پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی مالی و ایران

پیشینه مناسبات ایران و کشور مالی به دوره سلطنت پهلوی دوم باز می‌گردد. در اواخر دهه 1340 و اوایل دهه 1350 چند هیئت رسمی از طرف دولت ایران به کشورهای منطقه غرب و از جمله مالی سفر کرده و با برخی از مقامات عالی‌رتبه این کشور ملاقات نمودند. با این حال این دیدارها بیشتر جنبه تشریفاتی داشت و طرفین در خصوص برقراری روابط رسمی بین دو کشور به توافقی دست نیافتند که این امر بیشتر بدلیل عدم اولویت کشور مالی در سیاست خارجی دولت وقت ایران بود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تأکید حضرت امام (ره) در خصوص توسعه مناسبات همه جانبه با کشورهای محروم و مستضعف آفریقایی به‌ویژه کشورهای مسلمان این قاره در سال‌های 1359 و 1360 چند هیئت سیاسی فرهنگی از کشورهای منطقه غرب آفریقا و از جمله مالی بازدید نمودند. در جریان حضور این هیئت‌ها که با استقبال گرم مقامات دولتی و مردم این کشور مواجه شد مسلمامان مالیایی رسماً از دولت مردان جمهوری اسلامی ایران درخواست کردند با تأسیس سفارت در این کشور مسلمانان را تحت پوشش خود قرار دهد.

در سال‌های نخستین دهه 1360 نیز چند تن از رهبران مسلمان مالی به ایران سفر کرده و با مقامات مذهبی کشور در تهران و قم ملاقات نمودند. آنان در جریان این دیدارها با اشاره به اینکه بیش از 90 درصد از مردم مالی مسلمان بوده و جمهوری اسلامی ایران را ام‌القرای جهان اسلامی می‌دانند یادآور شدند امواج توفنده انقلاب اسلامی ایران و رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر لزوم مبارزه با استعمارگران و بازیابی هویت مسلمانان در این کشور موجب علاقه شدید پیروان دین اسلام به رهبر انقلاب اسلامی ایران و پیروی از فرمایشات ایشان شده‌است. آنان در این ارتباط بار دیگر خواستار برقراری روابط رسمی دو کشور که آن را طلیعه آغاز روابط در همه زمینه‌ها می‌دانستند شده و علاقمندی مقامات عالی‌رتبه سیاسی مالی را نیز در این خصوص مورد تأکید قرار دادند.

بازدید وزیر امور خارجه از مرکز کلینیک هلال احمر در باماکو

در سال 1361 (1982) در پی توافق مسئولان سیاسی دو کشور روبط دیپلماتیک دو کشور رسماً برقرار شده و سفارت جمهوری اسلامی ایران در شهر باماکو تأسیس گشت. مناسبات دو کشور در نیمه دوم دهه 1360 و دهه 1370 در اوج‌ گرمی بود و چند هیئت بلند پایه سیاسی و اقتصادی از جمهوری اسلامی ایران و جمهوری مالی به کشورهای یکدیگر سفر کردند که موجب ایجاد توافقاتی در زمینه همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف شد.

تأسیس کلینک هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران باماکو در سال 1370 و حوزه علمیه سازمان وقت حوزه‌‌ها و مدارس علمیه خارج از کشور نیز که در راستای حمایت از مسلمان این کشور و تلاش برای مرتفع ساختن برخی از مشکلات فرهنگی و بهداشتی آنها صورت گرفت موجبات گرمی هر چه بیشتر روابط دو کشور را فراهم آورد. دولت مالی نیز با وجود مشکلات اقتصادی سفارت خود را در اواخر دهه 1370 ه‍‍. ش در تهران افتتاح نمود و این امر را اهمیت فوق‌العاده جمهوری اسلامی ایران درسطح جهان و قاره آفریقا دانست. در سال 1383 آقای سید محمد خاتمی رییس جمهور وقت در سفر منطقه‌ای خود به هفت کشور آفریقایی در رأس هیئتی عالی‌رتبه از این کشور بازدید نمود. این دیدار با استقبال بسیار گرم مقامات دولتی به‌ویژه مسلمانان مالیایی مواجه شد به گونه ای که مسلمانان در حرکتی خودجوش در مسیر 20 کیلومتری فرودگاه تا کاخ ریاست جمهوری با شور و اشتیاقی زیدالوصف به پیشواز رئیس جمهور ایران شتافتند^[i]. در جریان این سفر یک و نیم روزه چند سند همکاری به‌ویژه در زمینه اقتصادی بین دو کشور به امضاء رسید و مناسبات دو کشور وارد دوره جدیدی از گرمی و صمیمیت شد.روابط جمهوری اسلامی ایران و مالی طی چند سال گذشته نیز همچنان در بهترین سطح قرار داشته و در جریان سفر هیئت‌هایی از ایران به مالی توافقاتی در زمینه ساخت سد و نیروگاهی در کشور مالی توسط یکی از شرکت‌های وابسته به وزارت نیرو و همچنین بازسازی کامل ناوگان فرسوده تاکسیرانی این کشور از طریق فروش 20 هزار دستگاه سمند حاصل شده‌است.

در سال 1384 رئیس جمهور وقت مالی در رأس هیئتی عالی‌رتبه رسماً به جمهوری اسلامی ایران سفر کرد و در جریان این دیدار چند موافقت‌نامه سیاسی و اقتصادی در زمینه‌های مختلف بین جمهوری اسلامی و جمهوری مالی به امضاء رسید.

محمود احمدی نژاد در کشور مالی

دکتر محمود احمدی نژاد نیز در تیرماه سال 1389 و در مسیر شرکت در اجلاس گروه هشت در نیجریه، به کشور مالی سفر نمود و با رئیس جمهور این کشور درخصوص گسترش روابط و توسعه همکاری‌های فیمابین بحث و گفتگو کرد. رئیس جمهور ایران در مدت کوتاه اقامت خود در این کشور با سفر به شهر تمبوکتو با مفتی اعظم این شهر نیز ملاقات کرد و از مساجد تاریخی و کتابخانه های قدیمی این شهر بازدید نمود.

دکتر آلفاعمر کناره، فرستاده ویژه رئیس جمهور مالی هم در اواخر اسفند سال 1390 ضمن سفر به ایران، با رئیس‌جمهور ایران و دیگر مقامات بلندپایه کشور ملاقات نمود.

هم اکنون مسئولان دولتی ایران در بخش‌های سفارت، هلال احمر و نمایندگی جامعه المصطفی العالمیه و در جهت تحقق اهداف انسان‌دوستانه جمهوری اسلامی ایران و هم‌چنین مساعدت به اکثریت مسلمان این کشور فعالیت دارند. ایران تاکنون برخی کمک‌های توسعه‌ای و بلاعوض را نیز در اختیار دولت و سازمان‌های اسلامی این کشور قرار داده که عبارتند از:

- اهدای 50 دستگاه خودرو پیکاب تولید شرکت پارس خودرو به مسئولان عالی‌رتبه دولتی

- اهدای 19 دستگاه موتور سیکلت (ساخت شرکت آمیکو) به رهبران مسلمان مالی^[ii]

- اهدای 20 دستگاه اتومبیل سمند به دولت مالی

- اهدای یک دستگاه اتوبوس وی. آی. پی به ریاست جمهوری مالی

- اهدای 61 دستگاه موتور پمپ به وزارت کشاورزی مالی

- اهدای 10 دستگاه آمبولانس به وزارت بهداشت مالی

- ساخت یک درمانگاه روستایی

- اختصاص مبلغ 5/3 میلیون دلار برای ساخت باغ موزه در شهر تمبوکتو^[iii]

مسئولان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ایران طیّ چند سال اخیر در زمینه بهبود بیماران مبتلا به ایدز در کشور مالی نیز اقدامات مهمّی ‌انجام داده‌اند.

در حال حاضر روابط طرفین در سطحی بسیار مطلوب قرار داشته و دو کشور دارای نقطه نظرات مشترکی در خصوص مسائل منطقه ای و بین‌المللی می‌باشند^[iv]. مقامات بلندپایه مالیایی بارها از کمک‌های جمهوری اسلامی ایران به این کشور در زمینه‌های مختلف قدردانی نموده‌اند و ایران را یکی از دوستان نزدیک خود می‌دانند^[v]. آنها همواره از جمهوری اسلامی در سازمان‌های جهانی حمایت کرده‌اند و در زمینه انرژی هسته‌ای نیز دست‌یابی ایران به فناوری صلح‌آمیز را افتخاری برای این کشور و جهان اسلام ارزیابی می‌کنند^[vi].

نیز نگاه کنید به

روابط مالی با جمهوری اسلامی ایران

پاورقی

[i] - میزان استقبال مردم این کشور از رییس جمهور ایران که به گفته ناظران سیاسی در طول تاریخ این کشور بی‌سابقه بوده، اعتراض برخی از مقامات سیاسی ایالات متحده آمریکا را برانگیخت. در این خصوص یکی از سناتورهای آمریکایی که در زمان سفر رییس‌جمهور وقت ایران در باماکو حضور داشت، حضور این جمعیت عظیم از فرودگاه تا کاخ ریاست جمهوری و شادی فراوان مسلمانان از حضور رییس جمهور ایران در مالی را زنگ خطری برای ایالات متحده آمریکا دانست و تأکید کرد باوجود سیاست‌های دولت‌های وقت مالی از بدو استقلال مبنی بر جدایی دین از سیاست (لاییسیته)، به‌نطر می‌رسد بنیادگرایی اسلامی در منطقه غرب آفریقا رو به افزایش ‌باشد.

[ii] - آفتاب کازرون- اهدای 50 خودرو پیکاپ پارس خودرو و 19 دستگاه موتور سیکلت آمیکو به کشور مالی، دوشنبه 19 آذر1386.

[iii] - ساخت باغ موزه تمبوکتو به‌ دنبال کودتای سال 2012 بحالت تعلیق درآمده‌است.

[iv] رییس‌جمهور مالی: مالی علاقه‌مند است روابط دوجانبه و همکاری را در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی با جمهوری اسلامی ایران ارتقا دهد.

[v] - دیدار فرستاده ویژه رییس‌جمهور مالی با وزیرامورخارجه 15/12/1390.

[vi] - سایت فردانیوز 4 فروردین 1388: روابط ایران و مالی در مرحله پویایی است.