شی جین

در قرن هفتم قبل از میلاد، در چین نخستین کلیات سروده ای چینی ب­نام «شی جین»، یعنی مجموعه ­ی سرودها منتشر شد. این کتاب دربرگیرنده ­ی حماسه ها، اشعار طنز، مثنوی­ های عاشقانه، سرودهای جنگی، ستایش، سرودهای اعیاد ونغمه­ های مردمی است. گرچه نویسندگان و سرایندگان آن افراد مختلفی بودند، ولی این اثر چند صد سال پیشتر از «حماسه­ ی هومر» یونانی تنظیم شده است.

در «کتاب سرودها»، که نخستین کلیات سرود در تاریخ چین به­ شمار می رود، مجموعا 305 شعر وسرود وجود دارد که طی بیش از 500 سال از اوائل سلسله­ ی امپراتوری «جو»ی غربی در قرن 11پیش از میلاد، تا اواسط سلسله ­های بهار وپائیز در قرن 7 پیش از میلاد سروده شده و جمع آوری گردیده است. اشعار این کتاب که از سه طریق گردآوری شده است، شامل اشعار«پند آمیز و حکمت ­ها» است که توسط شاهزادگان و مقامات عالی رتبه ­ی دربار پیرامون اندیشه ­های حکمت آمیز فرزانگان خردمند و یا در ستایش فضایل امپراتور است و«یا(Ya)» نام دارد؛ بخش دیگر به نام«گوو فِنگ(Guofeng)» یا سروده ­های عامیانه است که توسط درزاریان از میان عامه­ ی مردم جمع آوری شده که بیانگر خواسته ­ها، آرزوها، و آمال مردم است و پادشاه از طریق همین سروده ­ها پی به مسایل و مشکلات مردم می ­برد؛ و بخش آخر«سونگ(Song)» نام دارد که اشعار سروده شده برای آیین­ ها و مراسم قربانی در این بخش جای دارد.

در بخش«یا» 105 آهنگ رایج در دربار و پایتخت سلسله ­ی امپراتوری«جو»(← سلسله جو)و در بخش«فِنگ» 160 تصنیف مردمی مورد استفاده در این شاهزاده نشین و در بخش«سونگ» که معنای چینی آن ستایش است، جمعا 40 ترانه از جمله سرود مراسم مذهبی قربانی و سرود حمد و آهنگ ­هایی وجود دارد که هنگام عبادت امپراتور در معابد برای ستایش از خدمات برجسته و توان بالای نیاکان وغرور و تکبر دیوها خوانده می ­شد، را دربرگرفته است. این اشعار هرکدام همراه با موسیقی خاص خود قرائت می ­شدند.

در این کتاب از لحاظ شکلی، عمدتا  هر بیت شعر از چهار کلمه ­ی چینی ترکیب شده است. البته اشعار دوکلمه ­ای، سه کلمه­ ای و حتی مرکب از کلمات 9 واژه ­ای نیز دیده می ­شود. دراین سرودها نویسه­ های تکراری، با حروف هم­نوا و یا با قافیه­ ی تکراری، فراوان استعمال شده است. این مساله تنوع سرودها را بیشتر کرده و آهنگ و موسیقی آن­ها را خوش­نوا­تر ساخته است.

اگرچه در میان مردم معروف است که این اشعار متعلق به کنفوسیوس است، ولی نویسندگان این سرودها از قشرهای مختلف جامعه از جمله زحمتکشان، سربازان و اشراف و افرادی­ که وضعیت مشخصی ندارند بوده­ اند. بعد­ها این کتاب به ­تدریج به کتاب درسی متداول در میان اشراف تبدیل و فراگیری آن برای شخصیت­ های طبقات مرفه ضروری شد. کنفوسیوس دانشمند معروف چین برای کتاب «شی جین» ارزش فوق العاده­ای قائل شد. وی گفته است:«اگر شی جین را نیاموزید، حرفی برای گفتن نخواهید داشت.» درواقع، کتاب«شی جین»، گوهر درخشان ادبیات چین باستان و نشانه ­ی پیشرفت و تعالی آن به شمار می­ رود.

مضامین آن همه­ ی ابعاد زندگی اجتماعی مردم در چین در قرن هفتم پیش از میلاد هم­چون کار و عشق، جنگ و بیگاری، ظلم و ستم و مقاومت، عادات و رسوم ازدواج، مراسم یادبود بزرگداشت راه نیاکان و جشن ­ها و میهمانی­ ها، حتی مسایل مربوط به ستاره شناسی، جغرافیا، جانوران و گیاهان و غیره را در برمی­ گیرد. زبان«شی جین»، سند مهمی برای تحقیق و مطالعه­ ی زبان چینی در قرن­های 11تا 6 پیش از میلاد به ­شمار می ­رود.

نیز نگاه کنید به ادبیات چینی؛ شاهکارهای ادبیات چینی