وضعیت بهداشت و سلامت جامعه در چین
براساس آمار سال2007میلادی، در سرتاسر چین بیش از 315هزار مرکز درمانی، از جمله 60هزار بیمارستان عمومی، 3007زایشگاه و مرکز طبی کودکان و 1400مرکز درمانی تخصصی وجود دارد. در بیمارستان‌های عمومی بیش از3/279میلیون تخت بیمارستانی وجود دارد با4/68میلیون پرسنل پزشکی شامل2/04میلیون پزشک و 1/47میلیون پرستار. همچنین، 39هزار مرکز پزشکی روستایی با675هزار تخت بیمارستانی و863هزار پرسنل شاغل برای بهبود سلامت جامعه به کار گرفته شده‌اند. در طول سال2007، به بیش از2/842میلیارد بیمار در این مراکز بهداشتی و درمانی رسیدگی شده و98/28میلیون نفر نیز بستری شده‌اند. براساس اعلام وزارت بهداشت چین، تا سال2015میلادی، حدود 90 درصد از جمعیت مناطق فقیر نشین چین تحت پوشش نظام بهداشت و درمان روستایی قرار خواهند گرفت و سرانهی یارانه‌ی دولتی برای بهداشت روستاییان از 200یوان کنونی به 360 یوان افزایش خواهد یافت[۱].
براساس آمارهای منتشره، درحال حاضر وضعیت عمومی بهداشت مردم چین در رأس کشورهای درحال توسعه قرار دارد و دولت برای تأمین حداقل هزینه‌های بهداشتی و درمانی روستاییان تلاش‌های زیادی به عمل آورده و برنامه‌های گسترده‌تری را مد نظر قرار دارد.
وضعیت ناسالم محیط زیست در چین
کشور چین، علیرغم توسعه و رشد سریع اقتصادی که در سه دهه‌ی گذشته‌ی پس از اجرای اصلاحات داشته، در زمینه‌ی محیط زیست، جزو فقیرترین کشورهای جهان و عفب مانده‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. براساس گزارش تهیه شده از سوی آکادمی علوم چین و وزارت علوم و فن‌آوری و پژوهشگران دانشگاهی این کشور تحت عنوان «مدرن سازی محیط زیست» در سال2006تهیه شده است، چین بین118کشورجهان از نظر محیط زیست در ردیف یکصدم قرار دارد. در این رتبه بندی 30 موضوع برای تعیین جایگاه کشورها در نظر گرفته شده که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به تخلیه‌ی کربن دی اکسید، تولید زباله، جنگل تحت پوشش، و سلامت آب شرب اشاره کرد. در این گزارش کشورها به چهار گروه تقسیم بندی شده‌اند: الف- شامل 15کشور پیشرفته‌ی جهان با پیشتازی سوئد. ب- شامل 37کشور با پیشتازی اسپانیا. ج- شامل 40کشور که در رأس آن‌ها برزیل قرار دارد. د- که آخرین گروه است شامل 26کشور می‌شود که چین هم جزو این گروه قرار دارد.
طبق این گزارش، دولت چین در سال‌های اخیر حتی برنامه‌های مصوب خود پیرامون محیط زیست را نتوانسته است به مورد اجرا بگذارد. با این که توسعه‌ی اقتصادی و رشد تولید ناخالص این کشور در سال2006به 10/7درصد رسیده است، ولی در زمینه‌ی محیط زیست حتی از کشورهای در حال توسعه و عقب افتاده نیز عقب‌تر است. در این گزارش پیشبینی شده که این عقب ماندگی در سال‌های پیش رو لطمات جبران ناپذیری نه تنها به منابع طبیعی و محیط زیست چین، بلکه به روند رشد سریع اقتصادی این کشور نیز وارد خواهد ساخت. در این گزارش آمده است، چنانچه از سوی دولت برای رفع این معضل چاره اندیشی نشود، در 50سال آینده هم این ضرر و زیان‌ها قابل جبران نخواهند بود[۲].
مراقبت از مادران و کودکان
در سال2007 میزان مرگ و میر مادران در اثر زایمان از 1500مورد در هر100 هزار نفر در سال1949به 36/6 مورد کاهش یافته است. همچنین، مرگ و میر کودکان زیر 5سال از 200مورد در هر هزار نفر به 10/7مورد کاهش پیدا کرده و مرگ نوزادان از 32مورد در هر هزار نفر در سال 2000 به 15/3مورد کاهش یافته و میزان واکسن 3گانه 99درصد کودکان را تحت پوشش قرار داده است.
فرزند خواندگی کودکان چینی
طبق آمار، سالانه بیش از 10هزار کودک چینی توسط خارجی‌ها به فرزندی پذیرفته می‌شود که نیمی از آن‌ها را آمریکایی‌ها به فرزندی قبول می‌کنند. تنها در سال2006میلادی، حدود6493هزار کودک چینی از این طریق وارد آمریکا شدند و در 10سال گذشته بیش از50هزار کودک چینی در اختیار افراد خواهان فرزند گذاشته شده که 80درصد آنان توسط خانواده‌های آمریکایی به فرزند خواندگی پذیرفته شده‌اند[۳]. براساس آمار منتشره، تا سال2004 بیش از1/6میلیون کودک خارجی زیر 18سال توسط خانواده‌های آمریکایی به فرزند خواندگی پذیرفته شده‌اند که تنها در سال2002 حدود21هزار کودک توسط آمریکایی‌ها به فرزند خواندگی پذیرفته شد که 6هزار نفر از آن‌ها چینی بوده و این کشور در رتبه‌ی نخست واگذاری کودک برای فرزند خواندگی قرار دارد. تنها در واشنگتن بیش از یک‌هزار خانواده دارای فرزند چینی هستند و انجمنی به نام انجمن خانواده‌های دارای فرزند چینی تشکیل شده است.
دولت چین برای واسپاری کودکان چینی به فرزند خواندگی اداره‌ای تحت عنوان«مرکز فرزند خواندگی چین(China Centre of Adoption Affairs. CCAA)» ایجاد کرده که ضمن نظارت بر یتیم‌خانه‌ها، صلاحیت افراد پذیرنده‌ی کودک به فرزند خواندگی را تعیین می‌کند. این مرکز قوانین و مقررات سفت و سختی را برای تحویل دادن کودک به خانواده‌های متقاضی وضع کرده است که از جمله می‌توان به مجرد نبودن متقاضی، چاق نبودن، داشتن حداقل تحصیلات مقطع دیپلم، نداشتن بیماری‌های حاد همچون ایدز و سرطان، نداشتن سوء سابقه‌ی کیفری، داشتن حداقل80هزار دلار سرمایه و داشتن درآمد سالانه 20هزار دلار اشاره کرد. این اداره پس از یک سال تحقیق و بررسی پیرامون خصوصیات اخلاقی فردی و خانوادگی افراد متقاضی، بین 3 تا5 هزار دلار بابت هزینه‌های مرکز و 10 هزار دلار برای پدر و مادر کودک از متقاضی دریافت و با شرایط خاصی کودک را تحویل آنان می‌دهد. متقاضیان بایستی هر سال حداقل یک بار کودک را برای دیدار با والدین به چین بیاورد و در طول سال با سفارت و یا کنسولگری چین در آن کشور در ارتباط بوده و در کارگاه‌های مشاوره‌ای و مراسم و جشن‌های چینی که در نمایندگی چین در آن کشور برگزار می‌شود کودک را شرکت دهد. این مرکز چنانچه تشخیص دهد خانوده‌ای دیگر صلاحیت نگه‌داشتن کودک را ندارد، او را پس می‌گیرد. چین از این طریق بخشی از نیروهای مورد نیاز خود را با هزینه‌ی دیگران تربیت و در میان جامعه‌ی آمریکایی نفوذ پیدا می‌کند.
وضعیت اقتصادی و معیشت مردم
از گذشته‌های خیلی دور، تمدن چینی بر پایه‌ی کشاورزی استوار بوده و همیشه اصلی‌ترین دغدغه‌ی مردم و حاکمان تلاش برای تأمین مواد غذایی کافی برای انبوه جمعیت این کشور بوده است. در طول تاریخ این کشور، بروز خشکسالی و جریان یافتن سیلاب‌های عظیم و قحطی و گرسنگی ناشی از آن جان میلیون‌ها زن و مرد و کودک چینی را در کام خود فرو برده است. آخرین قحطی این کشور در سال1950 و پس از روی کار آمدن حزب کمونیست به وقوع پیوست که همراه با سوء مدیریت‌های مقامات دولت مرکزی و محلی، جان بیش از 30میلیون نفر را گرفت. اجرای اصلاحات اقتصادی در سال1979میلادی، نقطه‌ی عطفی در تاریخ چین به شمار آمده و زندگی مردم را در زمینه‌های مختلف با تحول معجزه آسایی مواجه ساخت. نخستین دستاورد این سیاست برخورداری این کشور از کمک‌های مواد غذایی از سوی سازمان ملل بود که این روند تا سال1990ادامه یافت و در این دهه بود که چین به خود کفایی غذایی دست یافت. با آغاز قرن بیست و یکم چین نه تنها از فهرست کمک گیران مواد غذایی سازمان ملل خارج شد، بلکه در سال2005 به سومین کشور اهدا کننده‌ی مواد غذایی به ده‌ها کشور نیازمند تبدیل شد. تولید گندم چین در همین سال بالغ بر484میلیون تن بوده که از این میزان 577هزار تن مواد غذایی به صورت رایگان به کشورهای نیازمند فرستاده شد.
با ورود به قرن بیست و یکم، اقتصاد چین به سرعت توسعه یافت و وضعیت معیشت عمومی و استاندارد کیفیت زندگی مردم تا حد قابل ملاحظه‌ای بهبود یافت. تولید ناخالص ملی این کشور در سال2007 از مرز 4 هزار تریلیون گذشت و روند مصرف جامعه از هزینه‌های ضرور زندگی به زندگی راحت و مرفه تغییر یافت. در این سال درآمد ناخالص سرانهی خانوار شهری به 2200دلار و خانوار شهری به700دلار افزایش یافته و سرانهی هزینه‌ی خورد و خوراک خانوار شهری 36/3درصد در آمد و خانوار روستایی به 43/1درصد رسید. تحول حاصله در درآمد خانوارهای چینی در سه دهه‌ی اخیر موجب شده تا جامعه‌ی این کشور در استفاده از اتومبیل در سومین جایگاه و استفاده از موبایل و تلفن ثابت در نخستین جایگاه و در استفاده از اینترنت در دومین جایگاه جهانی قرار گیرد.
در پایان سال2006 متوسط متراژ سرانهی مسکن در روستاها 30/7متر مربع و در شهرها به 27/1مترمربع رسید. متوسط سرانهی فضای سبز شهرنشین‌ها به8/98 مترمربع بود. استفاده از آب آشامیدنی سالم و امکانات گاز شهری به ترتیب به93/8درصد و 87/5 درصد رسید. در مناطق روستایی هر 100خانوار دارای 44/59دستگاه موتور سیکلت و برای هر 10هزار نفر 37/9دستگاه اتوبوس وجود دارد. در مناطق شهری هر 100خانوار دارای4/43دستگاه اتومبیل شخصی بوده و برای هر 100نفر 27/8دستگاه تلفن ثابت و 41/6 دستگاه موبایل وجود دارد. در پایان سال2007 سرانهی هزینه‌ی گردشگری برای شهرنشینان 150دلار و روستاییان45دلار بوده است. در همین سال(2007) جمعا159/8میلیون انواع خودرو در خیابان‌ها و جاده‌ها درحال تردد بوده و تعداد استفاده کنندگان از تلفن ثابت از مرز900میلیون نفر و استفاده کنندگان از تلفن موبایل به بیش از 548میلیون نفر بالغ گردید.
هزینه‌ی خانوارهای شهری و روستایی شامل 8قلم کالاهای ضروری(غذا، لباس، وسایل منزل، خدمات، خدمات بهداشتی و درمانی، حمل و نقل و ارتباطات، خدمات آموزشی و فرهنگی و تفریحات) سالانه به ترتیب 1300و 450دلار افزایش یافته است[۴].
جدول-آمار و ارقام پايه از وضعيت زندگی و رفاه عمومی مردم چين(2009)
| رديف | موضوع | سال1990 | سال2009 |
| 1 | اشتغال | ||
| متوسط آمار اشتغال بر حسب خانوار شهری(نفر) | 1/98 | 1/49 | |
| متوسط آمار اشتغال بر حسب خانوار روستايی(نفر) | 2/92 | 2/85 | |
| تعداد افراد تحت پوشش هر نفر شاغل شهری(نفر) | 1/77 | 1/94 | |
| تعداد افراد تحت پوشش هر نفر شاغل روستايی(نفر) | 1/64 | 1/40 | |
| تعداد بيكاران ثبت شدهی شهری(10 هزار نفر) | 383 | 921 | |
| نرخ بيكاری ثبت شدهی شهری(درصد) | 2/5 | 4/3 | |
| تعداد سازمان های ارايه كننده‌ی خدمات شغلی(واحد) | - | 37123 | |
| تعداد بيكاران جويای كار تا پايان سال( 10 هزار نفر) | - | 5806 | |
| 2 | درآمد و هزينه | ||
| متوسط سرانهی درآمد خانوار شهری(يوان) | 1510 | 17175 | |
| متوسط درآمد خالص خانوار روستايی(يوان) | 686 | 5153 | |
| متوسط مصرف و هزينه‌ی سالانه‌ی خانوار شهری(يوان) | 1279 | 12263 | |
| متوسط مصرف و هزينه‌ی سالانه‌ی خانوار روستايی(يوان) | 585 | 3993 | |
| متوسط سرانهی صرفه جويی و پس انداز(يوان) | 623 | 19537 | |
| 3 | كيفيت زندگی | ||
| ضريب اِنگِل(Engel) – رابطه ی ميان درآمد و هزينه- خانوار شهری | 54/2 | 36/5 | |
| ضريب اِنگِل(Engel) – رابطه ی ميان درآمد و هزينه- خانوار روستايی | 58/8 | 41/0 | |
| 4 | وضعيت مسكن | ||
| سرانهی فضای مسكن در مناطق شهری(متر مربع) | 13/7 | - | |
| سرانهی فضای مسكن در مناطق روستايی(متر مربع) | 17/8 | 33/6 | |
| 5 | وضعيت حمل و نقل | ||
| تعداد وسايل حمل و نقل عمومی شهری(برای هر 10 هزار نفر) | 2/2 | 11/1 | |
| متوسط مساحت سرانهی جاده های آسفالت شهری(متر مربع) | 3/1 | 12/8 | |
| تعداد خودرو برای هر 100 خانوار شهری(دستگاه) | - | 10/89 | |
| تعداد موتور سيكلت برای هر 100 خانوار روستايی(دستگاه) | 0/89 | 56/64 | |
| 6 | وضعيت ارتباطات و مخابرات | ||
| ميزان بهره‌مندی از تلفن ثابت و موبايل برای هر 100نفر(دستگاه) | 1/11 | 79/89 | |
| ميزان بهره‌مندی از تلفن موبايل برای هر 100نفر(دستگاه) | 0/002 | 56/27 | |
| 7 | ميزان بهره‌مندی از امكانات عمومی شهری | ||
| ميزان دسترسی مردم به آب لوله كشی(درصد) | 48/0 | 96/1 | |
| ميزان دسترسی مردم به گاز(درصد) | 19/1 | 91/4 | |
| ميزان متوسط سرانهی پارك و فضای سبز(متر مربع) | 1/8 | 10/7 | |
| تعداد دستشويی های عمومی(برای هر 10 هزار نفر) | 3/0 | 3/1 | |
| متوسط سرانهی هزينه‌ی گردشگری داخلی(يوان) | - | 535 | |
| متوسط سرانهی هزينه‌ی گردشگری داخلی شهری(يوان) | - | 801 | |
| متوسط سرانهی هزينه‌ی گردشگری داخلی روستايی(يوان) | - | 295 | |
| 8 | فرهنگ، آموزش و بهداشت | ||
| 1-8 | فرهنگ | ||
| درصد جمعيت تحت پوشش راديويی(درصد) | 74/7 | 96/3 | |
| درصد جمعيت تحت پوشش تلويزيونی(درصد) | 79/4 | 97/2 | |
| تعداد دستگاه‌های تلويزيون(برای هر 100 خانوار شهری) | 59/0 | 135/7 | |
| تعداد دستگاه‌های تلويزيون(براي هر 100 خانوار روستايی) | 4/7 | 108/9 | |
| تعداد دستگاه‌های كامپيوتر(برای هر 100 خانوار شهری) | - | 65/7 | |
| تعداد دستگاه‌های كامپيوتر(برای هر 100 خانوار روستايی) | - | 7/5 | |
| درصد هزينه‌های فرهنگ، آموزش، و تفريحی خانوار شهری | 11/1 | 12/0 | |
| درصد هزينه‌های فرهنگ، آموزش، و تفريحی خانوار روستايی | 5/4 | 8/5 | |
| 2-8 | آموزش | ||
| نرخ ورود دانش آموزان به مقاطع بالاتر تحصيلی | |||
| نرخ ورود دانش آموزان متوسطه به مقطع تحصيلات عالی(درصد) | 27/3 | 77/6 | |
| نرخ ورود دانش آموزان راهنمايی به مقطع متوسطه(درصد) | 40/6 | 85/6 | |
| نرخ ورود دانش آموزان مقطع ابتدايی به راهنمايی(درصد) | 74/6 | 99/1 | |
| متوسط هزينه‌های آموزشی هر دانشجو و دانش آموز | |||
| متوسط هزينه‌ی هر دانشجوی مراكز آموزش عالی(يوان) | - | 7578 | |
| متوسط هزينه‌ی هر دانش آموز مقطع دبيرستانی(يوان) | - | 3209 | |
| متوسط هزينه‌ی هر دانش آموز مقطع راهنمايی(يوان) | - | 3543 | |
| متوسط هزينه‌ی هر دانش آموز مقطع ابتدايی(يوان) | - | 2758 | |
| 3-8 | بهداشت عمومی | ||
| تعداد تخت‌های بيمارستانی و مراكز بهداشتی( هر 10 هزار نفر) | 32/2 | 30/6 | |
| تعداد پزشكان(برای هر 10 هزار نفر) | 15/6 | 17/5 | |
| ميزان هزينه‌های بهداشتی و درمانی هر خانوار شهری(درصد) | 2/0 | 7/0 | |
| ميزان هزينه‌های بهداشتی و درمانی هر خانوار روستايی(درصد) | 3/3 | 7/2 | |
| 9 | امنيت عمومی(اجتماعی) | ||
| تعداد كاركنان تحت پوشش بيمهی بازنشستگی شهری(10 هزار نفر) | 6166 | 23550 | |
| تعداد كارمندان تحت پوشش بيمهی رايگان پايه(10هزار نفر) | 5201 | 17743 | |
| تعداد بازنشستگان تحت پوشش بيمهی رايگان پايه(10 هزار نفر) | 965 | 5807 | |
| تعداد افراد تحت پوشش مراقبت های پزشكی و درمانی شهری(10 هزار نفر) | - | 21937 | |
| تعداد شاغلين تحت پوشش بيمهی بيكاری(10 هزار نفر) | - | 12716 | |
| تعداد شاغلين تحت پوشش بيمهی از كار افتادگی(10 هزار نفر) | - | 14896 | |
| تعداد شاغلين تحت پوشش بيمهی زايمان(10 هزار نفر) | - | 10876 | |
| درآمد حاصله از صندوق بيمهی اجتماعی(100 ميليون يوان) | 187 | 16116 |
منبع: China Statistical Year Book- 2010
نرخ اشتغال در چین
علیرغم مهاجرت گسترده‌ی ساکنان مناطق روستایی به مناطق شهری و سرازیر شدن سالانه میلیون‌ها کارگر بخش کشاورزی به شهرها، براساس آخرین آمار منتشره از سوی دولت، نرخ بیکاری در این کشور در 4/3درصد کنترل شده است. طبق این آمار تعداد افراد شاغل در چین در سال2011میلادی بالغ بر764میلیون نفر بوده که رکورد جدیدی در زمینه‌ی اشتغال در این کشور به شمار می‌آید. تنها در سال 2011 بیش از 11/2میلیون اشتغال جدید ایجاد شده است. این کشور از سال 2002 سیاست‌های مثبتی در زمینه‌ی ایجاد اشتغال اجرا کرده و نتایج قابل قبولی را نیز به دست آورده است. دولت چین با اجرای این سیاست‌ها تأثیرات منفی ناشی از بحران مالی بین المللی سال2008 را پشت سر گذاشته و در نیمه‌ی دوم سال2009، میزان اشتغال را به سطح قبل از بحران باز گرداند. میزان اشتغال به کار فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها نیز در سطح 70درصد حفظ شده است[۱].
بالارفتن متوسط عمر و افزایش امید به زندگی
میزان امید به زندگی در میان مردم چین پیش از تأسیس جمهوری خلق چین تنها کمی بیشتر از 35 سال بود درحالی که این رقم در سال 2007به بیش از 73 سال، یعنی بیش از دو برابر، افزایش یافته است. امید به زندگی در میان زنان به74/09 سال و در میان مردان 73/5سال رسیده و دفعات زایمان زنان به 1/72 کودک کاهش یافته است[۴][۵].
نیز نگاه کنید به چین؛ فرزند خواندگی کودکان چینی؛ وضعیت اقتصادی و معیشت مردم چین