جغرافیای انسانی قطر

-جمعیت

جمعیت قطر 2174035 (سرشماری سال 2014)نفر است. کمتر از یک‌سوم جمعیت قطر را قطری‌های اصیل تشکیل می‌دهند. جمعیت اناث551970نفر و جمعیت ذکور1622065نفراست. بدلیل حضور زیاد کارگران مهاجر مرد, تنها حدود یک‌سوم جمعیت این کشور را زنان تشکیل میدهند.

-نژاد

مردم بومي قطر، از نژاد سفید و تیره‌ي سامی هستند. جمعیت این کشور را عرب‌ها، ایرانی‌ها، پاکستانی‌ها، هندی‌ها و... تشکیل می‌دهند.

بر طبق اطلاعات‌نامه جهان(20ژانویه ۲۰۱۴) ۴۰٪ مردم قطر عرب، ۱۸٪ هندی، ۱۸٪ پاکستانی، ۱۰٪ ایرانی و ۱۴٪ سایر اقوام هستند .

-توزیع جمعیت در قطر

بنابر سرشماري سال 2010 ميلادي مركز آمار قطر، جمعيت اين كشور بالغ بر 1 ميليون و 699 هزار و 435 نفر اعلام شده است. در اين سرشماري حدود 796 هزار و 947 نفر در شهر دوحه كه وسعتي حدود 158 كيلومتر مربع دارد، زندگي مي‌كنند. از نظر وسعت محدوده شهرداري (بلديه)، دوحه كوچكترين و پرجمعيت‌ترين منطقه در تقسيمات  اداري كشور قطر است. كشور قطر بجز شهر دوحه، شش شهر بزرگ دارد كه داراي شهرداري مي‌باشد: (الريان – الو كره – ام صلال – الخور و الذخيره – الشمال – الظعاين). تراكم نسبي جمعيت 2141 نفر در هر كيلومتر مربع مي‌باشد. شهر الريان دومين شهر بزرگ قطر محسوب مي‌شود و در نزديكي شهر دوحه قرار دارد. جمعيت آن با حومه حدود 455 هزار و 623 نفر اعلام شده است، كه از اين تعداد حدود 301 هزار و 842 نفر مرد و 153 هزار و 781 نفر زنان مي‌باشند.شهر الوكره در جنوب قطر واقع شده است و جمعيت آن در سرشماري جديد بالغ بر 141 هزار و 222 نفر برآورد شده است كه از اين تعداد حدود 114 هزار و 698 نفر مرد و 26 هزار و 524 نفر زن مي‌ّباشند.شهر ام صلال در شمال قطر قرار دارد و جمعيت آن بالغ بر 60 هزار و 509 نفر برآورد شده است كه از اين تعداد حدود 36 هزار و 700 نفر مرد و 23 هزار و 809 نفر زن مي‌باشند.شهر (الخور و الذخيره) در شمال شرق كشور قطر واقع شده است و جمعيت آن 193 هزار و 983 نفر است كه 181 هزار نفر مرد و 12 هزار و 978 نفر زن مي‌باشند.شهر الشمال معروف به شهر صنعتي است و اكثراً كارگران و مهندسان در اين شهر زندگي مي‌كنند. جمعيت اين شهر 7 هزار و 975 نفر است و مردان در اين شهر 5 هزار و 352 نفر و زنان نيز 2 هزار و 623 نفر اعلام شده‌اند.شهر جديد الظعاين كه در شمالب شهر دوحه قرار گرفته است، جمعيت آن 43 هزار و 176 نفر است، كه اين تعداد 34 هزار و 325 نفر مرد و تعداد زنان نيز 8 هزار و 851 نفر اعلام شده است. شهر دوحه شامل 57 منطقه است. مناطق شهر دوحه مانند مناطق شهرهاي ايران نيست بلكه فاصله بين خيابان‌هاي اصلي شهر كه در واقع يك محله هستند به عنوان يك منطقه شناخته مي‌شوند و همگي تابع يك شهرداري مركزي هستند و درمناطق آن، شهرداري منطقه وجود ندارد.

پرجمعيت‌ترين محلات اين شهر عبارتند از:

1-   المطار القديم (منطقه 45) با حدود 33 هزار نفر جمعيت

2-   ام غويلينه (منطقه 27) با حدود 20 هزار نفر جمعيت

3-   مدينه خليفه جنوبي (منطقه 34) با 20 هزار نفر جمعيت

4-   المنصوره و بن درهم (منطقه 25) با 19 هزار نفر جمعيت

5-   نجمه (منطقه 26) با 17 هزار نفر جمعيت

تازه ترین آمارجمعیتی منتشرشده حاکیست که هم اکنون نسبت جمعیت زنان ساکن قطر دربرابرمردان 100 دربرابر 308 است وحدود دوسوم جمعیت 15 ساله به بالا دراین کشوررامجردان تشکیل می دهند.

جمعیت این کشوردرپنج سال گذشته بیش ازدوبرابر شده ودرچهاردهه اخیر 15 برابرافزایش یافته است.

"کمیسیون دایمی جمعیت" درتازه ترین گزارش خود اعلام کرده که تعداد فعالان اقتصادی ساکن قطرنیزدر هفت سال اخیرسه برابر شده ونقش بانوان از 3/30 درصد درسال 2004 به 3/35 درصد درسال 2011 افزایش یافته است.

دراین گزارش بدون اشاره به جمعیت مردمان بومی قطراعلام شده که 5/99 درصد جوانان دختر و پسربین گروه سنی 15 تا 24 ساله قطری خواندن ونوشتن را می دانند.

سهم سالمندان قطری دربین کل جمعیت یک میلیون و 730 هزارنفری دراین کشور 5/3 درصد است، سهم سالمندان غیرقطری رقم 63/00 (63 صدم درصد) است.

نیروی کارخارجی ( بویژه نیروی کارساده  تا نیمه ماهر) که سن آنان از 60 سال به بالا باشدبرای تمدید اقامت خوددرکشورهای عربی خلیج فارس با مشکلاتی رو به رو می شوند و زمانی که سن آنان به 60 به بالا برسد دیگرباید این کشورها را ترک کنند. 

این گزارش یک چهارم کل نیروی کارخارجی راماهرو کاملا ماهرتوصیف کرده ویک چهارم راغیرماهرو 50 درصد دیگررانیمه ماهراعلام کرده وافزوده است که سهم قطری هادربخش خصوصی نیزاز 4 درصددر سال 2004 به حداقل 8 درصد درسال 2011 رسیده است.

براساس این گزارش بیشترین تراکم جمعیت درمحدوده شهری "دوحه" پایتخت، سه هزارو 136 نفردرکیلومترمربع ودرمحدوده شهر"شمال" (شمالی ترین شهرقطر) تنها هشت نفر است.

دولت قطرکه قراراست سال 2022 میلادی میزبان جام جهانی فوتبال باشد، همچنان درحال برنامه ریزی در بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، عمرانی، جمعیتی است تا خودرا برای این رویداد مهم جهانی – اما با استانداردهای قابل قبول مجامع بین المللی آماده سازد.

محافل دست اندرکاردرقطردرحالی که پیوسته به عدم توازن جمعیت یا به گفته آنان اختلال جمعیتی دراین کشورهشدارداده اند، اما جهش های عمرانی مورد نیازکه آن نیزبه توصیه مجامع بین المللی مربوط باید اجرا شود، نیازبه افزایش نیروی کارخارجی راحدود به دوبرابرجمعیت کنونی پیش بینی می کند.

تحلیلگران کشورهای عربی خلیج فارس این عدم توازن درجمعیت بومی و خارجی رایک چالش دانسته ودرفرصت های مختلف خواستاریافتن راه حلی برای آن شده اند اما جمعیت اندک بومی این کشورها واصولا تن درندادن همین جمعیت نه تنها به کارهای سخت – بلکه به به مشاغل غیراداری - هرگزنتوانسته است نتیجه ای جزافزایش حضوراتباع خارجی را دراین کشورها دربرداشته باشد.

تلاش برای ایجاد حداقل توازن درتناسب تعداد وجنسیت اتباع خارجی مقیم با جمعیت بومی در کمترازیک دهه اخیردرکشورهای عربی خلیج فارس بیش ازپیش مورد توجه بوده اما به عللی  که بدان اشارت رفت، نه تنها منجربه نتیجه نشده بلکه این عدم توازن بیشترهم شده است.