جغرافیای طبیعی مصر

محل قرارگیری مصر در قاره آفریقا. برگرفته از سایت lsintspl3.wgbh، قابل بازیابی از https://lsintspl3.wgbh.org/en-us/lesson/ilwgbh17-buster-ilegypt/2

سرزمین مصر در شمال شرقی قاره آفریقا قرار گرفته و از شمال به دریای مدیترانه، از شرق به دریای سرخ، خلیج عقبه و سرزمین فلسطین، از غرب به کشور لیبی و از جنوب به کشور سودان شمالی محدود شده است. نقشه سرزمینی مصر تقریبا مربع شکل است. وسعت این کشور حدود 1002000 کیلومتر مربع است که تنها 7.8% آن قابل سکونت است.

مناطق جغرافیایی

سرزمین مصر به چهار اقلیم تقسیم شده است:

الف- دره نیل و دلتا که حدود 4% از کل مساحت مصر را شامل می­‌شود و در شمال کشور و جنوب سواحل مدیترانه قرار گرفته است. رودخانه نیل از این اقلیم عبور کرده و به دریای مدیترانه می­‌ریزد.

ب- صحرای غربی با مساحت 680/000 کیلومتر مربع، حدود 68% از کل مساحت این کشور، از دره نیل تا مرزهای لیبی گسترده است. صحرای بزرگ شن به طول 500 کیلومتر و عرض مابین 160 و180 کیلومتر در این ناحیه قرار دارد.

ج- صحرای شرقی با وسعت حدود 225000 کیلومتر مربع و 22% از کل مساحت این کشور از دره نیل تا کانال سوئز، دریای سرخ و خلیج سوئز و مرزهای سودان امتداد دارد.

د- شبه جزیره سیناء، مساحتی درحدود 61000 کیلومتر مربع دارد و حدود 6% از کل مساحت مصر را در بر گرفته است. قاعده این شبه جزیره مثلثی شکل در شرق مصر، بر کرانه‌­های مدیترانه و رأس آن در ناحیه رأس محمد در کناره دریای سرخ قرار گرفته و یک ضلع آن در امتداد سرزمین فلسطین و خلیج عقبه وضلع دیگر آن در امتداد خلیج و کانال سوئز قرار دارد.

ارتفاعات مصر

سرزمین مصر در شمار سرزمین­‌های بیابانی و کم ارتفاع است و ارتفاعات اندک آن، بیشتر در نواحی شرقی و جنوب غربی آن قرار دارد. مرتفع ­ترین بلندی در مصر، قله کاترینا با ارتفاع 2637 در میان رشته کوه­‌های سرخ رنگ اطراف دریای سرخ و پس از آن ارتفاعات کوه طور با بلندی 2280 متر و در همان منطقه قرار دارد.

مهمترین رودخانه مصر رودخانه نیل است. برگرفته از سایت الفانگو، قابل بازیابی از https://www.elephango.com/index.cfm/pg/k12learning/lcid/13418/The_Nile_River

رودهای مصر

مهمترین رودخانه مصر، نیل است که محیط زیست ویژه‌­ای را در این کشور پدید آورده است. این رودخانه از جنوب وارد سرزمین مصر شده و پس از طی مسافت 1536 کیلومتر به سمت شمال، به دریای مدیترانه می‌­ریزد.رودخانه نیل در شمال قاهره به دو شاخه تقسیم شده و مثلث دلتای نیل را تشکیل می‌­دهد که از حاصل­خیزترین زمین‌­های کشاورزی مصر است .که با احداث سد اسوان در سال 1960 تشکیل شده و حدود 4000 کیلومتر مربع مساحت دارد. دریاچه ناصر در مصر علیا از مهمترین دریاچه­‌های مصر و یکی از بزرگترین دریاچه­‌های مصنوعی جهان است که با احداث سد اسوان در سال 1960 تشکیل شده و حدود 4000 کیلومتر مربع مساحت دارد. دریاچه قارون هم با حدود 230 کیلومتر مربع مساحت، یکی از قدیمی­ترین دریاچه‌های طبیعی جهان است و در استان فیوم قرار گرفته است.

آب و هوای مصر

بیشتر خاک مصر روی مدار گرم و خشک زمین قرار گرفته و البته مناطق شمالی از آب و هوای مدیترانه‌­ای برخوردار و دارای تابستان­‌های نسبتا معتدل است.

مصر به لحاظ آب و هوایی به طور کلی دارای دو فصل است؛ فصل تابستان که گرم و خشک است و ماه­‌های مه تا اکتبر را شامل می­‌شود و فصل زمستان که دارای آب و هوایی معتدل و کم باران و از ماه نوامبر تا آوریل ادامه دارد.

بادهای گرم و غبارآلود از ویژگی­‌های جوی این کشور است. این بادها با سرعت می‌­وزند و گاه سرعت آنها به 140 کیلومتر در ساعت می‌­رسد و مقادیر بسیاری شن و گردوخاک را از بیان‌­ها جابجا می­‌کند. وزش این بادها گاه چند روز ادامه دارد و موجب خسارت به اماکن مسکونی و مزارع و اختلال در زندگی روزمره می­‌شود.

بارندگی

نسبت بارش‌­ها در مناطق همجوار ساحلی دریای مدیترانه از سایر مناطق مصر بیشتر است. متوسط سالانه بارش در شهر اسکندریه 200 م.م و در قاهره 25 م.م و کمترین نسبت بارش‌ها در مناطق جنوبی است؛ به گونه­‌ای که در شهرهای اسیوط، قنا و اسوان به یک میلیمتر می‌­رسد. در شبه جزیره سینا در حالی که این نسبت در شهر العریش در شمال این شبه جزیره 105 م.م است، در شهر الطور در جنوب آن به 10 م.م می‌­رسد. در مناطق شمالی بیشترین بارش‌­ها مربوط به ماه­‌های ژانویه و فوریه است. در شهر اسوان در جنوب هم، اوج باران­‌ها در ماه آوریل است. سواحل دریای سرخ نیز در ماه نوامبر بیشترین بارش ­ها را دارد.

دشت نهنگ‌­ها در مصر. برگرفته از سایت westwards، قابل بازیابی از https://westwards.de/egypt/

جاذبه های طبیعی مصر

کشور مصر علیرغم دارا بودن آب و هوایی گرم و خشک و بیابانی بودن، از جاذبه­‌های طبیعی بسیاری برخوردار است و برخی از جاذبه­‌های این کشور از اشتهار جهانی برخوردارند که از جمله آنها مناطق حفاظت شده طبیعی «رأس محمد»، «سانت کاترین»، «دشت نهنگ‌­ها» و «دریاچه قارون» است. رأس محمد در محل تلاقی خلیج سوئز و خلیج عقبه در جنوب شبه جزیره سیناء قرار دارد. این منطقه طبیعی حفاظت شده از ویژگی­‌هایی چون: سواحل مرجانی، دارا بودن ماهی‌­های رنگی، لاک­پشت­‌های دریایی کمیاب، نرم‌­تنان و جلبک­‌های دریایی برخوردار و یکی از زیباترین اماکن غواصی در جهان است.

همچنین در بخش‌­های خشکی آن پرندگان و حیواناتی چون: شاهین، عقاب، لک لک، بز کوهی، آهوی مصری و خرگوش کوهی قابل مشاهده است. منطقه سانت کاترین نیز از جاذبه­‌های طبیعی و دیدنی مصر و یکی از پناهگاه‌­های طبیعی و منحصربه­فرد گیاهان کمیاب صحرای سینا است. اطراف این منطقه با کوه­‌هایی با ارتفاع متفاوت قرار گرفته است. از جمله این کوه‌ها، کوه موسی است با سنگ‌­های سرخ رنگ که طلوع خورشید در این مکان از زیبایی و جذابیت ویژه‌­ای برخوردار است. همچنین چشمه­‌های آب معدنی متعدد از ویژگی­‌های آن است. دشت نهنگ­‌ها در استان فیوم، منطقه‌­ای حفاری شده است که عمر آن به چهل میلیون سال می­‌رسد. طی کاوش‌­ها و حفاری­‌های صورت گرفته در این دشت، مجموعه­‌ای از سنگواره‌­های نهنگ و دندان کوسه و صدف و دیگر آبزیان کشف شده است. اهمیت این دشت طبیعی حفاظت شده آن است که پناهگاهی طبیعی برای حیوانات در معرض خطر انقراض همچون: آهوی سفید، آهوی مصری و برخی پرندگان مهاجر کمیاب از قبیل انواع عقاب، اردک و بلدرچین است.

این منطقه در سال 2005 در فهرست میراث طبیعی جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. دریاچه قارون در شمال شهر فیوم یکی از قدیمی­ترین دریاچه‌­های طبیعی جهان است که حدود 55 هزار فدان مساحت (هرفدان حدود4200 مترمربع) و 12/5 متر عمق دارد. در شمال شرق این دریاچه تالاب‌­هایی با مجموعه‌­ای از گیاهان متنوع وجود دارد. همچنین سنگواره قدیمی­ترین نوع میمون و برخی درختان در بخش شمالی این دریاچه کشف شده است. این دریاچه مقصد مهاجرت بسیاری از پرندگان در فصل زمستان و محل زیست بسیاری از انواع ماهی­‌ها است.

منطقه الاحراش، الزرانیق، وادی الریان، طابا، وادی دجله، وادی الجمال از دیگر مناطق طبیعی حفاظت­ شده مصر است. سواحل و جزایر رودخانه نیل، (144 جزیره)، سواحل دریای مدیترانه و صحرای بزرگ شن در غرب مصر نیز از جمله جاذبه­‌های دیدنی این کشور است. صحرای بزرگ شن با مساحت حدود 82000 کیلومتر مربع سومین صحرای بزرگ دارای تپه­‌های شنی در جهان است. همچنین آبادی‌­های طبیعی صحرایی (واحه) در مصر وجود دارد که با چاه­‌ها و چشمه­‌ها و درختان خود در دل صحرا انعکاسی از زیبایی‌­های طبیعت است. از جمله این واحه‌ها می­‌توان به واحة الخارجة در جنوب اسیوط، واحة الداخلة در شمال غرب واحة الخارجة، واحة الفرافرة در 30 کیلومتری واحة الداخلة و نیز واحة سیوة اشاره کرد. واحه اخیر که در 350 کیلومتری جنوب بندر مرسی مطروح و در شمال صحرای بزرگ شن قرار دارد از انبوه درختان نخل و زیتون، چشمه­‌های طبیعی و نیز بلندی­‌های مشرف به آن برخوردار است.

نیز نگاه کنید به

جغرافیای طبیعی روسیه؛ جغرافیای طبیعی سودان؛ جغرافیای طبیعی اردن؛ جغرافیای طبیعی ژاپن؛ جغرافیای طبیعی کانادا؛ جغرافیای طبیعی کوبا؛ جغرافیای طبیعی در چین؛ جغرافیای طبیعی لبنان؛ جغرافیای طبیعی تونس؛ جغرافیای طبیعی ساحل عاج؛ جغرافیای طبیعی مالی؛ جغرافیای طبیعی افغانستان؛ جغرافیای طبیعی فرانسه؛ جغرافیای طبیعی سوریه؛ جغرافیای طبیعی اسپانیا؛ جغرافیای طبیعی اوکراین؛ جغرافیای طبیعی تایلند؛ جغرافیای طبیعی آرژانتین؛ جغرافیای طبیعی قطر؛ جغرافیای طبیعی امارات متحده عربی؛ جغرافیای طبیعی سیرالئون؛ جغرافیای طبیعی اتیوپی؛ جغرافیایی طبیعی سنگال؛ جغرافیای طبیعی زیمبابوه؛ جغرافیای طبیعی بنگلادش؛ جغرافیای طبیعی سریلانکا؛ جغرافیای طبیعی تاجیکستان؛ جغرافیای طبیعی گرجستان؛ جغرافیای طبیعی قزاقستان