جغرافیای انسانی ساحل عاج

جغرافیای انسانی کشور ساحل عاج شامل موضوعات جمعیت، سیاست جمعیتی، ساختار و پراکندگی جمعیتی و مهاجرت و پناهندگی در ساحل عاج است که به شرح زیر است:

جمعیت

همچون اغلب کشورهای در حال‌ توسعه، ساحل‌ عاج نیز با رشد جمعیت بالایی روبه‌روست. اگر به سرشماری دهه‌های گذشته دقت کنیم، نرخ بالای رشد به‌خوبی مشاهده می‌شود. آخرین سرشماری عمومی در ساحل‌ عاج، در سال 2014 انجام شد. بر طبق این سرشماری که نتایج آن را مؤسسه ملی آمار ساحل‌ عاج اعلام کرد، نرخ رشد جمعیت در این کشور، 2/6 درصد می‌باشد. جمعیت ساحل‌ عاج در این تاریخ، برابر با 22671331 نفر بوده است که از این تعداد، 51/6 درصد جمعیت مردان و 48/4 درصد جمعیت زنان بوده است. جمعیت روستایی ساحل‌ عاج، 49/7 درصد و جمعیت شهرنشین، 50/3 درصد جمعیت کل کشور بوده است. همین مرکز برای سال 2017، جمعیت ساحل‌ عاج را 24571044 تخمین زده است. شاخص باروری زنان، 4/6 کودک برای هر زن ساحل‌ عاجی است. نرخ باسوادی برای مردان، بین 15 تا 49 سال، رقم 63/8 درصد و برای زنان همین رده سنی، رقم 47/2 درصد را نشان می‌دهد. منابع بین‌المللی، جمعیت ساحل‌ عاج در سال 2021 را بالغ‌ بر 27 میلیون نفر برآورد کرده‌‌اند.

آمار و ارقام، بالاترین نرخ زادوولد را در فاصله سال‌های 1960 تا 1981 نشان می‌دهد. در این سال‌ها، نرخ باروری زنان در سنین مختلف بالاست و حتی پس‌ از 40 سالگی نیز زنان بسیاری بچه‌دار شدند. همچنین بین سال‌های 1978 تا 1981، با افزایش یک بچه در ازای هر زن روبه‌رو هستیم؛ اما بعد از این تاریخ و تا سال 2000، با کاهش نرخ زادوولد نسبت به دوره پیش مواجه می‌شویم. در این دوره تعداد بچه‌ها برای هر زن، از 7/4 به 5/1 کاهش می‌یابد که یکی از دلایل آن روی آوردن دختران جوان به تحصیل برشمرده می‌شود. هم‌اکنون نیز این نرخ، 4/1 برای هر زن است. در سال 2017 نرخ مرگ‌ومیر 10/04 اعلام گردیده است. البته این نرخ برای کودکان بسیار بالاست و در همین سال 2017، عددی معادل 66/09 درصد بوده است. البته فوت مادران در حین زایمان هم به‌ ویژه در مناطق روستایی، نرخی بالا را نشان می‌دهد.

برگرفته از https://mail.yjc.ir/fa/news/6511153/%DB%B9%DB%B0%DB%B0%DB%B0

مهاجرت

رشد خوب اقتصادی در دو دهه نخست پس‌ از استقلال، یعنی دهه‌‌های 1960 و 1970 موجب افزایش سریع مهاجرت از کشورهای همسایه به ساحل‌ عاج بوده است. این افزایش البته از سوی حکومت مطلوب تلقی گردیده؛ چراکه دولت، خود سیاست مهاجرپذیری، تشویق خارجی‌ها برای ورود به این کشور و کمک به توسعه آن را اعمال نموده است. به‌ منظور تسهیل ورود مهاجران به ساحل‌ عاج، رئیس‌جمهور وقت، هوفوئه بوآنی، در سال 1966 پیشنهاد نمود تا به اتباع کشورهای آفریقای غربی که فرانسه‌‌زبان هستند، تابعیت ساحل‌ عاجی نیز اعطا گردد تا آنان نیز به ملتش احساس تعلق داشته باشند؛ به این ترتیب، با اعمال این سیاست که در بین کارشناسان خارجی به‌ نام Melting Pot (ظرف ذوب) معروف شده است، ساحل‌ عاج در عرض کمتر از سی‌‌ سال، به نخستین کشور مهاجرپذیر آفریقا بدل شد.

در سال 1965، یعنی تنها پنج‌‌ سال پس‌ از استقلال، تعداد 700 هزار مهاجر وارد ساحل‌ عاج شدند، رقمی که از کل جمعیت گابن در آن روز بیشتر بوده است. در سرشماری سال 1998، نرخ مهاجرت بیگانگان، رقمی معادل 26 درصد کل جمعیت را تشکیل می‌داده است. این جمعیت ده‌‌ سال بعد، دو برابر می‌شود و در سال 1988 از هر سه‌‌ نفر در ساحل‌ عاج، یک‌‌ نفر خارجی است. بخش اصلی و عمده این مهاجران را ساکنان کشورهای همسایه و عضو جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا، از جمله مالی، لیبریا، غنا، سنگال، گینه و بورکینافاسو تشکیل می‌دهند. از این میان، مهاجران سه کشور مالی، گینه کوناکری و بورکینافاسو، بیشترین تعداد مهاجر را تشکیل می‌دهند و بنابر آماری در ابتدای دهه‌ 80، تعداد اتباع این سه کشور، بیش‌ از 80 درصد خارجیان حاضر در ساحل‌ عاج بودند؛ در حال حاضر نیز مهاجران بورکینافاسویی، با 2 میلیون نفر، در صدر قرار دارند. به‌رغم بحران سال 2002 و بنابر سرشماری سال 2008، همچنان جمعیت زیادی تا این سال از این مناطق به‌ سوی ساحل‌ عاج مهاجرت می‌کردند؛ اما در حال حاضر، نرخ مهاجرت به این کشور کاهش یافته است

به این شمار بسیار مهاجران که تاکنون وارد ساحل‌ عاج شده‌اند، همچنین باید تجار لبنانی و سوری (که عموماً برای تجارت به ساحل عاج می‌آیند) و آسیایی‌های دیگر (ویتنامی‌ها و چینی‌ها) و نیز اروپایی‌ها را اضافه کرد. در کل، تعداد بیگانگانی که تابعیت ساحل‌ عاج را به‌‌ دست می‌آورند، حدود 0/6 درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند. شایان‌ ذکر است، بر اساس آمار سال 2007، حدود 26400 نفر پناهنده در این کشور وجود دارد که اکثریت آن‌ها از لیبریا، در پی جنگ‌های داخلی در فاصله‌ سال‌های 1989 تا 2004، به این سرزمین مهاجرت کرده‌اند . در مجموع، نزدیک به 26/5 درصد از کل جمعیت ساحل‌ عاج را مهاجران تشکیل می‌دهند. بر اساس سرشماری 2014، تعداد خارجی‌های مقیم ساحل‌ عاج، 5490222 نفر بوده است. از این حیث، ساحل‌ عاج در بین کشورهای دنیا کم‌نظیر است.

لازم به یادآوری‌‌ست که مهاجرت‌ها، به‌ ویژه پیش‌ از آغاز بحران سیاسی و نظامی ساحل‌ عاج، عمدتاً به‌ دلیل پیشرفت اقتصادی نسبتاً سریع آن بوده که شمار زیادی را برای زندگی بهتر، به‌ سوی این سرزمین کشانده است. طبیعتاً در این میان، تعداد مردهایی که به‌ منظور کار در پروژه‌های عمرانی روانه‌ ساحل‌ عاج می‌شدند، خیلی بیشتر از زنان بوده و در نتیجه، در فاصله سال‌های 1960 تا 1980، با افزایش بی‌رویه تعداد مردان و در نتیجه بحران در ساختار جمعیتی روبه‌رو هستیم. نکته‌ دیگر اینکه افزایش سریع تعداد مهاجران به این سرزمین، باعث رشد سریع شهرها و جمعیت آن‌ها شد. در سال 1975، اتباع خارجی، بیش‌ از 40 درصد جمعیت شهری در ساحل‌ عاج را تشکیل می‌دادند. بین سال‌های 1978 تا 1979 از هر سه خارجی، دو نفرشان به‌‌ سمت شهرها مهاجرت می‌کردند و از این تعداد نیز 41 درصد به ابیجان می‌آمدند. در این میان، اتباع کشور مالی، بیشترین تعداد کسانی را که به شهرها روی می‌آوردند تشکیل می‌داد و یک‌چهارم از جمعیتشان در ابیجان ساکن می‌شدند. در عوض بورکینایی‌ها در نواحی کشاورزی و اهالی سنگال و نیجریه، عمدتاً در پایتخت، یعنی شهر یاموسوکرو، اقامت می‌گزیدند. این ترکیب و الگو تا به امروز تغییر چندانی نکرده است.

اکثریت جمعیت ساحل‌ عاج را جوانان تشکیل می‌دهند. در سرشماری سال 1998، حدود 43 درصد زیر پانزده سال و تنها 4 درصد از جمعیت، مسن بودند. این میزان در سال 2011 نیز قابل‌ توجه است؛ به‌‌ طوری که در این سال، جمعیت زیر 15 سال کشور، 39/8 درصد کل جمعیت اعلام شده است. بر طبق سرشماری 2014، جمعیت زیر 18 سال ساحل‌ عاج، 8170209 نفر بوده است.

همچنین این جمعیت به‌‌ شکلی بسیار ناموزون، در سراسر کشور پراکنده است. این پراکندگی، از ناحیه‌ای به ناحیه‌ دیگر و نیز از شهر به روستا متغیر است. در واقع برخلاف ناحیه شمالی، در جنوب، غرب و شرق کشور، افزون بر خارجی‌ها، غیربومیان بسیاری زندگی می‌کنند که در جستجوی زمین‌های قابل‌ کشت برای محصولاتی چون کاکائو و قهوه، مجبور به عزیمت و جابه‌جایی شده‌اند. البته بحران سیاسی و نظامی سال 2002 نیز در تشدید اختلاف جمعیت در شمال و جنوب بی‌تأثیر نبوده است. از دلایل افزایش بی‌رویه جمعیت شهرها، باید به مهاجرت روستاییان و به‌ ویژه جوانان جویای کار، اشاره کرد؛ به‌‌ طور کلی تراکم نسبی جمعیت در ساحل‌ عاج، 48 نفر در کیلومترمربع است؛ اما استان لاگون‌‌ها (Lagunes) (تالاب‌ها)، با مرکزیت ابیجان، بیشترین تراکم جمعیت را دارد. 57 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و 47 درصد در شهرها.

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش