جمهوری پنجم در فرانسه
جمهوری پنجم فرانسه
نام دولت کنونی فرانسه است که از ۵ اکتبر ۱۹۵۸ پدید آمده است. این جمهوری توسط شارل دوگل[62] بر ویرانه‌های جمهوری چهارم فرانسه ساخته شد. با کنار گذاشتن نظام پارلمانی ناکارآمد جمهوری چهارم، نوعی نظام ریاستی زاده شد که در آن رئیس کشور دیگر مقامی تشریفاتی نیست و رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر هر دو در اداره عملی کشور نقش دارند. موریس دوورژه[63] آن را یک نظام سیاسی جدید نامید و اصطلاح نظام نیمه ریاستی را برای توصیف آن ابداع کرد و در دهه ۱۹۹۰ بیشتر کشورهای کمونیستی پیشین با الهام از جمهوری پنجم این الگوی حکومتی را برای کشور خود برگزیدند.
عامل پایه‌ریزی جمهوری پنجم، بحران الجزایر بود. هرچند فرانسه بسیاری از مستعمره‌هایش را در باختر آفریقا و جنوب شرقی آسیا از دست داده بود ولی هنوز الجزایر را نگاه داشته بود. سرانجام در ۵ ژوئیه ۱۹۶۲ الجزایر به استقلال رسید. شارل دوگل از این بحران برای پدیدآوردن جمهوری نوینی با رئیس جمهوری دارای اختیارات بیشتر سود برد. دوره زمامداری رئیس جمهور در قانون اساسی نو بیشتر شد(در آغاز هفت سال و اکنون پنج سال) و قدرت رئیس جمهور نیز در سنجش با دیگر رژیم‌های مردمسالار در اروپا بسیار بیشتر شد. قانون اساسی تازه در ۲۸ سپتامبر ۱۹۵۸ به همه‌پرسی گذارده شد و با رای ۸۲٫۶٪ مردم به تصویب رسید. رئیس جمهور در آغاز از سوی انجمن انتخاباتی برگزیده می‌شد ولی در سال ۱۹۶۲ دوگل پیشنهاد کرد که رئیس‌جمهور با رای مستقیم مردم برگزیده شود.
روساي جمهور جمهوري پنجم
از زمان آغاز به كار جمهوري پنجم در 8 ژانويه سال 1959 تا سال 1969 منصب رياست جمهوري فرانسه بر عهده ژنرال دوگل بود.
می 68 بزرگترین جنبش اجتماعی تاریخ فرانسه محسوب می شود. این جنبش با شلوغی و تصرف چند دانشگاه و دبیرستان پاریس توسط دانشجوها و دانش‌آموزان شروع شد و به درگیری با مسئولین دانشگاه و پلیس انجامید. شورش عمومی سراسر فرانسه را در برگرفت و به سرعت به حالت انقلابی تبدیل شد. با ادامه ی تظاهرات و اعتصابات فرانسه به کلی فلج شد. نتیجه تشدید درگیری‌ها و کشیدن آن به مهم‌ترین محله پاریس (کارتیه لاتن) و همراه شدن کارگران و اعتصاب عمومی و هرج و مرج اساسی شد. بنابر این درجنبش مه 68 جنبش دانشجویی،جنبش عدالت خواهی کارگری، جنبش آزادی خواهی زنان و بطور کلی جنبش جوانان به هم پیوند می خورند. این حرکت اثر بسیار قابل توجهی در ادبیات، سینما، و هنرهای معاصر داشت و به عنوان یک نقطه‌ی روشن در خاطرات فرانسوی‌ها ثبت شده است.[64] به هرحال این حرکت منجر به منحل‌شدن پارلمان و انتخابات زود هنگام شد و در انتخابات بعدی طرفداران دوگل با اکثریت مطلق وارد پارلمان شدند. در سال 1969 دوگل موضوع اصلاح مجلس سنا و چند مساله ديگر را مطرح كرد ولي چون 53% آراي شركت كنندگان در همه پرسي مخالف نظر او بود از منصب خود استعفا داد و از قدرت کناره گرفت و در روز 9 نوامبر 1970 در کلنبی[65] درگذشت.
پس از او ژرژ پمپيدو از حزب گليست به رياست جمهوري فرانسه رسيد و تا زمان مرگش در سال 1974 رياست جمهوري اين كشور را برعهده داشت. در انتخابات رياست جمهوري سال 1975 والري ژيسكاردستن كه از جناح راست و نماينده سرمايه داران فرانسه بود به پيروزي رسيد و تا سال 1981 رياست جمهوري آن كشور را بر عهده داشت. فرانسوا ميتران[66] از حزب سوسياليست در انتخابات سال 1981 به رياست جمهوري فرانسه انتخاب شد. در دوره بعد يعني در انتخابات سال 1988 هم ميتران براي بار دوم در انتخابات رياست جمهوري فرانسه پيروز شد. در انتخابات رياست جمهوري در سال 1995 ژاك شيراك[67] شهردار پاريس و از حزب گليست «ائتلاف براي جمهوري» بر رقيب خود ليونل ژوسپن[68] از حزب سوسياليست پيروز شد. در آن دوره اگر چه 8 نامزد از احزاب با گرايش هاي مختلف در انتخابات رياست جمهوري فرانسه حضور داشتند امادر واقع رقابت بين دو رقيب اصلي يعني شيراك و ژوسپن بود. در دور اول انتخابات در 22 آوريل 1995 ژاك شيراك 7/20 % و ليونل ژوسپن 3/23% آرا را به خود اختصاص دادند. اگر چه در دور اول ژوسپن ازشيراك جلوتر بود اما چون سهم ساير گروه هاي راست گرا همچون حزب «ائتلاف براي دموكراسي فرانسه» و «جبهه ملي» از كل آرا به نسبت زيادتر بود، در دور دوم كه تنها دو نامزد اصلي حضور داشتند راي احزاب و گروه هاي راست گرا به شيراك تعلق گرفت و در نهايت او با كسب 6/52% آرا در برابر 4/47 % آراي ژوسپن به عنوان رئيس جمهوري فرانسه انتخاب شد.شیراک در دور دوم رياست جمهوري در سال 2002 تنها به دليل حضور لوپن، رقيب راست افراطي خود، دوباره رئيس جمهور شد. شعار آن روزها اين بود: به دماغتان گيره بزنيد و به شيراك رأي بدهيد. شيراك كه در دور نخست ۲۰درصد رأى آورده بود در دور دوم بيش از ۸۰ درصد رأى آورد. وی براي تشكيل اروپاي متحد، تلاش زيادي كرد و قهرمان اروپاي متحد نام گرفت. ولي در 2005 مردم فرانسه به همه پرسي او در مورد قانون اساسي اروپا، رأي ندادند.
پس از شیراک سارکوزی دبیر کل اتحاد برای جنبش مردمی در رقابت با دیگر نامزدهای ریاست جمهوری با کسب ۳۱/۱۱ ٪ آرا به دور دوم رسید و در رقابت با سگولن رویال[69] از حزب سوسیالیست در ۲ مه ۲۰۰۷با کسب ۵۳ درصد آرا به عنوان رئیس جمهور برگزیده شد. وی مهم‌ترین اهداف خود را تلاش در جهت کاهش کسر بودجه، افزایش امنیت کشور، سامان‌دهی وضع مهاجرت و مبارزه با نژادپرستی عنوان کرد.