اسلامگرایان افراطی در بحران سوریه
به طور کلی، شیعیان در کنار اهل سنت، همزیستی قابل قبولی دارند؛ به استثنای گروهی تندرو از حنابله که از فقهایی مثل «ابن تیمیه» (1263-1328م.) [135]پیروی میکنند و به «سَلَفیّه» شهرت دارند.
سَلَفیّت یا سَلَفی‌گری، راه‌حل مشکلات مسلمانان را پیروی از شیوه مسلمانان سَلَف (قدیم)؛ یعنی سنت رایج در سه قرن نخستین اسلامی را بهترین صورت فرهنگ اسلامی می‌داند و برای کسانی که در این دوره زندگی کرده‌اند، مرجعیت فکری قائل است.
به‌باور سلفیان، قرآن و سنت پیامبر (ص)، تنها با تفسیر صحابه پیامبر (ص)، تابعینِ صحابه (شاگردان صحابه) و تابعینِ تابعین معتبر است. باور سلفی، عقل را حجت نمی‌داند.
طبق برداشت سلفیه از اصل توحید، بسیاری از مسلمانان مشرک‌اند! ابن تیمیه، «ابن قیم جوزیه» (۶۹۱-۷۵۱ هجری قمری) [136] در گذشته و «محمد بن عبدالوهاب»(۱۱۱۵–۱۲۰۶ هجری قمری)[137] ، «محمد شوکانی» (۱۱۷۳- ۱۲۵۰ ق)[138] و «رشیدرضا» (۱۸۶۵ - ۱۹۳۵)[139] در قرن بیستم، از مهمترین نظریهپردازان سلفیه هستند. مشهورترین جریانهای سلفی معاصر هم عبارت‌اند از: وهابیت، اخوان‌المسلمین و «دیوبندیه»[140].
برپایه اعتقادات سلفیه، گروههای جهادی و تندرویی همچون طالبان، القاعده و داعش شکل گرفتند که بسیاری از مسلمانان را کافر و جهاد با آنان را وظیفه خود می‌دانند و عده زیادی از مسلمانان شیعه و اهل تسنن را در دهه اخیر، به همین بهانه، قتل عام کرده‌اند.
درگیریهای خشن و نظامی این گروهها با بدنه اجتماعی سوریه ونظام حاکم، تالی فعالیتهای نظریهپردازان ومبلغان و چهرههای فرهنگی سلفی از هر دستی است؛ مثل نویسندگان، شعرا و ناشران فعال که در بخش فرهنگی به گروهی از ایشان اشاره خواهد شد؛ خصوصاً آن دسته که به عنوان فقیه یا حاکم شرع، از گذشته تا به حال، مشغول فعالیت و تهیه پوشش شرعی برای جنایات نیروهای رزمی تندرو، بوده و هستند. در واقع به اصطلاح خودشان، افراد «شرعی» که پشتیبان فکری نیروهای «جهادی» هستند.
شاید بهتر بود در بخش تاریخ معاصر سوریه، مروری اجمالی به وضعیت بحران سوریه، شود؛ اما باتوجه به پیچیدگی موضوع در ابعاد مختلف سیاسی و فرهنگی؛ خصوصاً بُعد ایدئولوژیک آن که درهم تنیدگی عمیقی با جامعه سوریه دارد، در این بخش که مختص شرح مذاهب فعال در سوریه است، بدان پرداخته میشود؛ البته تنها از منظر شناخت گروههای رنگارنگ وابسته به جریانهای دینی و مذهبی تندرو، آنهم در قالب یک گزارش کوتاه از شکلگیری و فعالیت ایشان.