شخصیت های مسلمان دوران سلسلهی چينگ
حدود 300 سالدر دوران حاكمیت سلسله چینگ، مسلمانان چینی تحت شدیدترین ظلم و ستم حاكمان چینگ قرار گرفتند و طبعا هر جا كه ظلم و ستم باشد، مبارزه و مقابله هم خواهد بود. یکی از دلایل فشارهای ظالمانه ی منچوها علیه مسلمانان این بود که چون خود آنها از اقلیت نژاد منچو بودند، فکر می کردند که اگر سایر اقلیت ها هم بخواهند مثل آنان به حاکمیت کل چین دست یابند، قدرت آنان تضعیف خواهدشد.
در میان شخصیت های مسلمان دوران چینگ، تعداد شخصیت های ادبی و هنری 25 درصد از تعداد كلشخصیت های مسلمان این دوره را تشكیل می دادند. به عنوان نمونه، دینگپنگ(Ding Peng)، ما شیزون(Ma Xizoun)، دینگوِی(Ding Wei)، جِناینگفنگ(Zhen Ying Feng)، سونپنگ(Sun Peng)، سهیو(Se Yu)، ما رو وِی(Ma Ru Wei)، شا شن(Sha Shen)، لی روِهشو(Li Ruo Xu)، ما جیلونگ(Ma Zhi Long)، از جمله كسانی بودند كه در زمینه ی خلق ادبیات مسلمانان چینی موفقیت هایی شایان توجهی را به دست آوردند.
ماجو(Ma Zhu)، یکی از دانشمندان مشهور مسلمان چین در اوایل دودمان چینگ، یکی از پیش آهنگان تألیف آثار اسلامی به زبان چینی است. لیوجی(Liu Zhi)( در حدود 1655 – 1745میلادی) دانشمند مشهور مسلمان چین در اوایل دودمان چینگ بود و با وانگ داییو(Wang Dai Yu)، ماجو و ما دِهشین(Ma De Xin)( 1794 – 1874)، با هم " چهار مترجم و مولف بزرگ " اسلامی چین نامیده می شوند. ما دِه شین شاید نخستین شخص بود که قرآن را به زبان چینی ترجمه کرد و کتاب «سفرنامه ی حج» او از کتاب های خوب و خواندنی او است.
پس از جنگ تریاک در سال 1840، چین به تدریج تناقضات اجتماعی، طبقاتی و ملی به طور بی سابقه ای تشدید شد. در چنین شرایطی، مسلمانان خوی در شمال غربی و جنوب غربی چین با طبقه ی ملاکان غیر مسلمان منطقه درگیر و سر انجام به قیام بزرگ مسلمانان «خوی» علیه حکومت چینگ منجر شد. اگرچه این قیام بی رحمانه از سوی دولت چینگ سرکوب شد، ولی این بحران، موجب پیشرفت همه جانبه ی اجتماعی مسلمانان، از جمله در زمینه های آموزشی و فرهنگ اسلامی شد.[۱][۲]