آموزش های اسلامی در گرجستان
آموزش های اسلامی در گرجستان
در مجموع كشورهاى قفقاز و آسیاى میانه بعد از فروپاشى با بحرانهاى فراوان دست به گریبان هستند و سطح فرهنگى و آموزشى آنها مورد خطر جدى قرار گرفته است. هویت تازه و تلاش براى دستیابى به پشتوانههاى اصیل و ناب فرهنگى، ضرورت اولیه این كشورها به حساب مىآید و پژوهشگران و صاحب اندیشه در تكاپو مىباشند تا بار دیگر به اصالت خویش برگردند. این نوشتار با نگاه مطالعاتى میدانى درصدد است تا گوشهاى از وضعیت آموزشى - دینى گرجستان را بازبینى كند.
وضعیت آموزش در قفقاز
در حوزه قفقاز و آسیاى میانه، سطح تحصیلات در مقاطع عمومى در عرض سالهاى 1991 الى 2004 بسیار پایین آمده است. بعد از فروپاشى نظام كمونیستى نظام آموزشى این منطقه از مقاطع عمومى تا عالى با بحران روبهروست كه عمده آن بى توجهى به حقوق معلمان و اساتید دانشگاههاست. وضعیت به گونهاى است كه كسى درسى نمىخواند. در آخر سال كسى مردود و یا تجدید نمىشود. هیچ معلمى با حقوق مكفى زندگى نمىكند. بلكه دانشآموزان سالانه و یا ماهانه مبلغى پول به معلم مىدهند و معلم حضور آنان را ثبت مىكند و براى قبولى آخر سال هم پول دیگرى.
دانش آموزان 3/1 از وقت خود را در مدرسه مىگذرانند و بقیه را مشغول كارند تا هزینههاى روزانه را جبران كنند. عدهاى ترك تحصیل و عدهاى كه متمكن هستند در مدارس غیر انتفاعى مشغول هستند و با پرداخت پول كلان مقاطع را به پایان برسانند.
نگاه دولت به فعالیتهاى دینى
در قانون اساسى كشور گرجستان در رابطه با دین هیچگونه قانونى تصویب نشده است. دولت جدید بنا دارد این قانون را تا یك سال به تصویب برساند. در اوائل اردیبهشت سال 83 رئیس جمهور جدید آقاى میخائیل ساكاشویلى به تنها مسجد شیعیان در تفلیس آمد و ضمن دیدار با روحانیون شیعه گرجستان و مردم اظهار امیدوارى كرد كه در صدد رفع مشكلات دینى و فرهنگى آذرىهاست. گرچه اداره روحانیت قفقاز و رسیدگى به مسایل دینى در باكو فعالیت دارد اما بناى دولت جدید آن است كه آذربایجان هیچگونه دخالتى در امور دینى آذرىها نداشته باشد و این امور در گرجستان حل شود.
آذرىها در گرجستان از اقلیت هستند و حدود 500 هزار نفر مىباشند كه عده زیادى از آنها شیعه هستند. دولت جدید در صدد آن است كه امكانات آموزشى و فرهنگى در اختیار آنها قرار دهد.
رئیس جمهور به برخى فعالیتهاى ایران در امور فرهنگى و دینى در گرجستان اشاره كرد و از این فعالیت اظهار خرسندى نمود.
مراكز دینى ایران در گرجستان (نیاز به صحت سازی و به روز رسانی از آقای خزایی)
اولین مركز تأسیس شده در آنجا، مدارس علمیه سازمان مدارس خارج از كشور است. كه فعالیتهاى ساختمانى آن از سال 76 آغاز و در اردیبهشت سال 77 به تمام رسیده است. سازمان مدارس با ارسال نماینده تامالاختیار به گرجستان دو مدرسه علمیه را یكى در پایتخت، نزدیك تنها مسجد شیعیان در شهر تفلیس تأسیس كرد. این مسجد در مركز شهر تفلیس قرار دارد و در یونسكو ثبت شده است.
در حال حاضر در آن مدرسه كه به نام امیرالمؤمنین مزین شده است 20 نفر مشغول تحصیل مىباشند. مدرسه به صورت شبانه روزى است و طلاب مدرسه از تفلیس و اطراف مىباشند. برخى از افرادى كه در سال 77 در آن مدرسه شروع به تحصیل كردند، در حال حاضر در مركز جهانى مشغول هستند. مدرسه دوم، به نام مدرسه امام رضا(ع) در شهر مارنئولى است كه همزمان با مدرسه امیرالمؤمنین(ع) تأسیس شد. این مدرسه 35 طلبه دارد و به صورت شبانه روزى اداره مىشود. در هر مدرسه یك استاد ایرانى و یك استاد بومى تدریس مىكند. طلاب مدرسه ضمن داشتن معافیت سربازى، اجازه اشتغال دینى در مناطق خودشان را دارند. برخلاف طلاب آذربایجان كه این شرایط را ندارند.
متأسفانه با وجود اینكه مدارس گرجستان از سال 76 شروع به كار كرده است ولى طلاب آن از مناطق شیعهنشین فراتر نمىرود.
در حالى كه بین آذرىهاى شیعه، آذرىهاى اهل تسنن هم هستند كه ما از آنها به استثناء دو نفر پذیرشى نداشتهایم. اینكه جمعیت آنها قریب به صد هزار نفر مىرسد. از مناطق آجارستان هم (جمهورى خود مختار گرجستان كه 80% آنها مسلمانان اهل سنت، 20% مسیحى و جمعیت آن به 200 هزار نفر مىرسد) حتى یك مورد طلبه نداریم. آجارها دهها مسجد دارند، در حالى كه شیعیان با جمعیت 500 هزار نفرى مساجدشان به 7 باب مىرسد. آجارها تحت نفوذ دینى تركها قرار دارند. پایگاههاى نظامى روسیه در آنجا مستقر است كه با آمدن دولت جدید حضور روسها كمرنگ مىشود. (مطلب نیاز به اعتدال سازی دارد)
مدرسه تركها
تركها دو سال پیش در مهمترین نقطه گرجستان كه بین مرز آذربایجان و گرجستان مىباشد و شیعهنشین است، مدرسهاى بزرگ و شبانهروزى تأسیس كردند كه 50 نفر پسر و 100 نفر دختر در آنجا مشغول تحصیل علوم حوزوى مىباشند.
سازمان فرهنگ و ارتباطات
از سال 76 تاكنون سازمان فرهنگ و ارتباطات همواره یك مبلغ در گرجستان داشته است. حدود 5 سال پیش نیز در تفلیس مكانى را براى این كار اجاره كردهاند كه در آن تبلیغ از راه دور انجام مىگیرد و حدود 500 نفر را تحت پوشش قرار داده است. در آن احكام و معارف اولیه اسلامى را به صورت دفترچه در اختیار علاقهمندان قرار مىدهند. در حال حاضر مبلغ سازمان فرهنگ از طریق فارغالتحصیلان مركز جهانى و مدارس گرجستان، در چندین نقطه از شهر برنامه آموزش زبان فارسى و قرآن را اجرا مىكنند. (نیاز به بررسی صحت) خزائی
مجمع جهانى اهل البیت
مجمع جهانى اهل البیت كه ارگانى رسمى است و با اطلاع دولت گرجستان فعالیت دارد، در شهر مارنئولى یك ساختمانى را به مساحت 600 متر مربع خریدارى كرده است در دو طبقه در كلاسهاى قرآن - آموزش زبان فارسى - احكام - عقائد - رایانه و همچنین با نشر مجله ماهانه به اسم مجله اهلالبیت و با برگزارى مناسبتهاى اسلامى فعالیت مىكنند. كلیه اداره كنندگان این مركز از فارغالتحصیلان مركز جهانى و مدارس گرجستان هستند. این مركز مدتى به خاطر مشكل بودجه تعطیل بود و البته بازتاب منفى در بین مسلمانان داشت.
علل تعلیق فعالیتهاى مجمع جهانى اهل البیت در شهر مارنئولى مجال دیگر مىطلبد.
یكى از بندهاى قرارداد این مجمع با دولت این است كه این مجمع حق دارد با كشورهاى خارجى تبادل داشته باشد و در گفتگوهاى انجام شده سهمیه طلاب مركز جهانى با مكاتبه این مركز پى گرفته شود. در طى نشستى با مدیران و نماینده سازمان مدارس تصویب شد چنانچه در سال تحصیلى 83 - 84 براى آن عده از طلاب گرجستانى كه دوره كاردانى را تمام كردهاند و دوره كارشناسى آنها به خاطر عدم حضور در این دوره در سال تحصیلى 83 - 82 معلق مانده است، شرایط تحصیل فراهم نشود با تمهیدات و تحقیقات اولیه آنها را به مركز بفرستد تا در آنجا مشغول شوند.
مؤسسه الحكمة در شهر قاردابان
در شهر قاردابان مؤسسهاى به نام «الحكمه» با مدیریت حجتالاسلام والمسلمین «سید ریاض حكیم» فعالیت دارد، این مركز را یكى از طلاب مركز جهانى به نام آقاى «نیازى» اداره مىكند. در این مركز كلاسهاى زبان انگلیسى، كامپیوتر، زبان فارسى براى دورههاى مختلف برگزار مىشود. این مركز حدود دو ماه است فعالیت مىكند.
رشد مسیحیت و تلاش قابل توجه آنان در منطقه
گرجستان كشورى مسیحى است و مسیحیان از نظر حیات اجتماعى و آداب و روش زندگى، خودشان را متعلق به مسیحیت روسیه مىدانند و اغلب آنها ارتدوكس هستند آنان در طى 70 سال سعى كردند مسیحیت را تا مرز آذربایجان گسترش دهند و بر اساس همین سیاست شهرى بزرگ به نام رستاولى را در دل مناطق آذرىنشین، كنار یك شهر كاملا شیعى، به نام «قاردابان» تأسیس كردند. شصت سال پیش در این شهر یك نفر مسیحى وجود نداشت. ولى اكنون در بهترین نقطه شهر، كلیسایى بزرگ وجود دارد. در بلنداى شهر رستاولى علامت صلیب را نصب كردند كه از فاصله دهها كیلومترى دیده مىشود.
در جادههاى منتهى به مناطق مسلماننشین صلیبهاى بسیارى برافراشته است. یكى از این كلیساها در طول 4 سال ساخته شده كه از همه جاى شهر تفلیس قابل رؤیت است. این در حالى است كه وضعیت معیشت و اقتصادى بسیارى از مردم زیر خط فقر است.
در زمان حكومت استالین آثار و بقایاى تاریخى مثل مسجد شاه عباس ویران مىشود و هماكنون در همان مكان كلیسایى كوچك ساخته شده است.
مسجد دیگر كه تقریباً در مكان بلندى قرار دارد به یادگار مانده از دوران صفویه است. در فاصله صد مترى این مسجد چهار كلیسا وجود دارد كه دو كلیساى دیگر نیز در طى چهار سال اخیر ساخته شده است. ناقوس كلیساها روزهاى شنبه و یكشنبه ساعت 10 صبح و 6 عصر فضاى شهر تفلیس را پر مىكند. مردم در این دو روز براى شركت در مراسم در كلیساهاى مورد علاقه خود حضور چشم گیر دارند. هر فرد مسیحى با رعایت ادب وارد مكان مقدس مىشود. خانمها با پوشش و در دست داشتن شمع، ساعاتى را در كلیسا در حال دعا و نیایش مىگذرانند. جوانان سراغ كشیشها را مىگیرند و آنها با لطف و مهربانى وارد بحث مىشوند.در این میان اشخاصى از سوى كشیشها موظفاند با جوانان همكارى كنند و مشكلات فكرى و روحى آنان را بررسى و تا حد امكان حل كنند. در روزهاى دیگر هفته نیز كلیساهاى مهم در سطح شهر اكثرا باز مىباشد و مورد توجه عدهاى از مردم قرار دارد.
یگوسیتها و انحراف در مسیحیت
عدهاى از مسیحیان با یك رویكرد جدید دین مسیح را تبلیغ مىكنند و مسیحیت را آنگونه كه پاپ تعریف مىكند چندان نمىپسندند. آنها با افكارى افراطى مسیحیت را معنا مىكنند و هر كس این افكار را قبول نكند دور از مسیح معرفى مىشود. این گروه را یگوسیت مىگویند. یگوسیتها همانند وهابیون در عالم اسلام هستند.
دایره فعالیت این گروه در گرجستان بسیار وسیع است. یگوسیتها حتى در شهرهاى مسلماننشین مراكزى دارند كه مسلمانان را به آنجا دعوت مىكنند و متأسفانه عدهاى از مسلمانان نیز افكار آنها را پذیرفتهاند. آنها امكانات مالى خوبى دارند و لیكن عملكرد آنها مورد قبول و پسند مسیحیان گرجستان نیست.
دولت ادوارد شوارد نادزه از این مجموعه حمایت رسمى نداشت و دولت میكائیل ساكاشولى مراكز آنان را بست و كشیش بزرگ آنها را با برخورد تحقیرآمیز، دستگیر و زندانى كرد. این وضع یك ماه بیشتر طول نكشید و در نهایت به نفع این گروه افراطى تمام شد و مذهب آنها در سطح دولت به رسمیت شناخته شد.
در كنار این گروه، عدهاى از مسیحیان نیز اصرار دارند كه جامعه آنها از مظاهر فساد پاك باشد و انسانها در صلح و آشتى زندگى كنند. جالب توجه اینكه در بعضى از میادین شهر تفلیس تابلوهایى نصب شده است كه حاوى عكسهاى سه كتاب مقدس - قرآن، انجیل و تورات - مىباشد. آنها معتقدند كه آیینهاى الهى ناب باید احیا شوند و به كتابهاى آسمانى و فرامین آنها عمل گردد. این عده با تابلوهاى مبتذل در سطح شهر برخورد مىكنند و در حال حاضر پاپ نیز از این گروهها حمایت مىكند.