وضعیت شهرنشینی و روستا نشینی اردن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۵

بر اساس آخرین آمار اداره آمار اردن در پایان سال 2022، ۹۰/۳ درصد جمعیت قریب 10 میلیونی اردن در شهرها سکونت داشته‌اند، این درحالی است که درصد جمعیت شهرنشین به كل جمعیت در سال 2011 ، ۸۲/۶ درصد و نرخ شهرنشینی این کشور طبق آمارهای سال 2010 معادل ۰/۷۹ درصد با رشد سالانه ۱/۶ درصد بوده است. در سال 2005 نیز به تقریب همان 79 درصد از جمعیت ۵/۷ میلیونی اردن در جوامع شهری از جمله امان، القاعده، زرقاء، اربد، السلط( Al-salt )، کرک و قسمت جنوبی شهر عقبه زندگی می‌کردند. در همان سال آمار رسمی‌ از جمعیت 1/1 میلیون نفری در امان خبر می‌دهد و در محدودهای بزرگ‌تر از محوطه امان ( از زرقاء و سویله( Suwaylih ) از شمال تا یدودا ( Yaduda )در نوب و غرب تا وادی السر(Al-sir) ) قریب نیمی‌ از جمعیت اردن زندگی می کردند^[۱] جمعیت امان طی 12 سال یعنی از سال 2005 تا 2018 به تقریب دو برابر شده است. امان در مدتی کوتاه رشد سریعی کرد، از زمانی که تبدیل به پایتخت شد و به ویژه پس از اولین جنگ بین اعراب و اسرائیل در سال 1948، که تعداد زیادی از پناهندگان فلسطین به امان پناهنده شدند. امان یک بار دیگر هم افزایش جمعیت را تجربه کرد، آن هم در سال 1975 در نتیجه جنگ داخلی لبنان، تعدادی از بانک‌ها و دیگر کسب و کارها از بیروت نقل مکان کردند.

اردن دارای تعداد زیادی روستاست، این روستاها به منزله ستون فقرات کشاورزی و از منابع درآمد اردن محسوب می‌شود. با این حال فقط 21 درصد از کل جمعیت اردن در روستاها ساکن هستند^[۲]. قطع ارتباط قانونی و اداری دو کرانه شرقی و غربی باعث شد که سفر از یک کرانه به کرانه دیگر سفر خارجی محسوب می شود، در حالی که در سال های 1988 - 1950 این سفرها، به دلیل الحاق دو کرانه به یکدیگر سفرهای داخلی به شمار می‌آمد. به هر حال سفرهایی که میان دو کرانه‌ای فقط در کرانه شرقی صورت می گرفت نقش بزرگی در نمایان ساختن محدوده روش تقسیم جغرافیایی جمعیت ایفا می کرد که به پُر جمعیت شدن پایتخت و شهرهای اصلی و کم جمعیت شدن روستاها و بالا رفتن میانگین شهر نشینی در اردن انجامید.

میانگین سالانه رشد جمعیت از عدم توازن تقسیم جغرافیایی جمعیت در استان‌ها و نقش مهاجرت در آن پرده برمی دارد؛ در فاصله سال‌های1952 تا 1961 پایتخت امان بالاترین میانگین رشد جمعیت ۷/۶۲ را در مقابل ۲/۸ - 2/2 درصد استان‌های دیگر داشت. میانگین جمعیت اردن کرانه شرقی در همان فاصله زمانی به حدود ۴/۸ درصد رسیده، که به این معناست که جریان‌های بزرگ مهاجرین استان‌ها را ترک کرده و روانه پایتخت شده‌اند.

حرکت جمعیت در فاصله سال های 1979 - 1961 به همین ترتیب بود، چرا که امان بالاترین میانگین رشد جمعیت را نشان می دهد(۵/۶ درصد). پس از آن، استان اربد ۴/۵ درصد سپس استان‌های بلقاء، کرک و معان که میانگین جمعیتآن‌ها به ترتیب ۳/۶، ۳/۵، ۲/۶ درصد می‌باشد . (برای اطلاعات بیشتر به جدول منبع ^[۳] رجوع شود).

مهاجرت‌های داخلی به ایجاد شکل نامتوازنی در تقسیم جمعیت در واحدهای اداری انجامید، همان طور که به متمرکز شدن جمعیت در مناطقی محدود از این واحدها منجر گردید. نسبت جمعیت شهرها در کل کشور در فاصله سال های 1988 - 1952 به طور مستمر رو به افزایش بوده است در حالی که این نسبت در سال 1952 از 36 درصد تجاوز نکرد، ولی در سال 1961 تا 44 درصد و در سال 1979 تا 59 درصد و در سال 1988 تا 70 درصد افزایش یافت^[۴].‌‌ برای اطلاعات بیشتر به جدول منبع ^[۵] رجوع شود.)

تراکم جمعیت بر حسب استان

جدیدترین آمار که مربوط به اواخر سال 2019 میلادی می‌باشد تراکم جمعیت را در استان‌های اردن به شرح زیر بیان می‌کند^[۶]:

منبع: محقق با توجه به اطلاعات رسمی‌ که اداره کل آمار درباره میزان جمعیت در سال 1952 تا 1961 و 1979 ارائه داده این آمار را گرفته است و نیز از آماری که این اداره درباره تجمعات جمعیتی بیش از پنج هزار نفر در سال 1988 ارائه کرده استفاده نموده است.

نیز نگاه کنید به

وضعيت شهرنشينی و روستانشينی تایلند؛ وضعيت شهرنشينی وروستانشينی کوبا؛ وضعيت شهرنشينی و روستانشينی بنگلادش؛ وضعيت شهرنشينی و روستانشينی سریلانکا؛ وضعيت شهرنشينی و روستانشينی ژاپن

کتابشناسی

↑ الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة (1991)، السکان و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن، ص19 - 23
↑ الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة (1991)، السکان و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن، ص. 25
↑ برگرفته از http://www.dos.gov.jo/ دائرة الاحصاءات العامه الاردن
↑ الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة.السکان(1991)، و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن
↑ Shoup, J. A. (2007), Culture and customs, p. 5
↑ الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة.السکان(1991)، و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن ، ص. 26

[1] الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة (1991)، السکان و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن، ص19 - 23

[2] الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة (1991)، السکان و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن، ص. 25

[3] برگرفته از http://www.dos.gov.jo/ دائرة الاحصاءات العامه الاردن

[4] الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة.السکان(1991)، و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن

[5] Shoup, J. A. (2007), Culture and customs, p. 5

[6] الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة.السکان(1991)، و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن ، ص. 26

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''وضعيت شهرنشيني و روستا نشيني'''
+'''[[وضعیت شهرنشینی و روستا نشینی اردن|وضعیت شهرنشینی و روستا نشینی]]'''
-بر اساس آخرين آمار اداره آمار [[اردن]] در پايان سال 2022، 3/90 درصد جمعيت قريب 10 ميليوني اردن در شهرها سکونت داشته اند، اين درحالي است که درصد جمعيت شهرنشين  به كل جمعيت در سال 2011  6/82 درصد و نرخ شهرنشيني اين کشور طبق آمارهاي سال 2010 معادل 79/0 درصد با رشد سالانه 6/1 درصد بوده است. (47) در سال 2005 نيز به تقريب همان 79 درصد از جمعيت 7/5 ميليوني اردن در جوامع شهري از جمله امان، القاعده، زرقاء، اربد، السلط<sup>[2]</sup>، کرک و قسمت جنوبي شهر عقبه زندگي مي‌کردند. در همان سال آمار رسمي‌از جمعيت 1/1 ميليون نفري در امان خبر مي‌دهد و در محدودهاي بزرگ تر از محوطه امان (از زرقاء و سويله<sup>[3]</sup> از شمال تا يدودا<sup>[4]</sup> در نوب و غرب تا وادي السر<sup>[5]</sup>) قريب نيمي‌از جمعيت اردن زندگي مي کردند (48) جمعيت امان طي 12 سال يعني از سال 2005 تا 2018 به تقريب دو برابر شده است. امان در مدتي کوتاه رشد سريعي کرد، از زماني که تبديل به پايتخت شد و به ويژه پس از اولين جنگ بين اعراب و اسرائيل در سال 1948، که تعداد زيادي از پناهندگان فلسطين به امان پناهنده شدند. امان يک بار ديگر هم افزايش جمعيت را تجربه کرد، آن هم در سال 1975 در نتيجه جنگ داخلي لبنان، تعدادي از بانک‌ها و ديگر کسب و کارها از بيروت نقل مکان کردند.
+بر اساس آخرین آمار اداره آمار [[اردن]] در پایان سال 2022، ۹۰/۳ درصد جمعیت قریب 10 میلیونی [[اردن]] در شهرها سکونت داشته‌اند، این درحالی است که درصد جمعیت شهرنشین  به كل جمعیت در سال 2011 ، ۸۲/۶ درصد و نرخ شهرنشینی این کشور طبق آمارهای سال 2010 معادل ۰/۷۹ درصد با رشد سالانه ۱/۶ درصد بوده است. در سال 2005 نیز به تقریب همان 79 درصد از جمعیت ۵/۷ میلیونی [[اردن]] در جوامع شهری از جمله امان، القاعده، زرقاء، اربد، السلط( Al-salt )، کرک و قسمت جنوبی شهر عقبه زندگی می‌کردند. در همان سال آمار رسمی‌ از جمعیت 1/1 میلیون نفری در امان خبر می‌دهد و در محدودهای بزرگ‌تر از محوطه امان ( از زرقاء و سویله( Suwaylih ) از شمال تا یدودا ( Yaduda )در نوب و غرب تا وادی السر(Al-sir) ) قریب نیمی‌ از [[جمعیت اردن]] زندگی می کردند<ref>الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة (1991)، السکان و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن، ص19 - 23</ref> جمعیت امان طی 12 سال یعنی از سال 2005 تا 2018 به تقریب دو برابر شده است. امان در مدتی کوتاه رشد سریعی کرد، از زمانی که تبدیل به پایتخت شد و به ویژه پس از اولین جنگ بین اعراب و اسرائیل در سال 1948، که تعداد زیادی از پناهندگان فلسطین به امان پناهنده شدند. امان یک بار دیگر هم افزایش جمعیت را تجربه کرد، آن هم در سال 1975 در نتیجه جنگ داخلی [[لبنان]]، تعدادی از بانک‌ها و دیگر کسب و کارها از بیروت نقل مکان کردند.
-اردن داراي تعداد زيادي روستاست، اين روستاها به منزله ستون فقرات کشاورزي و از منابع درآمد اردن محسوب مي‌شود. با اين حال فقط 21 درصد از کل جمعيت اردن در روستاها ساکن هستند. (49)
+[[اردن]] دارای تعداد زیادی روستاست، این روستاها به منزله ستون فقرات کشاورزی و از منابع درآمد [[اردن]] محسوب می‌شود. با این حال فقط 21 درصد از کل جمعیت [[اردن]] در روستاها ساکن هستند<ref>الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة (1991)، السکان و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن، ص. 25</ref>. قطع ارتباط قانونی و اداری دو کرانه شرقی و غربی باعث شد که سفر از یک کرانه به کرانه دیگر سفر خارجی محسوب می شود، در حالی که در سال های 1988 - 1950 این سفرها، به دلیل الحاق دو کرانه به یکدیگر سفرهای داخلی به شمار می‌آمد. به هر حال سفرهایی که میان دو کرانه‌ای فقط در کرانه شرقی صورت می گرفت نقش بزرگی در نمایان ساختن محدوده روش تقسیم جغرافیایی جمعیت ایفا می کرد که به پُر جمعیت شدن پایتخت و شهرهای اصلی و کم جمعیت شدن روستاها و بالا رفتن میانگین شهر نشینی در [[اردن]] انجامید.
-قطع ارتباط قانوني و اداري دو کرانه شرقي و غربي  باعث شد که سفر از يک کرانه به کرانه ديگر سفر خارجي محسوب مي شود، در حالي که در سال هاي 1988-1950 اين سفرها، به دليل الحاق دو کرانه به يکديگر سفرهاي داخلي به شمار مي‌آمد. به هر حال سفرهايي که ميان دو کرانه اي فقط در کرانه شرقي صورت مي گرفت نقش بزرگي در نمايان ساختن محدوده روش تقسيم جغرافيايي جمعيت ايفا مي کرد که به پُر جمعيت شدن پايتخت و شهرهاي اصلي و کم جمعيت شدن روستاها و بالا رفتن ميانگين شهر نشيني در اردن انجاميد.
+میانگین سالانه رشد جمعیت از عدم توازن تقسیم جغرافیایی جمعیت در استان‌ها و نقش مهاجرت در آن پرده برمی دارد؛ در فاصله سال‌های1952 تا 1961 پایتخت امان بالاترین میانگین رشد جمعیت ۷/۶۲ را در مقابل ۲/۸ - 2/2 درصد استان‌های دیگر داشت. میانگین جمعیت [[اردن]] کرانه شرقی در همان فاصله زمانی به حدود ۴/۸ درصد رسیده، که به این معناست که جریان‌های بزرگ مهاجرین استان‌ها را ترک کرده و روانه پایتخت شده‌اند.
-ميانگين سالانه رشد جمعيت از عدم توازن تقسيم جغرافيايي جمعيت در استانها و نقش مهاجرت در آن پرده برمي دارد؛ در فاصله  سال هاي 1961-1952 پايتخت امان بالاترين ميانگين رشد جمعيت 62/7 را در مقابل 8/2-2/2 درصد استان‌هاي ديگر داشت. ميانگين جمعيت اردن کرانه شرقي در همان فاصله زماني به حدود 8/4 درصد رسيده، که به اين معناست که جريان‌هاي بزرگ مهاجرين استان‌ها را ترک کرده و روانه پايتخت شده اند.
+حرکت جمعیت در فاصله  سال های 1979 - 1961 به همین ترتیب بود، چرا که امان بالاترین میانگین رشد جمعیت را نشان می دهد(۵/۶ درصد). پس از آن، استان اربد ۴/۵ درصد سپس استان‌های بلقاء، کرک و معان که میانگین جمعیتآن‌ها به ترتیب ۳/۶، ۳/۵، ۲/۶ درصد می‌باشد . (برای اطلاعات بیشتر به جدول منبع <ref>برگرفته از http://www.dos.gov.jo/ دائرة الاحصاءات العامه الاردن</ref> رجوع شود).
-حرکت جمعيت در فاصله  سال هاي 1979-1961 به همين ترتيب بود، چرا که امان بالاترين ميانگين رشد جمعيت را نشان مي دهد. (6/5 درصد) پس از آن، استان اربد 5 /4 درصد سپس استان‌هاي بلقاء، کرک و معان که ميانگين جمعيت آنها به ترتيب 6/3، 5/3، 6/2 درصد مي باشد. (50) (براي اطلاعات بيشتر به جدول منبع (51) رجوع شود).
+مهاجرت‌های داخلی به ایجاد شکل نامتوازنی در تقسیم جمعیت در واحدهای اداری انجامید، همان طور که به متمرکز شدن جمعیت در مناطقی محدود از این واحدها منجر گردید. نسبت جمعیت شهرها در کل کشور در فاصله سال های 1988 - 1952 به طور مستمر رو به افزایش بوده است در حالی که این نسبت در سال 1952 از 36 درصد تجاوز نکرد، ولی در سال 1961 تا 44 درصد و در سال 1979 تا 59 درصد و در سال 1988 تا 70 درصد افزایش یافت<ref>الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة.السکان(1991)، و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن</ref>.‌‌ برای اطلاعات بیشتر به جدول منبع <ref>Shoup, J. A. (2007), Culture and customs, p. 5</ref> رجوع شود.)
+[[پرونده:تراکم جمعیت بر حسب استان.png|بندانگشتی|تراکم جمعیت بر حسب استان]]
+جدیدترین آمار که مربوط به اواخر سال 2019 میلادی می‌باشد تراکم جمعیت را در استان‌های [[اردن]] به شرح زیر بیان می‌کند<ref>الدکتور احمد الربايعة. الدکتور احمد حمودة.السکان(1991)، و الحياة الاجتماعية منشورات لجنة تاريخ الاردن ، ص. 26</ref>:
-مهاجرت هاي داخلي به ايجاد شکل نامتوازني در تقسيم جمعيت در واحدهاي اداري انجاميد، همان طور که به متمرکز شدن جمعيت در مناطقي محدود از اين واحدها منجر گرديد. نسبت جمعيت شهرها در کل کشور در فاصله سال هاي 1988-1952 به طور مستمر رو به افزايش بوده است در حالي که اين نسبت در سال 1952 از 36 درصد تجاوز نکرد، ولي در سال 1961 تا 44 درصد و در سال1979 تا 59 درصد و در سال 1988 تا 70 درصد افزايش يافت.‌‌(52) (براي اطلاعات بيشتر به جدول منبع 53 رجوع شود.)
-جديدترين آمار که مربوط به اواخر سال 2019 ميلادي مي‌باشد تراکم جمعيت را در استان‌هاي اردن به شرح زير بيان مي کند: (54)
+منبع: محقق با توجه به اطلاعات رسمی‌ که اداره کل آمار درباره میزان جمعیت در سال 1952 تا 1961 و 1979 ارائه داده این آمار را گرفته است و نیز از آماری که این اداره درباره تجمعات جمعیتی بیش از پنج هزار نفر در سال 1988 ارائه کرده استفاده نموده است.
-منبع: محقق با توجه به اطلاعات رسمي‌که اداره کل آمار درباره ميزان جمعيت در سال1952-1961 و 1979 ارائه داده اين آمار را گرفته است و نيز از آماري که اين اداره درباره تجمعات جمعيتي  بيش از پنج هزار نفر در سال 1988 ارائه کرده استفاده نموده است.
 == نیز نگاه کنید به ==