روابط سیاسی سودان و ج.ا.ایران
روابط ایران و سودان از دیدگاه سران دو کشور
در تاریخ 1368/3/18 وزیر اطّلاعات و فرهنگ سودان، در دیدار با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، ضمن عرض تسلیت رهبری سودان اظهار داشت:
«حضرت امام خمینی(ره) نه تنها امام مردم ایران بلكه امام جهان اسلام بودند. این شخصیّت بزرگ در قلب ما جای دارد و در حقیقت مشوّق ما برای انقلاب در سودان ، امام خمینی(ره) بودند».[۱]
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظّم انقلاب اسلامی و ولی امر مسلمین، در تاریخ 1369/9/21 در دیدار آقای عمر حسن البشیر، رئیس شورای انقلاب نجات ملّی سودان[iv] با ایشان طی بیاناتی تلاش‌های به عمل آمده در جهت تطبیق قوانین سودان با احكام اسلام و قرآن و حركت ملّت مسلمان آن كشور به سوی اهداف اسلامی را برای مسلمانان جهان مسرّت‌بخش توصیف كردند.
رهبر معظّم انقلاب اسلامی، با اشاره به پایبندی ملّت سودان به دین مبین اسلام فرمودند:
«عل یرغم مخالفت قدرت‌های استكباری ما امیدواریم كه حركت آغاز شده در سودان به تحقّق حاكمیّت اسلام در آن كشور بیانجامد. ملّت مسلمان سودان می‌تواند در برابر فشارهای وارده ازسوی دشمنان اسلام بایستد و برای این منظور حضور مردم در صحنه و تقویت ایمان اسلامی‌در آنها حائز اهمیت خاصی است.»
مقام معظّم رهبری، ایران اسلامی را نمونه‌ای از حركت عظیم اسلامی‌ذكر كردند و افزودند:
«خداوند متعال به مسلمانان عزّت و شوكت عنایت فرموده و اراده كرده است كه اسلام در دنیا زنده شود. لذا برای حفظ این نعمت، مسئولیت بزرگی متوجّه همه‌ی ماست. ما اطمینان داریم كه با اتّكا بر خداوند متعال و تحكیم بخشیدن به پیوند با مردم، از نصرت الهی نیز برخوردار خواهیم شد.»
رهبر معظّم انقلاب اسلامی، ضرورت اعتماد ملّت‌های مسلمان به توانایی‌ها و امكانات خود، برای ایجاد یك تحوّل واقعی فرهنگی را یادآور شدند و فرمودند:
«آینده بسیار روشنی پیش روی ما قراردارد. ملّت سودان ازلحاظ اعتقادات اسلامی و محبّت به اهل بیت پیامبر(ص) به مردم ایران بسیار نزدیك است و انتظار می‌رود كه ارتباط و همكاری بیشتری بین دو كشور به وجود آید.»
آقای عمر حسن البشیر، رئیس شورای انقلاب نجات ملّی سودان، خوشحالی خود را از فراهم آمدن امكان دیدار با رهبر انقلاب اسلامی ابراز داشت و گفت:
«انقلاب اسلامی واقعه‌ی بسیارعظیمی است و ما همواره به آن با چشم امید نگاه كرده‌ایم و آن را الهام‌بخش خود میدانیم. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به ما اطمینان داد كه عل یرغم مشكلات تحمیل شده از سوی دشمنان، حركت خود را به سمت اسلام ادامه دهیم و در این راه به خدا توكّل كنیم.»
رئیس شورای انقلاب نجات ملّی سودان، جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان یك كشور اسلامی مدرن و تكیه‌گاه مسلمانان جهان توصیف كرد و گفت:
«ما اسلامی‌كردن زندگی مردم سودان را عملاً آغاز كرده‌ایم و قصد داریم برای این منظور از تجربیّات انقلاب عظیم ایران استفاده كنیم. ما با تحریم ربا، نظام بانكی سودان را اسلامی‌كرده و انتظار داریم جمهوری اسلامی ایران نیز تجربیّات خود را برای اسلامی‌كردن قوانین در اختیار ما قراردهد.
ما به جمهوری اسلامی‌ایران و رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای برقراری وحدت مسلمانان اطمینان داریم و آماده‌ایم نقش خود را در این راه به انجام رسانیم».[۲]
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، در تاریخ 1372/8/24 در دیدار آقای محمّد الامین خلیفه، رئیس مجلس سودان و هیأت همراه نقش مردم سودان را در حمایت از دولت آن كشور برای مقاومت در برابر دشمان خود حائز اهمیت توصیف كردند و فرمودند:
«كشور سودان به لحاظ موقعیت جغرافیای سیاسی، وضع حساسی دارد زیرا می‌تواند با منطقه عربی كه بخش عظیمی از دنیاست به راحتی ارتباط برقرار كند و‌این مهم در كنار عوامل دیگر سبب شده است استكبار جهانی حساسیت‌های زیادی را از خود نشان دهد. امّا دولت سودان كه در داخل ملّت مسلمان خود ریشه دارد و به مردم متكّی است، به‌رغم مواجهه با دشمنان متعدّد، محكم، پابرجا و مقاوم در مسیر اهداف اسلامی به حركت خود ادامه می‌دهد.»
رهبر معظّم انقلاب اسلامی، تمسّك به دین اسلام را لازمه بقای دولت انقلابی سودان دانستند و فرمودند:
«تمسّك به اسلام در ذات و بطن خود نصرت و پیروزی بر همه موانع را به همراه دارد و تجربه تاریخ اسلام نشان می‌دهد كه جهاد در راه ایمان و اعتقاد همواره با پیروزی توأم بوده است.»
مقام معظّم رهبری از ایجاد ناامیدی در مسئولین و مردم به‌عنوان بزرگترین حربه دشمن یاد كردند و خطاب به رئیس مجلس ملّی سودان فرمودند:
«تجربه‌های ما همانند انقلاب اسلامی متعلق به ملّت‌های مسلمان است و مسئولین دولت سودان باید به آینده‌ای روشن و توأم با پیروزی امیدوار باشند. زیرا پایداری حكومت سودان دلیل واضحی بر ضعف و ناتوانی دشمنان ملّت مسلمان این كشور است و تجربه انقلاب اسلامی ایران نیز همین واقعیت را اثبات می‌كند.»
رهبر انقلاب اسلامی، ضرورت توجّه دولت سودان را به شیوه‌ها و‌ترفندهای مختلف استكبار جهانی در برخورد با كشورهای مستقل مورد تأكید قرار دادند و در پایان سخنانشان استمرار قدرتمندانه نهضت اسلامی را در سودان آرزو كردند.
در این دیدار، آقای محمّد الامین خلیفه، رئیس مجلس ملّی سودان، طی سخنانی ضمن ابراز خرسندی از امكان دیدار با ولی امر مسلمین گفت:
«انقلاب مردم سودان از انقلاب اسلامی ایران الهام گرفته است و ما در كشور خود در پی احیای دین و ارزش‌های بلند آسمانی هستیم.»
وی از حضرت امام خمینی، رضوان‌‌الله تعالی‌‌علیه، به‌عنوان احیاگر مجدد و عظمت دین مبین اسلام نام برد و گفت:
«انقلاب اسلامی عزّت و شرف مسلمین را اعاده كرده است و به همین سبب تنها مختص ملّت ایران نیست و‌این انقلاب به عموم مسلمین جهان تعلق دارد.»
رئیس مجلس ملّی سودان، شیعه و سنی را شاخه‌های درخت نیرومند اسلام خواند و گفت:
«مردم مسلمان سودان در انقلاب خود از ارزش‌ها و مبانی اعتقادی و اخلاقی انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی(رض) الهام گرفته‌اند و عمیقا دوستدار اهل بیت نبوّت هستند».[۳]
حضرت آیت‌الله خامنه‌اى، رهبر معظّم انقلاب اسلامی، در تاریخ 1376/9/19، در دیدار آقاى عمرالبشیر، رئیس جمهور سودان، تمسّك سودان به اسلام در مقابله با توطئه‌هاى آمریكا و اسرائیل را موجب تمایز و برجستگى این كشور در جهان اسلام دانستند و از ایستادگى و مقاومت به‌عنوان یك تجربه موفّق و مشترك ایران و سودان یاد كردند.[۴]
حضرت آیت‌الله خامنه‌اى، رهبر معظّم انقلاب اسلامى، در تاریخ 1378/3/31 در دیدار آقاى حسن عبدالله التّرابى، رئیس مجلس سودان، مهم‌ترین وجه مشترك روابط ایران و سودان را حكومت اسلامى و تلاش براى گسترش شریعت اسلامى بیان و تأكید كردند:
«تمام دشمن یهاى استكبار با دو كشور ایران و سودان، به دلیل عمل به اسلام است.»
در‌این دیدار پیش از سخنان مقام معظّم رهبرى، آقاى حسن التّرابى رئیس مجلس سودان ضمن ارائه گزارشى از وضعیت كشور خود، به توطئه‌هاى مختلف دشمنان اسلام اشاره كرد و ضرورت اتّحاد بیش از پیش كشورهاى اسلامى را مورد تأكید قرار داد.
حضرت آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظّم انقلاب اسلامی، در تاریخ 1385/2/5 در دیدار آقای عمرالبشیر، رئیس‌جمهور سودان و هیأت همراه، از سودان به‌عنوان پهناورترین كشور اسلامی با تمدّنی كهن و منابع سرشار طبیعی و استعدادهای انسانی فراوان یاد و خاطرنشان كردند:
«دولت سودان به دلیل مواضع و عملكرد مستقل خود تحت فشار قدرت‌های خارجی قرار گرفته است كه امیدواریم با حفظ یكپارچگی، همان‌گونه كه مشكل جنوب سودان حل شد[v]، مشكل غرب این كشور نیز برطرف شود.»
دیدار آقای عمرالبشیر، رئیس‌جمهور سودان، با ابراز خرسندی از گسترش روزافزون روابط دو كشور، موفّقیّت جمهوری اسلامی ایران را در دستیابی به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای پیروزی بزرگی برای دنیای اسلام خواند و تأكید كرد:
«توانایی و پیشرفت‌ایران، در واقع افزایش قدرت جهان اسلام است.»
وی ضمن تشریح آخرین اوضاع سودان پس از امضای قرارداد صلح جنوب سودان[vi] و همچنین وضع دارفور و تبلیغات دروغین رسانه‌های غربی در این‌باره گفت:
«علت فشارهای كنونی به دولت سودان، جهت‌گیری اسلامی این كشور و ذخایر فراوان نفت سودان است. اما مردم توانایی دفاع از حقوق خود را دارند و در مقابل این فشارها تسلیم نخواهند شد.»
وی همچنین تأكید كرد مواضع تهران و خارطوم در زمینه مسائل مختلف از جمله مسائل عراق، فلسطین، لبنان و سوریه یكسان است و دو كشور می‌توانند علاوه‌بر همكاری مسائل، در عرصه‌های اقتصادی نیز روابط خود را بیش از پیش گسترش دهند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظّم انقلاب اسلامی، در تاریخ 1390/4/5 در دیدار آقای عمرالبشیر، رئیس‌جمهور سودان و هیأت همراه، به مسائل سودان و فشارهای غرب به این كشور اشاره و تأكید كردند:
«جمهوری اسلامی ایران از حكومت اسلامی، دولت و ملّت سودان كه مصمّم به حفظ استقلال، اسلامیّت و یكپارچگی سرزمین خود هستند، حمایت می‌كند.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: «ایستادگی و مقاومت دولت و ملّت سودان در برابر توطئه‌ها و فشارهای امریكا، رژیم صهیونیستی و غرب قابل قدردانی است.»
ایشان تأكید كردند: «در شرایط كنونی باید تمام جناح‌ها و گروه‌ها در سودان، هوشیار و متحد باشند.»
دیدار آقای عمرالبشیر، رئیس‌جمهور سودان، روابط ایران و سودان را مستحكم و خوب ارزیابی كرد و ضمن قدردانی از حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران گفت: «با وجود فشارهای غرب، دولت و ملّت سودان در مقابل این فشارها ایستادگی كرده‌اند و به اینده امیدوار هستند.»
ملاحظه
همان‌گونه که در صفحات پیشین اشاره گردید، متأسفانه، از سال 1393هـ.ش، روابط بین دو کشور رویکردهای دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری سودان، نسبت به یکدیگر تغییر کرد و اختلافات اساسی در مواضع آنها در قبایل مسائل مهم بین‌المللی مانند مسأله یمن، آشکار و روابط فیمابین دو کشور نیز، نسبتاً محدود شد.
پاورقی
[iv] با انقلاب نجات ملّی سودان علیه صادق المهدی در 30 ژوئن 1989م. (دهم تیر ماه 1368) ژنرال عمر حسن احمد البشیر و نظامیان هم‌پیمان او به قدرت رسیدند و کشور را به مدّت چهار سال، با شورایی به نام «شورای انقلاب نجات ملّی سودان» به ریاست عمر البشیر اداره کردند. سرانجام در سال 1993م. (1372هـ. ش) شورای یادشده، ژنرال عمر البشیر، به‌عنوان رئیس‌جمهور منصوب کرد.
[v] توضیح اینکه مطلب یادشده اشاره دارد به پایان درگیری‌های جنوب سودان پس از امضای «موافقتنامه جامع صلح جنوب»
[vi] «موافقتنامه جامع صلح جنوب سودان»، باعنوان «موافقتنامه نیواشا»، در تاریخ دهم ژانویه 2005م. (برابر با بیستم دی ماه 1383هـ.ش) در کشور کنیا، به امضای معاون اوّل وقت سودان، علی عثمان محمد طه و رئیس جنبش آزادی‌بخش مردمی جنوب سودان (SPLM)، جان گارانگ، رسید و به درگیری‌های جنوب سودان پایان بخشید.[۸]
کتابشناسی
- ↑ برگرفته از: 18/3/1368 ,farsi.khamenei.ir/newsـcontent?id=11039
- ↑ برگرفته از: 21/9/1369 ,farsi.khamenei.ir/newsـcontent?id=11095
- ↑ برگرفته از: 24/8/1372 ,farsi.khamenei.ir/newsـcontent?id=11198
- ↑ برگرفته از: 19/9/1376 ,farsi.khamenei.ir/newsـcontent?id=11386
- ↑ برگرفته از: 31/3/1378 ,farsi.khamenei.ir/newsـcontent?id=11468
- ↑ برگرفته از: 5/2/1385 ,farsi.khamenei.ir/newsـcontent?id=1375
- ↑ برگرفته از: 5/4/1390 ,farsi.khamenei.ir/newsـcontent?id=12793
- ↑ معماریان، مریم، امیدی، مصطفی (1394). جامعه و فرهنگ سودان. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی.