رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اردن
رسانه
1-12- جايگاه و نقش رسانه
قانون اساسي آزادي سخن و عقايد را همانند آزادي مطبوعات و رسانه البته در محدوده قانون، تضمين مي كند. بنابراين هر انتقاد يا تهمتي نسبت به خانواده سلطنتي ممنوع است و آنچه كه به اقتدار و عظمت نظام خدشه وارد كند. مسئولان از تكنيك هايي همچون تهديد به جريمه، پيگرد قانوني و بازداشت و حبس براي ترساندن روزنامه نگاران و تشويق آنها به خود سانسوري استفاده مي كنند. علاوه بر اين خبر رسان ها و ماموران سانسور در مطبوعات در صورتي كه مقاله اي جنجالي براي عرضه عمومي تعيين شود به مسئولان اخطار مي دهند. اين موضوع باعث مي شود مسئولان ناشر را براي حذف يا تغيير مطلب تحت فشار قرار دهند.
با اين حال، اخيرا ملك عبدالله قانون لغو حبس براي روزنامه نگاران را اعلام كرد كه بسيار مورد استقبال گروه هاي حقوق بشر قرار گرفت.
هم چنين قانون مطبوعات و ناشران و قانون انجمن مطبوعات محدوديت هاي جدي را بر اعتبارنامه روزنامه نگاران و فعاليت روزنامه ها وضع كرده است. موضوع تاسف بار ديگر عدم تمايل مسئولان براي تبليغات در روزنامه هاست.
راديو و تلويزيون اردن در آزادي خود حتي محدودتر از مطبوعات هستند. دسترس به اينترنت به طور معمول محدوديت ندارد، هرچند گزارش هايي مبني بر جستجوي مسئولان به دنبال بعضي سايت هاي جنجالي اينترنت وجود دارد.
برخلاف همه ي اين محدوديت ها، اردن به نسبت اغلب همسايگان خود بازتر و منعطف تر در مورد رسانه هاي داخلي برخورد مي كند. موسسه غيردولتي جوديكري1 تنها موسسه اي است كه مي تواند گواهي اعتبار رسانه هاي داخلي را لغو كند و اختيار مسئولان براي حذف مطبوعات بسيار محدود است. علاوه بر اين اقدامات دادگاه نيز شامل حال رسانه مي شود هرچند خود دادگاه نيز تحت نظر است.
قانون، آزادي و استقلال رسانه هاي خارجي در اردن را تضمين مي كند و تلويزيون هاي ماهواره اي بين المللي و منطقه اي محدود نيستند.
اردن از سال 1999 شش ايستگاه مخابراتي AM، پنج ايستگاه مخابراتي FM و يك راديو با موج كوتاه و از سال 1995، 20 ايستگاه مخابرات تلويزيون دارد. در سال 1997 اردني ها بيش از 5/1 ميليون گيرنده راديو و در سال 2000، 000,560 گيرنده تلويزيون داشتند. علاوه بر آن اردن شش روزنامه و 14 هفته نامه و 270 مورد گاهنامه (با متوسط گردش تيراژ 000,148 در سال 1998) دارد.
رسانه هاي گروهي
الف) مطبوعات
ب) راديو و تلويزيون
وضعيت سينما در اردن
بر اساس قانون مطبوعات سال 1967، مطبوعات رسما تحت كنترل و نظارت دولت هستند هيچ يك از مطبوعات كشور بدون مجوز دولت، حق چاپ و انتشار ندارند. پنج روزنامه به زبان عربي و يك روزنامه به زبان انگليسي در عمان منتشر مي شوند. آژانس ملي خبرگزاري اين كشور (آژانس خبرگزاري اردن) در سال 1965 تا سيس شد. راديو و تلويزيون اين كشور نيز تحت كنترل و نظارت دولت قرار دارند. تلويزيون اردن در سال 1968 تاسيس و از سال 1972 شروع به فعاليت نمود.
الف) مطبوعات
قبل از ايجاد روند باصطلاح دموكراسي در كشور اردن هاشمي كه منجر به پيدايش احزاب گشت صرفا چهار روزنامه نيمه رسمي به نام هاي الدستور، الراي، الشعب و جوردن تايمز و چند هفته نامه محدود چون شيخانو الدواء در كشور وجود داشت. روزنامه الراي و الدستور فلسطيني الاصل بودند و در كرانه باختري تحت نام هاي الدفاع و الجهاد چاپ مي شدند، ولي در حال حاضر در پايتخت اردن چاپ مي شوند و در جدول روزنامه ها هنوز صدرنشين مي باشند اين روزنامه ها به شكل سهام اداره مي شوند و دولت 25 تا 35 درصد در آنها سهيم است هرچند در سال هاي تخير به روزنامه هاي مذكور تنها روزنامه اقتصادي "الاسواق" افزوده شده اما بيش از بيست هفته نامه حزبي و غيرحزبي ديگر به صف مطبوعات اين كشور پيوسته اند كه با استفاده از فضاي نسبتا آزاد مطبوعاتي موجود از مواضع (عمدتا مخالف) خود دفاع مي كنند از جمله اين هفته نامه ها مي توان به هفته نامه هاي البلاد، الحدث، الشيخان، السبيل الهدف، الميثاق و الاردن اشاره كرد. آنچه در اين راستا قابل تامل است بالا بودن تيراژ و غناي محتوايي جرايد است.
در خصوص تيراژ جرايد گفته مي شود كه برخي از هفته نامه ها تا 40هزار و برخي روزنامه ها تا 65هزار نسخه تيراژ دارند، و در مقايسه با جمعيت شش ميليوني اردن استقبال مردم از جرايد بسيار بالاست.
از سوي ديگر حجم مقاله ها و تحليل هاي موجود در اين جرايد به حدي است كه در هر يك از آنان بين 5 تا 15 مقاله مستدل و غير ترجمه اي مشاهده مي شود. اين مقالات عمدتا در خصوص اوضاع داخلي اردن، اسرائيل، نيروي ملي، فلسطين، عراق، مصر و كشورهاي حوزه خليج فارس است. بعضا مقالاتي نيز در خصوص سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مشاهده مي شود كه متاثر از تبليغات منفي جهاني و بويژه بيانيه هاي سازمان منافقين و حمايت هاي مالي آنهاست. البته تجارب سفارت جمهوري اسلامي ايران در ارتباط با مطبوعات محلي نشان داده است كه در صورت ارائه حقايق و تغذيه مستمر اصحاب جرايد، تريبون هاي بسياري براي آنها وجود دارد هرچند در نوع خود اقدامي ظريف تلقي مي شود. از سوي ديگر بايد اضافه كرد مطبوعات اردن همانند مطبوعات غربي غالبا از دو ابزار خبر و تصاوير غيراخلاقي و تبليغات تجاري استفاده مي كنند تا بتوانند تيراژ خود را افزايش دهند. برخي ديگر نيز از سوي احزاب يا كشورهاي همسايه تغذيه مالي مي شوند تا بتوانند جهت گيري سياسي خاصي را دنبال كنند. بطور كلي در حدود 218 نشريه در اردن چاپ مي شود كه به ذكر اسامي برخي از آنها بسنده مي كنيم:
1. الشريعه؛ حسان ظبيان؛ جبل عمان؛ الدوار الثاني؛ شارع البحستري
2. الجغه الملكيه؛ وابسته به شركت هواپيمايي اردن؛ به سردبيري يوسف هباب؛ عمان مجمع نبك الاسكان
3. افكار؛ ماهنامه اي است كه از سوي وزارت تبليغات منتشر مي شود، به سردبيري ابراهيم العجلوني؛ عمان
4. آفاق الاسلام؛ فصلي؛ به سردبيري عمر المدني؛ عمان الجميه؛ المبني الاستثماري الجامعه الاردنيه
5. الجدور
6. عمان؛ ماهنامه؛ الاردن عمان
7. الحصار؛ وابسته به وزارت كشاورزي؛ به سردبيري محمد كعرشي؛ عمان
8. صورت الجميل؛ از سوي وزارت فرهنگ منتشر مي شود؛ به سردبيري محمود فايز؛ عمان
9. خوسبيات؛ در رابطه با كامپيوتر؛ به سردبيري يحي حسن الزعبي، الموسه التتكنوحيه الحدتيه للدعايه و الاعلان
10. نداء الوطن؛ وابسته به حزب الوحده الشعبيه الديمقراطي الاردني؛ به سردبيري صابر عارف، جبل الحسين، قرب وزاره الصحنه
11. صوت الوطن
12. الصحه و الطبيب؛ به سردبيري توفيق الشيخ؛ عمان الاردن
13. الهدي الكيماوي؛ نقابه المهندسين الاردنين؛ عمان ثبارات
14. العمل؛ وابسته به وزارت كار و امور اجتماعي، به سردبيري صالح الطراونه؛ وزارة العمل، عمان الاردن
15. مجله الدرسات الفلسطنيه؛ شارع ملك حسين، دار الشروق لنشريات 926463
مطبوعات كودكان در اردن
طبق بررسي هاي انجام شده در زمينه نشريات كودك در اردن
16. مجله "التلميذ" اولين مجله كودك بود كه در سال 1927 ميلادي به صورت دو هفته نامه به چاپ مي رسيد مطالب اين مجله پيرامون موضوعات مربوط به مدارس، علوم و ادبيات بود اما چاپ اين مجله پس از ده شماره متوقف شد.
17. مجله "المجموعه الثانويه" دومين مجله اي بود كه به زبان عربي و انگليسي منتشر شد و موضوعات آن در زمينه نيازهاي آموزشي شعر و قصه بود. در سال 1938 مجله "ثانويه عمان" (دبيرستان عمان) با موضوعات ادبي، فرهنگي و اجتماعي در اردن منتشر شد و دومين شماره آن در چاپخانه "ابن زيدون" در دمشق (1940) به چاپ رسيد.
18. مجله "الرابطه" كه به عبارتي دومين مجله دانش آموزان به شمار مي رود. در سال 1944 چاپ گرديد كه بعدها مجله "المنهل" كه از سوي دانشكده علمي اسلامي عمان منتشر مي شد جاي آن را گرفت. با اين تفاوت كه نويسندگان آن جمعي از ادبا و روزنامه نگاران صاحب نام بودند.
در حال حاضر مجله "سامر" از شهرت فراواني برخوردار است و كودكان بسياري را علاقمند به مطالعه نموده است. اين مجله ماهانه در 48 صفحه و بصورت رنگي چاپ مي شود. موضوعات آن عبارتند از: قصه هاي مصور، پرسش و پاسخ، معلومات عمومي و فرهنگي، تاريخ، شعر و غيره.
راديو
علي رغم گسترش تكنولوژيكي در بخش راديويي جهان عرب، كه بوسيله توليدات ديجيتال و تكنيك هاي انتقال دهنده و استفاده از وب وسيستم هاي ماهواره اي و شبكه ها ارتباط تلفني براي پخش مورد توجه قرار گرفت، نقش راديو در زندگي عمومي افراد كاملا مشخص نيست. در اين مورد اطلاعات تحقيقاتي بسيار كم و ناكافي است. اگر دهه هاي 1960 و 1970 سال هاي طلايي پخش راديويي عرب بود، به همان صورت با گسترش در عملكرد راديو و مهار كردن رسانه جهت خدمت در جهت اهداف توسعه ملي، عصر جهاني ساز كردن زماني است براي الحاق تكنولوژيكي و نيز دموكراتيك سازي منطقه عرب نشين.
حال بايد اين پرشس مطرح شود كه وسعت و ميزان گسترش كدام بخش از پخش راديويي نقش ماندگاري در پيشبرد تشكل هاي دولتي، آزادي بيان و حقوق بشر دارد. اين موضوع حقيقت دارد كه راديو تحت نظارت و كنترل دولت مي باشد و بدين ترتيب با كمترين امكان اظهار نظر وابسته به ديدگاه هاي دولتي حاكم است. اما طبق تجاربي كه در دهه پيش بدست آمده است، پخش راديويي با ظرفيت بي نظير جهت ارتباط با شنوندگان خود در مناطق دور افتاده و پراكنده، نيرويي براي محاسبه قلمرو عمومي عرب است. مسيرهاي هوايي سرشاز از بحث هاي انتقادي و جسورانه نشريات عمومي در ايستگاه هاي راديويي لبنان، اردن، عراق و فلسطين مي باشند.
در صحبت از نقش راديو در گستره عمومي به نظر مي رسد كه راديو هرگز به وسيله موثري در ارتباطات سياسي تبديل نخواهد شد مگر اين كه در جوامع عرب حقيقتا فضاي دموكراتيك ايجاد شود.
ب) راديو و تلويزيون
اردن داراي دو شبكه تلويزيوني عربي و انگليسي (يا فرانسوي) است كه سابقه اي 30 ساله دارد. در اكثر مناطق اين كشور علاوه بر اين دو شبكه، مي توان شبكههاي تلويزيوني اسرائيل و سوريه و گاهي مصر را با استفاده از آنتن هاي معموليمشاهده كرد. ضمنا كليه شهرنشينان متمول از آنتن هاي ماهواره استفاده مي كنند و كليه شبكه هاي جهاني از جمله تلويزيون جمهوري اسلامي را به راحتي دريافت مي كنند.
در طبقه بندي محتوايي شبكه هاي تلويزيوني موجود در اردن مي توان گفت: شبكه اول تلويزيون اين كشور كه برنامه هاي آن عموما توليد كشور اردن يا استفاده از فيلم ها و سريال هاي مصري است، از سلامت و كنترل نسبي حكومت برخوردار است، اما به ترتيب كانال دوم اردن و شبكه هاي تلويزيوني اسرائيل داراي سلامت فرهنگي كمتري است و اكثر برنامه هاي آن غير اخلاقي و خلاف فرهنگ عمومي مي باشد. اين برنامه ها اغلب فيلم هاي آمريكايي و اروپايي با زيرنويس عربي يا عبري است. قابل ذكر است كه در سال هاي اخير پخش برنامه هاي مذهبي چون اذان، خطبه هاي نماز جمعه، مباحث اخلاقي و تاريخ اسلام در شبكه اول تلويزيون اردن تقويت شد كه خود در امتزاج فرهنگ اسلامي و فرهنگ غربي موثر بوده است.
از سوي ديگر به علت كمبود پارك ها، موزه ها و مراكز تفريحي در اردن، عمده اوقات فراغت مردم توسط تلويزيون، پر مي شود، علي الخصوص كه هر شبكه تلويزيوني به طور متوسط در روز اقدام به پخش دو فيلم سينمايي يا سريال مي نمايد.
بنابراين فرهنگ مردم اردن بيش از هر چيز متاثر از فرهنگ صدا و سيماي اين كشور است و بدين لحاظ اين رسانه ها نسبت به جرايد تحت كنترل حكومتي شديدتري قرار دارند.
دستگاه هاي گيرنده برنامه هاي تلويزيوني:
در شهر عمان حدود 700 تا 1000 عدد از اين نوع دستگاه ها وجود دارد كه داراي انواع مختلف مي باشند؛ از جمله "الياشحي" كه شبيه به آنتن هاي معمولي است و كار آن انتقال و پخش تعدادي از ايستگاه هاي تلويزيوني مانند كانال هاي 1 و 2 قاهره در مصر و كانال هاي 1 و 2 خاورميانه در لبنان است، بهاي آن از 500 تا 1000 دينار مي باشد. نوع ديگر اين دستگاه ها معروف به "ديش" داراي انواع مختلف است و بهاي آن از 700 تا 3000 دينار مي باشد و تمامي كانال هاي تلويزيوني موجود را تحت پوشش قرار مي دهد. البته ايستگاه هاي ديگر نيز وجود دارند كه انواع فيلم ها، تئاترها و برنامه هاي ادبي براي بينندگان پخش مي كنند. راديو نيز در اردن سابقه اي بالغ بر 48 سال دارد و همانند تلويزيون در دو شبكه عربي و اروپايي (انگليسي و فرانسوي) در طول شبانه روز فعاليت مي كند. يك شبكه نيز مخصوص پخش برنامه هاي قرآني است كه قشر مذهبي جامعه را جذب كرده است. در اين شبكه هاي تلويزيوني و راديويي، ميزگزدها و گزارش هاي تحليلي برگزار مي شود، اما در اين كشور به برخي از گروه هايي مخالف فرصت هاي محدودي جهت ابراز عقيده داده مي شود اين در حالي است كه ميزان فرصت ها در اين كشور به مراتب كمتر از كشورهاي دموكراتيك و حتي اسرائيل است.
وضعيت سينما در اردن:
اگرچه جشنواره هاي سينمايي مختلفي در اين كشور برگزار مي شود اما اردن هيچگونه توليدي در زمينه فيلم سينمايي ندارد. البته اين جشنواره ها از سوي مراكز فرهنگي اردن و يا با همكاري مراكز فرهنگي خارجي و يا از سوي كشورهاي خارجي در اين كشور برگزار مي شود. يكي از علل مهم عدم توليد فيلم هاي سينمايي در اين كشور، هزينه توليد فيلم، خصوصا در بخش عكس و تصوير برداري و امثال آن است كه دولت نمي تواند در اين زمينه همكاري لازم را انجام دهد. همچنين قيمت مناسب فيلم هاي وارداتي، خصوصا فيلم هاي مصري كه قيمت وارد كردن چهار فيلم اين كشور برابر با هزينه ساخت يك فيلم در اين كشور است و كثرت كلوپ هاي ويديويي و پخش فيلم هاي متنوع باعث شده است تا تماشاگران سينما در اين كشور كم شده و جوانان اكثرا جذب كلوپ هاي ويديو مي شوند.
ج) اينترنت
اردن در زمينه اطلاعات رايانه اي در شبكه جهاني رايانه ها، يكي از كشورهاي پيشرفته در خاورميانه است. مانند ساير كشورها، اردن نيز داراي سايت هاي رايانه ويژه اي در شبكه جهاني اينترنت است كه از آن جمله مي توان از سايت "ملك حسين" و سايت "ملك نور" نام برد. قابل ذكر است كه سايت ملك حسين از قويترين سايت هاي اطلاعاتي اين كشور مي باشد.
اينترنت در اردن
اردن و سودان در سال 1994 وارد دنياي اينترنت شدند. از زماني كه اينترنت وارد جامعه اردن شد توسط مقامات بريتانيايي تحت پشتيباني شديد قرار گرفت. اين خدمات توسط موسسه عمومي جهت ارتباطات وايرلس (بي سيم) فراهم گرديد كه در سال 1997 به يك شركت دولتي تبديل شد و با زيربنايي تجاري تحت عنوان شركت ارتباطات اردن راه اندازي شد. اين شركت تا سال 2004نخستين شركتي بود كه خدمات ارتباط تلفني محلي و ملي ارائه مي كرد. سپس دولت سهام خود را به شركت تلكام فرانسه واگذار كرد كه در بخش ارتباطات اردن به سازماني برتر تبديل شده بود. اين اقدام تاثير فراواني در افزايش كاربران اينترنتي از 000,127 نفر در سال 2000 به 000,630 نفر در سال 2004 داشت، كه در هر 1000 نفر شهروند 117 نفر كاربر اينترنتي بودند، اين رقم در مقايسه با ديگر كشورهاي عربي رقم چشمگيري است. در حال حاضر شركت هاي مختلفي در حال ارائه خدمات اينترنتي مي باشند. اين توسعه سريع موجب شد تا اردن در اين زمينه جزء بهترين كشورها قرار بگيرد. طبق گزارشات آماري از ژوئن سال 2010، 7/1 ميليون كاربر اينترنتي وجود دارد كه اين رقم 27% كل جمعيت را تشكيل مي دهد كه در بين سال هاي 2000 تا 2010 افزايش استفاده اينترنتي بالغ بر 268/1 بوده است.
در پايان سال 2011 نفوذ اينترنت به 5/50% رسيد. استفاده از اينترنت از سال 2007 به 2009 دو برابر شد و انتظار مي رود با همين سرعت ادامه يابد. آمار نشان دهنده اين موضوع است كه نفوذ اينترنت در پايان سال 2009 به 29% و در پايان سال 2010 به 38% رسيده است. دولت اردن اعلام كرده است كه ماليات فروش بر كامپيوترها و ارتباط اينترنت براي تشويق صنعت IT در اردن برداشته خواهد شد. عبدالله دوم در سال 2004 به BBC گفت كه او اميدوار است كه كشورش را به قطب تكنولوژي در خاورميانه تبديل كند. اردن بيش از هر كشور ديگري در خاورميانه شركت هاي اينترنتي دارد. قابليت اينترنت اردن بيش از آن است كه اغلب تشخيص داده مي شود. با سرعت 21 مگابايت در ثانيه تنها با دبي و عربستان برابر است.
بر اساس كتاب گينس خيابان ال جاميا در شهر شمالي ايربد، خياباني است كه بيشترين تعداد كافي نت را در جهان داراست.
6-2-12 نشريات
1) ديپلمات اردني (JID) موسسه ديپلماسي اردن ايم گاهنامه را با همكاري وزارت امور خارجه به عنوان وسيله اي جهت آموزش و اطلاعات عمومي منتشر مي كند. از ديگر نقش هاي اين نشريه فراهم آوردن فرصت بحث و گفتگو در مورد مسائل مهم داخلي و خارجي است.
2) نشريه امور بين الملل اردن (JJIA) اولين چاپ اين نشريه در تابستان سال 2007 منتشر شد. اين نشريه در مورد روابط بين الملل با موضوعات امنيت، سياست، اقتصاد، فرهنگ و رسانه فعاليت دارد.
3) تمركز بر اختلاف: مركز منطقه اي پيشگيري از اختلاف يك پژوهشنامه الكترونيكي منتشر مي كند كه داراي موضوعات متعدديست كه مورد علاقه ي اردن و منطقه هستند.
4) ديپلمات اردني: اين نشريه تا كنون مقالاتي را با موضوعات مختلف به چاپ رسانده است.
8-8-2-12 خبرگذاري ها
1) امّان: رسانه اي كه به اكثريت ساكت مي پردازد و اخبار روزانه ي اردن و جهان عرب را منتشر مي كند.
2) اردن تايمز: يك روزنامه انگليسي زبان است كه در اردن منتشر مي شود.
3) بي بي سي نيوز: يك روزنامه اتفاقات و حوادث روز اردن را مخابره مي كند.
4) سفارت خانه اردن – واشنگتن: اخبار روزانه و اطلاعات عمومي اردن را از منابع خبري جمع آوري مي كند.
5) پادشاهي هاشمي اردن: منبع اصلي اطلاعات در مورد تاريخ، اقتصاد، سياست، توريست، محيط زيست، امور خارجه و نقشه هاي اردن بشمار مي رود.
6) ممري2 اردن: رسانه موسسه تحقيقاتي خاورميانه ي واشنگتن كه از رسانه هاي عربي، آناليز و ترجمه تهيه مي كند.
7) پترا: يك آژانس خبري رسمي است.
8) بخش حكومتي ايالات متحده – سركنسولي اردن (صفحه ي اطلاعات) اين موسسه پيش زمينه و اطلاعات مسافرتي شامل موارد لازم براي ورود و خروج، ايمني و امنيت، جرم، سلامتي و حمل و نقل را فراهم مي آورد.
9) مشاهده اردن: يك راهنماي كامل مسافرتي براي توريست هايي است كه مي خواهند از اردن ديدن كنند.
رسانه و سايل ارتباط جمعي:
راديو: آغاز كار اولين راديو در اردن به پايان قيموميت بريتانيا در فلسطين به تاريخ اواخر ماه آوريل 1948 ميلادي باز مي گردد. هنگامي كه تنش هايي در فلسطين بوجود آمد، مسئولان راديو فلسطين كه از قدس برنامه هاي خود را به گوش شنوندگان مي رساندند، تصميم گرفتند دستگاه ها و وسايل اين راديو را به كمك ارتش اردن به شهر رام الله انتقال دهند. از آن زمان به بعد و پس از برقراري امنيت راديو قدس به دست ارتش اردن، اين راديو وابسته به حكومت در عمّان شد و به نوعي زير نظر حكومت به كار خود ادامه داد.
راديو قدس پخش برنامه هاي خود را تا اوايل ماه سپتامبر سال 1948 در رام الله ادامه داد و پس از آن به نام "راديو اردن هاشمي" از قدس تغيير نام داد و بعد از اين كه يكپارچگي دو كرانه اردن شرقي و غربي در سال 1950 ميلادي به پايان رسيد، اين راديو رسما به نام "راديو اردن هاشمي" نام گرفت و روزانه 13 ساعت برنامه پخش مي كرد.
راديو عمّان: دومين راديوي اردن به نام "راديو عمّان" در سال 1956 ميلادي به دست ملك حسين پادشاه اين كشور در منطقه "جبل الحسين" اين شهر افتتاح شد و در اوايل كار خود روزانه سه ساعت به پخش برنامه مبادرت ورزيد و پس از گذشت چند ماه به سيزده ساعت پخش برنامه ارتقا يافت و بيشتر برنامه هاي اين راديو هم به اخبار، پخش موسيقي و سرود تعلق يافته بود.
راديو ام الحيران: سومين راديو كشور اردن هم به دست ملك حسين در سال 1959 ميلادي به نام راديو ام الحيران در منطقه ام الحيران اين كشور شروع به پخش برنامه هاي خود كرد. اين راديو در نوع خود يكي از پيشرفته ترين راديوهاي منطقه به شمار مي رفت كه شامل 6 استوديو در زمينه هاي مختلف مي شد.
راديوهاي اردن در ادامه كار خود با گام نهادن به دنياي جديد برنامه هاي به زبان انگليسي و اسپانيايي هم به توليد برنامه و پخش آن پرداختند.
تلويزيون اردن:
مقامات اردني در سال 1964 ميلادي با اعزام گروهي از افراد به ايالات متحده آمريكا در پي انتقال فناوري و تجهيزات تلويزيوني به اين كشور برآمدند و از تعدادي از موسسات سرمايه گذاري آمريكايي خواستند كه در برنامه ريزي هاي اوليه براي آغاز به كار تلويزيون اردن به آنها كمك كنند.
در روز 11 سپتامبر 1964 ميلادي يكي از موسسات راديويي در طرحي 6 ساله به تشكيل و گسترش تلويزيون اردن پرداخت. تلويزيون اردن به طور كامل تحت نظارت حكومت اين كشور بوجود آمد و در آغاز سعي كرد كليه مناطق اردن را تحت پوشش برنامه هاي خود درآورد.
پاورقي:
1. Judicary
2. MEMRI
منابع:
1. نمايه 6 پادشاهي اردن
2. Arab world
3. ويكي پديا انگليسي
4. www.id.gov.jo
5. www.world.newspapers.com
6.
13