اسلام­گرایان افراطی در بحران سوریه

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۱ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۲۳ توسط 127.0.0.1 (بحث) (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

به طور کلی، شیعیان در کنار اهل سنت، هم­زیستی قابل قبولی دارند؛ به استثنای گروهی تندرو از حنابله که از فقهایی مثل «ابن تیمیه» (1263-1328م.) [135]پیروی می­کنند و به «سَلَفیّه» شهرت دارند.

سَلَفیّت یا سَلَفی‌گری، راه‌حل مشکلات مسلمانان را پیروی از شیوه مسلمانان سَلَف (قدیم)؛ یعنی سنت رایج در سه قرن نخستین اسلامی را بهترین صورت فرهنگ اسلامی می‌داند و برای کسانی که در این دوره زندگی کرده‌اند، مرجعیت فکری قائل است.

به‌باور سلفیان، قرآن و سنت پیامبر (ص)، تنها با تفسیر صحابه پیامبر (ص)، تابعینِ صحابه (شاگردان صحابه) و تابعینِ تابعین معتبر است. باور سلفی، عقل را حجت نمی‌داند.

طبق برداشت سلفیه از اصل توحید، بسیاری از مسلمانان مشرک‌اند! ابن تیمیه، «ابن قیم جوزیه» (۶۹۱-۷۵۱ هجری قمری) [136] در گذشته و «محمد بن عبدالوهاب»(۱۱۱۵–۱۲۰۶ هجری قمری)[137] ، «محمد شوکانی» (۱۱۷۳- ۱۲۵۰ ق)[138] و «رشیدرضا» (۱۸۶۵ - ۱۹۳۵)[139] در قرن بیستم، از مهمترین نظریه‌پردازان سلفیه هستند. مشهورترین جریان‌های سلفی معاصر هم عبارت‌اند از:‌ وهابیت، اخوان‌المسلمین و «دیوبندیه»[140].

برپایه اعتقادات سلفیه، گروه‌های جهادی و تندرویی همچون طالبان، القاعده و داعش شکل گرفتند که بسیاری از مسلمانان را کافر و جهاد با آنان را وظیفه خود می‌دانند و عده زیادی از مسلمانان شیعه و اهل تسنن را در دهه اخیر، به همین بهانه، قتل عام کرده‌اند.

درگیری­های خشن و نظامی این گروه­ها با بدنه اجتماعی سوریه ونظام حاکم، تالی فعالیت­های نظریه­پردازان ومبلغان و چهره­های فرهنگی سلفی از هر دستی است؛ مثل نویسندگان، شعرا و ناشران فعال که در بخش فرهنگی به گروهی از ایشان اشاره خواهد شد؛ خصوصاً آن دسته که به عنوان فقیه یا حاکم شرع، از گذشته تا به حال، مشغول فعالیت و تهیه پوشش شرعی برای جنایات نیروهای رزمی تندرو، بوده و هستند. در واقع به اصطلاح خودشان، افراد «شرعی» که پشتیبان فکری نیروهای «جهادی» هستند.

شاید بهتر بود در بخش تاریخ معاصر سوریه، مروری اجمالی به وضعیت بحران سوریه، شود؛ اما باتوجه به پیچیدگی موضوع در ابعاد مختلف سیاسی و فرهنگی؛ خصوصاً بُعد ایدئولوژیک آن که درهم تنیدگی عمیقی با جامعه سوریه دارد، در این بخش که مختص شرح مذاهب فعال در سوریه است، بدان پرداخته می­شود؛ البته تنها از منظر شناخت گروه­های رنگارنگ وابسته به جریان­های دینی و مذهبی تندرو، آن­هم در قالب یک گزارش کوتاه از شکل­گیری و فعالیت ایشان.