جغرافیای طبیعی و انسانی چین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۲۳

جغرافیای طبیعی و انسانی در کشور چین شامل

جغرافیای طبیعی

نقشه جغرافیای طبیعی چین

سرزمین چین، به‌عنوان سومین کشور پهناور جهان پس از روسیه و کانادا، با 9 میلیون و 596 هزار و 960 کیلومتر مربع مساحت، در شرق قاره‌ی آسیا قرار گرفته و پهنه‌ی آن حدوداً یک پنجم خاک قاره‌ی آسیا و یک چهارم مساحت کل (آبی و خاکی) این قاره و شش برابر وسعت خاک کشور جمهوری اسلامی ایران است. خاک این کشور شامل جلگه‌ها، حوزه‌های آبی، تپه‌ها، فلات‌ها و کوه‌ها است و بالغ بر 22 هزار و 117 کیلومتر مربع مرز خاکی دارد.

کشور چین با 14 کشور مرز خاکی دارد که همسایگان آن را روسیه در شمال و شمال شرقی، مغولستان در شمال، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان در شمال غربی، افغانستان، پاکستان، هندوستان، بوتان، نپال در غرب و جنوب غربی، میانمار، لائوس، ویتنام در جنوب و کره شمالی در شرق تشکیل می‌دهند.

این کشور هم‌چنین بالغ بر 18 هزار کیلومتر خط ساحلی دارد و با کشورهای ژاپن، فیلیپین، اندونزی، کره‌ی جنوبی، مالزی و برونئی مرز آبی دارد که طول آن بالغ بر 32 هزار کیلومتر است. مهم‌ترین دریاهای چین عبارتند از: دریای زرد با 280 هزار کیلومتر مربع مساحت، دریای چین شرقی با 770 هزار کیلومتر مربع وسعت، دریای چین جنوبی با 3/5 میلیون کیلومتر مربع و دریای بوخَی (Boha) با 77 هزار کیلومتر وسعت. کشور چین هم‌چنین مالک حدود 7600 جزیره‌ی بزرگ و کوچک مجموعا با مساحت بیش از 80000 کیلومتر مربع است.

نقشه جغرافیایی چین

33 درصد از اقلیم چین را کوه‌ها، 26 درصد را فلات‌ها، 19 درصد را حوضه‌های آبخیز، 12 درصد را دشت و 10 درصد را تپه‌ها تشکیل می‌دهند و 9 کوه مرتفع جهان در این کشور واقع شده است که فلات تبت، مشهور به «بام دنیا»، با میانگین ارتفاع 4 هزار متر از سطح دریا و قله‌ی اِوِرِست، بلندترین قله‌ی دنیا با ارتفاع 13/8848 متر از سطح دریا و رشته کوه‌های هیمالیا، تیَن شَن، کونلون، از جمله‌ی آنها هستند.

آب و هوا

آب و هوای چین به حدی متنوع و متغیر است که هرگز نمی‌توان آن را در یک طبقه‌ی آب و هوایی جغرافیایی تعریف کرد و به ترتیب از شمال به جنوب به نواحی سردسیری، معتدل، نیمه گرمسیری و گرمسیری تقسیم می‌شود. مناطق جنوبی آن گرمسیری با بارش‌های متناوب و مناطق شمالی و غربی آن سردسیری و کوهستانی و دشت‌های میانی آن نیمه گرمسیری است. در بخش‌هایی از شمال غرب و مناطق مرکزی نیز استپ‌ها و دشت‌های وسیع قرار گرفته است. در واقع، آب و هوای چهار فصل در مناطق مختلف چین به چشم می‌خورد.

در این کشور به طور متوسط سالانه 629 میلیمتر باران می‌بارد که این میزان، در جنوب که در معرض بارش‌های موسمی معروف به مونسون قرار دارد، بالغ بر 1000 میلیمتر و در مناطق غربی به کمتر از 200 میلیمتر می‌رسد. در منطقه‌ی روچیانگ در واحه‌ی تاریم از استان سین کیانگ، میزان بارش سالانه کم‌تر از 10 میلیمتر است که این منطقه را به خشک‌ترین بخش از سرزمین چین تبدیل کرده است.

اقلیم چین را می توان بر اساس میزان رطوبت از مناطق ساحلی تا شمال غربی به چهار منطقه تقسیم بندی کرد:

ناحیه مرطوب: شمال جنوب کوه های چین لینگ و رودخانه خو است که 32 درصد ازمساحت کل کشور چین را شامل می شود؛
منطقه نیمه مرطوب: شامل قسمت مرکزی و شمال شرقی چین که 15 درصد از خاک چین را شامل می شود؛
ناحیه نیمه خشک: که حدود 22 درصد از خاک چین را در بر می گیرد؛
ناحیه خشک: که شامل 31 در صد از مساحت چین و عموما در مناطق شرقی است.

چین بیش از 1500 رودخانه‌ی بزرگ و قابل کشتیرانی دارد. رودخانه‌های چانگ‌جیانگ (Changjiang)، «یانگ تسه» (Yangtse) با 6300 کیلومتر طول، به‌عنوان سومین رود بلند جهان، روردخانه‌ی زرد «خوانگ‌خِه»(Huang He) با 5464 کیلومتر طول، «خِی لونگ‌جیانگ»(Heilongjiang)،با 2965 کیلومتر طول، رودخانه‌ی تاریم، با 2179کیلومتر طول، «جو‌جیانگ»(Zhu Jiang)با 2129 کیلومتر طول، «لیائوخِه» (Liao He)، «خَی‌خِه»(Hai He)، «خوای‌خِه»(Huai He) از جمله‌ی این رودها هستند. پست‌ترین نقطه‌ در خاک چین در منطقه‌ی تورفان با حداقل 154 متر پایین‌تر از سطح آب‌های آزاد جهان است.

منابع طبیعی چین

چین کشوری پهناور و دارای تنوع زمینی و منابع طبیعی از جمله مزارع، جنگل، مرتع، بیابان و پایاب است. کوه‌ها اکثر مساحت چین را تشکیل می‌دهند و مساحت جلگه‌ها، مزارع و جنگل‌ها در این کشور کم‌تر است. پوشش زمینی در چین متوازن نیست. مزارع عمدتا در جلگه‌ها و حوضه‌های شرق چین، جنگل‌ها اغلب در مناطق کوهستانی در شمال شرق و جنوب غرب چین، و مراتع در فلات‌ها و مناطق کوهستانی در داخل چین واقع شده‌اند.

این کشور دارای منابع غنی خاکی است که 3.1 میلیون کیلومتر مربع (13.5 درصد کل مساحت کشور) آن قابل کشت بوده و در آن معمولا برنج، گندم و ذرت کاشته می‌شود. مجموع مناطق تحت پوشش جنگلی چین 1.75 میلیون کیلومتر مربع (18.2 درصد کل مساحت کشور) است. چین با داشتن 133,000 کیلومتر مربع سواحل کم‌عمق محیط مناسبی برای استفاده از منابع آبزیان دارد و 26,000 کیلومتر مربع آن برای پرورش ماهی مناسب بوده و 2600 نوع ماهی در این منطقه پرورش داده می‌شود که 50 نوع آن از ماهی‌های نادر جهان است. این کشور هم‌چنین دارای بیش از 30 نوع معدن با ارزش از قبیل نفت، گاز، آهن، مس و... در سواحل این کشور است که برخی از آن‌ها کشف شده و در حال استخراج هستند. ذخایر ذغال سنگ این کشور بالغ بر 760 تریلیون تن برآورد شده است که عمدتا در استان‌های شَنسی (Shanxi)، شانسی (Shaanxi) و مغولستان (Inner Mongola) داخلی قرار گرفته‌اند. این کشور همچنین دارای دریاچه‌ها و برکه‌های متعددی است که بزرگترین آن‌ها عبارتند از:

دریاچه‌ی نمک چینگ‌خَی(Qinghai) با 4635 کیلومتر مربع مساحت، دریاچه‌های آب شیرین پویانگ (Poyang) (با 3960 کیلومتر مربع مساحت)، دونگ‌تینگ (Dongting) (با 3940 کیلومتر مربع مساحت)، خونگزِ (Hongze) (با 3180 کیلومتر مربع مساحت)، تَی‌خو (Taiho) (با 2425 کیلومتر مربع مساحت)، و دریاچه‌ی نمک شینگ‌کَی (Shing Kai) (با 4380 کیلومتر مربع مساحت) .

افزون بر رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، در این کشور کانال‌های آب فراوانی نیز وجود دارد که مشهورترین آنها کانال بزرگ میان پکن و خانگجو با 1801 کیلومتر طول است که با عبور از چهار استان، پنج رودخانه را به هم متصل می‌کند.

سلسله کوه‌های مرتفع چین

کوه‌های بلند و عظیم چین که به گونه‌های متفاوت در این سرزمین گسترش می‌یابد، استخوان‌بندی سرزمین چین را شکل داده و به سلسله‌های کوه‌های متفاوت تقسیم می‌شوند. سلسله‌های کوه معروف و بزرگ چین عبارتند از: «هیمالیا»(Himalaya)، «کون‌لون»(Kunlun)، «تیَن‌شَن»(Tianshan)، «تانگولا» (Tangula)، «چین‌لینگ» (Qinling)، «داشینگ‌آن‌لینگ» (Dashing Anling)، «تای خَنگ»(Taihang)، «چی‌لیان» (Qilian)، «خِنگ دوان» (Hengduan) و غیره.

سلسله کوه «هیمالیا»: قوسی شکل بوده و در مرز با هند، نپال، بوتان و دیگر کشورها قرار دارد. طول آن 2400 کیلومتر بوده و به طور متوسط دارای 6000 ارتفاع است که مرتفع‌ترین کوه جهان به‌شمار می‌رود. قله‌ی «اورست» قله‌ی اصلی این رشته کوه با 8848/13متر ارتفاع مرتفع‌ترین قله‌ی جهان است.

سلسله کوه «کون‌لون»، از فلات «پامیر» در غرب آغاز و تا شمال غرب استان «سی‌چوان» در شرق امتداد می‌یابد. طول آن 2500کیلومتر و ارتفاع آن بین 5000 تا 7000 متر از سطح زمین است و قله‌ی «کنگور» بلندترین قله‌ی آن 7719 متر ارتفاع دارد.

سلسله کوه «تیَن‌شَن»، در قسمت مرکزیِ منطقه‌ی خودمختار «سین‌کیانگ» واقع در شمال غرب چین است. ارتقاع آن بین 3000 تا 5000 متر است و قله‌ی «تومور» بلندترین قله‌ی آن دارای 745/3 متر ارتفاع می‌باشد.

سلسله کوه «چین‌لینگ» از شرق استان «گَن‌سو» (Gansu) در غرب چین آغاز و به غرب استان «خِه‌نَن» واقع در شرق چین، امتداد می‌یابد و به‌طور میانگین، 2000 تا 3000 متر ارتفاع دارد.

سلسله کوه «دَی‌شین‌آن‌لینگ» از نزدیکی دهکده‌ی «مو‌خِه» در استان «خِه‌لونگ‌جیانگ» واقع در شمال شرق چین، به سمت حوضه‌ی بالایِ رود «لاخه» در جنوب، امتداد می‌یابد.

سلسله کوه «تَی‌خَنگ»، در حاشیه‌ی شرقی فلات «خوانگ‌تو» قرار دارد و از شمال به جنوب گسترش می‌یابد^[۱].

سواحل دریایی چین

سواحل دریایی چین، از انتهای رود «یالو» در استان «لیائونینگ» در شمال تا انتهای رود «بِیلون» در استان «گوانگ شی» در جنوب امتداد می یابد و حدود 18هزار کیلومتر طول دارد. مناطق ساحلی چین دارای بندرهای فراوان است که بیشتر آنها در طول سال باز و فعال هستند.

آب‌های ساحلی چین شامل دریاهای «بوخَی»، «خوانگ خَی»، «دونگ خَی»، «نَن خَی» و آب‌های اقیانوس‌آرام در شرق «تایوان» می شود که از میان آنها خلیج «بوخَی» دریای داخلی چین به‌شمار می رود. آب‌های اقیانوس آرام در شرق «تایوان» تا جزایر «شین دائو» در شمال و تنگه‌ی «لوزون» در جنوب امتداد می یابد.

آب‌های دریائی چین شامل آب‌های داخلی و قلمرو دریائی این کشور می شود و مساحت آنها 380هزار کیلومتر مربع است. عرض قلمرو دریائی چین 12 کیلومتر است. در قلمرو دریائی چین، بیش از پنج هزار جزیره‌ی پراکنده وجود دارد که مساحت کل آنها 80 هزار کیلومتر مربع و طول ساحلی آنها 14هزار کیلومتر است.

مزارع و زمین های کشاورزی چین

مزارع و زمین های قابل کشت در چین

چین دارای یک میلیون و 270 هزار کیلومتر مربع مزرعه و زمین کشاورزی است. مناطق شرقی 28/4درصد، غربی 28/4 درصد، و مرکزی 43/2 درصد مساحت مزارع این کشور را به خود اختصاص داده‌اند. مزارع چین عمدتا در جلگه‌های شمال شرقی، شمالی، حوضه‌های میانه و پائین رود«یانگ تسه»، دلتای رود«جو‌جیانگ»، حوضه‌ی «سی‌چوان» واقع شده‌اند. خاک مزارع جلگه‌ی شمال شرقی، سیاه رنگ و حاصل‌خیز است و در آن گندم، ذرت خوشه‌ای، لوبیا، کتان و چغندر کشت می‌شود.

خاک مزارع جلگه‌ی شمال، قهوه‌ای رنگ و در آن گندم، ارزن، ذرت خوشه‌ای، پنبه و بادام زمینی کشت می‌شود.

پوشش جنگلی در چین

مزارع پلکانی در چین

کشور چین بیش از 158 میلیون و 940 هزار هکتار جنگل دارد و این میزان16/55 درصد از مساحت کل کشور چین را پوشش داده است. از این لحاظ، چین در ردیف کشورهای با پوشش جنگلی کم قرار دارد، چون میزان متوسط پوشش جنگلی جهان 30/8 درصد است. جنگل‌های طبیعی چین عمدتا در شمال شرق و جنوب غرب و جلگه‌های شرقی چین که دارای جمعیت فراوان و اقتصاد پیشرفته است، واقع شده و مناطق شمال غربی این کشور جنگل‌های کمی دارند. تنوع درختان جنگلی چین فروان است. برای نمونه، بیش از 2800 نوع درخت آربور وجود دارد. در حال حاضر، مساحت جنگل‌های مصنوعی چین به 33 میلیون و 790 هزار هکتار رسیده و از این لحاظ چین در مقام نخست جهان قرار دارد. عمده مناطق جنگلی چین عبارتند از: منطقه‌ی جنگلی شمال شرق که جنگل‌های «داشینگ آنلینگ»، «شیائو شینگ آنلینگ» و کوه «چانگ باشن» در آن واقع شده و بزرگترین منطقه‌ی جنگل‌های طبیعی چین به شمار می‌رود. منطقه‌ی جنگلی جنوب غرب کشور که شامل مناطق جنگلی کوه «هنگ‌دوان»، کوه «هیمالیا»، کناره‌های رود «یالوزانگبو» و غیره را می‌شود، دومین منطقه‌ی جنگلی بزرگ چین است.

مراتع در چین

کشور چین دارای 266 میلیون و 60 هزار هکتار مرتع متنوع است که مناسب دامپروری در فصل‌های مختلف در طول سال است. این مرتع‌ها یک چهارم مساحت چین را پوشش داده و از این لحاظ، چین در جایگاه نخست جهان قرار دارد. مراتع طبیعی چین عمدتا در شمال و غرب و مراتع مصنوعی در جنوب شرق چین واقع شده‌است.

چمن‌زارهای مهم چین عبارتند از: منطقه‌ی دامپروری مغولستان داخلی که بزرگترین منطقه‌ی دامپروری چین است، و اسب‌های «سن‌هِه» و گاوهای «سن‌هِه» و دیگر انواع احشام در آن به چرا می‌پردازند. منطقه‌ی دامپروری «سین‌کیانگ» که گوسفندان خاص با پشم نازک «سین‌کیانگ»، گوسفندان بزرگ دنبه‌دار «آلتا»، گله‌های اسب «ای‌لی» و انواع و اقسام دام‌ها و احشام در آن چرا می‌کنند. منطقه‌ی دامپروری «چینگ‌های» برای چرای گاوهای تبتی و اسب‌های «هه‌چیو» و منطقه‌ی دامپروری تبت که مورد استفاده‌ی گاوهای تبتی قرار می‌گیرد.

پوشش گیاهی در چین و انواع گیاهان

پوشش گیاهی در چین

در کشور چین، حدود 30 هزار نوع گیاه وجود دارد و از این لحاظ این کشور، پس از مالزی و برزیل، در مقام سوم جهان قرار دارد. در سرزمین چین، 106 نوع خانواده‌ی گیاهان خزه‌ای هست که 70 درصد خانواده‌های گیاهان خزه‌ای موجود در جهان را تشکیل می‌دهند.

در این کشور 52 خانواده و 2600 گونه گیاه سرخسی وجود دارد که 80 درصد از خانواده‌ها و 26 درصد گونه‌های موجود از این نوع در جهان را به خود اختصاص داده است. 8000 نوع گیاه باساقه‌ی چوبی از جمله، 2000 گونه سرو در چین روییده می‌شود. در کشور چین، 2000 نوع گیاه خوردنی و 3000 نوع گیاه دارویی وجود دارد.

تنوع حیوانات در چین و مناطق تحت پوشش آنها

تنوع حیوانان در چین

چین جزو کشورهای دارای بیشترین تنوع حیوانی در جهان است. در این کشور 6266 نوع حیوان مهره دار از جمله 500 نوع جانور، 1258نوع پرنده، 376 نوع حیوان خزنده، 284 نوع حیوان دوزیست و 3862 نوع ماهی وجود دارد که یک دهم انواع حیوانات مهره دار جهان را تشکیل می دهند. افزون بر این‌ها،50 هزار نوع حیوان بی مهره و 150 هزار نوع حشره در چین یافت می شود.

از آنجا که اکثریت خاک چین، دوران های عصر یخی سوم و چهارم را طی نکرده اند، انواع فراوانی از حیوانات در این کشور حفظ شده‌اند. آمار نشان میدهد که درچین476نوع از حیوانات مهره دار روی زمین وجود دارد که 19/42درصد از حیوانات مهره دار این کشور را تشکیل می دهند.

معادن در چین

سرزمین چین معادن فراوانی دارد. میزان ذخایر کشف شده‌ی معادن چین12 در صد ذخایر جهان را تشکیل می دهد و این کشور به لحاظ معدن، در جایگاه سوم جهان قرار دارد. اما این میزان نسبت به رقم سرانه‌ی جمعیت این کشور، بسیار کم است و فقط به 58 درصد میزان متوسط جهانی می رسد. در چین، تاکنون171 نوع ماده‌ی معدنی کشف شده که میزان دقیق ذخایر 158نوع از آنها هنوز مشخص شده است. از میان 45 نوع عمده‌ی معادن چین 25 نوع آنها جزو سه مقام نخست جهان قرار دارند. میزان ذخایر تولیوم، گچ، وانادیم، تیتانیوم، تانتال، تنگستن، و کربن چین در جهان جایگاه نخست را دارد.

وضعیت پوشش ذخایر معادن چین به این شرح است: نفت و گاز طبیعی در شمال شرق، شمال و شمال غرب، ذغال سنگ در شمال و شمال غرب، آهن در شمال شرق، شمال و جنوب غرب، مس در جنوب غرب، شمال غرب و شرق، سرب و روی در سراسر چین به دست می آید. معادن تنگستن، قلع، مولیبدن، انتیمون، و تولیوم در جنوب و شمال چین، معادن طلا در سراسر چین، و فسفر در جنوب چین واقع شده‌اند.

معدن زغال سنگ در چین

معادن عمده چین

ذغال سنگ

چین بزرگترین دارنده‌ی منابع ذعال سنگ جهان است. ذخایر ذغال سنگ کشف شده‌ی چین به 1000 میلیارد تن میرسد که عمدتا در شمال و شمال غرب چین قرار دارد. ذخایر ذغال سنگ استان های «شَن سی»، «شیَنسی» و منطقه‌ی خودمختار مغولستان داخلی بیش از سایر مناطق این کشور است.

نفت و گاز

در چین ذخایر نفت و گاز فراوانی وجود دارد. میدان‌های نفت و گاز این كشور، اغلب در شمال غرب چین قرار دارد. همچنین، در شمال شرق، شمال و فلات قاره در آب‌های جنوب شرقی چین نیز ذخایر نفت و گاز فراوانی وجود دارد.

معادن فلزات

(فلزات سیاه). انواع فلزات سیاه عمده‌ی چین شامل: آهن، منگنز، وانادیم و تیتانیوم می شود که از این میان، دخایر معادن آهن به 50 میلیارد تن می رسد و عمدتا در استان‌های«لیائو نینگ»، «خِه بِی»، «شَن سی» و «سی چوان» قرار دارند.

فلز رنگی

چین اکثر فلزات رنگی شناسائی شده در جهان را در خود جای داده است. این کشور80 درصدِ معادن تولیوم و40درصد معادن انتیمون جهان را در اختیار دارد و میزان تنگستن آن چهار برابر مجموع معادن سایر کشور هاست.

انرژی های تجدید پذیر در چین«انرژی بادی،آبی و آفتابی»

بزرگ ترین توربین بادی جهان در چین به رکورد جدید دست یافت

وجود رودهای عمیق فراوان با جریان تند در این سرزمین پهناور، بستر وسیعی را برای تولید انرژی آبی در چین فراهم كرده است. طبق آمار به6800 میلیون کیلووات می رسد که با آن می توان سالانه5920 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرد. انرژی آبی قابل استفاده‌ی چین به3780 میلیون کیلووات می رسد و هر سال1920 میلیارد کیلووات ساعت برق از این طریق تولید می شود. چین از لحاظ ذخایر انرژی آبی قابل استفاده در جایگاه نخست جهان قرار دارد.

میزان انرژی بادی چین در ارتفاع 10متری، به 3 میلیارد و226 میلیون کیلووات می رسد که 253میلیون کیلووات آن قابل بهره برداری است. این در حالی است که انرژی بادی در آب‌های چین3 برابر انرژی روی خشکی این کشور است و به 750 میلیون کیلووات می رسد. مراتع و بیابان‌های شمال غرب و شمال و آب‌های نزدیک و جزایر در شرق و جنوب شرق چین، انرژی بادی فراوانی دارند. ظرفیت موجود برق بادی چین فقط 14/0 درصد از انرژی بادی قابل بهره برداری این کشور است و از این لحاظ، توسعه‌ی انرژی بادی در چین آینده‌ی درخشانی دارد.

بهره‌برداری از انرژی آفتابی در چین نیز بالا است. میزان سالانه‌ی انرژی آفتابی که هر سال در خشکی‌های چین دریافت می شود، معادل انرژی2400 میلیارد تن ذغال سنگ است^[۲].

جغرافیای انسانی

ازدحام جمعیت در چین

چین پرجمعیت ترین کشور جهان است. براساس گزارش برنامه ی عمران سازمان ملل متحد، جمعیت چین در سال 2020 میلادی، به یک میلیارد و 412 میلیون و 210 هزار نفر رسید که حدود 22 درصد جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است. این کشور یکی از مناطق دارای تمرکز بالای جمعیت در واحد کیلومتر است؛ یعنی به طور میانگین 135 نفر در هر کیلومتر مربع و سه برابر متوسط جهانی. البته این تراکم جمعیتی در مناطق مختلف متفاوت است. برای نمونه، در استان جیانگ سو در هر کیلومتر مربع 598 نفر زتدگی می کنند، در حالیکه این رقم در استان خودمختار تبت به رقم 6/1 نفر در هر کیلومتر مربع کاهش می یابد.

آمار جمعیت چین

8/ 19 درصد از جمعیت چین زیر 14 سال، 1/ 72 درصد بین 15 تا 64 سال و 8/1درصد دیگر بیشتر از 65 سال سن دارند. میانگین سنی در بین مردان چین 33/5سال و امید به زندگی در آنان 71/61 سال است. همچنین میانگین سنی زنان این کشور 34/7سال و امید به زندگی در میان آنان 75/52 سال می باشد .طبق آمار سال 2020 میلادی، بیش از 902 میلیون نفر(89/63 درصد) از جمعیت چین در مناطق شهری زندگی می کنند و حدود 509 میلیون (11/36 درصد) هنوز روستا نشینند^[۳]، ولی جاذبه ی بازار کار در مناطق توسعه یافته ی شهری و صنعتی و مظاهر زندگی شهری موجب شده تا روز به روز از تعداد جمعیت روستایی چین کاسته و بر جمعیت شهر نشین آن افزوده شود.

براساس آمار منتشره در مطبوعات این کشور، در پایان سال2020 نرخ شهر نشینی در چین به 89/63 درصد رسید که در تاریخ این کشور بی سابقه است. و همان طور که پیش بینی می شد، میزان 60 جمعیت شهر نشین با مهاجرت 300میلیون نفر جمعیت روستایی به شهرها، به جمعیتی بالغ بر 902 میلیون نفر رسید^[۴].

نقشه جمعیتی چین

براساس گزارش منتشره از سوی تشکیلات تنظیم خانواده در چین، به احتمال زیاد رشد جمعیت چین در سال2040به صفر خواهد رسید. تا آن تاریخ به طور متوسط سالی بین 8 تا10میلیون نفر به جمعیت این کشور اضافه خواهد شد. پیش از دهه ی1990میزان رشد جمعیت چین بالای2/6درصد بود در حالی که این نرخ در دهه ی1990به 2/1درصد کاهش یافت. این گزارش همچنین پیش بینی کرده در سال 2040بیش از12درصد جمعیت چین به سن سالمندی خواهند رسید که لازم است پیش از مواجه شدن با این پدیده دولت در قانون تنظیم خانواده و سیستم تک فرزندی موجود تجدید نظر نماید^[۵].

مشکلات جمعیتی چین

کشور چین به دلیل جمعیت بالا و عدم تناسب جنسیتی و مسن شدن جمعیت، در سالهای پیش رو با مشکلات عدیدهای مواجه خواهد شد. علیرغم اجرای مقررات تك فرزندی در چین طی سه دهه ی گذشته، طبق آمار، سالانه بین 16 تا 17 میلیون نفر به جمعیت این کشور اضافه می شود و پیش بینی شده که جمعیت این کشور در سال 2020 میلادی بالغ بر 1/5میلیارد نفر شود^[۶]. از سوی دیگر، با توجه به رعایت قوانین تک فرزندی در این کشور و علاقه ی چینی ها به داشتن فرزند پسر، هر چند تعیین جنسیت قبل از تولد غیر قانونی است، اما برخی خانواده ها با آگاهی از دختر بودن جنین، پیش از تولد اقدام به سقط آن می کنند^[۷]. این روند موجب شده که هم اکنون جمعیت پسران نسبت به دختران بیش 40 میلیون نفر بیشتر باشد و در برابر 100 دختر 118 پسر وجود داشته باشد كه این میزان در میان کودکان زیر 4سال، 123/26پسر در برابر100دختر است^[۸]. همچنین، طبق آمار سالانه 8/6 میلیون نفر به جمعیت سالمندان(ارتش خاکستری) این کشور افزوده می شود و تا سال 2015 تعداد آنان بیش از 221 میلیون نفر خواهد شد. باتوجه به مسایل فوق و همچنین نیاز روز افزون بخش تولیدی این کشور به نیروی کار، از هم اکنون جامعه ی چین با چالش های زیر مواجه است و به نظر می رسد در آینده شاهد خطرات جمعیتی بیشتری خواهد بود.

سیستم تک فرزندی در چین

1- افزایش جمعیت

2- افزایش جمعیت سالمندان و خطرات و هزینه های ناشی از آن( ارتش خاکستری)

3- ساختار نا مناسب جنسیتی جمعیت

4- متحرک بودن جمعیت به دلیل مهاجرت روز افزون جمعیت روستایی به شهرها

5- دگرگونی ساختار خانوادگی به دلیل برهم خوردن ساختار سنتی خانواده^[۹].

سیستم تنظیم خانواده در چین

در طول تاریخ، در جامعه ی سنتی چین، داشتن فرزند در خانواده همیشه به عنوان امری میمون و پسندیده و لازم شمرده شده و خانواده ی بدون فرزند نوعی تابو محسوب می شد. لذا، در فرهنگ اجتماعی چین قورباغه و برخی از پرندگان و هر حیوانی که زاد و ولد بیشتری دارند، محبوبیت داشت.

ضرب المثلی چینی میگوید:«یک پسر نعمت است و چند پسر نعمت افزوده.»

ولی بالا بودن نرخ زاد و ولد و شمارگان جمعیت چین، دولتمردان این کشور را حدود سه دهه پیش وادار ساخت تا بر خلاف سنت گذشته مجبور به اعمال مقررات محدود سازی تعداد فرزندان خانواده ها شوند که اجرای این قانون فرصت ها و چالش هایی را برای جامعه و دولت این کشور به وجود آورده است.

دولت چین، در 25سپتامبر سال 1980 با صدور فرمانی در خصوص تنظیم خانواده، سیستم تک فرزندی را اعلام و با شدت تمام نسبت به اجرای آن پافشاری و تأكید داشته است. با اجرای این قانون در طول بیش از 40 سال گذشته از تولد بیش از 400 میلیون کودک چینی جلوگیری شده و رسیدن جمعیت جهان به هفت میلیارد را پنج سال به تأخیر انداخته است. به این ترتیب، جمعیت چین را که در آن سال 22 درصد جمعیت جهان را تشکیل میداد، به 19درصد کاهش داده است^[۱۰]. طی40 سال پس از اجرای قانون تک فرزندی، جمعیت چین تنها 40درصد افزایش یافته است، در حالیکه در 30سال پیش از آن جمعیت این کشور تقریبا دو برابر شده بود^[۱۱]. البته از ابتدا این مقررات شامل روستاییان و اقلیت های نژادی چین نمی شد و این گروه ها طبق قانون اگر بخواهند می توانند بیش از یک فرزند داشته باشند.

اگرچه اجرای قانون تک فرزندی در چین طی سی سال گذشته موجب کاهش شدید رشد جمعیت و افزایش8/6 درصدی درآمد سرانه ی مردم این کشور شده است، ولی مشکلات عدیده ای را نیز برای جامعه در پی داشته است که برخی از آنها به شرح زیر است:

- سیستم تک فرزندی موجب شده که کودکان خانواده های تک فرزند از نظر روحی و روانی با مشکلاتی از قبیل لوس و ننر بودن، چاقی مفرط ناشی از پرخوری و تنبلی، خودخواهی، عدم تعادل روحی و روانی و احساس انزوا، احساس کمبود روانی به خاطر نداشتن برادر و خواهر و عمو و عمه و دایی و خاله، و... مواجه شوند.
- کاهش شدید نیروی کار و احساس کمبود منابع انسانی مورد نیاز برای ادامه ی روند توسعه ی اقتصادی از طریق افزایش تولید نیز از دیگر مضرات سیاست تك فرزندی به شمار می رود.
- به هم خوردن تناسب و ترکیب جنسی جمعیت. از آنجا که در جامعه ی سنتی چین همیشه مردان و پسران نسبت به زنان و دختران از ارزش بیشتری برخوردار بوده اند، مقررات تک فرزندی موجب شده که برخی از خانواده ها برای داشتن حد اقل یک پسر، نوزادان دختر خود را پیش از تولد از بین ببرند تا فرصت داشتن پسر برایشان فراهم شود.
- در حال حاضر، بر اساس آمار منتشره در چین بیش از یکصد میلیون خانواده ی تک فرزند وجود دارد و در واقع یک سوم خانواده های چینی تک فرزند هستند. دولت چین برای حل این معضلات اجتماعی و خانوادگی از سال 2005 تصمیم گرفت در برخی از شهرهای مهم و توسعه یافته هم چون شانگهای و گوانگجو به زوج هایی که هر دو تک فرزند خانواده ی خود بوده اند، مجوز داشتن دو فرزند را بدهد^[۱۲]. این سیاست در سال های اخیر تغییر یافته و خانواده های بیشتری می توانند بیش از یک فرزند داشته باشند^[۱۳].

تغییرات گسترده در زمینه ی ازدواج در چین

اصلاحات اقتصادی و سیاست درهای باز چین که بیش از سه دهه پیش در این کشور به مورد اجرا گذاشته شد، نه تنها اقتصاد چین را متحول ساخت، بلکه در زمینه های مختلف فرهنگی و ارزش های اجتماعی نیز تغییرات گسترده ای به وجود آورد.

در دهه ی 1970، حدود 77/6 درصد ازدواج ها با تصمیم والدین و یا معرفی افراد واسطه صورت می گرفت، در حالی که پس از اجرای اصلاحات این سنت خانوادگی نیز تغییر یافته و بیش از 66 درصد ازدواج ها با تصمیم خود زوج ها محقق می شود. هزینه های ازدواج در آغاز قرن بیست و یکم نسبت به سه دهه ی قبل بیش از 50 برابر شده است. پیش از دهه ی 1970، به طور متوسط هزینه ی ازدواج بیش از یک هزار یوان نبود، در حالی که در اوایل هزاره ی سوم هزینه ی بیش از 60 درصد ازدواج ها حداقل 30 هزار یوان بوده و بیش از 40 درصد مجردها تصمیم دارند برای مراسم ازدواج خود بیش از چند صد هزار یوان هزینه کنند.

در دهه ی پیش از 1970، عمده مخارج ازدواج شامل دادن میهمانی و خرید وسایل اولیه ی خانه بود و در دهه های 80 و90 خرید طلا و جواهر و هدایا و عکاسی و فیلمبرداری نیز به آنها اضافه شده است. در ابتدای دهه ی نخست قرن جاری یک چهارم هزینه های مراسم ازدواج را مخارج ماه عسل و شرکت های برگزار کننده ی مراسم عروسی به خود اختصاص داده و جوانان تحت تأثیر فرهنگ غرب مراسم رسمی ازدواج را در کلیسا، زیر آب دریا، بالای بالون و انواع برنامه های تفریحی متنوع انجام می دهند^[۱۴].

مسن ترین جمعیت جهان در چین

نمودار کاهش و پیری جمعیت در چین

طبق آمار اعلام شده از سوی انجمن جمعیت چین، سالانه بیش از 8/6 میلیون نفر بر جمعیت سالمندان( 60 سال به بالا) این کشور افزوده می شود. در حالی که تعداد افراد بالای 60 سال چین در سال 2020 بالغ بر 274 میلیون نفر است، و پیش بینی می شود که در سال2040به رقم 411میلیون نفر افزایش یابد و جامعه ی کارگری بین سنین 20 تا60 سال که اینک 817میلیون نفر است، در سال2040 به696میلیون نفر کاهش یابد^[۱۵]. این در حالی است که طبق معیارهای بین المللی، چنان چه جمعیت بالای 60 سال یک کشور از میزان ده درصد کل جمعیت بیشتر باشد، آن کشور جامعه ای سالمند به شمار می آید. با ین حساب هم اینک کشور چین در سطح کشورهای جهان بیشترین سالمندان را دارد.

در گذشته و بر اساس فرهنگ سنتی چین، سالمندان در بین جامعه از احترام و ارزش بالایی برخوردار بودند و خانواده ها با تمام توان به مراقبت از آنان می پرداختند، این در صورتی است که در حال حاضر به دلیل تغییرات ایجاد شده در ساختار سنتی خانواده تغییرات زیادی حاصل شده و ارزش های سنتی به دلیل بالارفتن هزینه ی زندگی و مخارج نگهداری از سالمندان از یک سو، و افزایش تعداد موی سپیدان که هر یک نفر بایستی مراقبت از چهار سالمند( پدر بزرگ و مادر بزرگ پدری و مادری) از سوی دیگر، 60 درصد خانواده های چینی در این زمینه با چالش مواجه شوند^[۱۶].

در مجموع می توان گفت دولت چین در حال حاضر با 5 مشکل عمده ی جمعیتی روبروست: نخست، افزایش جمعیت. دوم، پایین بودن کیفیت جمعیت. سوم، ساختار جمعیتی. نسبت جمعیتی چین از نظر جنسیتی نا متعادل و نا برابر است. چهارم، متحرک بودن جمعیت. طی 20 تا 30 سال آینده حدود 300 میلیون نفر از جمعیت روستایی چین شهر نشین و طی سه دهه ی گذشته نیز همین حدود بر جمعیت شهر نشین اضافه شده است. پنجم، دگرگونی ساختار خانوادگی است^[۱۷].

طبق پیش بینی های به عمل آمده، پس از سال 2025، چین سالانه 10 میلیون نیروی کار خود را از دست خواهد داد. در سال 2050، در مقابل هر یک نفر بالای 60 سال، تنها 1/6 نفر نیروی کار وجود خواهد داشت، در حالی که این رقم در سال 1975، حدود 7/7 نفر نیروی کار در برابر یک نفر سالمند بالای 60 سال وجود داشت^[۱۸] ^[۱۹].

نیز نگاه کنید به

پاورقی

[i] - در پین یین، یا آوا نویسی استاندارد کلمات چینی با حروف لاتین که از دهه ی 1950به بعد در سرزمین اصلی چین مرسوم شده است، از حرف لاتین(H) برای نویسه ی حرف(خ) كه در زبان چینی كاربرد زیادی دارد استفاده می شود. این حرف، توسط چینی زبان ها، براساس جایگاه آن در جمله و مفهوم واژه، به سه گونه تلفظ می شود، «ه»، «خ» و چیزی بین این دوحرف که البته لهجه ی ساکنان مناطق مختلف این کشور و چگونگی قرار گرقتن این کلمات در جمله نیز در نحوه ی تلفظ این واژه ها دخیل است. در برخی از واژه ها مانند(Shanghai) حرف(H) همان صدای«ه» را دارد و (شانگهای) تلفظ می شود، در حالی که در واژه های دیگر به صورت(خ) خوانده می شود. مانند نام رییس جمهور پیشین این کشور که نوشته می شود(Hu Jintao) ولی خوانده می شود (خوجینتائو)، یا واژهی«خِه» به معنای رودخانه که (He) نوشته می شود ولی «خِه» خوانده می شود. برخی از نویسندگان و مترجمان محترم ایرانی پیشگام در این زمینه، بدون توجه به این موضوع، در نوشتن این نوع کلمات دچار اشتباه شده و اغلب آن را بدون توضیح لازم«هو و یا هِه» نوشته و یا ترجمه کرده اند و خوانندگان هم به همان شکل و به صورت همان حرف(ه) این کلمات را میخوانند که درست نیست. در واقع، نوشتار این کلمات با تلفظ آنها در جاهای مختلف با هم متفاوت است. البته نبود حرف مستقل(خ) در میان حروف لاتین- معمولا برای نویسه ی حرف(خ) از تركیب دو حرف(KH) استفاده می شود- نیز در این اشتباه نقش داشته است. براساس پیشنهاد برخی از دوستان چین شناس كه به زبان چینی نیز تسلط دارند، بهتر دیده شد كه در این کتاب این گونه واژه ها، همانگونه که تلفظ می شوند(خ) نوشته شوند تا این اشتباه مرسوم اصلاح شود. لذا، در این اثر بر خلاف آثار پیشینی كه پیرامون چین نوشته و یا ترجمه شده است، واژه هایی كه در پین یین آن ها از حرف(H) استفاده شده، برای اطلاع خوانندگان به صورت صحیح آن یعنی(خ) نویسه شده است.

کتابشناسی

↑ .Shouyi,Bai(2002).An Outline history of china .Beijing: Foreign languages Press
↑ _{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی، جلد 1، ص.}
↑ Ping, Z.(2010).China’s Geography. China international Press.
↑ Xinhua News Agency. 4^th may 2012
↑ South China Morning Post. 11^th March 2005
↑ Peoples Daily on Line. 4 November, 2011
↑ The mystery of china’s lost Girls(2007). Asia Times. 13 Feb
↑ Peoples Daily Online. 13 Jan. 2010
↑ Peoples Daily. 28 October’ 2011
↑ Peoples Daily,28 October ,2011
↑ Birth Contorol at the Crossroads(2011). Golobal Times. 20 Sep
↑ London Independent, 12 September, 2011
↑ China Daily, 13 November, 2011
↑ China Daily, 11 November, 2004
↑ Reports of forced Abortions fuel push to end Chinese Law(2012). New York Times. July 22
↑ Peoples Daily on Line, 4^th November, 2011
↑ Peoples daily, 28 October, 2011
↑ China Daily, 13 November, 2011
↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی جلد اول

[1] .Shouyi,Bai(2002).An Outline history of china .Beijing: Foreign languages Press

[2] _{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی، جلد 1، ص.}

[3] Ping, Z.(2010).China’s Geography. China international Press.

[4] Xinhua News Agency. 4^th may 2012

[5] South China Morning Post. 11^th March 2005

[6] Peoples Daily on Line. 4 November, 2011

[7] The mystery of china’s lost Girls(2007). Asia Times. 13 Feb

[8] Peoples Daily Online. 13 Jan. 2010

[9] Peoples Daily. 28 October’ 2011

[10] Peoples Daily,28 October ,2011

[11] Birth Contorol at the Crossroads(2011). Golobal Times. 20 Sep

[12] London Independent, 12 September, 2011

[13] China Daily, 13 November, 2011

[14] China Daily, 11 November, 2004

[15] Reports of forced Abortions fuel push to end Chinese Law(2012). New York Times. July 22

[16] Peoples Daily on Line, 4^th November, 2011

[17] Peoples daily, 28 October, 2011

[18] China Daily, 13 November, 2011

[19] سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی جلد اول

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

@@ خط ۸۵: / خط ۸۵: @@
 بهره‌برداری از انرژی آفتابی در [[چین]] نیز بالا است. میزان سالانه‌ی انرژی آفتابی که هر سال در خشکی‌های [[چین]] دریافت می شود، معادل انرژی2400 میلیارد تن ذغال سنگ است<ref><sub><big>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [[چین]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی]، جلد 1، ص.</big></sub></ref>.
+جغرافیای انسانی [[پرونده:N81531489-6318285.jpg|بندانگشتی|ازدحام جمعیت در [[چین]]]][[چین]] پرجمعیت ترین کشور جهان است. براساس گزارش برنامه ی عمران [https://fa.wikifeqh.ir/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF سازمان ملل متحد]، [[جمعیت چین]] در سال 2020 میلادی، به یک میلیارد و 412 میلیون و 210 هزار نفر رسید که حدود 22 درصد جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است. این کشور یکی از مناطق دارای تمرکز بالای جمعیت در واحد کیلومتر است؛ یعنی به طور میانگین 135 نفر در هر کیلومتر مربع و سه برابر متوسط جهانی. البته این تراکم جمعیتی در مناطق مختلف متفاوت است. برای نمونه، در استان جیانگ سو در هر کیلومتر مربع 598 نفر زتدگی می کنند، در حالیکه این رقم در استان خودمختار تبت به رقم 6/1 نفر در هر کیلومتر مربع کاهش می یابد.
+===آمار [[جمعیت چین]]===
+/ 19 درصد از [[جمعیت چین]] زیر 14 سال، 1/ 72 درصد بین 15 تا 64 سال و 8/1درصد دیگر بیشتر از 65 سال سن دارند. میانگین سنی در بین مردان چین 33/5سال و امید به زندگی در آنان 71/61 سال است. همچنین میانگین سنی زنان این کشور 34/7سال و [[بالارفتن متوسط عمر و افزایش امید به زندگی در چین|امید به زندگی]] در میان آنان 75/52 سال می باشد .طبق آمار سال 2020 میلادی، بیش از 902 میلیون نفر(89/63 درصد) از [[جمعیت چین]] در مناطق شهری زندگی می کنند و حدود 509 میلیون (11/36 درصد) هنوز روستا نشینند<ref>  Ping, Z.(2010).''China’s Geography''. China international Press.</ref>، ولی جاذبه ی بازار کار در مناطق توسعه یافته ی شهری و صنعتی و مظاهر زندگی شهری موجب شده تا روز به روز از تعداد جمعیت روستایی [[چین]] کاسته و بر [[جمعیت چین|جمعیت شهر نشین آن]] افزوده شود.
+براساس آمار منتشره در مطبوعات این کشور، در پایان سال2020 نرخ شهر نشینی در چین به 89/63 درصد رسید که در تاریخ این کشور بی سابقه است. و همان طور که پیش بینی می شد، میزان  60 جمعیت شهر نشین با مهاجرت 300میلیون نفر جمعیت روستایی به شهرها، به جمعیتی بالغ بر 902 میلیون نفر رسید<ref>  Xinhua News Agency. 4<sup>th</sup> may 2012</ref>.[[پرونده:Ethnolinguistic map of China 1983.png|بندانگشتی|نقشه جمعیتی [[چین]]]]براساس گزارش منتشره از سوی تشکیلات تنظیم خانواده در [[چین]]، به احتمال زیاد رشد [[جمعیت چین]] در سال2040به صفر خواهد رسید. تا آن تاریخ به طور متوسط سالی بین 8 تا10میلیون نفر به جمعیت این کشور اضافه خواهد شد. پیش از دهه ی1990میزان رشد جمعیت [[چین]] بالای2/6درصد بود در حالی که این نرخ در دهه ی1990به 2/1درصد کاهش یافت. این گزارش همچنین پیش بینی کرده در سال 2040بیش از12درصد [[جمعیت چین]] به سن سالمندی خواهند رسید که لازم است پیش از مواجه شدن با این پدیده دولت در قانون تنظیم خانواده و سیستم تک فرزندی موجود تجدید نظر نماید<ref>South China Morning Post. 11<sup>th</sup> March 2005</ref>.
+===[[مشکلات جمعیتی چین]]===
+کشور [[چین]] به دلیل جمعیت بالا و عدم تناسب جنسیتی و [[مسن ترین جمعیت جهان در چین|مسن شدن جمعیت]]، در سالهای پیش رو با مشکلات عدیدهای مواجه خواهد شد. علیرغم اجرای مقررات تك فرزندی در [[چین]] طی سه دهه ی گذشته، طبق آمار، سالانه بین 16 تا 17 میلیون نفر به جمعیت این کشور اضافه می شود و پیش بینی شده که [[جمعیت چین|جمعیت این کشور]] در سال 2020 میلادی بالغ بر 1/5میلیارد نفر شود<ref>Peoples Daily on Line. 4 November, 2011</ref>. از سوی دیگر، با توجه به رعایت قوانین تک فرزندی در این کشور و علاقه ی چینی ها به داشتن فرزند پسر، هر چند تعیین جنسیت قبل از تولد غیر قانونی است، اما برخی خانواده ها با آگاهی از دختر بودن جنین، پیش از تولد اقدام به سقط آن می کنند<ref>The mystery of china’s lost Girls(2007). Asia Times. 13 Feb</ref>. این روند موجب شده که هم اکنون جمعیت پسران نسبت به دختران بیش 40 میلیون نفر بیشتر باشد و در برابر 100 دختر 118 پسر وجود داشته باشد كه این میزان در میان کودکان زیر 4سال، 123/26پسر در برابر100دختر است<ref>Peoples Daily Online. 13 Jan. 2010</ref>. همچنین، طبق آمار سالانه 8/6 میلیون نفر به [[مسن ترین جمعیت جهان در چین|جمعیت سالمندان(ارتش خاکستری)]] این کشور افزوده می شود و تا سال 2015 تعداد آنان بیش از 221 میلیون نفر خواهد شد. باتوجه به مسایل فوق و همچنین نیاز روز افزون بخش تولیدی این کشور به نیروی کار، از هم اکنون جامعه ی [[چین]] با چالش های زیر مواجه است و به نظر می رسد در آینده شاهد خطرات جمعیتی بیشتری خواهد بود.[[پرونده:946314 1 1106-O2CHILD standard.jpg|بندانگشتی|سیستم تک فرزندی در [[چین]]]]1-    افزایش جمعیت
+-    افزایش [[مسن ترین جمعیت جهان در چین|جمعیت سالمندان]] و خطرات و هزینه های ناشی از آن( ارتش خاکستری)
+-    ساختار نا مناسب جنسیتی جمعیت
+-    متحرک بودن جمعیت به دلیل مهاجرت روز افزون جمعیت روستایی به شهرها
+-    دگرگونی ساختار خانوادگی به دلیل برهم خوردن ساختار سنتی خانواده<ref>Peoples Daily. 28 October’ 2011</ref>.
+=== [[سیستم تنظیم خانواده در چین]]===
+در طول تاریخ، در جامعه ی سنتی [[چین]]، داشتن فرزند در خانواده همیشه به عنوان امری میمون و پسندیده و لازم شمرده شده و خانواده ی بدون فرزند نوعی تابو محسوب می شد. لذا، در فرهنگ اجتماعی [[چین]] قورباغه و برخی از پرندگان و هر حیوانی که زاد و ولد بیشتری دارند، محبوبیت داشت.<blockquote>''ضرب المثلی چینی میگوید:«یک پسر نعمت است و چند پسر نعمت افزوده.»''</blockquote>ولی بالا بودن نرخ زاد و ولد و شمارگان جمعیت [[چین]]، دولتمردان این کشور را حدود سه دهه پیش وادار ساخت تا بر خلاف سنت گذشته مجبور به اعمال مقررات محدود سازی تعداد فرزندان خانواده ها شوند که اجرای این قانون فرصت ها و چالش هایی را برای جامعه و دولت این کشور به وجود آورده است.
+دولت [[چین]]، در 25سپتامبر سال 1980 با صدور فرمانی در خصوص تنظیم خانواده، سیستم تک فرزندی را اعلام و با شدت تمام نسبت به اجرای آن پافشاری و تأكید داشته است. با اجرای این قانون در طول بیش از 40 سال گذشته از تولد بیش از 400 میلیون کودک چینی جلوگیری شده و رسیدن جمعیت جهان به هفت میلیارد را پنج سال به تأخیر انداخته است. به این ترتیب، جمعیت [[چین]] را که در آن سال 22 درصد جمعیت جهان را تشکیل میداد، به 19درصد کاهش داده است<ref>Peoples Daily,28 October ,2011</ref>. طی40 سال پس از اجرای قانون تک فرزندی، جمعیت [[چین]] تنها 40درصد افزایش یافته است، در حالیکه در 30سال پیش از آن جمعیت این کشور تقریبا دو برابر شده بود<ref>Birth Contorol at the Crossroads(2011). Golobal Times. 20 Sep</ref>. البته از ابتدا این مقررات شامل روستاییان و اقلیت های نژادی [[چین]] نمی شد و این گروه ها طبق قانون اگر بخواهند می توانند بیش از یک فرزند داشته باشند.
+اگرچه اجرای قانون تک فرزندی در چین طی سی سال گذشته موجب کاهش شدید [[جمعیت چین|رشد جمعیت]] و افزایش8/6 درصدی درآمد سرانه ی مردم این کشور شده است، ولی مشکلات عدیده ای را نیز برای جامعه در پی داشته است که برخی از آنها به شرح زیر است:
+* -        '''سیستم تک فرزندی''' موجب شده که کودکان خانواده های تک فرزند از نظر روحی و روانی با مشکلاتی از قبیل لوس و ننر بودن، چاقی مفرط ناشی از پرخوری و تنبلی، خودخواهی، عدم تعادل روحی و روانی و احساس انزوا، احساس کمبود روانی به خاطر نداشتن برادر و خواهر و عمو و عمه و دایی و خاله، و... مواجه شوند.
+* -        '''کاهش شدید نیروی کار و احساس کمبود منابع انسانی''' مورد نیاز برای ادامه ی روند توسعه ی اقتصادی از طریق افزایش تولید نیز از دیگر مضرات سیاست تك فرزندی به شمار می رود.
+* -        '''به هم خوردن تناسب و ترکیب جنسی جمعیت'''. از آنجا که در جامعه ی سنتی [[چین]] همیشه مردان و پسران نسبت به زنان و دختران از ارزش بیشتری برخوردار بوده اند، مقررات تک فرزندی موجب شده که برخی از خانواده ها برای داشتن حد اقل یک پسر، نوزادان دختر خود را پیش از تولد از بین ببرند تا فرصت داشتن پسر برایشان فراهم شود.
+* -        در حال حاضر، بر اساس آمار منتشره در [[چین]] بیش از یکصد میلیون خانواده ی تک فرزند وجود دارد و در واقع یک سوم خانواده های چینی تک فرزند هستند. دولت [[چین]] برای حل این معضلات اجتماعی و خانوادگی از سال 2005 تصمیم گرفت در برخی از شهرهای مهم و توسعه یافته هم چون [[شانگهای]] و گوانگجو به زوج هایی که هر دو تک فرزند خانواده ی خود بوده اند، مجوز داشتن دو فرزند را بدهد<ref>London Independent, 12 September, 2011</ref>. این سیاست در سال های اخیر تغییر یافته و خانواده های بیشتری می توانند بیش از یک فرزند داشته باشند<ref>China Daily, 13 November, 2011</ref>.
+===تغییرات گسترده در زمینه ی ازدواج در [[چین]]===
+اصلاحات اقتصادی و سیاست درهای باز [[چین]] که بیش از سه دهه پیش در این کشور به مورد اجرا گذاشته شد، نه تنها اقتصاد [[چین]] را متحول ساخت، بلکه در زمینه های مختلف فرهنگی و ارزش های اجتماعی نیز تغییرات گسترده ای به وجود آورد.
+در دهه ی 1970، حدود 77/6 درصد ازدواج ها با تصمیم والدین و یا معرفی افراد واسطه صورت می گرفت، در حالی که پس از اجرای اصلاحات این سنت خانوادگی نیز تغییر یافته و بیش از 66 درصد ازدواج ها با تصمیم خود زوج ها محقق می شود. هزینه های ازدواج در آغاز قرن بیست و یکم نسبت به سه دهه ی قبل بیش از 50 برابر شده است. پیش از دهه ی 1970، به طور متوسط هزینه ی ازدواج بیش از یک هزار یوان نبود، در حالی که در اوایل هزاره ی سوم هزینه ی بیش از 60 درصد ازدواج ها حداقل 30 هزار یوان بوده و بیش از 40 درصد مجردها تصمیم دارند برای مراسم ازدواج خود بیش از چند صد هزار یوان هزینه کنند.
+در دهه ی پیش از 1970، عمده مخارج ازدواج شامل دادن میهمانی و خرید وسایل اولیه ی خانه بود و در دهه های 80 و90 خرید طلا و جواهر و هدایا و عکاسی و فیلمبرداری نیز به آنها اضافه شده است. در ابتدای دهه ی نخست قرن جاری یک چهارم هزینه های مراسم ازدواج را مخارج ماه عسل و شرکت های برگزار کننده ی مراسم عروسی به خود اختصاص داده و جوانان تحت تأثیر فرهنگ غرب مراسم رسمی ازدواج را در کلیسا، زیر آب دریا، بالای بالون و انواع برنامه های تفریحی متنوع انجام می دهند<ref>China Daily, 11 November, 2004</ref>.
+===[[مسن ترین جمعیت جهان در چین]]===
+[[پرونده:کاهش-و-پیری-جمعیت-چین.jpg|بندانگشتی|نمودار کاهش و پیری جمعیت در چین]]طبق آمار اعلام شده از سوی انجمن جمعیت [[چین]]، سالانه بیش از 8/6 میلیون نفر بر جمعیت سالمندان( 60 سال به بالا) این کشور افزوده می شود. در حالی که تعداد افراد بالای 60 سال [[چین]] در سال 2020 بالغ بر 274 میلیون نفر است، و پیش بینی می شود که در سال2040به رقم 411میلیون نفر افزایش یابد و جامعه ی کارگری بین سنین 20 تا60 سال که اینک 817میلیون نفر است، در سال2040 به696میلیون نفر کاهش یابد<ref>Reports of forced Abortions fuel push to end Chinese Law(2012). New York Times. July 22</ref>. این در حالی است که طبق معیارهای بین المللی، چنان چه جمعیت بالای 60 سال یک کشور از میزان ده درصد کل جمعیت بیشتر باشد، آن کشور جامعه ای سالمند به شمار می آید. با ین حساب هم اینک کشور [[چین]] در سطح کشورهای جهان بیشترین سالمندان را دارد.
+در گذشته و بر اساس فرهنگ سنتی [[چین]]، سالمندان در بین جامعه از احترام و ارزش بالایی برخوردار بودند و خانواده ها با تمام توان به مراقبت از آنان می پرداختند، این در صورتی است که در حال حاضر به دلیل تغییرات ایجاد شده در ساختار سنتی خانواده تغییرات زیادی حاصل شده و ارزش های سنتی به دلیل بالارفتن هزینه ی زندگی و مخارج نگهداری از سالمندان از یک سو، و افزایش تعداد موی سپیدان که هر یک نفر بایستی مراقبت از چهار سالمند( پدر بزرگ و مادر بزرگ پدری و مادری) از سوی دیگر، 60 درصد خانواده های چینی در این زمینه با چالش مواجه شوند<ref>Peoples Daily on Line, 4<sup>th</sup> November, 2011</ref>.
+در مجموع می توان گفت دولت [[چین]] در حال حاضر با 5 مشکل عمده ی جمعیتی روبروست: نخست، افزایش جمعیت. دوم، پایین بودن کیفیت جمعیت. سوم، ساختار جمعیتی. نسبت جمعیتی [[چین]] از نظر جنسیتی نا متعادل و نا برابر است. چهارم، متحرک بودن جمعیت. طی 20 تا 30 سال آینده حدود 300 میلیون نفر از جمعیت روستایی [[چین]] شهر نشین و طی سه دهه ی گذشته نیز همین حدود بر جمعیت شهر نشین اضافه شده است. پنجم، دگرگونی ساختار خانوادگی است<ref>Peoples daily, 28 October, 2011</ref>.
+طبق پیش بینی های به عمل آمده، پس از سال 2025، [[چین]] سالانه 10 میلیون نیروی کار خود را از دست خواهد داد. در سال 2050، در مقابل هر یک نفر بالای 60 سال، تنها 1/6 نفر نیروی کار وجود خواهد داشت، در حالی که این رقم در سال 1975، حدود 7/7 نفر نیروی کار در برابر یک نفر سالمند بالای 60 سال وجود داشت<ref>China Daily, 13 November, 2011</ref> <ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی جلد اول</ref>.
 ==نیز نگاه کنید به==
-[[جغرافیای طبیعی روسیه]]؛ [[جغرافیای طبیعی سودان]]؛ [[جغرافیای طبیعی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن|جغرافیای طبیعی ژاپن]]؛ [[جغرافیای طبیعی کوبا]]؛ [[جغرافیای طبیعی لبنان]]؛ [[جغرافیای طبیعی تونس]]؛ [[جغرافیای طبیعی مصر]]؛ [[جغرافیای طبیعی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای طبیعی مالی]]؛ [[جغرافیای طبیعی افغانستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی فرانسه]]؛ [[جغرافیای طبیعی سوریه]]؛ [[جغرافیای طبیعی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای طبیعی اوکراین]]؛ [[جغرافیای طبیعی تایلند]]؛ [[جغرافیای طبیعی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای طبیعی قطر]]؛ [[جغرافیای طبیعی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای طبیعی سیرالئون]]؛ [[جغرافیای طبیعی اتیوپی]]؛ [[جغرافیایی طبیعی سنگال]]؛ [[جغرافیای طبیعی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای طبیعی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای طبیعی سریلانکا]]؛ [[جغرافیای طبیعی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی گرجستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی قزاقستان]]
 ==پاورقی==
 [i] - <small>در پین یین، یا آوا نویسی استاندارد کلمات چینی با حروف لاتین که از دهه ی 1950به بعد در [[چین|سرزمین اصلی چین]] مرسوم شده است، از حرف لاتین(H) برای نویسه ی حرف(خ) كه در [[زبان چینی]] كاربرد زیادی دارد استفاده می شود. این حرف، توسط چینی زبان ها، براساس جایگاه آن در جمله و مفهوم واژه، به سه گونه تلفظ می شود، «ه»، «خ» و چیزی بین این دوحرف که البته لهجه ی ساکنان مناطق مختلف این کشور و چگونگی قرار گرقتن این کلمات در جمله نیز در نحوه ی تلفظ این واژه ها دخیل است. در برخی از واژه ها مانند(Shanghai) حرف(H) همان صدای«ه» را دارد و ([[شانگهای]]) تلفظ می شود، در حالی که در واژه های دیگر به صورت(خ) خوانده می شود. مانند نام رییس جمهور پیشین این کشور که نوشته می شود(Hu Jintao) ولی خوانده می شود (خوجینتائو)، یا واژهی«خِه» به معنای رودخانه که (He) نوشته می شود ولی «خِه» خوانده می شود. برخی از نویسندگان و مترجمان محترم ایرانی پیشگام در این زمینه، بدون توجه به این موضوع، در نوشتن این نوع کلمات دچار اشتباه شده و اغلب آن را بدون توضیح لازم«هو و یا هِه» نوشته و یا ترجمه کرده اند و خوانندگان هم به همان شکل و به صورت همان حرف(ه) این کلمات را میخوانند که درست نیست. در واقع، نوشتار این کلمات با تلفظ آنها در جاهای مختلف با هم متفاوت است. البته نبود حرف مستقل(خ) در میان حروف لاتین- معمولا برای نویسه ی حرف(خ) از تركیب دو حرف(KH) استفاده می شود- نیز در این اشتباه نقش داشته است. براساس پیشنهاد برخی از دوستان چین شناس كه به [[زبان چینی]] نیز تسلط دارند، بهتر دیده شد كه در این کتاب این گونه واژه ها، همانگونه که تلفظ می شوند(خ) نوشته شوند تا این اشتباه مرسوم اصلاح شود. لذا، در این اثر بر خلاف آثار پیشینی كه [[چین|پیرامون چین]] نوشته و یا ترجمه شده است، واژه هایی كه در پین یین آن ها از حرف(H) استفاده شده، برای اطلاع خوانندگان به صورت صحیح آن یعنی(خ) نویسه شده است.</small>
 ==کتابشناسی==