جغرافیای انسانی کوبا

جغرافیای انسانی کوبا، قابل بازیابی ازhttps://www.bookmundi.com/y/cuba-10-days-tours

از ديدگاه سياسی اداری، كوبا به 14 استان، 169 منطقه شهرداری و يک منطقه شهرداری خاص (جزيره خوبنتود) تقسيم شده‌است. پايتخت این کشور، شهر هاوانای‌ باشد كه در شمال غربی جزيره با وسعتی به اندازه 72084 كيلومتر مربع و با جمعيت 2193848 نفر كه در 15 منطقه شهرداری و تراكم جمعيتی 3040 نفر به كيلومتر مربع می‌باشد.

جمعیت جمهوری كوبا طبق آخرین آمارگیری انجام شده در سپتامبر سال 2012 حدود 11.163.934 و تراكم جمعيتی آن، 101.6 نفر در هركيلومتر مربع می‌باشد كه از اين تعداد 8.442.079 نفر در مناطق شهری زندگی می‌کنند و 2.721.855 در مناطق روستایی ساکن هستند.

نژاد در کوبا

كوبا جامعه ای چندنژادی است كه ريشه در شبه جزيره ايبری و قاره آفريقا دارد. جمعيت كوبا متشكل از كرئول‌های (Criollo) [i] اروپايی می‌باشد كه بين آن‌ها نژاد اسپانيايی غالب است. نژاد سياه، مولاتو (Mulato) [ii] و مستيزو (Mestizo) [iii] نیز از نژادهایی هستند که جمعیت کوبا را تشکیل شرقی، بخصوص چينی ها و ژاپنی ها نيزبه كوبا مهاجرت كرده اند.می دهند. البته بومی‌های كوبا در همان دوران استعمار از بين‌رفتند ولی در قرن نوزدهم، بومی‌های مايا از شبه جزيره يوكاتان برای كار در مزارع به كوبا آورده‌شدند. همچنين از آسيای

طبق آمارگيری انجام‌شده در سال 2002[iv]، اين كشور متشكل از 7.271.926 نفر سفيدپوست، 2.778.923 نفر مولاتو و 1.126.894 نفر سياه پوستان میباشد. در كوبا، چينی‌های بسياری نيز ديده می‌شوند كه از نسل كارگرانی هستند كه در قرن نوزدهم برای كار در ساخت راه آهن و معادن به كوبا آمدند ولی پس از انقلاب صنعتی، بسياری از اين كارگران در كوبا ماندگار شدند چون هزينه پرداخت بليط برگشت به چين را نداشتند.

مردم کوبا، قابل بازیابی ازhttps://www.liberties.eu/en/stories/500-roma-have-been-pushed-into-the-streets-of-rome-sn-11866/30732

كوبايی‌های سفيد پوست كه حدود 65.05% از جمعيت اين كشور را تشكيل می‌دهند اساسا اسپانيايی تبار می‌باشند. در طی قرن‌های هجدهم و نوزدهم و اوايل قرن بيستم، بخصوص مهاجرانی از جزاير قناری، گاليسيا، آستورياس و كاتالونيا از اسپانيا به كوبا مهاجرت كردند. ديگر مليت های اروپايی كه به كوبا مهاجرت نمودند شامل بريتانيايی‌ها، روس‌ها، لهستانی‌ها، پرتغالی‌ها، رومانيايی‌ها، ايتاليايی‌ها، يونانی‌ها، فرانسوی‌ها، آلمانی‌ها و ايرلندی‌ها بودند. البته در بعضی از روستاهای كوبا، جمعيت كوچكی از يهودی ها نيز ديده میشوند. همچنين، ورود قابل توجهی از اقوام خاورميانه، بخصوص لبنان، فلسطين، ترکیه و سوريه نيز در ترکیب جمعیتی این کشور دیده می‌شوند.

آفريقايی-كوبايی ها حدود 10.08% تا 23.84% جمعيت كوبا را تشكيل می‌دهد. اصلیت اين افراد به كنگو در آفريقای مركزی برمی‌گردد. كوبايی هايی نیز از نژاد آسيايی می‌باشند که حدود 1% جمعيت اين كشور را تشكيل می‌دهند و به طور كلی از نژاد چينی، ژاپنی و يا كره ای می‌باشند. 

گفته می‌شود كه حدود 1.02% از جمعيت كوبا، در مناطق دورافتاده گوآنتانامو مستقر هستند. بعضی از بومی های آمريكای شمالی نيز در قرن نوزدهم در كوبا مستقر شدند، اگرچه آمار دقيقی درباره نسل كنونی آنان در دست نيست.

حرکات جمعیت[v]

ريتم رشد جمعيتی، از سه دهه اخير شيب كاهشی داشته‌است. طبق آخرين اطلاعات ارائه شده توسط اداره ملی آمار كوبا(O.N.E.)، نرخ خالص زاد و ولد در سال 2009 به 11.6% رسيد، درحالی كه نرخ خالص مرگ و مير 7.7% بود كه رشد طبيعی 3.9% درصدی را نشان می‌داد. نرخ مهاجرت از سال ها پيش منفی می‌باشد و در سال 2009 به 3.3- درصد رسيد، بنابراين رشد كلی جمعيت به سختی به 0.06% بود.

مرگ و مير نوزادان در سال 2009 حدود 4.8% بود كه پايين ترين نرخ در تمام قاره آمريكا و حتی كمتر از همين نرخ در ايالات‌متحده آمريكا و كانادا بود. البته كوبا از پس از انقلاب به بعد، نرخ‌های هربار كمتری را ثبت كرده است.

یکی دیگر از ویژگی های جمعیتی کوبا این است که نرخ زاد و ولد در کل برای سال ها، در زیر سطح جایگزینی و 2.1 فرزند به ازای هر زن است. در سال 2009 اين نرخ 1.70 فرزند به ازای هر زن بود، كه كمترين نرخ در آمريكای لاتين می‌باشد. از طرف ديگر اميد به زندگی در كوبا، ميان بالاترين‌ها در منطقه می‌باشد كه در سال 2009 به 97،77 سال می‌رسد (75.1 مردان، 79.2 زنان). البته متغیرهای دموگرافیک در کوبا به طور کلی رفتاری همگن دارند، اگرچه برخی از استان‌ها و شهرها در شاخص های خاصی برجسته می‌شوند . 

از ديگر اطلاعات جمعيتی كوبا می‌توان اشاره نمود كه در اين كشور ميزان طلاق نسبت به كشورهای منطقه آمريكی لاتين در بالاترين رتبه قرار دارد و بالاترين ميزان سقط جنين در دنيا نيز در كوبا مشاهده می‌شود.

جمعيت اقتصادی فعال اين كشور حدود 4.4 ميليون نفر می‌باشد كه تقريبا 50% از آن با يك نرخ بيكاری 3% و از سطح بالای فنی و حرفه ای برخوردار می‌باشند. اما بيش از 18% جمعيت فعال اقتصادی، از افراد دانشگاهی می‌باشند، كه سطح بالای آموزشی اين افراد به تخصص‌هايی چون پزشكی، آموزش، اقتصاد، مشاغل فنی و علوم اجتماعی برمی‌گردد. كوبا، دانش‌های حرفه ای خود را به ديگر كشورها نيز صادر می‌کند از جمله اين كشورها كه از دانش های حرفه ای كوبا بهره مند می‌شوند می‌توان از ونزوئلا، بوليوی، برزيل، آفريقای جنوبی و آنگولا نام برد.

سطح آموزش متوسطه جمعيت، 12 سال تحصيلی می‌باشد. كوبا يكی از كشورهای دنيا می‌باشد كه بيشترين متخصصين خود را تحت عنوان فرار مغزها از دست می‌دهد. اين افراد بيشتر به ايالات‌متحده آمريكا و اروپا مهاجرت می‌کنند. در سی سال اخير از كوبا حدود 15000 پزشک، بيش از 10000 مهندس، و همينطور بيش از 25000 متخصص با درجه ليسانس و همينطور تعدادی نيز متخصصين متوسطه و كارگران ماهر از كوبا مهاجرت كردند.

طبق آمار ارائه شده درباره وضعيت زندگی در كوبا می‌توان اشاره كرد كه 95.5% از خانه ها در كوبا برق دارند (در مناطق شهری اين ميزان به 99.6% می رسد)؛ 96.4% محلی برای آشپزی دارند، و 91.3% از آن‌ها و 92.6% از جمعيت از سرويس بهداشتی بهره مند هستند. طبق سازمان بهداشت پان آمريكن (Organización Panamericana de la Salud ) ، كوبا بالاترين ميزان خودكشی را در نيمكره دارد: با 18.1 در ازای 100000 نفر كه پس از آن اروگوئه با 15.9در جايگاه دوم قرار دارد.

هرم جمعیت کوبا در سال ۲۰۲۰، قابل بازیابی ازhttps://www.populationpyramid.net/cuba/2020/

هرم سنی و جنسی جمعیت کوبا

طبق تخمين‌های اداره ملی آمار کوبا (Oficina Nacional de Estadisticas) درسال 2007، جمعيت 65 سال يا بيشتر، 11.6%  از كل جمعيت را شامل می‌شود و جمعيت 60 ساله و پایین تر، 16.3% می‌باشد كه باعث شده كوبا پس از اوروگوئه، دومين كشور كهن سال در آمريكای لاتين باشد. از طرف ديگر، با گذشت دهه ها، كاهش تدريجی جمعيت از 0 تا14 سالگی ديده می‌شود كه 18.2% از كل جمعيت كوبا را شامل می‌شود. سن متوسط جمعيت 37.3 ساله است كه در زنان 38 سال و در مردان 36.6 می‌باشد. طبق مطالعات صورت گرفته در سال های اخیر چنین تاكيد شده كه برای سال 2025، كوبا پيرترين كشور منطقه آمريكای لاتين و يكی از 25 كشور پير در تمام دنيا خواهد‌بود. هرم جمعيتی سال 2007، كاهش پايدار باروری را در طول دهه های اخير نشان می‌دهد، كه البته رشد پيری جمعيت نيز به دلیل افزايش اميد به زندگی ديده می‌شود. در حال حاضر ساكنين بالای 100 سال در كوبا به 1541 نفر، يعنی حدود 0.016% می‌رسد.

ترکیب جنسی

طبق اطلاعات اداره ملی آمار كوبا در سال 2012 جمعيت كوبا از 50% زن و 50% مرد تشكيل شده است که نسبت به آمارگیری قبلی جمعیت مردان 1/0 کاهش داشته‌است.

وضعيت شهرنشينی وروستانشينی کوبا

براساس اطلاعات اداره ملی آمار کوبا جمعيت شهری حدود 76% و جمعيت روستايی در كوبا حدود 24% می‌باشد که با توجه به آمارگیری قبلی، جمعیت شهری حدود 6/0 درصد افزایش را نشان می‌دهد. جدول شماره 1. وضعیت شهرنشینی و روستا نشینی کوبا

سال 2012	زنان	مردان	جمع کل
شهری	392/309/4	687/132/4	079/442/8
روستایی	895/282/1	960/438/1	855/721/2
جمع کل	287/592/5	647/571/5	934/163/11

مهاجرت داخلی

همانند بسياری از كشورهای جهان سوم، در كوبا نيز پديده مهاجرت داخلی، در اكثر مواقع از روستا به شهر و از شرق به غرب كشور ديده می‌شود. عليرغم سياست‌های صنعتی سازی و توسعه كه در شرق كوبا انجام شده‌است، تعداد قابل توجهی از افراد به طرف غرب كوبا و اكثرا به سوی هاوانا، در جستجوی حقوق بيشتر و امكانات تجاری بهتر مهاجرت می‌کنند. در آخرين آمارگيری در سال 2009، نشان داده شده‌است كه تقريبا 30% جمعيت كوبا، حدود 3.4 ميليون  نفر از کوبایی‌ها، در محلی غيراز محل اصلی خود ساكن شده‌اند. 40.7%  از كوبايی ها در استان‌های شرقی اين كشور ساكن بوده‌اند كه 916241 نفر به استان‌های ديگر و 327818 نفر به پايتخت مهاجرت كرده‌اند.

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش

پاورقی

^[i]. به فرزندان اسپانیایی ها گفته می شد که در خاک مستعمرات به دنیا می آمدند.

^[ii]. فرزند حاصل از ازدواج یک سفیدپوست ویک سیاه پوست.

^[iii]. فرزند حاصل از ازدواج سفیدپوست اسپانیایی و بومی آمریکایی.

^[iv]. لازم به ذکر است که نگارنده موفق نشد تا به آمار نژادی آخرین آمارگیری انجام شده در سال 2012 دست یابد.

[v]. لازم به ذکر است که نتیجه آخرین آمارگیری مربوط به سال 2٠12 در این مورد هنوز در سایت رسمی اداره ملی آمار کوبا اعلام نشده است. بنابراین آمار ذکر شده در این زمینه، مربوط به اعلام رسمی اداره ملی آمار کوبا در سال  2٠٠9قید شده است.