جغرافیای انسانی مصر: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:Egypt-population.png|بندانگشتی|پراکندگی جمعیت در مصر]]
[[پرونده:Egypt-population.png|بندانگشتی|پراکندگی جمعیت در مصر]]
جمعیت [[مصر]] در اول ماه ژانویه 2015; 87963276 نفر بوده است که از این تعداد، 44880233 نفر مرد و 43083043 نفر زن بوده‌­اند. جمعیت استان­‌های [[مصر]] تفاوت­‌های بسیای با هم دارد؛ استان [[قاهره]] (کلانشهر [[قاهره]]) با جمعیتی حدود 9278441 نفر، بیشترین جمعیت و پس از آن استان جیزه با جمعیت 7585115 نفردر مرتبه دوم، استان شرقیة با جمعیت 6485412 نفر در مرتبه بعد و استان جنوب سیناء با جمعیتی حدود 167426 نفر دارای کمترین جمعیت بوده است <ref><nowiki>https://www.misrintranet.capmas.gov.eg/?lang=1</nowiki></ref>.  
جمعیت [[مصر]] در اول ماه ژانویه 2015; 87963276 نفر بوده است که از این تعداد، 44880233 نفر مرد و 43083043 نفر زن بوده‌­اند. جمعیت استان­‌های [[مصر]] تفاوت­‌های بسیای با هم دارد؛ استان [[قاهره]] (کلانشهر [[قاهره]]) با جمعیتی حدود 9278441 نفر، بیشترین جمعیت و پس از آن استان جیزه با جمعیت 7585115 نفردر مرتبه دوم، استان شرقیة با جمعیت 6485412 نفر در مرتبه بعد و استان جنوب سیناء با جمعیتی حدود 167426 نفر دارای کمترین جمعیت بوده است <ref>برگرفته از .<nowiki>https://www.misrintranet.capmas.gov.eg/?lang=1</nowiki></ref>.  


تراکم جمعیت در [[مصر]]، 1130 نفر در هر کیلومتر مربع از مناطق قابل سکونت است. بالاترین تراکم جمعیت در استان [[قاهره]] با 47285 نفر در هر کیلومتر مربع و پایین‌ترین آن در استان سوئز با 67 نفر در هر کیلومتر مربع است.
تراکم جمعیت در [[مصر]]، 1130 نفر در هر کیلومتر مربع از مناطق قابل سکونت است. بالاترین تراکم جمعیت در استان [[قاهره]] با 47285 نفر در هر کیلومتر مربع و پایین‌ترین آن در استان سوئز با 67 نفر در هر کیلومتر مربع است.
خط ۷: خط ۷:
نژاد مردم امروز مصر، عمدتا عرب، قبطی و نوبه­ای است که 99.4% از کل جمعیت [[مصر]] را تشکیل می­‌دهند. عرب­‌ها عموما با ورود اسلام به [[مصر]] به این سرزمین مهاجرت کردند و در طول قرون متمادی با امتزاج با دیگر نژادها، جمعیت آنان رو به افزایش گذاشت. قبطی­‌ها که مهمترین اقلیت نژادی در [[مصر]] به شمار می­‌آیند، از بقایای مردم [[مصر]] قدیم‌­اند که پس از ورود اسلام، همچنان بر دیانت مسیحی باقی ماندند. نوبه­ای­‌ها نیز که از مهاجران آفریقایی‌­اند، در گذشته­‌های نه چندان دور، عمدتا در مناطق جنوبی [[مصر]] سکنی داشتند که با احداث سد اسوان ناگزیر از مهاجرت به مناطق دیگر شدند و امروز علیرغم تلاش برای حفظ آداب و سنت‌­های خود، کم و بیش جذب جامعه و فرهنگ مصری شده‌­اند. نوبه­ای­‌ها نسبت به اعراب و قبطی­‌ها، چهره تیره‌­تری دارند.
نژاد مردم امروز مصر، عمدتا عرب، قبطی و نوبه­ای است که 99.4% از کل جمعیت [[مصر]] را تشکیل می­‌دهند. عرب­‌ها عموما با ورود اسلام به [[مصر]] به این سرزمین مهاجرت کردند و در طول قرون متمادی با امتزاج با دیگر نژادها، جمعیت آنان رو به افزایش گذاشت. قبطی­‌ها که مهمترین اقلیت نژادی در [[مصر]] به شمار می­‌آیند، از بقایای مردم [[مصر]] قدیم‌­اند که پس از ورود اسلام، همچنان بر دیانت مسیحی باقی ماندند. نوبه­ای­‌ها نیز که از مهاجران آفریقایی‌­اند، در گذشته­‌های نه چندان دور، عمدتا در مناطق جنوبی [[مصر]] سکنی داشتند که با احداث سد اسوان ناگزیر از مهاجرت به مناطق دیگر شدند و امروز علیرغم تلاش برای حفظ آداب و سنت‌­های خود، کم و بیش جذب جامعه و فرهنگ مصری شده‌­اند. نوبه­ای­‌ها نسبت به اعراب و قبطی­‌ها، چهره تیره‌­تری دارند.


بدوها، قبایلی عرب‌­اند که در گذشته عمدتا صحراگرد بوده­ و به چوپانی روزگار می­‌گذراندند و از ویژگی­‌های فرهنگی و اجتماعی خاصی برخوردار بودند. بدوها از دهه‌­های اولیه قرن بیستم و در پی تحولات اجتماعی کم و بیش در [[جامعه مصر]] ادغام شده‌­اند. <ref>موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص33</ref>.
بدوها، قبایلی عرب‌­اند که در گذشته عمدتا صحراگرد بوده­ و به چوپانی روزگار می­‌گذراندند و از ویژگی­‌های فرهنگی و اجتماعی خاصی برخوردار بودند. بدوها از دهه‌­های اولیه قرن بیستم و در پی تحولات اجتماعی کم و بیش در [[جامعه مصر]] ادغام شده‌­اند. <ref>موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص33.</ref>.


گروه‌­های دیگری از نژادهای غیر مصری نیز از قرون گذشته در این سرزمین سکنی داشتند. از جمله آنها نژادهای اروپایی است که در دوره‌­های مختلف تاریخی به این سرزمین آمدند و به تدریج در [[جامعه مصر]] استحاله شدند. از مشهورترین اقلیت­‌های نژادی که در جامعه مصری ادغام شده‌­اند، ارمنی­‌ها و یونانی­‌ها هستند <ref>موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص34</ref>.
گروه‌­های دیگری از نژادهای غیر مصری نیز از قرون گذشته در این سرزمین سکنی داشتند. از جمله آنها نژادهای اروپایی است که در دوره‌­های مختلف تاریخی به این سرزمین آمدند و به تدریج در [[جامعه مصر]] استحاله شدند. از مشهورترین اقلیت­‌های نژادی که در جامعه مصری ادغام شده‌­اند، ارمنی­‌ها و یونانی­‌ها هستند <ref>موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص34.</ref>.


=== مهاجرت‌­های داخلی ===
=== مهاجرت‌­های داخلی ===
خط ۲۲: خط ۲۲:
مرحله 1967 تا 1972، مرحله کوچ‌­های اجباری بود. جنگ ژوئن 1967 [[مصر]] و [[اسرائیل]] که به نابودی شهرهای اطراف کانال سوئز و تعطیل شدن تردد کشتی­‌های تجاری در کانال منجر شد، مهاجرت بسیاری از ساکنان­ این مناطق را (حدود یک میلیون نفر) در پی داشت.  
مرحله 1967 تا 1972، مرحله کوچ‌­های اجباری بود. جنگ ژوئن 1967 [[مصر]] و [[اسرائیل]] که به نابودی شهرهای اطراف کانال سوئز و تعطیل شدن تردد کشتی­‌های تجاری در کانال منجر شد، مهاجرت بسیاری از ساکنان­ این مناطق را (حدود یک میلیون نفر) در پی داشت.  


مرحله 1973 تا 1996، مرحله مهاجرت معکوس بود. به دنبال سازش [[مصر]] و [[اسرائیل]] و سپس بازگشایی کانال سوئز و فعال شدن مراکز تجاری، صنعتی و گردشگری در شهرها و مناطق اطراف آن، پدیده مهاجرت در این مناطق شکل معکوس به خود گرفت. میزان مهاجرت­‌های داخلی [[مصر]] از 5/11% در سال 1960 به 5/6% در سال 1996 کاهش یافت <ref>حسانین (2010)، ص 27-25</ref>.  
مرحله 1973 تا 1996، مرحله مهاجرت معکوس بود. به دنبال سازش [[مصر]] و [[اسرائیل]] و سپس بازگشایی کانال سوئز و فعال شدن مراکز تجاری، صنعتی و گردشگری در شهرها و مناطق اطراف آن، پدیده مهاجرت در این مناطق شکل معکوس به خود گرفت. میزان مهاجرت­‌های داخلی [[مصر]] از 5/11% در سال 1960 به 5/6% در سال 1996 کاهش یافت <ref>حسانین (2010)، ص 27-25.</ref>.  


مهاجرت­‌ها عموما در ترکیب جمعیتی مناطق مهاجرفرست و مهاجرپذیر، تغییراتی را پدید آورده‌­است که مهمترین آن، افزایش جمعیت شهرهای [[قاهره]] و [[شهر اسکندریه مصر|اسکندریه]] و شهرهای اطراف کانال سوئز است. علاوه بر آن، این مهاجرت­‌ها، به افزایش معدل آسیب‌­های اجتماعی در شهرها و مناطق مهاجرپذیر انجامیده است <ref>موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص38</ref>.
مهاجرت­‌ها عموما در ترکیب جمعیتی مناطق مهاجرفرست و مهاجرپذیر، تغییراتی را پدید آورده‌­است که مهمترین آن، افزایش جمعیت شهرهای [[قاهره]] و [[شهر اسکندریه مصر|اسکندریه]] و شهرهای اطراف کانال سوئز است. علاوه بر آن، این مهاجرت­‌ها، به افزایش معدل آسیب‌­های اجتماعی در شهرها و مناطق مهاجرپذیر انجامیده است <ref>موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص38.</ref>.


پیش­بینی می­شود با اجرای طرح‌­های توسعه (شامل ایجاد مجتمع­‌های زراعی، صنعتی، سیاحتی و معدنی) با هدف آبادسازی مناطق صحرایی و مهمتر از آن، جذب جمعیت از وادی و دلتای نیل که به نظر می­رسد تا نیمه­‌های قرن بیست­ و یکم، بسیاری از اهداف این طرح تحقق یابد، به شکل­‌گیری امواج دیگری از مهاجرت­‌های داخلی در این کشور بیانجامد که البته، کاهش حجم مهاجرت‌­ها رابه شهرهای [[قاهره]] بزرگ، [[شهر اسکندریه مصر|اسکندریه]] و منطقه کانال سوئز در پی خواهد داشت <ref>موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص44</ref>.<ref>سابقی، علی محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل [[مصر]]. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص20-24</ref>
پیش­بینی می­شود با اجرای طرح‌­های توسعه (شامل ایجاد مجتمع­‌های زراعی، صنعتی، سیاحتی و معدنی) با هدف آبادسازی مناطق صحرایی و مهمتر از آن، جذب جمعیت از وادی و دلتای نیل که به نظر می­رسد تا نیمه­‌های قرن بیست­ و یکم، بسیاری از اهداف این طرح تحقق یابد، به شکل­‌گیری امواج دیگری از مهاجرت­‌های داخلی در این کشور بیانجامد که البته، کاهش حجم مهاجرت‌­ها رابه شهرهای [[قاهره]] بزرگ، [[شهر اسکندریه مصر|اسکندریه]] و منطقه کانال سوئز در پی خواهد داشت <ref>موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص44.</ref>.<ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل [[مصر]]. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص20-24.</ref>


== نیز نگاه کنید به ==
== نیز نگاه کنید به ==

نسخهٔ ‏۱۵ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۹

پراکندگی جمعیت در مصر

جمعیت مصر در اول ماه ژانویه 2015; 87963276 نفر بوده است که از این تعداد، 44880233 نفر مرد و 43083043 نفر زن بوده‌­اند. جمعیت استان­‌های مصر تفاوت­‌های بسیای با هم دارد؛ استان قاهره (کلانشهر قاهره) با جمعیتی حدود 9278441 نفر، بیشترین جمعیت و پس از آن استان جیزه با جمعیت 7585115 نفردر مرتبه دوم، استان شرقیة با جمعیت 6485412 نفر در مرتبه بعد و استان جنوب سیناء با جمعیتی حدود 167426 نفر دارای کمترین جمعیت بوده است [۱].

تراکم جمعیت در مصر، 1130 نفر در هر کیلومتر مربع از مناطق قابل سکونت است. بالاترین تراکم جمعیت در استان قاهره با 47285 نفر در هر کیلومتر مربع و پایین‌ترین آن در استان سوئز با 67 نفر در هر کیلومتر مربع است.

نژاد

نژاد مردم امروز مصر، عمدتا عرب، قبطی و نوبه­ای است که 99.4% از کل جمعیت مصر را تشکیل می­‌دهند. عرب­‌ها عموما با ورود اسلام به مصر به این سرزمین مهاجرت کردند و در طول قرون متمادی با امتزاج با دیگر نژادها، جمعیت آنان رو به افزایش گذاشت. قبطی­‌ها که مهمترین اقلیت نژادی در مصر به شمار می­‌آیند، از بقایای مردم مصر قدیم‌­اند که پس از ورود اسلام، همچنان بر دیانت مسیحی باقی ماندند. نوبه­ای­‌ها نیز که از مهاجران آفریقایی‌­اند، در گذشته­‌های نه چندان دور، عمدتا در مناطق جنوبی مصر سکنی داشتند که با احداث سد اسوان ناگزیر از مهاجرت به مناطق دیگر شدند و امروز علیرغم تلاش برای حفظ آداب و سنت‌­های خود، کم و بیش جذب جامعه و فرهنگ مصری شده‌­اند. نوبه­ای­‌ها نسبت به اعراب و قبطی­‌ها، چهره تیره‌­تری دارند.

بدوها، قبایلی عرب‌­اند که در گذشته عمدتا صحراگرد بوده­ و به چوپانی روزگار می­‌گذراندند و از ویژگی­‌های فرهنگی و اجتماعی خاصی برخوردار بودند. بدوها از دهه‌­های اولیه قرن بیستم و در پی تحولات اجتماعی کم و بیش در جامعه مصر ادغام شده‌­اند. [۲].

گروه‌­های دیگری از نژادهای غیر مصری نیز از قرون گذشته در این سرزمین سکنی داشتند. از جمله آنها نژادهای اروپایی است که در دوره‌­های مختلف تاریخی به این سرزمین آمدند و به تدریج در جامعه مصر استحاله شدند. از مشهورترین اقلیت­‌های نژادی که در جامعه مصری ادغام شده‌­اند، ارمنی­‌ها و یونانی­‌ها هستند [۳].

مهاجرت‌­های داخلی

مهاجرت‌­های داخلی، یکی از مسائل عمده و تأثیر گذار در رشد جمعیت مصر است که خود یکی از مهمترین و خطیرترین مسائل جامعه و عامل مستقیم بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. دو مسئله عمده جمعیتی در مصر، رشد رو به افزایش و دیگری توزیع نامتوازن جمعیت است که مهاجرت­‌های داخلی ارتباط مستقیم با آن دارد. موضوع مهاجرت­‌های داخلی به عنوان یک پدیده قابل ملاحظه اجتماعی و اقتصادی از اوایل قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت. روند مهاجرت­‌های داخلی را در طول قرن بیستم می­توان به 5 مرحله تقسیم کرد:

مرحله 1907 تا 1944- در این سال­‌ها، حجم مهاجرت­‌ها تقریبا ثابت بود. دلیل این مهاجرت­‌ها هم کاهش فرصت­‌های شغلی در پی اشغال مصر توسط انگلیس و بحران جهانی اقتصاد در دهه 30 قرن گذشته بود.

مرحله دوم، 1945 تا 1951 است. مهاجرت‌­ها با آغاز جنگ جهانی دوم رو به رشد گزارد و همزمان با جنگ موج مهاجرت از روستاها به مراکز مهم شهری (قاهره، اسکندریه و شهرهای اطراف کانال سوئز) آغاز و با ادامه جنگ افزایش یافت، به گونه‌­ای که حجم مهاجرت­‌ها در سال 1947 به 7/1 میلیون نفر با معدل تقریبی 9% رسید.

مرحله 1952 تا 1966 مصر شاهد گسترش و افزایش میزان مهاجرت­‌ها بود. تحولات پس از انقلاب 1952 و اجرای پروژه­‌های بزرگ توسعه محور دولتی به امواج دیگری از مهاجرت­‌ها دامن زد. گروه‌های مهاجران از دلتای نیل به سوی مناطق جدید صنعتی و مراکز شهری روی آوردند. گروه­‌هایی هم به سمت جنوب (اسوان و السد العالی) و وادی الجدید مهاجرت کردند. حجم این مهاجرت‌­ها در سال 1960 به حدود 3 میلیون نفر و معدل 5/11% جمعیت رسید که بالاترین نرخ مهاجرت داخلی مصر در طول قرن بیستم بود.

مرحله 1967 تا 1972، مرحله کوچ‌­های اجباری بود. جنگ ژوئن 1967 مصر و اسرائیل که به نابودی شهرهای اطراف کانال سوئز و تعطیل شدن تردد کشتی­‌های تجاری در کانال منجر شد، مهاجرت بسیاری از ساکنان­ این مناطق را (حدود یک میلیون نفر) در پی داشت.

مرحله 1973 تا 1996، مرحله مهاجرت معکوس بود. به دنبال سازش مصر و اسرائیل و سپس بازگشایی کانال سوئز و فعال شدن مراکز تجاری، صنعتی و گردشگری در شهرها و مناطق اطراف آن، پدیده مهاجرت در این مناطق شکل معکوس به خود گرفت. میزان مهاجرت­‌های داخلی مصر از 5/11% در سال 1960 به 5/6% در سال 1996 کاهش یافت [۴].

مهاجرت­‌ها عموما در ترکیب جمعیتی مناطق مهاجرفرست و مهاجرپذیر، تغییراتی را پدید آورده‌­است که مهمترین آن، افزایش جمعیت شهرهای قاهره و اسکندریه و شهرهای اطراف کانال سوئز است. علاوه بر آن، این مهاجرت­‌ها، به افزایش معدل آسیب‌­های اجتماعی در شهرها و مناطق مهاجرپذیر انجامیده است [۵].

پیش­بینی می­شود با اجرای طرح‌­های توسعه (شامل ایجاد مجتمع­‌های زراعی، صنعتی، سیاحتی و معدنی) با هدف آبادسازی مناطق صحرایی و مهمتر از آن، جذب جمعیت از وادی و دلتای نیل که به نظر می­رسد تا نیمه­‌های قرن بیست­ و یکم، بسیاری از اهداف این طرح تحقق یابد، به شکل­‌گیری امواج دیگری از مهاجرت­‌های داخلی در این کشور بیانجامد که البته، کاهش حجم مهاجرت‌­ها رابه شهرهای قاهره بزرگ، اسکندریه و منطقه کانال سوئز در پی خواهد داشت [۶].[۷]

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

  1. برگرفته از .https://www.misrintranet.capmas.gov.eg/?lang=1
  2. موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص33.
  3. موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص34.
  4. حسانین (2010)، ص 27-25.
  5. موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص38.
  6. موسوعة مصر الحدیثة، ج3، ص44.
  7. صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل مصر. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص20-24.