مهاجرت و پناهندگی در ساحل عاج

رشد خوب اقتصادی در دو دهه نخست پس‌ از استقلال، یعنی دهه‌‌های 1960 و 1970 موجب افزایش سریع مهاجرت از کشورهای همسایه به ساحل‌ عاج بوده است. این افزایش البته از سوی حکومت مطلوب تلقی گردیده؛ چراکه دولت، خود سیاست مهاجرپذیری، تشویق خارجی‌ها برای ورود به این کشور و کمک به توسعه آن را اعمال نموده است. به‌ منظور تسهیل ورود مهاجران به ساحل‌ عاج، رئیس‌جمهور وقت، هوفوئه بوآنی، در سال 1966 پیشنهاد نمود تا به اتباع کشورهای آفریقای غربی که فرانسه‌‌زبان هستند، تابعیت ساحل‌ عاجی نیز اعطا گردد تا آنان نیز به ملتش احساس تعلق داشته باشند؛ به این ترتیب، با اعمال این سیاست که در بین کارشناسان خارجی به‌ نام Melting Pot (ظرف ذوب) معروف شده است، ساحل‌ عاج در عرض کمتر از سی‌‌ سال، به نخستین کشور مهاجرپذیر آفریقا بدل شد.

در سال 1965، یعنی تنها پنج‌‌ سال پس‌ از استقلال، تعداد 700 هزار مهاجر وارد ساحل‌ عاج شدند، رقمی که از کل جمعیت گابن در آن روز بیشتر بوده است. در سرشماری سال 1998، نرخ مهاجرت بیگانگان، رقمی معادل 26 درصد کل جمعیت را تشکیل می‌داده است. این جمعیت ده‌‌ سال بعد، دو برابر می‌شود و در سال 1988 از هر سه‌‌ نفر در ساحل‌ عاج، یک‌‌ نفر خارجی است. بخش اصلی و عمده این مهاجران را ساکنان کشورهای همسایه و عضو جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا، از جمله مالی، لیبریا، غنا، سنگال، گینه و بورکینافاسو تشکیل می‌دهند. از این میان، مهاجران سه کشور مالی، گینه کوناکری و بورکینافاسو، بیشترین تعداد مهاجر را تشکیل می‌دهند و بنابر آماری در ابتدای دهه‌ 80، تعداد اتباع این سه کشور، بیش‌ از 80 درصد خارجیان حاضر در ساحل‌ عاج بودند؛ در حال حاضر نیز مهاجران بورکینافاسویی، با 2 میلیون نفر، در صدر قرار دارند. به‌رغم بحران سال 2002 و بنابر سرشماری سال 2008، همچنان جمعیت زیادی تا این سال از این مناطق به‌ سوی ساحل‌ عاج مهاجرت می‌کردند؛ اما در حال حاضر، نرخ مهاجرت به این کشور کاهش یافته است

به این شمار بسیار مهاجران که تاکنون وارد ساحل‌ عاج شده‌اند، همچنین باید تجار لبنانی و سوری (که عموماً برای تجارت به ساحل عاج می‌آیند) و آسیایی‌های دیگر (ویتنامی‌ها و چینی‌ها) و نیز اروپایی‌ها را اضافه کرد. در کل، تعداد بیگانگانی که تابعیت ساحل‌ عاج را به‌‌ دست می‌آورند، حدود 0/6 درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند. شایان‌ ذکر است، بر اساس آمار سال 2007، حدود 26400 نفر پناهنده در این کشور وجود دارد که اکثریت آن‌ها از لیبریا، در پی جنگ‌های داخلی در فاصله‌ سال‌های 1989 تا 2004، به این سرزمین مهاجرت کرده‌اند . در مجموع، نزدیک به 26/5 درصد از کل جمعیت ساحل‌ عاج را مهاجران تشکیل می‌دهند. بر اساس سرشماری 2014، تعداد خارجی‌های مقیم ساحل‌ عاج، 5490222 نفر بوده است. از این حیث، ساحل‌ عاج در بین کشورهای دنیا کم‌نظیر است.