تاثیر بودیسم در توسعه فرهنگ ایدئولوژیک چین

بودا

آیین بودایی چینی بیشترین تأثیر­ها را در فرهنگ و جهان بینی چینی از خود برجای گذاشته است. در دوران سلسله های تانگ و سونگ، آیین بودا بخشی از جریان اصلی تفکرات اجتماعی بود، و به حلقه ی وصل جدایی ناپذیر گذشته و آینده در تاریخ تفکر چینی تبدیل شده بود. آیین بودا فلسفه­ ی چینی را غنی تر ساخت. این آیین عملکرد موضوع خودآگاهی، نظریه­ ی معرفت، نظریه­ ی اخلاقی، و نظریه­ ی زمان و مکان را از دیدگاه جهان مجرد تبیین کرد. و موضوعات فراوان فکری و نگرشی در خصوص تضاد­های رقابت آمیز هم­چون دروغ و راست، حقیقت و مجاز، مرگ و زندگی، اشراق ناگهانی و اشراق تدریجی، نسبی و مطلق بودن، فانی و جاودان، کل و جزء، موقتی و پایداری را مطرح و مقوله­ های فلسفه­ ی چینی را غنی تر ساخت. آیین بودایی و طریقت تائویی نبوغ و پندار­ها را در فرهنگ سنتی چین توسعه دادند. اولاً، در نقاشی سنتی چینی توسط دانشمندان، نقاشی­ های متنوع بودایی و تائویی پدیدار شدند. ثانیاً، تعدادی اثر مشهور ادبی با موضوعات بودایی و یا تائویی در ادبیات سنتی چین به وجود آمد. این کار­ها به همراه خود مفاهیم هنری جدید، سبک تازه، و روش بدیعی در نوشتن پدید آوردند.

لی بَی[xiii] شاعر مشهور دوران سلسله ­ی تانگ، یکی از بهترین ­های عصر خود بوده است. وی ابیاتی هم­چون

«همانگونه که من آرام برای مراقبه می­نشینم/ تمام جهان در درون موهایم رسوخ می­کند» را سروده است.

وی اشعار فراوان دیگری سروده که مملو از تفکر جاودانگی به همراه احساس دلپذیری از طبیعت است. اشعار بوداییِ عصر تانگ اثر مستقیمی بر شاعران دوران سونگ گذاشته است. اوج سرایش غزلیات «چی» در عصر سونگ، اغلب برگرفته از داستان­ های تائویی بود. به علاوه، تعداد زیادی از دست نوشته ­ها و متون ادبی هم مفاهیم رمان­ های خلق شده در دوران سلسله ­های تانگ و جین را بیان می ­کردند. بین داستان ­های ادبی و قصیده ­های اُپرایی برگرفته شده از سوترا­های بودایی و شکل گیری ادبیات بعدی متداول چینی، ارتباط منطقی وجود دارد. نقل قول از عقاید فرقه­ ی چان نه تنها از سوی اندیشمندان مکتب اصولی در دوران سلسله­ های سونگ و مینگ ادامه یافت، بلکه در آثار ادبی ادبیات متداول بعدی نیز تا حدودی تأثیر داشته است.

آیین بودا در اوایل دوران چینگ نیز که اندیشه­ های علمی خود را از طریق روش استدلال­ های عقلانی، هم­زمان موضوعات تازه را اخذ و به آن­ها شکل جدیدی داده و آن­ ها را غنی تر می ­ساختند، متفکران زیادی را تحت تأثیر قرار داد.

نیز نگاه کنید به چین،آیین بودا

پاورقی

[i] - Li Bai (شاعر بسیار معروف چینی هم عصر دوران سلسله ی تانگ  که متولد مناطق غربی چین است «بنا به نقلی از سرزمین شرق ایران» بوده است - مترجم)