اسلام و مسلمانان آرژانتین
عدم اقرار به دین و مذهب و به عبارت دیگر تقیه نیز در بین مسلمانان آرژانتینی وجود دارد. جامعه مسلمانان آرژانتین به دلیل آزار و اذیت‌هایی‌که در طول دو دهه گذشته به آن‌ها رسیده است و از بیم از دست دادن کار و شغل خود و یا حمله یهودیان افراطی و... و یا به دلیل اسلام‌هراسی به راه افتاده در کل جهان، از اعلان دین رسمی خود اجتناب کرده و در واقع تقیه می‌کنند. حتی بسیاری از آن‌ها از ارتباط با انجمن‌ها و جمعیت‌های اسلامی به دلیل این‌که معتقدند این مراکز تحت نظر می‌باشند، خودداری نموده‌اند. اما واقعیت این است که جامعه عرب ساکن آرژانتین، جمعیتی چند میلیونی است که می‌توان تخمین زد، نیمی از آن‌ها از نسل‌های بعدی مسلمانان اولیه مهاجر بوده و یا از مسلمانانی هستند که در چند دهه اخیر به این کشور وارد شده‌اند[۱].
موقعیت اسلام و مسلمانان در جامعه آرژانتین
در بخش مربوط به قومیت‌ها گفته شد که تاریخ ورود اسلام به کشور آرژانتین مقارن با مهاجرت جمعی از ترک‌های مسلمان عثمانی به این سرزمین است. در واقع اولین آمارها دقیقا مربوط به همین دوره می‌باشد. سپس در مقاطع بعدی تا زمان فروپاشی امپراتوری عثمانی و تا زمان اشغال فلسطین و تشکیل دولت جعلی اسراییل، گروه‌های دیگری از مسلمانان از بخش‌های مرکزی خاورمیانه و به ویژه از منطقه فلسطین به آمریکای جنوبی و به ویژه آرژانتین مهاجرت نمودند.
روند مهاجرت مسلمانان در دهه‌های بعدی نیز ادامه یافت. بعد از آن در دوره بی‌ثباتی لبنان و اشغال بخش‌هایی از آن توسط رژیم اسراییل بخش دیگری از مسلمانان و به ویژه شیعیان به آرژانتین مهاجرت نمودند.
بر اساس آمارگیری سال ۱۹۱۴ م از جمعیت کل ۸۹/۱۵ میلیون نفری آرژانتین، ۱۸۷۶۴ نفر مذهب خود را مسلمان عنوان کرده‌اند. نکته جالب توجه این است که در آمارگیری سال ۱۹۶۰ م از تعداد ۸۷۹/۱۷ میلیون نفر جمعیت کشور تنها ۱۴۲۶۲ نفر مذهب خود را اسلام عنوان کرده‌اند که نشان‌دهنده ۰۷/۰ درصد جمعیت کشور بوده است[۲].
در دهه دوم قرن بیستم، امین ارسلان کنسول عثمانی در آرژانتین، در گزارشی اعلام کرده بود که ۱۵ درصد مهاجران ترک ساکن آرژانتین مسلمان هستند. البته رئیس اقلیت مارونی‌ها (الخاندرو شمعون) در همین دوره، تعداد مسلمانان ساکن آرژانتین را ۳۰ درصد مهاجران عرب اعلام کرده است. این در حالی است که کشیش اعظم ارتدوکس کلیسای انطاکیه (Meletios Swaity) در بوئنوس‌آیرس تعداد مهاجران عرب را بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر اعلام کرده که از این تعداد ۴۰ درصد مسلمان هستند و آخرین آمار اعلام شده در خصوص مسلمانان آرژانتین در دهه ۱۹۷۰م مربوط به روزنامه الوطن لبنان است که تعداد اعراب ساکن آرژانتین را ۶/۳ میلیون نفر ذکر کرده است[۳].
نکته مهمی که در مورد مهاجران عرب در آرژانتین صدق می‌کند و همه منابع و آمارها به آن اذعان داشته و بر آن تأکید نموده‌اند، جذب شدن سریع اعراب مهاجر به جامعه آرژانتینی است، به عنوان مثال بین سال‌های ۱۹۳۰-۱۹۱۸م تعداد ازدواج‌های اعراب با غیرعرب‌های ساکن آرژانتین ۲۳ درصد ذکر شده است. نکته دیگر این است که ۶۲ درصد نسل دوم عرب‌های مهاجر به زبان عربی تسلط نداشته و تنها ۱۳ درصد به طور صحیح به زبان عربی صحبت می‌کرده‌اند. در نسل سوم عرب‌های مهاجر این رقم به کم‌تر از ۴ درصد رسیده است و ۸۷ درصد اصلا به زبان عربی آشنا نبوده‌اند. از دهه ۱۹۶۰م اظهار به مذهب در فرم‌ها و اسناد دولتی لغو شد و در سرشماری‌ها نیز مورد نظر نبود. بنابراین در حال حاضر آمار رسمی دقیقی در مورد تعداد مسلمانان در آرژانتین وجود ندارد. برخی از رهبران انجمن‌های اسلامی تعداد مسلمانان فعلی ساکن آرژانتین را ۹۰۰ هزار نفر دانسته‌اند. در حالی‌که برخی دیگر تعداد کل مسلمانان را ۴۵۰ هزار نفر ذکر کرده‌اند. در همین حال رئیس مرکز اسلامی آرژانتین، تعداد مسلمانان را به شکل زیر عنوان کرده است: ۸۰۰ خانواده سنی، ۴۰۰ خانواده علوی، ۳۰۰ خانواده شیعی، ۵۰ خانواده دروزی[۴].
آنچه مسلم است این‌که، آمار واقعی از تعداد جمعیت مسلمان آرژانتین وجود ندارد اما تعداد آن‌ها به طور قطع بسیار بیشتر از آمارهای رسمی ارائه شده است. برعکس جوامع یهودی که بسیار منسجم و فعال عمل می‌کنند، یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف جوامع اسلامی آرژانتین، عدم وجود فدراسیون و یا اتحادیه‌ای است که این جوامع اسلامی را متحد نماید. عدم اتحاد آن‌ها و اختلافات موجود بین این مراکز از جمله دلایلی است که باعث شده است مراکز اسلامی نتوانند در جهت اتحاد مسلمانان و پیگیری حقوق و خواسته‌های این اقلیت‌گسترده نزد دولت آرژانتین به خوبی اقدام نمایند[۵].
نهادها و مراکز دینی مسلمانان
مجموع مدارس و مراکز اعراب مسلمان و مسیحی که قریب به یکصد مرکز می‌باشد، نقش چندانی در سرنوشت آنان نداشته‌اند و اکثرا به مراکز دیدار افراد جامعه عرب و یا وقت‌گذرانی تبدیل شده‌اند. به عبارت واضح‌تر این سازمان‌ها و مراکز نتوانسته‌اند تعامل و ارتباط مؤثری را با دولت مرکزی و دولت‌های استانی برقرار نموده و در نتیجه چنین ارتباطاتی از حقوق اقلیت مسلمان در تدوین قوانین و... دفاع نمایند. به عنوان مثال در کلان‌شهر حدود ۱۵ میلیونی بوئنوس‌آیرس سه مسجد مربوط به مسلمانان فعال می‌باشد. در ادامه به معرفی این مراکز پرداخته می‌شود.
مسجد التوحید
مسجد التوحید وابسته به شیعیان در سال ۱۹۸۳ م با مشارکت مستقیم جمهوری اسلامی ایران تأسیس شده است. این مسجد تنها مرکز شیعیان در این شهر بزرگ است. مسجد مذکور البته مدرسه اسلامی و مراکز فرهنگی دیگری را نیز تحت پوشش خود قرار داده است. مرکز اسلامی التوحید فعالیت‌های گسترده‌ای را در زمینه‌های فرهنگی و جذب جوانان، ایجاد کلاس‌های عربی، فارسی، پخش فیلم و کلاس‌های تبلیغی و تبشیری انجام می‌دهد. در طول قریب سه دهه فعالیت این مرکز، تعداد زیادی از آرژانتینی‌های مستعد به دین اسلام گرویده و زمین‌های آشنایی هرچه بیشتر آن‌ها با دین مبین اسلام فراهم شده است.
این مسجد همچنین قریب دو دهه است از یک رادیوی موج اف ام برای پخش برنامه‌های مذهبی و اسلامی بهره می‌برد. در چند سال اخیر با استفاده از قانون جدید کانال‌های تلویزیونی دیجیتالی در کشور، این مرکز نیز اقدام به تأسیس یک کانال تلویزیونی با برد محدود نموده است.
کتابخانه‌ای نیز در مرکز التوحید دایر شده است که متون اسلامی زیادی به زبان‌های عربی و فارسی را در اختیار دارد. این مرکز اسلامی، مدرسه‌ای نیز برای فرزندان شیعیان ساکن تأسیس نموده است. شیعیان مذکور همگی از خانواده‌های شیعیان جنوب لبنان هستند که از زمان جنگ‌های داخلی آن کشور به آرژانتین مهاجرت نموده‌اند. اگرچه در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد جمعیت دانش‌آموزان مدرسه وابسته به شیعیان را غیرمسلمانان تشکیل می‌دهند، اما حضور آن‌ها در یک مدرسه اسلامی می‌تواند زمین‌های آشنایی بیشتر آن‌ها با اسلام را فراهم نماید. در همین بخش مناسب خواهد بودکه مراکز اسلامی شیعه سایر شهرهای آرژانتین نیز معرفی گردد.
نکته مهمی که در مورد فعالیت مرکز اسلامی شیعیان باید گفت آن است که از سال ۱۹۹۴م و پس از انفجار انجمن یهودی آمیا در آرژانتین، اتهامات بی‌اساسی به جامعه شیعیان این کشور وارد شد، تعدادی از اعضای این مرکز بدون دلیل بازداشت شده و بعد از مدتی آزاد شدند و تضییقات شدیدی برای فعالیت این مرکز به وجود آمد؛ به گونه‌ای که حتی شیعیان آرژانتینی نیز از رفت و آمد به این مرکز واهمه دارند. این اقدامات تأثیرات زیادی بر روند فعالیت‌های گسترده این مرکز اسلامی گذارد.
مرکز اسلامی کانیولاس
این مرکز در شهر کانیولاس واقع شده و سرپرستی آن سال‌هاست با شخصی به نام عبدالله مدنی می‌باشد که از آرژانتینی‌های گرویده به دین اسلام می‌باشد.
مرکز اسلامی توکومان،خوخوی و سالتا در شمال آرژانتین
گفته می‌شود که شهر توکومان و نواحی اطراف آن جمعیت قابل توجهی از مسلمانان علوی را در خود جای داده است که بعد از بوئنوس‌آیرس بزرگ‌ترین تجمع مسلمانان آرژانتین می‌باشد. این مرکز اسلامی نیز توسط یکی از آرژانتینی‌های سوری‌الاصل اداره می‌شود. مرکز اسلامی توکومان نیز از وجود یک ایستگاه رادیویی، کانال تلویزیونی دیجیتال، مسجد و مراکز اسلامی وابسته بهره می‌برد.
مرکز اسلامی جمهوری آرژانتین (اهل سنت)
این مرکز توسط اولین مهاجران مسلمان با هدف رفع نیازهای اولیه و حل مشکلات مهاجران تازه وارد تأسیس شد. به همین دلیل تا مدت‌ها، هدف اصلی برگزاری مراسم‌های اسلامی نبود. مسجد الاحمد وابسته به مرکز اسلامی بوئنوس‌آیرس که در سال ۱۹۸۶م با حمایت‌های مالی سوریه و لیبی تأسیس شد، وابسته به این مرکز می‌باشد. این مرکز اسلامی در حال حاضر بزرگ‌ترین مرکز اسلامی بوئنوس‌آیرس است که هدف خود را نمایندگی همه مسلمانان فارغ از مذهب و تفکر و مرام سیاسی و ملیتی می‌داند. در برنامه‌های این مرکز جمع کثیری از مسلمانان شرکت می‌کنند و به نوعی تنها مرکز اسلامی آرژانتین نیز محسوب می‌شود که با دولت مرکزی ارتباط مستقیم دارد و به عنوان مثال رئیس‌جمهور آرژانتین (خانم کرچنر) در عید فطر سال ۱۳۸۸ در این مسجد حضور یافت. لبنانی‌ها و سوری‌های مقیم بوئنوس‌آیرس که اکثریت مسلمانان حاضر در آرژانتین را نیز شامل می‌شوند، با این مرکز اسلامی در ارتباط هستند[۶].
مرکز اسلامی ملک فهد
این مرکز با سرمایه‌گذاری مستقیم عربستان سعودی در سال ۲۰۰۰ م افتتاح گردید. در حال حاضر مدرن‌ترین مرکز اسلامی است و هزینه‌های آن به طور کامل از سوی سفارت عربستان سعودی تأمین می‌شود[۷].
نیز نگاه کنید به
کتابشناسی
- ↑ خیرمند، احمدرضا (1391). جامعه و فرهنگ آرژانتین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص226.
- ↑ Brieger, P (2003). La Comunidad Musulmana en la Argentina, Buenos Aires,Todo es Historia, mayo. P1.
- ↑ Brieger, P (2003). La Comunidad Musulmana en la Argentina, Buenos Aires,Todo es Historia, mayo. P2.
- ↑ Brieger, P (2003). La Comunidad Musulmana en la Argentina, Buenos Aires,Todo es Historia, mayo. P3.
- ↑ خیرمند، احمدرضا (1391). جامعه و فرهنگ آرژانتین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص226-229.
- ↑ Brieger, P (2003). La Comunidad Musulmana en la Argentina, Buenos Aires,Todo es Historia, mayo. P4.
- ↑ خیرمند، احمدرضا (1391). جامعه و فرهنگ آرژانتین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص229-232.