مهاجرت از قزاقستان
در این نوع مهاجرت عدهای از تبعه و ساکنین بومی کشور به برون مرزها و سایر مناطق مهاجرت میکنند. که بر اساس تحقیقاتی میدانی که از سوی کاترین آلکساندر استاد انسان شناسی گلد اسمیت لندن با موضوع «تغییرات زندگی شهری در آسیای پس از شوروی» بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ انجام شده است و در قالب کتابی مدون به همین نام به چاپ رسیده است سابقه مهاجرت عمده در قزاقستان به اواخر قرن ۱۹ (۱۳۰۷ تا ۱۳۱۵) دوران شوروی سابق بر میگردد. که به دنبال سرکوب استالین بسیاری از قزاقها از منظقه سیاه کوه (مانقشلاق) در جنوب غربی در حاشیه دریای خزر از مرزهای شمالی ایران با گذشتن از سختیها و درگیری با عشایر ترکمن ترکمنستان وارد خاک ایران شدند. که افراد مهاجر را «ارالمانها»، "قزاقهای دور از وطن". (This is known as the far abroad) نامیدهاندو بعد از اصلاحات استالین، در اواخر قرن ۱۹، به بسیاری از کشاورزان روس، در قزاقستان، زمینهایی برای چراگاههای عشایری دادند. درنتیجه خانوادههای قزاق به چین و مغولستان رفتند.
بنا بر این فجایع طبیعی و اقدامات سیاسی موجب شد تا جمعیت قزاقهای ساکن قزاقستان به یک سوم میزان قبل کاهش یابد. در دو سال پیاپی، یعنی سالهای ۱۹۲۰ و ۱۹۲۱ zhut یعنی سرمای بیموقع رخ داد و موجب شد استپها از یخ پوشیده شود و این امر مانع چرای حیوانات شد. هزاران نفر مردند و یا از ترس قحطی متعاقب آن به کشورهای همسایه گریختند. عدهای به روسیه، گروهی به کشور مناطق همجوار مخصوصا به ازبکستان و برخی دیگر به ایران مهاجرت کردند و در این مهاجرت عده زیادی بر اثر سرما، سختی مهاجرت و قحطی مردند که هرچند آمار دقیقی از تلفات آن در دست نیست ولی بنا بر قولی کشتهها را از یک تا سه میلیون نفر تخمین زدهاندکه این مهاجرت، جمعیت محدود قزاقها را در سرزمین مادری خود با کاهش چشم گیری مواجه کرد که این کاهش جمعیت یکبار دیگر پس از استقلال قزاقستان در سال ۱۹۹۱ از جمعیت ۱۷ میلیونی قزاقستان حدود ۱,۵ میلیون نفر از ۲ میلیون نفرآلمانها و ۲ میلیون نفر از روسها از قزاقستان به موطن خود بازگشتند که در نتیجه جمعیت قزاقستان به یکباره به حدود ۱۵ میلیون نفر تقلیل یافت[۱].
با توجه به مطالب فوق چنین به نظر میرسد که سر زمین قزاقستان در دو مقطع با مهاجرت گروهی مواجه شد است که در هر دو بار تغییرات محسوسی در تعداد و ترکیب جمعیتی این منطقه بوجود آمده است.
همانطور که اشاره شد در خلال و پس از جنگ جهانی دوم و اذیت و آزار بلشویکها بخاطر فشار و محدودیتهای شدیدی که به مردم قزاقستان وارد شد عدهای از مهاجرین قزاقستان رو به سوی نواحی جنوبی دریای خزر و ایران نهادند که بنا بر آنچه در دانشنامه گلستان آمده است، قزاقها احتمالا طی سه دوره بعد از انقلاب اکتبر شوروی، جنگ جهانی دوم و در اثنای جنگ افغانستان به ایران پناهنده شدهاند. قزاقهای مهاجر در ایران ابتدا در بین ترکمنها سکنی گزیدند ولی به تدریج در شهرهای گنبد کاووس، گرگان و بندر ترکمن استقرار یافتند. که از تمرکز قزاقها در هر یک از این مناطق محلههایی بوجود آمد که محل استقرار قزاقها بود به قزاق محله معروف شد که هنوز هم در هر سه شهر گنبد کاووس، گرگان و بندر ترکمن محلههایی به نام قزاق محله وجود دارد. ترکمنهای استان گلستان این قزاقها را "بلیش" به معنی "آشنا" خطاب میکنند. از تعداد قزاقهای ساکن در استان گلستان آمارهای متفاوتی نقل شده است ولی گفته میشود که حدود یک هزار خانوار با جمعت تقریبی چهار تا پنج هزار نفر قزاق در استان گلستان وجود دارد. که حضور آنها ارتباط تنگاتنگی را بین ایران و کشور قزاقستان فراهم کرده است.همانطور که ایرانیهای ساکن در قزاقستان نیز در پیوند بین دو کشور را تحکیم بخشیدهاند. قزاقهای ایران در عین حال که زبان، سنت و هویت خود را حفظ کردهاندبه آداب و رسوم و هویت ایرانی خود نیز افتخار میکنند و با مردم بومی منطقه کاملا عجین شده اند[۲].
در ابتدای تشکیل دولت قزاقستان در سال ۱۹۹۱ با مهاجرت تعدادی از روسهای ساکن در قزاقستان ترکیب جمعیتی این کشور به یکباره تغییر کرد و حدود %۴۰ از روسها از قزاقستان به موطن اصلی خود یعنی روسیه مهاجرت کردند که در نتیجه جمعیت قزاقستان تا حد قابل توجهی کاهش یافت ولی بعدا با شکل گیری دولت مستقل قزاقستان و بهبود شرایط اقتصادی مناسب قزاقستان در سالهای پس از استقلال تعداد مهاجرین از قزاقستان به خارج از کشور بسیار محدود به نظر میرسد و اندک افرادی هم که قصد مهاجرت داشته باشند بیشتر به ترکیه و کشورهای عربی مخصوصا به دبی و امارات متحد عربی و چین مهاجرت میکنند[۳].
نیز نگاه کنید به
مهاجرت و پناهندگی در قزاقستان؛ جامعه و نظام اجتماعی قزاقستان؛ قزاقستان
کتابشناسی
- ↑ تحقیقاتی میدانی توسط کاترین آلکساندر استاد انسان شناسی گلد اسمیت لندن با موضوع «تغییرات http://anthropology.ir/node/2410 زندگی شهری در آسیای پس از شوروی» بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶
- ↑ مروری بر زندگی قزاقهای ساکن استان گلستان http://www.shomalnews.com
- ↑ صابری، اصغر(1395). جامعه و فرهنگ قزاقستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)