مکاتب ادبی اوکراین

اواخر سده نوزدهم میلادی، رئالیسمی که بر ادبیات اوکراین حاکم بود، کم کم جای خود را به مدرنیسم داد. برخی از نویسندگان به دنبال تقلیدی طبیعی از واقعیت بودند و به جای آن، شیوه ای امپرسیونیستی در پیش گرفتند. همگام با این تغییر و تحول، رمان کوتاه جای خود را به داستان کوتاه داد. نمایشنامه‌ها، کنش‌های داستانی به ساخت دنیای درونی شخصیت‌ها گرایش یافت تا به کاوش در کشمکش‌ها، حالات و تجربیات روانشناختی آنان بپردازد. شعر از شیوه‌های رئالیستی فاصله گرفت و به سمبلیسم گرایش یافت. تاکید بر محتوا جای خود را به تاکید بر فرم داد. آثار میخاییلو کوتسیوبینسکی[Mykhailo Kotsiubynsky] نشان دهنده این تغییر گرایش از رئالیسم به سوی مدرنیسم است. نویسنده معاصر او خانم الگا کوبیلیانسکا[Olha Kobylianska]، به عنوان نویسنده ای نئو رمانتیک، چندان امپرسیونیست نبود. علایق نئورمانتیک نویسندگان در مدرنیسم به اشتیاقی برانگیخته برای رو آوردن به فرهنگ عامه منجر شد و به پدید آمدن تعداد قابل توجهی از آثار ادبی مانند نمایشنامه‌های خانم لسیا اوکرانیکا[Lesia Ukrainka] انجامید(مانند ترانه جنگل[A Forest Song]). استاد داستان‌های بسیار کوتاه امپرسیونیستی، واسیل استفنیک[Vasyl Stefanyk] بود. رمان نویس و نمایشنامه نویس نامدار ولادیمیر وینیچنکو[Volodymyr Vynnychenko]، بشدت علاقه مند به تجربیات روانشناختی و بویژه کاوش در مسائل اخلاقی طبق روشنفکر بود.

رنسانس فرعی و کم اهمیت ادبیات اوکراین در سال 1940

بلافاصله پی از جنگ جهانی دوم در نیمه دوم دهه 1940 ادبیات اوکراین در بیرون از خاک آن، در کمپ‌های مهاجران واقع در آلمان غربی و اتریش، دوره غیرعادی توسعه و تحولی را تجربه کرد. این کمپ‌ها که پناهگاه بیش از دویست هزار نفر از آوارگان جنگ اوکراینی از جمله تعداد قابل توجهی از نویسندگان ومحققان ادبی بود، مرکز خوبی برای فعالیت‌های فرهنگی شد. بدین دلیل دوره 1945 تا 1949 را محققان ادبی دوره رنسانس کم اهمیت یا فرعی ادبیات اوکراینی می نامند. نویسندگانی که از مناطق مختلف اوکراین از بد حادثه آنجا به پناه آمده بودند، دور هم گرد آمدند و بر آن شدند که فعالیت‌های ادبی دهه 1920 را احیاء و تکرار کنند. کنگره‌های فراوان برپا کردند، انجمن‌های ادبی راه انداختند و به انتشار زندگی نامه، روزنامه و کتاب همت گماشتند.

نقش اساسی در مهم ترین فعالیت‌های ادبی این دوره را ام.یو.آر بر عهده داشت. سازمانی که با رهبری جرج یوری شولوف زبان شناس، محقق و منتقد ادبی و همچنین رمان نویس مشهور یولاس سامچوک شکل گرفت. دیگر اعضای مهم و نام آور این گروه عبارت بودند از: نمایشنامه نویس، نویسنده، مقاله نویس  و محقق و ناشر سرشناس ویکتور پتروف، یوری کوساچ که از نظر سیاسی، شخصیت متزلزل و مرددی داشت و واسیل بارکای شاعر، این رنسانس کم اهمیت در اوایل دهه 1950 ار بین رفت چرا که اکثر نویسندگان مهاجر این کمپ‌ها به آمریکای شمالی رفتند و کارهای ادبی خود را آنجا ادامه دادند.

نهضت هنری اوکراین

سازمانی هنری–ادبی بود که مهاجران اوکراینی به اروپا آن را در سال 1945 در آلمان تاسیس کردند. بنیان‌گذاران آن ایوان بحریانی، وی. دومونتویچ(ویکتور پتروف)، یوری کوساچ، ایگور کاستتسکی، ایوان مایسترنکو، جرج یوری شولوف بودند. رهبر این انجمن یولاس سامچوک بود و 61 عضو داشت. هدف انجمن، گردآوردن نویسندگانی اوکراینی بود که بر اثر جنگ جهانی دوم پراکنده شده بودند تا آثار آنان را منتشر کند و مرکزی برای گفتگوهای خلاق برای اعضای خود شود. نویسندگانی که نمایندگان سبک‌ها و اهداف ادبی گوناگون بودند.