حافظ اسد
اسد[۱] \ asad\ ، حافظ (در عربی: حافظ الأسد) (۱۹۳۰-۲۰۰۰م/ ۱۳۰۹-۱۳۷۹ش)، رئیسجمهوری سوریه (۱۹۷۱-۲۰۰۰م/ ۱۳۴۹-۱۳۷۹ش). او ثبات را به سوریه بازگردانید و حضور قدرتمند این کشور را در خاورمیانه تثبیت کرد.
زندگینامه کوتاه حافظ اسد
حافظ اسد فرزند علی، در خانوادهای فقیر از شیعیان عَلَوی (نُصَیری) در روستای «قرداحه» (کارداش)[17] در استان ساحلی لاذقیه زاده شد که در سوریه اقلیتی کمشمار به حساب میآیند. او پسر نهم و فرزند چهارم مادرش «ناسا / نسا»، همسر دوم پدرش، بود. پدرش علی سلیمان (زاده 1875-1963) یازده فرزند داشت و به قدرت و تیراندازی با کمان معروف بود.
مردم محلی پدربزرگ حافظ اسد را به جهت قدرت بدنی و مهابت، «سلیمان الوحیش» لقب داده بودند. در طول جنگ جهانی اول، فرماندار عثمانی ولایت حلب، نیروهایی را برای جمع آوری مالیات و جذب نیروهای جدید به منطقه قرداحه فرستاد. آنها توسط گروهی از دهقانان به رهبری سلیمان وحیش شکست خوردند، اگرچه شورشیان فقط به شمشیر و تفنگ های قدیمی مسلح بودند. سلیمان، بعد از جنگ جهانی اول، در 1920، شهرت خود را در ثبت احوال، اسد ثبت کرد.
حافظ اسد که تنها فرزند درسخوانده خانواده علی سلیمان است، در ۱۹۴۶م، هنگامی که دانشآموز و فعال سیاسی بود، به شاخه سوری حزب بعث پیوست. در ۱۹۵۲م وارد آکادمی نظامی حِمص شد و ۳ سال بعد، بهعنوان خلبان نیروی هوایی فارغالتحصیل گردید. او دوره آموزشی دیگری را هم در اتحاد شوروی گذراند.
از ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۱م، در خلال اتحاد کوتاهمدت سوریه با مصر در قالب جمهوری متحد عرب، او را از سوریه دور کرده بودند و فرماندهی اسکادرانی را در مصر به عهده داشت. [18]
فرزندان حافظ اسد
حافظ و همسرش، «انیسه مخلوف»[19] (2016-1930)، صاحب پنج فرزند شدند: یک دختر به نام بُشری (زاده 1960) و چهار پسر به نامهای باسل (1962-1994)، بشار (زاده 1965) مجد (1966-2009) و ماهر (زاده 1967) .
خانواده اسد؛ فرزندان از چپ به راست: بشار، ماهر، مجد، بشری و باسل
بشری داروساز است و پنج فرزند دارد. همسرش ژنرال «آصف شوکت» (1950-2012)، معاون رئیس ستاد ارتش سوریه و رئیس سابق اطلاعات نظامی بود که در 18 جولای 2012 در بمباران ساختمان امنیت ملی در دمشق در جریان بحران سوریه کشته شد. بشری پس از مرگ همسر، با فرزندانش به ابوظبی مهاجرت کرد.
باسل که نامزد اصلی جانشینی ریاست جمهوری بود؛ در یک تصادف رانندگی کشته شد.
بشار، از سال 2000 رئیس جمهور سوریه است. او قبل از مرگ باسل چشم پزشک بود. همسرش اسماء الاخرس (زاده 1975) نام دارد[20]. بشار و اسما سه فرزند دارند. حافظ (زاده 2001)، زين (زاده 2003) و كريم (زاده 2004)
بشار اسد و همسر و فرزندانش
مجد مهندس برق بود و مشکلات روانی شدید داشت و پس از یک بیماری طولانی درگذشت. او با «رؤی ایوب» (زاده 1976) ازدواج کرد. آنها فرزندی نداشتند.
ماهر بعد از باسل، فرمانده گارد جمهوری شد؛ همچنین فرمانده لشکر 4 زرهی نیز بود . ماهر یکی از اعضای رهبری مرکزی حزب بعث است و گفته می شود که شخصیتی تهاجمی و غیرقابل کنترل دارد. او با «مدال جدعان» ازدواج کرده است. آنها دو دختر دارند. برخی گزارش ها حاکی از آن است که وی در بمباران ساختمان امنیت ملی در دمشق در جریان بحران سوریه در 18 ژوئیه 2012، به شدت از کار افتاده است.
خانواده اسد؛ فرزندان از راست به چپ: بشرى، مجد، باسل، بشار و ماهر
برادران و خواهر حافظ اسد
1. جمیل الاسد (1933-2004)، نماینده پارلمان و رهبر یک شبه نظامی ناکارآمد. سال ها قبل از مرگش از نظر سیاسی در حاشیه بود.
2. منذر الاسد (زاده 1961)
3. فواز الاسد (1962 - 2015)
4. رفعت الاسد (متولد 1937). سابقاً یکی از مقامات قدرتمند امنیتی و فرمانده گردانهای دفاعی و مسئول کشتار حماه در سال 1982 بود و پس از کودتای نظامی در سال 1984، به فرانسه تبعید شد و اکنون در لندن زندگی میکند. او با چهار زن ازدواج کرده است: امیره الاسد، دختر عمویش، صنعا مخلوف، از خانواده همسر حافظ، رجا برکات، از یک خانواده ثروتمند اهل سنت دمشقی و لینا الشعلان، خواهر همسر پادشاه فقید عربستان عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود. رفعت تعدادی فرزندان از این ازدواج ها دارد، از جمله: سومر الاسد که در مخالفت با بشار از پدرش به طور فعال حمایت میکند.
بستگان متنفذ حافظ اسد
از بستگان دیگر حافظ اسد که در حکومت نقش دارند، میتوان به این افراد نیز اشاره کرد:
- ژنرال ذوالهمة شاليش (زاده 1956) اهل لاذقیه و همسر خواهر حافظ اسد. خاندان شالیش، نفوذ زیادی در دولت اسد دارند و عمدتاً در بخش خودروسازی و ساخت و ساز فعال هستند. ذوالهمة شاليش، رئیس امنیت ریاست جمهوری است.
- «آصف عیسی شلیش»، برادرزاده ذوالهمة شالیش
- «فراس عیسی شلیش» (زاده 1976)، شریک عموی خود، ذوالهمة شلیش
- «ریاض شلیش» مدیر سازمان دولتی ساخت و ساز شرکت مسکن نظامی
- احمد الاسد، برادر ناتنی بزرگتر حافظ اسد
- انور اسد
- هلال اسد، رئیس انجمن اسبهای عرب سوریه که در 22 مارس 2014 در نبرد برای عبور از مرز با ترکیه در شمال لاذقیه کشته شد.
- سلیمان الاسد، پسر هلال
- سلام الاسد فرمانده پلیس نظامی در لشکر 4 زرهی است که فرمانده رسمی آن سرلشکر علی عمار است.
- هارون اسد مسئول شهرداری روستای قرضحه است.
- دادالاسد
- زهیر اسد رهبری هنگ 90، واحدی متشکل از 10000 نفر را بر عهده داشت که وظیفه حفاظت از پایتخت را بر عهده داشت.
- کرم الاسد، ابراهیم اسد، برادر ناتنی بزرگتر حافظ اسد از سعده، همسر اول علی سلیمان بود.
- مالک الاسد
- نامیر الاسد
- عدنان الاسد، رهبر شبه نظامیان «سرایا الشرف » در دمشق
- محمد الاسد
- شفیق فیاض، پسر عموی حافظ در روستای عین العروس جبله . فرمانده لشکر 7 پیاده مکانیزه 1352-1357. او همچنین از سال 1978 فرمانده لشکر 3 زرهی بود.
- نزار اسد پسر عموی بشار اسد است. او رئیس شرکت تدارکات میدان نفتی نزار بود.
- بیات و بهجت و یک خواهر ناشناس ناتنی حافظ نیز هستند که تقریباً اطلاعی از آنها در دست نیست.
- محمد مخلوف (1932 - 2020)، خاندان مخلوف از طایفه علوی حداد هستند، حافظ و رفعت از طریق ازدواج با خاندان مخلوف ارتباط دارند. پس از ازدواج رئیس جمهور سابق با انیسه مخلوف، خانواده مخلوف به ریاست محمد مخلوف، امپراتوری مالی عظیمی را در بخشهای مخابرات، تجارت خرده فروشی، خدمات بانکی، تولید برق، نفت و گاز ایجاد کرده است. دارایی خالص خانواده در سال 2010 بیش از 5 میلیارد دلار برآورد شد.
- رامی مخلوف (زاده 1969)، تاجر ثروتمند و مالک اصلی شرکت مخابراتی سوریه تل . طبق گزارش فایننشال تایمز، اعتقاد بر این است که او تا 60 درصد از اقتصاد را از طریق شبکه منافع تجاری خود که شامل مخابرات، نفت و گاز، ساخت و ساز، بانکداری، خطوط هوایی و خرده فروشی است، کنترل می کند و به عنوان بازوی تجاری دولت اسد محسوب میشود.
- حافظ مخلوف ( زاده 1971) معاون اداره کل اطلاعات و رئیس شعبه اطلاعات دمشق است. او زیر نظر علی مملوک کار می کرد ، اما به دلیل خویشاوندی خود با پسر عمویش بشار اسد از نفوذ بسیار بیشتری برخوردار است. او به همراه ماهر اسد، آصف شوکت و ذوالهمة شلیش حلقه درونی نظام رهبری را تشکیل می دهند.
- ایاد مخلوف (زاده 1973)، دوقلوی ایهاب مخلوف، افسر اداره کل اطلاعات است.
- ایهاب مخلوف (زاده 1973)، معاون رئیس شرکت سیریاتل و کارگزار شرکت رامی مخلوف در ایالات متحده است.
- فاطمه مخلوف، خواهر انیسه مخلوف؛ فرزندان فاطمه مخلوف، سمتهای مهمی در دولت اسد دارند.
- عدنان مخلوف، پسر عموی اول انیسا، فرمانده سابق گارد جمهوری
حکومت حافظ اسد (1969)
تالی منطقی شکست در جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل، اختلافات داخلی حزب بعث حاکم بود. حافظ اسد در مقام وزیر دفاع، مقصر دانسته شد و عزل وی مطرح شد، اما اسد گناه این شکست را به گردن آن عده از رهبران حزب انداخت که با تسویه حسابهای سیاسی مکرر، ارتش سوریه را تضعیف کرده بودند.
صلاح جدید در کنگره سراسری حزب بعث در اکتبر 1970 کوشید اسد را از وزارت دفاع برکنار نماید؛ اما حکومت صلاح جدید، با کودتای ملایم حافظ اسد در فوريه ۱۹۶۹، بخشی از قدرت و در نوامبر ۱۹۷۰ همه قدرت خود را از دست داد و از حزب و دولت اخراجو زندانی شد.
حافظ اسد، بعد از کودتا، حرکت خود را «جنبش تصحیحی» نامید و قيود ایدئولوژیک را در بعث سبکتر کرد و به همکاری با کشورهای غربی و دنیای سرمایهداری و مراعات بیشتر موازین و مقررات بین المللی و توسل کمتر به اقدامات خشونت آمیز تمایل زیادتری نشان داد.
شاخهی جدید که به رهبری حافظ اسد علوی مذهب، بهتدریج قدرت را در دست گرفت، بدون معارض جدی بر حزب و بر کشور حکومت کرد و خود را واقعگرا، مخالف آرمانگرایان به دور از واقعیت، طرفدار تعليق روند انقلاب به سود مصالح سوریه، مدافع آرمانهای مردم فلسطین، چپگرا، انقلابی و سوسیالیست معرفی میکرد.
پیوند به بیرون
حافظ اسد. دایره المعارف بزرگ اسلامی. قابل بازیابی از https://www.cgie.org.ir/fa/article/235092
حافظ اسد. دانشنامه جهان اسلام.قابل بازیابی از https://rch.ac.ir/article/Details?id=9353
حافظ اسد. ویکی گفتآورد . قابل بازیابی از https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8_%D8%A7%D8%B3%D8%AF
اسد، حافظ. ویکی دفاع( دانشنامه الکترونیکی دفاع مقدس). قابل بازیابی از https://wikidefa.ir/?id=r5yaubbr
دیدار حافظ اسد با آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران. پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری. قابل بازیابی از https://www.leader.ir/fa/content/361