسعه پارک باماکو از مهم‌‌‌ترین برنامه‌های تراست فرهنگی آقاخان است. دولت مالی در بازدید آقاخان از شهر تمبوکتو مقام عالی شهروند افتخاری تمبوکتو و دکترای افتخاری دانشگاه سانکوره را به وی اعطا نمود.

[xii]- شبکه توسعه آقاخان (AKDN) در حدود سه دهه در این کشور به فعالیت‌های مختلف اقتصادی اشتغال دارد. برخی محققان معتقدند علت توجّه بنیاد آقاخان و سازمان‌های اقتصادی این فرقه مذهبی به کشور مالی تلاش برای گسترش دامنه نفوذ آقاخانی‌ها در منطقه غرب آفریقاست.