پرش به محتوا

ویژگی‌های جمعیتی تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
 
خط ۱۴: خط ۱۴:


====[[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] و اثرات آن====
====[[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] و اثرات آن====
مهاجرت‌های داخلی و خارجی یکی از عوامل کلیدی تغییرات جمعیتی در [[تاجیکستان]] بوده است<ref>Starr, E., Prescott, J. J., & Bishara, N. (2021). Noncompete Agreements in the US Labor Force. The Journal of Law and Economics, 64, available for https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/712206</ref>. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، موج بزرگی از [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] روس‌ها و ازبک‌ها از [[تاجیکستان]] صورت گرفت که تأثیر بسزایی بر ترکیب جمعیتی کشور داشت<ref>Petruk, G., Kim, A. G., & Vaschuk, A. S. (2020). Russian Migration and Psychological Aspect. Propósitos y Representaciones, 8, 513, Available for http://www.scielo.org.pe/scielo.php?pid=S2307-79992020000300012&script=sci_abstract&tlng=en</ref>. در مقابل، طی سال‌های اخیر، [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] نیروی کار تاجیک به [[روسیه]] و کشورهای همسایه همچنان یک پدیده رایج است<ref>Rahimitabar, P., Kraemer, A., Bozorgmehr, K., Ebrahimi, F., & Takian, A. (2023). Health condition of Afghan refugees residing in Iran in comparison to Germany: a systematic review of empirical studies. International Journal for Equity in Health, 22, Available for https://equityhealthj.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12939-023-01832-7</ref>. تخمین زده می‌شود که بیش از یک میلیون نفر از [[جمعیت تاجیکستان]] به‌عنوان نیروی کار در خارج از کشور، به‌ویژه در [[روسیه]]، مشغول به کار هستند<ref>''Tajikistan''. (n.d.). Prague Process, Available for[https://www.pragueprocess.eu/en/countries/914-tajikistan?tmpl=component&ml=1#:~:text=According%20to%20the%20government%2C%20the,labour%20migrants%20in%20Russia%20alone. https://www.pragueprocess.eu/en/countries/914-tajikistan?tmpl=component&ml=1#:~:text=According%20to%20the%20government%2C%20the,labour%20migrants%20in%20Russia%20alone.]</ref>. مهاجرت خارجی در [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] نه تنها ترکیب قومی کشور را تغییر داده، بلکه منجر به وابستگی اقتصادی به درآمدهای حاصل از [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] نیز شده است<ref>International Organization for Migration (IOM) & Global Data Institute (GDI). (2024). MIGRATION SITUATION REPORT JANUARY-MARCH 2024. International Organization for Migration (IOM), Available for https://dtm.iom.int/sites/g/files/tmzbdl1461/files/reports/Uzbekistan%20%E2%80%94%20Migration%20Situation%20Report%20%28January-March%202024%29_0.pdf</ref>. در سال ۲۰۲۳، حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی [[تاجیکستان]] از طریق درآمدهای ارسالی مهاجران تأمین می‌شد. همچنین، [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] به کشورهای همسایه نظیر [[افغانستان]] و ازبکستان نیز همچنان در حال افزایش است<ref>''Tajikistan''. (n.d.-b). Coface, available for https://www.coface.com/news-economy-and-insights/business-risk-dashboard/country-risk-files/tajikista</ref>.
مهاجرت‌های داخلی و خارجی یکی از عوامل کلیدی تغییرات جمعیتی در [[تاجیکستان]] بوده است<ref>Starr, E., Prescott, J. J., & Bishara, N. (2021). Noncompete Agreements in the US Labor Force. The Journal of Law and Economics, 64, available for https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/712206</ref>. پس از فروپاشی [[تاریخ روسیه|اتحاد جماهیر شوروی]]، موج بزرگی از [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] روس‌ها و ازبک‌ها از [[تاجیکستان]] صورت گرفت که تأثیر بسزایی بر ترکیب جمعیتی کشور داشت<ref>Petruk, G., Kim, A. G., & Vaschuk, A. S. (2020). Russian Migration and Psychological Aspect. Propósitos y Representaciones, 8, 513, Available for http://www.scielo.org.pe/scielo.php?pid=S2307-79992020000300012&script=sci_abstract&tlng=en</ref>. در مقابل، طی سال‌های اخیر، [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] نیروی کار تاجیک به [[روسیه]] و کشورهای همسایه همچنان یک پدیده رایج است<ref>Rahimitabar, P., Kraemer, A., Bozorgmehr, K., Ebrahimi, F., & Takian, A. (2023). Health condition of Afghan refugees residing in Iran in comparison to Germany: a systematic review of empirical studies. International Journal for Equity in Health, 22, Available for https://equityhealthj.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12939-023-01832-7</ref>. تخمین زده می‌شود که بیش از یک میلیون نفر از [[جمعیت تاجیکستان]] به‌عنوان نیروی کار در خارج از کشور، به‌ویژه در [[روسیه]]، مشغول به کار هستند<ref>''Tajikistan''. (n.d.). Prague Process, Available for[https://www.pragueprocess.eu/en/countries/914-tajikistan?tmpl=component&ml=1#:~:text=According%20to%20the%20government%2C%20the,labour%20migrants%20in%20Russia%20alone. https://www.pragueprocess.eu/en/countries/914-tajikistan?tmpl=component&ml=1#:~:text=According%20to%20the%20government%2C%20the,labour%20migrants%20in%20Russia%20alone.]</ref>. مهاجرت خارجی در [[تاجیکستان]] نه تنها ترکیب قومی کشور را تغییر داده، بلکه منجر به وابستگی اقتصادی به درآمدهای حاصل از [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] نیز شده است<ref>International Organization for Migration (IOM) & Global Data Institute (GDI). (2024). MIGRATION SITUATION REPORT JANUARY-MARCH 2024. International Organization for Migration (IOM), Available for https://dtm.iom.int/sites/g/files/tmzbdl1461/files/reports/Uzbekistan%20%E2%80%94%20Migration%20Situation%20Report%20%28January-March%202024%29_0.pdf</ref>. در سال ۲۰۲۳، حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی [[تاجیکستان]] از طریق درآمدهای ارسالی مهاجران تأمین می‌شد. همچنین، [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] به کشورهای همسایه نظیر [[افغانستان]] و ازبکستان نیز همچنان در حال افزایش است<ref>''Tajikistan''. (n.d.-b). Coface, available for https://www.coface.com/news-economy-and-insights/business-risk-dashboard/country-risk-files/tajikista</ref>.


==== تفاوت‌های درون قومی ====
==== تفاوت‌های درون قومی ====
خط ۲۱: خط ۲۱:
2.  پامیری‌ها: ساکنان مناطق شرقی، به‌ویژه استان خودمختار کوهستان بدخشان (GBAR). پامیری‌ها از نظر زبانی و فرهنگی با تاجیک‌های دیگر تفاوت دارند و به گویش‌های مختلف از زبان‌های پامیری (شاخه‌ای از زبان‌های ایرانی) صحبت می‌کنند. آنها همواره نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی [[تاجیکستان]] داشته‌اند<ref>Nazarova, Z. O. (2015). ''Ethno-linguistic analysis of the vocabulary associated with the wedding ceremony (on the basis of the Pamiri languages)'', Available for http://libartrus.com/en/archive/2015/6/7<nowiki/>/</ref>.
2.  پامیری‌ها: ساکنان مناطق شرقی، به‌ویژه استان خودمختار کوهستان بدخشان (GBAR). پامیری‌ها از نظر زبانی و فرهنگی با تاجیک‌های دیگر تفاوت دارند و به گویش‌های مختلف از زبان‌های پامیری (شاخه‌ای از زبان‌های ایرانی) صحبت می‌کنند. آنها همواره نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی [[تاجیکستان]] داشته‌اند<ref>Nazarova, Z. O. (2015). ''Ethno-linguistic analysis of the vocabulary associated with the wedding ceremony (on the basis of the Pamiri languages)'', Available for http://libartrus.com/en/archive/2015/6/7<nowiki/>/</ref>.


==== چالش‌های مهاجرت و تغییرات جمعیتی ====
==== چالش‌های [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] و تغییرات جمعیتی ====
کاهش جمعیت روس‌ها از ۸ درصد در دهه ۱۹۹۰ به کمتر از یک درصد در ۲۰۲۴ یکی از برجسته‌ترین تغییرات جمعیتی [[تاجیکستان]] است<ref name=":62">Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26, Available for https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4kYVXQK9/</ref>. این کاهش به دلیل مهاجرت‌های گسترده روس‌ها پس از استقلال [[تاجیکستان]] و عدم بازگشت آن‌ها به کشور بوده است<ref name=":32">Berlov, A. A. (2023). Development of the Approval Procedure for the Head of Russian Government in the 1990s. The Journal of Political Theory, Political Philosophy and Sociology of Politics Politeia, Available for http://politeia.ru/english/content/salminskaja-premija/laureaty/</ref>. همچنین جمعیت ازبک‌ها از ۲۵ درصد در اوایل دهه ۱۹۹۰ به ۱۳درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است<ref>Eshnazarovich, N. K. (2023). General Situation and Historical Foundations of the Uzbeki Language Among the Uzbeks of Afghanistan. CURRENT RESEARCH JOURNAL OF HISTORY, available for https://masterjournals.com/index.php/CRJH/article/download/1221/1084/3580</ref>. ازبک‌ها که عمدتاً در استان سغد در شمال کشور زندگی می‌کنند<ref>Akash, J., Kudusov, M., Akanksha, J., Pramod, J., & Madvaliev, U. (2023). A Multicriteria Approach to Identifying and Developing Renewable Energy Zones in Tajikistan. Applied Solar Energy, 59, 176-188, available for https://journals.scholarsportal.info/details/0003701x/v59i0002/176_amatiadrezit.xml</ref>، نقش مهمی در اقتصاد و تجارت کشور دارند و بخش زیادی از آنها به کشاورزی مشغول‌اند<ref>Kamilaris, A., & Prenafeta-Boldú, F. (2018). Deep learning in agriculture: A survey. Computers and Electronics in Agriculture, 147, 70-90, available for https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2940518</ref>. با این حال، تنش‌های قومی میان تاجیک‌ها و ازبک‌ها به‌ویژه در شهرهای شمالی مانند خجند همچنان گاهی باعث نگرانی‌هایی در زمینه همبستگی ملی می‌شود<ref>Honig, J. A. S., & Booth, M. (2020). Ethnic Tensions, Tantalum, and the Effects of the Global Market. Journal of Power, Politics & Governance, 8(1), Available for https://scholar.google.com/citations?user=-q00itgAAAAJ&hl=en</ref>.[[پرونده:Tajik labor migrants working Russia.jpg|بندانگشتی|کارگران تاجیکی در روسیه( 2024) ، بازیابی از : https://old.asiaplustj.info/en/news/tajikistan/society/20240710/tajik-labor-migrants-working-russia-helped-to-be-paid-back-rr18-million-unpaid-wages-in-h1-2024]]
کاهش [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] روس‌ها از ۸ درصد در دهه ۱۹۹۰ به کمتر از یک درصد در ۲۰۲۴ یکی از برجسته‌ترین تغییرات جمعیتی [[تاجیکستان]] است<ref name=":62">Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26, Available for https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4kYVXQK9/</ref>. این کاهش به دلیل مهاجرت‌های گسترده روس‌ها پس از استقلال [[تاجیکستان]] و عدم بازگشت آن‌ها به کشور بوده است<ref name=":32">Berlov, A. A. (2023). Development of the Approval Procedure for the Head of Russian Government in the 1990s. The Journal of Political Theory, Political Philosophy and Sociology of Politics Politeia, Available for http://politeia.ru/english/content/salminskaja-premija/laureaty/</ref>. همچنین [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] ازبک‌ها از ۲۵ درصد در اوایل دهه ۱۹۹۰ به ۱۳درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است<ref>Eshnazarovich, N. K. (2023). General Situation and Historical Foundations of the Uzbeki Language Among the Uzbeks of Afghanistan. CURRENT RESEARCH JOURNAL OF HISTORY, available for https://masterjournals.com/index.php/CRJH/article/download/1221/1084/3580</ref>. ازبک‌ها که عمدتاً در استان سغد در شمال کشور زندگی می‌کنند<ref>Akash, J., Kudusov, M., Akanksha, J., Pramod, J., & Madvaliev, U. (2023). A Multicriteria Approach to Identifying and Developing Renewable Energy Zones in Tajikistan. Applied Solar Energy, 59, 176-188, available for https://journals.scholarsportal.info/details/0003701x/v59i0002/176_amatiadrezit.xml</ref>، نقش مهمی در اقتصاد و تجارت کشور دارند و بخش زیادی از آنها به کشاورزی مشغول‌اند<ref>Kamilaris, A., & Prenafeta-Boldú, F. (2018). Deep learning in agriculture: A survey. Computers and Electronics in Agriculture, 147, 70-90, available for https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2940518</ref>. با این حال، تنش‌های قومی میان تاجیک‌ها و ازبک‌ها به‌ویژه در شهرهای شمالی مانند خجند همچنان گاهی باعث نگرانی‌هایی در زمینه همبستگی ملی می‌شود<ref>Honig, J. A. S., & Booth, M. (2020). Ethnic Tensions, Tantalum, and the Effects of the Global Market. Journal of Power, Politics & Governance, 8(1), Available for https://scholar.google.com/citations?user=-q00itgAAAAJ&hl=en</ref>.[[پرونده:Tajik labor migrants working Russia.jpg|بندانگشتی|کارگران تاجیکی در [[روسیه]]( 2024) ، قابل بازیابی از https://old.asiaplustj.info/en/news/tajikistan/society/20240710/tajik-labor-migrants-working-russia-helped-to-be-paid-back-rr18-million-unpaid-wages-in-h1-2024]]
==== پیش‌بینی‌های جمعیتی ====
==== پیش‌بینی‌های جمعیتی ====
با توجه به نرخ رشد طبیعی جمعیت که در سال ۲۰۲۴ حدود ۲.۲ درصد برآورد شده،<ref>Majchrzak, Y., Peers, M. J., Studd, E., Menzies, A., Walker, P. D., Shiratsuru, S., ... & Boutin, S. (2022). Balancing food acquisition and predation risk drives demographic changes in snowshoe hare population cycles. Ecology Letters, Available for https://www.researchgate.net/publication/358512030_Balancing_food_acquisition_and_predation_risk_drives_demographic_changes_in_snowshoe_hare_population_cycles</ref> پیش‌بینی می‌شود که [[جمعیت تاجیکستان]] تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۱ میلیون نفر برسد<ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.-c). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/tajikistan/2030/</ref>. با این حال، چالش‌های مرتبط با [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] و توزیع [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] همچنان مهم‌ترین مسائل پیش روی [[قوه مجریه تاجیکستان|دولت تاجیکستان]] هستند<ref>Hale, T., Angrist, N., Goldszmidt, R., Kira, B., Petherick, A., Phillips, T., Webster, S., Cameron-Blake, E., Hallas, L., Majumdar, S., & Tatlow, H. (2021). A global panel database of pandemic policies (Oxford COVID-19 Government Response Tracker). Nature Human Behaviour, 5, 529-538, Available for https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:ded8f0e5-b519-4a48-b84c-090770fa6f58</ref>.  
با توجه به نرخ رشد طبیعی [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] که در سال ۲۰۲۴ حدود ۲.۲ درصد برآورد شده،<ref>Majchrzak, Y., Peers, M. J., Studd, E., Menzies, A., Walker, P. D., Shiratsuru, S., ... & Boutin, S. (2022). Balancing food acquisition and predation risk drives demographic changes in snowshoe hare population cycles. Ecology Letters, Available for https://www.researchgate.net/publication/358512030_Balancing_food_acquisition_and_predation_risk_drives_demographic_changes_in_snowshoe_hare_population_cycles</ref> پیش‌بینی می‌شود که [[جمعیت تاجیکستان]] تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۱ میلیون نفر برسد<ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.-c). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/tajikistan/2030/</ref>. با این حال، چالش‌های مرتبط با [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] و توزیع [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] همچنان مهم‌ترین مسائل پیش روی [[قوه مجریه تاجیکستان|دولت تاجیکستان]] هستند<ref>Hale, T., Angrist, N., Goldszmidt, R., Kira, B., Petherick, A., Phillips, T., Webster, S., Cameron-Blake, E., Hallas, L., Majumdar, S., & Tatlow, H. (2021). A global panel database of pandemic policies (Oxford COVID-19 Government Response Tracker). Nature Human Behaviour, 5, 529-538, Available for https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:ded8f0e5-b519-4a48-b84c-090770fa6f58</ref>.  


[[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] گسترده جوانان به کشورهای خارجی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر جمعیت فعال کشور و نیروی کار داخلی بگذارد. همچنین، پویایی ترکیب قومی و تفاوت‌های محلی، از جمله درگیری‌های محلی‌گرایی و شکاف‌های اقتصادی بین مناطق مختلف، می‌تواند به ناآرامی‌های اجتماعی دامن بزند<ref>Haller, H. (2017). Soil Remediation and Sustainable Development: Creating Appropriate Solutions for Marginalized Regions, Available for https://www.semanticscholar.org/paper/186c48844ef3c5f070bbcfff5249300f73cb5ef0</ref>. به‌طورکلی، [[قوه مجریه تاجیکستان|دولت تاجیکستان]] در دهه آینده با چالش‌های جدی در زمینه حفظ انسجام ملی و مدیریت مهاجرت‌های داخلی و خارجی مواجه خواهد بود<ref>Ulussever, T., Kartal, M., & Depren, S. K. (2023). Effect of income, energy consumption, energy prices, political stability, and geopolitical risk on the environment: Evidence from GCC countries by novel quantile-based methods. Energy & Environment, Available for https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0958305X231190351?icid=int.sj-full-text.citing-articles.31</ref>.
[[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] گسترده جوانان به کشورهای خارجی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت فعال کشور]] و نیروی کار داخلی بگذارد. همچنین، پویایی ترکیب قومی و تفاوت‌های محلی، از جمله درگیری‌های محلی‌گرایی و شکاف‌های اقتصادی بین مناطق مختلف، می‌تواند به ناآرامی‌های اجتماعی دامن بزند<ref>Haller, H. (2017). Soil Remediation and Sustainable Development: Creating Appropriate Solutions for Marginalized Regions, Available for https://www.semanticscholar.org/paper/186c48844ef3c5f070bbcfff5249300f73cb5ef0</ref>. به‌طورکلی، [[قوه مجریه تاجیکستان|دولت تاجیکستان]] در دهه آینده با چالش‌های جدی در زمینه حفظ انسجام ملی و مدیریت [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت‌های داخلی و خارجی]] مواجه خواهد بود<ref>Ulussever, T., Kartal, M., & Depren, S. K. (2023). Effect of income, energy consumption, energy prices, political stability, and geopolitical risk on the environment: Evidence from GCC countries by novel quantile-based methods. Energy & Environment, Available for https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0958305X231190351?icid=int.sj-full-text.citing-articles.31</ref>.


==نیز نگاه کنید به==
==نیز نگاه کنید به==
خط ۳۶: خط ۳۶:
== نویسنده مقاله ==
== نویسنده مقاله ==
نرگس شکوری
نرگس شکوری
[[رده:ویژگی های جمعیتی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۳۵

تاجیکستان، کشوری چند قومیتی در آسیای مرکزی، دارای ترکیب قومی پیچیده‌ای است که ریشه در تاریخ طولانی تعاملات اجتماعی، فرهنگی، و سیاسی با همسایگانش دارد.

قومیت ها در تاجیکستان، قابل بازیابی از https://mapsontheweb.zoom-maps.com/post/739073566090330112/ethnic-map-of-tajikistan-and-kyrgyzstan-by

جمعیت تاجیکستان در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۰.۱ میلیون نفر رسیده است، بررسی تغییرات جمعیتی تاجیکستان در دهه‌های اخیر نشان‌دهنده تحولات مهمی در ترکیب قومی و اجتماعی این کشور است که ناشی از عوامل گوناگونی مانند مهاجرت، سیاست‌های دولت و تغییرات طبیعی جمعیت بوده است[۱].

ترکیب جمعیتی و قومی تاجیکستان با گذشت زمان دچار تغییرات چشمگیری شده است. بر اساس آمار سال ۲۰۲۴، ترکیب قومی این کشور به شرح زیر است:

  • تاجیک‌ها: ۸۴ درصد؛
  •   ازبک‌ها: ۱۳ درصد؛
  • روس‌ها: ۰.۷ درصد؛
  • سایر اقوام: ۲.۳ درصد (شامل قرقیزها، ترکمن‌ها، تاتارها، افغان‌ها، و دیگر گروه‌های کوچک‌تر)[۲].

در مقایسه با سال‌های قبل، تعداد تاجیک‌ها به‌عنوان گروه اکثریت افزایش‌یافته است[۳]. در اوایل دهه ۱۹۹۰، تاجیک‌ها حدود ۷۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دادند[۴]. با این حال، تغییرات جمعیتی از جمله مهاجرت روس‌ها به دلیل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و کاهش جمعیت ازبک‌ها به کاهش درصد جمعیت این اقوام منجر شده است[۵]. زبان رسمی کشور تاجیکی است که یکی از گویش‌های زبان فارسی به شمار می‌رود و بخش عمده‌ای از مردم تاجیکستان به آن تکلم می‌کنند[۶][۷]. اگرچه تأثیرات فرهنگی و زبانی ترکی نیز در برخی مناطق قابل مشاهده است، هویت فارسی‌زبان این کشور همچنان قوی باقی مانده است[۸].

مهاجرت و اثرات آن

مهاجرت‌های داخلی و خارجی یکی از عوامل کلیدی تغییرات جمعیتی در تاجیکستان بوده است[۹]. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، موج بزرگی از مهاجرت روس‌ها و ازبک‌ها از تاجیکستان صورت گرفت که تأثیر بسزایی بر ترکیب جمعیتی کشور داشت[۱۰]. در مقابل، طی سال‌های اخیر، مهاجرت نیروی کار تاجیک به روسیه و کشورهای همسایه همچنان یک پدیده رایج است[۱۱]. تخمین زده می‌شود که بیش از یک میلیون نفر از جمعیت تاجیکستان به‌عنوان نیروی کار در خارج از کشور، به‌ویژه در روسیه، مشغول به کار هستند[۱۲]. مهاجرت خارجی در تاجیکستان نه تنها ترکیب قومی کشور را تغییر داده، بلکه منجر به وابستگی اقتصادی به درآمدهای حاصل از مهاجرت نیز شده است[۱۳]. در سال ۲۰۲۳، حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی تاجیکستان از طریق درآمدهای ارسالی مهاجران تأمین می‌شد. همچنین، مهاجرت به کشورهای همسایه نظیر افغانستان و ازبکستان نیز همچنان در حال افزایش است[۱۴].

تفاوت‌های درون قومی

در میان تاجیک‌ها نیز تفاوت‌های محلی و فرهنگی قابل توجهی وجود دارد. دو گروه اصلی تاجیک‌ها شامل کولابی‌ها و پامیری‌ها هستند[۱۵]:

کولابی ها (تاجیکستان) ، قابل بازیابی از https://m.facebook.com/nayundance/posts/join-me-today-teaching-some-kulobi-dance-movement-at-5-pm-pst-through-pomegranat/650602118819334/?locale=zh_CN

1.  کولابی‌ها (تاجیک‌های دشتی): ساکنان نواحی جنوبی، به‌ویژه استان کولاب. این گروه نقش مهمی در سیاست‌های تاجیکستان دارند. رئیس‌جمهور امامعلی رحمان که از کولابی‌هاست، بخش عمده‌ای از دولت را به اعضای این گروه واگذار کرده است.

2.  پامیری‌ها: ساکنان مناطق شرقی، به‌ویژه استان خودمختار کوهستان بدخشان (GBAR). پامیری‌ها از نظر زبانی و فرهنگی با تاجیک‌های دیگر تفاوت دارند و به گویش‌های مختلف از زبان‌های پامیری (شاخه‌ای از زبان‌های ایرانی) صحبت می‌کنند. آنها همواره نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی تاجیکستان داشته‌اند[۱۶].

چالش‌های مهاجرت و تغییرات جمعیتی

کاهش جمعیت روس‌ها از ۸ درصد در دهه ۱۹۹۰ به کمتر از یک درصد در ۲۰۲۴ یکی از برجسته‌ترین تغییرات جمعیتی تاجیکستان است[۱۷]. این کاهش به دلیل مهاجرت‌های گسترده روس‌ها پس از استقلال تاجیکستان و عدم بازگشت آن‌ها به کشور بوده است[۱۸]. همچنین جمعیت ازبک‌ها از ۲۵ درصد در اوایل دهه ۱۹۹۰ به ۱۳درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است[۱۹]. ازبک‌ها که عمدتاً در استان سغد در شمال کشور زندگی می‌کنند[۲۰]، نقش مهمی در اقتصاد و تجارت کشور دارند و بخش زیادی از آنها به کشاورزی مشغول‌اند[۲۱]. با این حال، تنش‌های قومی میان تاجیک‌ها و ازبک‌ها به‌ویژه در شهرهای شمالی مانند خجند همچنان گاهی باعث نگرانی‌هایی در زمینه همبستگی ملی می‌شود[۲۲].

کارگران تاجیکی در روسیه( 2024) ، قابل بازیابی از https://old.asiaplustj.info/en/news/tajikistan/society/20240710/tajik-labor-migrants-working-russia-helped-to-be-paid-back-rr18-million-unpaid-wages-in-h1-2024

پیش‌بینی‌های جمعیتی

با توجه به نرخ رشد طبیعی جمعیت که در سال ۲۰۲۴ حدود ۲.۲ درصد برآورد شده،[۲۳] پیش‌بینی می‌شود که جمعیت تاجیکستان تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۱ میلیون نفر برسد[۲۴]. با این حال، چالش‌های مرتبط با مهاجرت و توزیع جمعیت همچنان مهم‌ترین مسائل پیش روی دولت تاجیکستان هستند[۲۵].

مهاجرت گسترده جوانان به کشورهای خارجی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر جمعیت فعال کشور و نیروی کار داخلی بگذارد. همچنین، پویایی ترکیب قومی و تفاوت‌های محلی، از جمله درگیری‌های محلی‌گرایی و شکاف‌های اقتصادی بین مناطق مختلف، می‌تواند به ناآرامی‌های اجتماعی دامن بزند[۲۶]. به‌طورکلی، دولت تاجیکستان در دهه آینده با چالش‌های جدی در زمینه حفظ انسجام ملی و مدیریت مهاجرت‌های داخلی و خارجی مواجه خواهد بود[۲۷].

نیز نگاه کنید به

ویژگی های جمعیتی عراق؛ ویژگی های جمعیتی اتیوپی؛ ویژگی‌های جمعیتی اردن؛ ویژگی های جمعیتی اسپانیا؛ ویژگی های جمعیتی افغانستان؛ ویژگی های جمعیتی امارات متحده عربی؛ ویژگی‌های جمعیتی اوکراین؛ ویژگی های جمعیتی آرژانتین؛ ویژگی‌های جمعیتی بنگلادش؛ ویژگی‌های جمعیتی تایلند؛ ویژگی‌های جمعیتی تونس؛ ویژگی‌های جمعیتی روسیه؛ ویژگی‌های جمعیتی زیمبابوه؛ ویژگی‌های جمعیتی ساحل عاج؛ ویژگی‌های جمعیتی سریلانکا؛ ویژگی‌های جمعیتی سودان؛ ویژگی‌های جمعیتی سوریه؛ ویژگی‌های جمعیتی سیرالئون؛ ویژگی‌های جمعیتی فرانسه؛ ویژگی‌های جمعیتی قزاقستان؛ ویژگی‌های جمعیتی قطر؛ ویژگی‌های جمعیتی کانادا؛ ویژگی‌های جمعیتی گرجستان؛ ویژگی‌های جمعیتی لبنان؛ویژگی‌های جمعیتی مالی؛ ویژگی‌های جمعیتی مصر؛ ویژگی های جمعیتی ژاپن؛ ویژگی های جمعیتی چین؛ ویژگی های جمعیتی کوبا؛ ویژگی های جمعیتی یمن

کتابشناسی

  1. ↑ Rakhmonov, A. (2023). New sanctions of the European Union and United States against Russia and their impact on Tajikistan’s socio-economic development. UPRAVLENIE / MANAGEMENT (Russia), Available forhttps://www.researchgate.net/publication/367190884_New_sanctions_of_the_European_Union_and_United_States_against_Russia_and_their_impact_on_Tajikistan's_socio-economic_development
  2. ↑ Rotaru, M., Creţan, R., & Ianăş, A. (2023). Ethnicities in Post-Communist Romania: spatial dynamics, fractionalisation, and polarisation at the NUTS-3 level. Land, 12(6), 1133, https://doi.org/10.3390/land12061133
  3. ↑ Hansia, A. (2014). Language attitudes of first and second generation Afghan-Americans and Iranian-Americans toward Dari and Persian. In Proceedings of the Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, 40(1), 181-195, Available for https://digitalrepository.unm.edu/ling_etds/13/
  4. ↑ Upadhyay, A. (2023). South Asia’s geopolitical landscape in a transformative world. Journal of the Institute of Oriental Studies RAS, 2023(2), 45-58, Available for https://lk.ivran.ru/media/%D0%93%D0%95%D0%9E%D0%9F%D0%9E%D0%9B%D0%98%D0%A2%D0%98%D0%A7%D0%95%D0%A1%D0%9A%D0%98%D0%99_%D0%9B%D0%90%D0%9D%D0%94%D0%A8%D0%90%D0%A4%D0%A2_%D0%AE%D0%96%D0%9D%D0%9E%D0%99_%D0%90%D0%97%D0%98%D0%98.pdf
  5. ↑ Kauffman, M., Cagnacci, F., Chamaillé‐Jammes, S., Hebblewhite, M., Hopcraft, J., Merkle, J., ... & Zuther, S. (2021). Mapping out a future for ungulate migrations. Science, 372(6540), 566-569, Available for https://www.researchgate.net/publication/351371965_Mapping_out_a_future_for_ungulate_migrations
  6. ↑ Meirison, M., & Muzakki, M. H. (2021). Samanid dynasty development, government administration, race and science. Journal of Islamic Studies and Humanities, 1(2), 45-56, Available forhttps://www.researchgate.net/publication/362604070_SAMANID_DYNASTY_DEVELOPMENT_GOVERNMENT_ADMINISTRATION_RACE_AND_SCIENCE
  7. ↑ Laskowski, M. (2023). Etymology as a vehicle for Polish-English cultural links. Applied Linguistics Papers, 2023(1), 78-89, Available for http://alp.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/315/2024/02/4-ALP_Laskowski-Maciej.pdf
  8. ↑ Olimov, M., & Olimova, S. (2019). Transformation of identity in migration: ethnicity and religion (on the example of Tajik labour migration in Russia). Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Istoriya, 2019(3), 123-129, Available for https://publications.iom.int/system/files/pdf/labour_migration_tajikistan.pdf
  9. ↑ Starr, E., Prescott, J. J., & Bishara, N. (2021). Noncompete Agreements in the US Labor Force. The Journal of Law and Economics, 64, available for https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/712206
  10. ↑ Petruk, G., Kim, A. G., & Vaschuk, A. S. (2020). Russian Migration and Psychological Aspect. Propósitos y Representaciones, 8, 513, Available for http://www.scielo.org.pe/scielo.php?pid=S2307-79992020000300012&script=sci_abstract&tlng=en
  11. ↑ Rahimitabar, P., Kraemer, A., Bozorgmehr, K., Ebrahimi, F., & Takian, A. (2023). Health condition of Afghan refugees residing in Iran in comparison to Germany: a systematic review of empirical studies. International Journal for Equity in Health, 22, Available for https://equityhealthj.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12939-023-01832-7
  12. ↑ Tajikistan. (n.d.). Prague Process, Available forhttps://www.pragueprocess.eu/en/countries/914-tajikistan?tmpl=component&ml=1#:~:text=According%20to%20the%20government%2C%20the,labour%20migrants%20in%20Russia%20alone.
  13. ↑ International Organization for Migration (IOM) & Global Data Institute (GDI). (2024). MIGRATION SITUATION REPORT JANUARY-MARCH 2024. International Organization for Migration (IOM), Available for https://dtm.iom.int/sites/g/files/tmzbdl1461/files/reports/Uzbekistan%20%E2%80%94%20Migration%20Situation%20Report%20%28January-March%202024%29_0.pdf
  14. ↑ Tajikistan. (n.d.-b). Coface, available for https://www.coface.com/news-economy-and-insights/business-risk-dashboard/country-risk-files/tajikista
  15. ↑ Rotaru, M., Creţan, R., & Ianăş, A. (2023). Ethnicities in Post-Communist Romania: spatial dynamics, fractionalisation, and polarisation at the NUTS-3 level. Land, 12(6), 1133. https://doi.org/10.3390/land12061133
  16. ↑ Nazarova, Z. O. (2015). Ethno-linguistic analysis of the vocabulary associated with the wedding ceremony (on the basis of the Pamiri languages), Available for http://libartrus.com/en/archive/2015/6/7/
  17. ↑ Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26, Available for https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4kYVXQK9/
  18. ↑ Berlov, A. A. (2023). Development of the Approval Procedure for the Head of Russian Government in the 1990s. The Journal of Political Theory, Political Philosophy and Sociology of Politics Politeia, Available for http://politeia.ru/english/content/salminskaja-premija/laureaty/
  19. ↑ Eshnazarovich, N. K. (2023). General Situation and Historical Foundations of the Uzbeki Language Among the Uzbeks of Afghanistan. CURRENT RESEARCH JOURNAL OF HISTORY, available for https://masterjournals.com/index.php/CRJH/article/download/1221/1084/3580
  20. ↑ Akash, J., Kudusov, M., Akanksha, J., Pramod, J., & Madvaliev, U. (2023). A Multicriteria Approach to Identifying and Developing Renewable Energy Zones in Tajikistan. Applied Solar Energy, 59, 176-188, available for https://journals.scholarsportal.info/details/0003701x/v59i0002/176_amatiadrezit.xml
  21. ↑ Kamilaris, A., & Prenafeta-Boldú, F. (2018). Deep learning in agriculture: A survey. Computers and Electronics in Agriculture, 147, 70-90, available for https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2940518
  22. ↑ Honig, J. A. S., & Booth, M. (2020). Ethnic Tensions, Tantalum, and the Effects of the Global Market. Journal of Power, Politics & Governance, 8(1), Available for https://scholar.google.com/citations?user=-q00itgAAAAJ&hl=en
  23. ↑ Majchrzak, Y., Peers, M. J., Studd, E., Menzies, A., Walker, P. D., Shiratsuru, S., ... & Boutin, S. (2022). Balancing food acquisition and predation risk drives demographic changes in snowshoe hare population cycles. Ecology Letters, Available for https://www.researchgate.net/publication/358512030_Balancing_food_acquisition_and_predation_risk_drives_demographic_changes_in_snowshoe_hare_population_cycles
  24. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.-c). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/tajikistan/2030/
  25. ↑ Hale, T., Angrist, N., Goldszmidt, R., Kira, B., Petherick, A., Phillips, T., Webster, S., Cameron-Blake, E., Hallas, L., Majumdar, S., & Tatlow, H. (2021). A global panel database of pandemic policies (Oxford COVID-19 Government Response Tracker). Nature Human Behaviour, 5, 529-538, Available for https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:ded8f0e5-b519-4a48-b84c-090770fa6f58
  26. ↑ Haller, H. (2017). Soil Remediation and Sustainable Development: Creating Appropriate Solutions for Marginalized Regions, Available for https://www.semanticscholar.org/paper/186c48844ef3c5f070bbcfff5249300f73cb5ef0
  27. ↑ Ulussever, T., Kartal, M., & Depren, S. K. (2023). Effect of income, energy consumption, energy prices, political stability, and geopolitical risk on the environment: Evidence from GCC countries by novel quantile-based methods. Energy & Environment, Available for https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0958305X231190351?icid=int.sj-full-text.citing-articles.31

نویسنده مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=ویژگی‌های_جمعیتی_تاجیکستان&oldid=76698»