پرش به محتوا

جغرافیای انسانی قطر

از دانشنامه ملل
جمعیت 70 درصدی مردان در جامعه قطر، قابل بازیابی از https://al-sharq.com/article/09/01/2020/8

قطر، کشوری کوچک در خلیج‌فارس با مساحت حدود ۱۱,۵۸۱ کیلومترمربع وجمعیت نزدیک به ۳ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ است[۱]. قطر با رشد سریع اقتصادی وتوسعه‌زیرساخت‌ها، به‌یکی از مهم‌ترین مقاصد برای نیروی کار مهاجر تبدیل‌شده‌است.‌این کشوربه‎‌‌دلیل منابع عظیم نفت و گاز و همچنین موقعیت راهبُردی خود، نقش کلیدی در اقتصاد منطقه دارد.

ساختار هرم جمعیتی

جمعیت قطر در سال ۲۰۲۴ حدود ۳ میلیون نفر است که نسبت به سال ۲۰۱۴ با جمعیتی حدود ۲.۳ میلیون نفر، افزایش قابل‌توجهی داشته است[۲]. نرخ رشد جمعیت در این دوره حدود ۲.۷ درصد سالانه بود که نشان‌دهنده جذب گسترده مهاجران است[۳].

قطر ( 2024)، قابل بازیابی از https://www.aljazeera.net/ebusiness/2024

تحلیل دقیق هرم سنی کشور

هرم سنی قطر در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده تمرکز بالای جمعیت در گروه‌های سنی ۲۰ تا ۴۹ سال است که حدود ۷۰ درصد از کل جمعیت را شامل می‌شود[۴]. جمعیت زیر ۱۵ سال تنها ۱۲ درصد و بالای ۶۵ سال حدود ۳ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهد. این توزیع سنی نشان‌دهنده تمرکز نیروی کار و کمبود نسبی جمعیت سالمند است[۵].

نسبت زنان و مردان در هرم جمعیتی قطر ( 2024)، قابل بازیابی از https://www.globalmediainsight.com/blog/qatar-population-statistics/

توزیع جمعیت بر اساس گروه‌های سنی و جنسیت

در قطر، نسبت جنسیتی به نفع مردان است به‌طوری‌که مردان حدود ۷۵ درصد از جمعیت را تشکیل‌می‌دهند[۶]. این عدم تعادل جنسیتی به دلیل حضور نیروی کار مهاجر مرد است[۷]. جمعیت مردان در گروه سنی ۲۰ تا ۴۹ سال بیشتر از دیگر گروه‌هاست.

مقایسه با هرم‌های سنی گذشته و پیش‌بینی آینده

هرم سنی قطر در مقایسه با سال ۲۰۱۴ تغییرات عمده‌ای نداشته، اما رشد جمعیت در سنین کاری ادامه دارد[۸]. پیش‌بینی می‌شود که در آینده نزدیک، جمعیت سالمند افزایش‌یافته و فشار بیشتری بر سیستم‌های بهداشتی و اجتماعی وارد خواهد شد[۹].

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی ساختار فعلی هرم جمعیتی

ساختار جوان جمعیت به توسعه اقتصادی کمک کرده و نیاز به نیروی کار فعال را تأمین کرده است[۱۰]. اما، عدم تعادل جنسیتی و افزایش مهاجران مشکلات اجتماعی خاصی از جمله فشار بر زیرساخت‌ها و خدمات اجتماعی ایجاد کرده است[۱۱].

ویژگی های جمعیتی

ترکیب قومی و زبانی جمعیت

قطر با جمعیت بالای مهاجران، تنوع قومی و زبانی زیادی دارد[۱۲]. حدود ۸۵ درصد جمعیت قطر مهاجران هستند که عمدتاً از کشورهای جنوب آسیاآمده‌اند. زبان رسمی عربی است، اما انگلیسی و زبان‌های هندی، اردو، و نپالی نیز به طور گسترده استفاده می‌شود[۱۳].

الگوهای مهاجرت (داخلی و بین‌المللی)

قطر یکی از بزرگ‌ترین مقاصد نیروی کار مهاجر در جهان است[۱۴]. مهاجرت به این کشور به دلیل پروژه‌های بزرگ و فرصت‌های شغلی در صنایع نفت و گاز، ساخت‌وساز و خدمات افزایش‌یافته است. در داخل کشور، مهاجرت به سمت دوحه به‌عنوان مرکز اقتصادی و سیاسی صورت می‌گیرد[۱۵].

سطح تحصیلات و سواد

نرخ سواد در قطر در سال ۲۰۲۴ حدود ۹۹ درصد است[۱۶]. قطر سرمایه‌گذاری زیادی در نظام آموزشی کرده و دارای دانشگاه‌های معتبر بین‌المللی است[۱۷]. بااین‌حال، تفاوت‌هایی در سطح تحصیلات بین بومی‌ها و مهاجران وجود دارد.

وضعیت مهاجرین و و ادیان در قطر ( 2024)، قابل بازیابی از https://www.globalmediainsight.com/blog/qatar-population-statistics/

وضعیت بهداشت و امید به زندگی

امید به زندگی در قطر برای مردان حدود ۷۹ سال و برای زنان حدود ۸۲ سال است[۱۸]. این ارقام در مقایسه با سال ۲۰۱۴ که امید به زندگی برای مردان ۷۶ سال و برای زنان ۸۰ سال بود، بهبودیافته است. سیستم بهداشتی پیشرفته و خدمات درمانی باکیفیت در این بهبود مؤثر بوده است[۱۹].

الگوهای ازدواج و طلاق

نرخ ازدواج در میان بومی‌های قطری نسبتاً بالا است، اما نرخ طلاق نیز افزایش‌یافته است. نرخ طلاق در سال ۲۰۲۴ به حدود ۳۸ درصد رسیده است. در میان مهاجران، نرخ ازدواج پایین‌تر است و بسیاری از آنها با خانواده‌های خود زندگی نمی‌کنند[۲۰].

رشد جمعیت

نرخ رشد جمعیت فعلی و روندهای گذشته

نرخ رشد جمعیت قطر در سال ۲۰۲۴ حدود ۱.۹ درصد است که نسبت به سال‌های گذشته کاهش‌یافته است[۲۱]. در سال ۲۰۱۴، نرخ رشد بیش از ۲.۷ درصد بود[۲۲]. این کاهش به دلیل پایان پروژه‌های بزرگ و کاهش مهاجرت است.

عوامل مؤثر بر رشد جمعیت

عوامل اصلی رشد جمعیت شامل مهاجرت، نرخ زادوولد و مرگ‌ومیر هستند. نرخ زادوولد در میان بومی‌های قطری حدود ۲.۳ فرزند به‌ازای هر زن است[۲۳]. نرخ مرگ‌ومیر پایین است و مهاجرت همچنان عامل اصلی رشد جمعیت است.

سیاست‌های جمعیتی دولت و تأثیر آنها

دولت قطر سیاست‌هایی برای تشویق افزایش نرخ زادوولد و مدیریت مهاجرت اجرا کرده است. این سیاست‌ها شامل یارانه‌های مالی، مسکن و خدمات بهداشتی است[۲۴]. این سیاست‌ها به کاهش مهاجرت و بهبود وضعیت اجتماعی کمک کرده است[۲۵].

پیش‌بینی‌های رشد جمعیت برای آینده و چالش‌های احتمالی

پیش‌بینی‌می‌شود که نرخ رشد جمعیت تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۱.۵ درصد کاهش یابد[۲۶]. این تغییر می‌تواند چالش‌هایی مانند کاهش‌نیروی کار و نیاز به برنامه‌های رفاهی برای سالمندان ایجاد کند.

پراکندگی جمعیت

صنایع نفت و گاز قطر یکی از علل جذب مهاجران کاری ( برداشت گاز طبیعی در قطر تا سال 2050 بیش از 70% افزایش خواهد یافت)، قابل بازیابی از https://www.zawya.com/en/business/energy/qatars-natural-gas-production-expected-to-rise-70-by-2050-c01a2i0o

الگوهای توزیع جمعیت

جمعیت قطر به طور عمده در مناطق شهری متمرکز است، به‌ویژه در دوحه و شهرهای اطراف. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۸۰ درصد جمعیت در این مناطق زندگی می‌کنند، درحالی‌که مناطق بیابانی و داخلی کشور جمعیت کمتری دارند[۳].

عوامل جغرافیایی مؤثر

موقعیت ساحلی دوحه و وجود منابع نفت و گاز، باعث جذب جمعیت به این منطقه‌شده‌است[۲۷]. بیابان‌های اطراف به دلیل کمبود منابع آب و زیرساخت‌ها، جمعیت کمتری دارند[۲۸].

مشکل ترافیک در قطر، قابل بازیابی از https://dohanews.co/qatars-roads-how-safe-are-they/

عوامل اقتصادی و تاریخی

توسعه صنایع نفت و گاز و زیرساخت‌های پیشرفته، باعث تمرکز جمعیت در دوحه شده است[۲۷]. تغییرات اقتصادی و سیاسی نیز به تمرکز جمعیت در این مناطق کمک کرده است.

چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت

توزیع نامتوازن جمعیت منجر به مشکلاتی مانند فشار بر خدمات عمومی و زیرساخت‌های شهری، ترافیک‌سنگین و مشکلات‌زیست‌محیطی شده است[۲۹]. برای مدیریت این مشکلات، نیاز به برنامه‌ریزی شهری دقیق و توسعه متوازن است.

شهرنشینی و روستانشینی

نسبت جمعیت شهری به روستایی

در سال ۲۰۲۴، حدود ۹۰ درصد جمعیت قطر در مناطق شهری و تنها ۱۰ درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند[۳۰]. این تغییرات به دلیل تمرکز فرصت‌های شغلی و خدمات در شهرها است.

جنگل های ساحلی التکیره در سواحل قطر ( نزدیک شهر الخور ) اکوسیستم سبز، قابل بازیابی از https://thepeninsulaqatar.com/article/11/09/2022/mangrove-forestsqatars-green-fortress-to-tackle-carbon-report

الگوهای شهرنشینی

شهرنشینی در قطر با رشد سریع شهرهایی مانند دوحه و الخور همراه است[۳۱]. این شهرها شاهد افزایش تعداد پروژه‌های ساختمانی و گسترش مناطق شهری هستند.

چالش‌های شهرنشینی

شهرنشینی سریع مشکلاتی مانند آلودگی هوا، ترافیک سنگین و فشار بر منابع آبی ایجاد کرده است. حاشیه‌نشینی و کمبود فضای سبز نیز از دیگر چالش‌ها هستند[۳۲].

وضعیت مناطق روستایی و چالش‌ها

مناطق روستایی قطر با مشکلاتی مانند کمبود زیرساخت‌ها و فرصت‌های شغلی روبه‌رو هستند. مهاجرت به شهرها و کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی از جمله این مشکلات است[۳۳].

سیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی

دولت قطر برنامه‌های مختلفی برای توسعه پایدار شهری و روستایی اجرا کرده است[۳۴]. این برنامه‌ها شامل توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، ایجاد مناطق سبز و بهبود خدمات عمومی است[۳۵].

نیز نگاه کنید به

جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش؛ جغرافیای انسانی پاکستان؛ جغرافیای انسانی یمن؛ جغرافیای انسانی عراق؛ جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیای انسانی کوبا

کتابشناسی

  1. ↑ Monthly figures on total population. (n.d.), Available from https://www.psa.gov.qa/en/statistics1/StatisticsSite/Pages/Population.aspx
  2. ↑ اللجنه الدائمه للسكان, & النابت, (2016). حاله سكان قطر (الطبعه الأولى). اللجنه الدائمه للسكان، قابل بازیابی از https://www.ppc.gov.qa/Admin/QatarPopulationReport/PPC_Qatar_Population_Status_2014_AR.pdf
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Qatar Population 2024 (Live). (2024), Available from https://worldpopulationreview.com/countries/qatar
  4. ↑ Atistics, S. (2024). ‫شهـــــــرية‬ ‫إحصـــاءات‬ 2024 ‫أبريـــل‬ ‫إحصـــاءات‬، قابل بازیابی از https://www.psa.gov.qa/en/statistics/Statistical
  5. ↑ opulation Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.). PopulationPyramid.net, Available from https://www.populationpyramid.net/qatar/2024/
  6. ↑ World Bank Open Data. (n.d.-g). World Bank Open Data, Available from https://data.albankaldawli.org/indicator/SP.POP.TOTL.FE.ZS?locations=QA
  7. ↑ Iom.in (2024), Available from https://worldmigrationreport.iom.int/msite/wmr-2024-interactive/
  8. ↑ Ohchr.org (2024), Available from https://www.ohchr.org/Documents/Issues/SForum/SForum2014/Statements/AlAnsari.pptx
  9. ↑ لشيخوخه ومستقبل الرعايه الصحيه: تحديات وابتكارات. (2024, September 18)، قابل بازیابی از https://www.hbku.edu.qa/ar/news/healthcare-and-aging-global-populations
  10. ↑ ﻗﻄﺮ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺔ‬ ‫أﺑﺤﺎث‬. (n.d.)( 2024)، قابل بازیابی از https://www.qu.edu.qa/siteimages/static_file/qu/research/magazine/arabic-13.pdf
  11. ↑ قطر: 3.08 مليون نسمه إجمالی عدد السكان داخل الدوله نهايه مايو 2024. (2024, June 2). أرقام.، قابل بازیابی از https://www.argaam.com/ar/article/articledetail/id/1732314
  12. ↑ Statistical overview - Qatar - Stanbic Bank TradeClubT Available from http://www.tradeclub.stanbicbank.com/portal/en/market-potential/qatar/overview
  13. ↑ Qatar Population Statistics 2024 [Infographics]. (2024, March 13). Official GMI Blog, Available from https://www.globalmediainsight.com/blog/qatar-population-statistics/
  14. ↑ arimi. (2024, June 15). Best Arab Countries for Immigration. Latest off Plan Properties, Available from https://dxboffplan.com/arab-country-for-immigration/
  15. ↑ Hugkulstone, D. (2024, September 16). Global immigration news round-up. Smith Stone Walters, Avaialble from https://smithstonewalters.com/2024/09/16/global-immigration-news-round-up-55/
  16. ↑ العنين, ز. أ. (2024, May 1). أفضل الدول العربيه فی التعليم 2024.. الإمارات فی المقدمه - المشهد. قناه ومنصه المشهد، قابل بازیابی ازhttps://almashhad.com/article/459217420284850-entertainment/704110661601659-
  17. ↑ وزاره التربيه والتعليم والتعليم العالی. (2024). وزاره التربيه والتعليم والتعليم العالی. Edu.gov.qa، قابل بازیابی از https://www.edu.gov.qa/ar/Content/HigherEducationinQatar
  18. ↑ logger, G. (2024a, June 6). Qatar Population Statistics 2024 ,[Infographics]. Official GMI Blog, Avaialble from https://www.globalmediainsight.com/blog/qatar-population-statistics/
  19. ↑ رئيس مجلس الوزراء وزير الخارجيه يدشن الاستراتيجيه الوطنيه للصحه 2024 - 2030 - مكتب الاتصال الحكومی. (2024, September 13). مكتب الاتصال الحكومی، قابل بازیابی از https://www.gco.gov.qa/ar/top-news/prime-minister-launches-national-health-strategy-2024-2030/#:~:text=%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AE%D8%B5%D8%B5%D9%8A%D8%A9%20%D9%88%D9%83%D8%B0%D9%84
  20. ↑ Atistics, S. (2024). ‫شهـــــــريه‬ ‫إحصـــاءات‬ 2024 ‫فبــراير‬ ‫إحصـــاءات‬، قابل بازیابی از https://www.psa.gov.qa/en/statistics/Statistical%20Releases/General/QMS/QMS_PSA_122_Mar_2024.pdf
  21. ↑ Qatar population (2024) - Worldometer. (n.d.), Avaialble from https://www.worldometers.info/world-population/qatar-population/
  22. ↑ Figure 1: Qatar’s population growth between, 2004 and 2014. (n.d.). ResearchGate, Avaialble from https://www.researchgate.net/figure/Qatars-population-growth-between-2004-and-2014_fig1_319906510
  23. ↑ The Peninsula Newspaper. (2024, August 7). The Peninsula Qatar, Available from https://thepeninsulaqatar.com/article/07/08/2024/qatar-welcomes-2434-babies-in-june
  24. ↑ Clyde. (2024, July 25). Qatar’s Social Insurance Law: recent decisions and its impact. Clydeco.com; Clyde & Co LLP, Available from https://www.clydeco.com/en/insights/2024/07/qatar-social-insurance-recent-decisions
  25. ↑ Investing in children and youth today to secure a prosperous region tomorrow, Available from https://www.unicef.org/mena/media/4231/file
  26. ↑ yramides des âges pour le monde entier de 1950 à 2100. (n.d.). PopulationPyramid.net, Available from https://www.populationpyramid.net/fr/qatar/2030/
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ Writer, S. (2024, April 12). Qatar’s natural gas production expected to rise 70% by 2050. ACE Times, Available from https://www.zawya.com/en/business/energy/qatars-natural-gas-production-expected-to-rise-70-by-2050-c01a2i0o
  28. ↑ Statista. (2024a, July 4). Total population of Qatar 2029. , Available from https://www.statista.com/statistics/379571/total-population-of-qatar/
  29. ↑ Qatar’s roads: how safe are they? (2024, April 27). Doha News/ Qatar., Available from https://dohanews.co/qatars-roads-how-safe-are-they/
  30. ↑ Owais Qarni. (2024, February 25). Qatar Population Statistics 2024, Available from https://qatariscoop.com/community/qatar-population/
  31. ↑ Doha, Qatar Population 2024. (2024). Worldpopulationreview.com., Available from https://worldpopulationreview.com/cities/qatar/doha
  32. ↑ QRCS to implement 14 water, Sanitation projects in 2024, Available from https://www.qna.org.qa/en/News%20Area/News/2024-03/23/0026-qrcs-to-implement-14-water,-sanitation-projects-in-2024
  33. ↑ Qatar makes significant progress in establishing green economy., Available from https://www.qna.org.qa/en/News-Area/News/2024-06/19/0010-qatar-makes-significant-progress-in-establishing-green-economy
  34. ↑ Qatar National Vision 2030. (n.d.). Mofa.gov.qa., Available from https://mofa.gov.qa/en/state-of-qatar/qtr-national-vision-2030/qatar-national-vision-2030
  35. ↑ Government Communications Office. (2024, May 2). Qatar National Vision 2030 - Government Communications Office., Available from https://www.gco.gov.qa/en/about-qatar/national-vision2030/

نویسنده مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_قطر&oldid=74032»