دوازده حیوان نمادین در چین

از دانشنامه ملل
حیوانات نمادین چین

مردم چین یک رسم سنتی دارند ، وقتی بچه‌­ای به دنیا می‌­آید، از یک حیوان به عنوان نماد برای او استفاده می­‌کنند. این سنت را «شو شیانگ» یا  «شِنگ شیائو» می­‌گویند و از روش سنتی خاصی برای احتساب سن و شمارش سال­‌ها استفاده می­‌شود.

مردم چین باستان برای شمارش سال‌­ها، از عنوان امپراطور وقت و روش «گَن­جی» استفاده می‌کردند. روش محاسبه‌­ی سال «گَن­جی» به سال 841 پیش از میلاد بر می‌­گردد که تا به امروز مورد استفاده است. «گَن­جی» از «گَن» و «جی» تشکیل شده است. «گَن» به معنی «ساقه­‌ی آسمان» از ده کاراکتر چینی تشکیل می­‌شود که عبارتند از: «جیا، ای، بینگ، دینگ، وو، جی، گِنگ، شین، رِن و گویی». واژه­‌ی «جی» به معنی «شاخه‌­ی زمین» است و از دوازده کاراکتر تشکیل شده که عبارتند از: «زه، چُو، یین، ماو، چِن، سی،  وو، وی، شِن، یُو، شو و خَی». اگر ده کاراکتر ساقه­‌ی آسمانی را با دوازده شاخه­‌ی زمینی به ترتیب متناسب کنیم، شصت ردیف ترکیبی به دست می­آید، مانند: «جیا زه»، «ای­چُو»، «بینگ ما» و.... این شصت ردیف چرخشی هستند و هر شصت سال را یک «جیازه» می‌­گویند. برای نمونه، سال 2001 میلادی، مطابق با سال «شین­سی» و سال 2002 میلادی، مطابق با سال «رِن وو» به تقویم کشاورزی چین است؛ پس از شصت سال، دوباره سال 2061، با سا ل«شین­سی» و سال 2062، با «رن وو» مطابقت می­‌کند. از زمان سلسله­‌ی «خَن» شرقی (25 ـ220 م)، مردم چین شروع به استفاده از دوازده حیوان برای تطبیق با دوازده شاخه­‌ی زمینی کردند که این دوازده حیوان عبارتند از «موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها، مار، اسب، گوسفند، میمون، خروس، سگ و خوک». این دوازده حیوان دوازده «شِنگ­شیائو (Shengxiao)» یا دوازده «شو­شیانگ (Shuxiang)» نام دارند. دوازده شاخه­‌ی زمینی با دوازده حیوان به این شکل تطبیق می‌کنند: «زه ـ موش»، «چُو ـگاو»، «یین ـ ببر»، «ماو ـ خرگوش»، «چِن ـ اژدها»، «سی ـ مار»، «وو ـ اسب»، «وی ـ گوسفند»، «شِن ـ میمون»، «یو ـ خروس»، «شو ـ سگ»، «هَی ـ خوک»؛ یعنی سال «زه» سال موش است، سال «چُو» سال گاو و سال «یین» سال ببر است... از این رو، هر کس که به دنیا می­‌آمد یک حیوان به عنوان سمبل سال تولد او محسوب می­‌شد. لذا، کسی­ که در سال «زه» به دنیا می‌­آید، به موش تعلق دارد و اگر در سال «چُو» به دنیا بیاید، به گاو تعلق دارد و اگر در سال «یین» به دنیا بیاید، به ببر تعلق می­گیرد.[۱]

امروزه، مردم چین برای شمارش سال­‌ها و محاسبه‌­­ی سن افراد، از تقویم میلادی و «شو­شیانگ­» (سال حیوان) استفاده می­‌کنند و از روی حیوانِ سال تولد هر کس می­‌توان سن و سال تولد او را محاسبه کرد[۲].[۳]

نیز نگاه کنید به

چین؛ فرهنگ عمومی در چین؛ آداب و رسوم عامیانه‌­ی مردم چین؛ افسانه­‌ی اژدها در فرهنگ چین؛ جشن قایقرانی اژدها در چین

کتابشناسی

  1. idb, 31-35
  2. China Encyclopedia (2008). China Encyclopedia Compilation Group. China International Press 524-525
  3. سابقی، علی محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد سوم ص919-921.