مدارس قرآنی در مالی
مدارس سنتی قرآنی از صدها سال پیش در کشور مالی فعالیت داشته اند و از قدیمی ترین مراکز آموزشی این کشور بشمار می روند که محدوده فعالیت آنها از دیرباز تعلیم علوم و معارف قرآنی بوده است.این مدارس که معمولاً در جوار مساجد کوچک و بزرگ شهرها و روستاهای کشور فعالیت دارند عمدتاً مختص آموزش نحوه حفظ و قرائت قرآن کریم می باشند. اساتید این مدارس نیز معمولاً شیوخ و ائمه جمعه و جماعات مساجد مالی بشمار می روند که با دریافت شهریه‌ای بسيار اندك از دانش آموزان علوم قرآنی را به آنها می آموزند.
مدارس سنتی قرآنی تا پیش از ورود استعمار فرانسه تنها مراكز آموزشي اسلامي محسوب می شدند . کودکان مسلمان در این مدرسه های کوچک به یادگیری الفبای عربی و اصوات و حروف قرآنی پرداخته و پس از آن از طریق لوح های چوبی خود و تکرار واژه هایی که توسط معلمان آنها قرائت می شد با نحوه قرائت آیات قرآن آشنا می شدند. شیوه تدریس در این مدارس سنتی که بسیار مشابه مکتب خانه های قدیمی کشورهای اسلامی بود صرفاً مبتنی بر تکرار اصوات و حروف بود و دانش آموزان موظف بودند هر روز تکالیف اساتید خود را بر روی لوح ها نگاشته و آنها را به وی ارائه دهند. در این مدارس سنتی تنبیه بدنی در زمره ضروریات تدریس بشمار می رفت و دانش آموزان با کوچک ترین نافرمانی توسط معلمان خود تنبیه می شدند.مدارس سنتی قرآنی که در کشورهای هوسا زبان ماکارانتا خوانده می شوند پس از ورود استعمار فرانسه و تأسیس مدارس سبک جدید بتدریج جايگاه خود را از دست دادند با این حال به فعالیت خود ادامه داده و تاکنون توانسته اند به بقای خود تداوم بخشند. در حال حاضر این مراکز علاوه بر محوطه مساجد در منازل معلمان قرآن (مارابوها) نیز برگزار می‌شوند و عمده شرکت کنندگان در این کلاس ها را دانش آموزان بی بضاعت و مستمندی تشکیل می دهند که خانواده‌های آنها قادر به تأمین هزینه‌های تحصیل آنها نمی باشند. (گفت‌وگو با شيخ احمد وانگاري، 1387). برخی از دانش‌آموزان این مدارس قرآنی را نیز کودکان خیابانی تشکیل می‌دهند که پس از پایان کلاس‌های روزانه رهسپار خیابان‌های شهرها شده و با گدایی امرار معاش می‌کنند[46]1. مدارس سنتی قرآنی هم اکنون در تمام شهرها و روستاهای مالی فعالیت دارند و امکانات این مدارس تخته سیاهی است که معلم با آن درس می‌دهد. دانش‌آموزان نیز دروس خود را بر روی لوح‌های چوبی استوانه‌ای شکل یادداشت می‌کنند که شکل ظاهری آن بسیار جالب توجّه است2. در این مدارس متون درسی خاصی تدریس نمی‌شود و معمولاً معلمان در نحوۀ تعلیم عربی، قرائت و حفظ قرآن کریم از شیوه‌های آموزشی و تجربۀ خود بهره می‌گیرند .(Saul, 1984: 71-87)
در برخی از مناطق مالی که مسلمانان در عسرت و تنگدستی به‌سر می‌برند، بسیاری از کودکان مسلمان بی‌سرپرست، شب را در این مدارس که عبارت از اطاق‌های تنگ و تاریک در جوار مساجد است، سپری می‌کنند[47].
خاطر نشان می‌گردد طی دو دهه گذشته سازمان همكاري اسلامی و برخی کشورهای اسلامی نظیر ایران، عربستان، کویت، قطر، امارات متحده عربی، مصر، الجزایر، لیبی و عمان اقداماتی را برای بهبود وضعیت این مدارس قرآنی انجام داده اند. در این راستا علاوه بر اعطای بورسیه تحصیلی دانشگاه‌های این کشورها به برخی از معلمان قرآنی؛ مدارس مزبور مرمت شده و مکان های خاصی نیز در جنب مساجد برای این مراکز در نظر گرفته شده اند (مطالعات میدانی نویسنده، 1387)
مدارس سنتی قرآنی باوجود مشکلات فراوان و کمبود امکانات هم‌چنان از پایگاه‌های اصلی نشر و توسعه دین اسلام به‌شمار می‌روند و تقریباً تمام مسلمانان کشور و بعضی از مقامات عالی‌رتبۀ کشوری و لشکری نیز در ایام طفولیت در این مدارس تحصیل کرده‌اند.