بودجه تحقيقاتی دانشگاه‌ها در اردن
بودجه تحقيقاتي در دانشگاه ها و مراکز تحقيقاتي کشور
شوراي آموزش عالي تأسيس نهادهاي جديد آموزش عالي را تأييد و تأسيس رشته‌هاي جديد و مواد درسي را اجازه مي‌دهد. برچيدن رشته نيز با تأييد اين شورا امكان‌پذير است. تعيين سهم بودجه هر دانشگاه و سياست‌هاي مالي هر دانشگاه نيز بر عهده شوراست. علاوه بر اين، تعيين نمره لازم براي ورود به هر دانشگاه نيز از سوي شوراي آموزش عالي معين مي‌گردد.
در اردن ميزان پرداخت يارانه به بخش آموزش عالي واختصاص بودجه به اين بخش نيز قابل توجه است. قانوني موسوم به قانون ماليات دانشگاه وجود دارد؛ بر اين اساس بودجه دانشگاه ها از ماليات كالاهاي خريد و فروش شده به نام ماليات دانشگاه تامين مي‌شود. اتخاذ اين تدبير به استقلال مالي آموزش عالي در اردن منجر شد، هر چند كه وضعيت آموزش عالي با وضعيت كل كشور در پيوند مستقيم است. (68)
بخش هاي اداراي دانشگاه ها در اردن بخش زيادي از بودجه دانشگاه ها رابراي پرداخت حقوق کارکنان خود اختصاص مي‌دهند، از آنجا که دانشگاه‌ها قادر به کاهش تعداد کارکنان خود نيستند و براي تامين بودجه مورد نياز به افزايش مداوم شهريه دانشگاه متوسل مي‌شوند، موجبات نارضايتي بسياري از دانشجويان و عدم توانايي تامين منابع مالي شان فراهم مي شود.
نظام دانشگاهي در اردن به دانشجويان اجازه مي دهد بيش از يک بار تحصيل خود را به نعويق بيندازند، مشروط بر اينکه کل سالهاي تحصيل آنها بيش از 7 سال نباشد.
از طرف ديگر نظام دانشگاهي در اردن، صندوق وام بلند مدت براي حمايت مالي از دانشجويان ندارد، اما برخي معافيت‌ها را مي‌توان براي فرزندان کارگران دانشگاه يا افراد داراي معلوليت از طريق صندوق حمايت از دانشجويان در نظر گرفت.
دکتر عمر الجراح رييس دانشگاه علم و فناوري مي گويد: حمايت دولت از ده دانشگاه دولتي در سال گذشته از 35 ميليون دينار اردني فراتر نرفته است که بيشتر اين مبلغ براي پرداخت حقوق اساتيد و کارمندان اداري دانشگاه ها است.
دانشگاه اردن - به عنوان بزرگترين دانشگاه کشور - حدود 4700 کارمند دارد که 1600 نفرشان استاد مي باشند. 77 درصد از درآمد دانشگاه به دستمزد کارکنان دانشگاه اختصاص دارد که مانع پيشرفت هاي پژوهشی در دانشگاه مي شود.
برخي دانشگاه ها - در نتيجه محدوديت منابع دانشگاه هاي دولتي- به دنبال افزايش منابع مالي خود با انجام پروژه هاي سرمايه گذاري هستند.
رييس دانشگاه اردن در يک مصاحبه مطبوعاتي گفت: يا حمايت دولت از دانشگاه ها را افزايش دهيد يا شهريه دانشگاه‌ها را، زيرا ده دانشگاه دولتي اردن کمبود بودجه‌اي حدود 180 ميليون دينار (235 ميليون دلار) دارند. (69)
براساس تحقيقي که توسط شوراي اقتصادي و اجتماعي در سال 2018 انجام گرفته؛ کسري انباشته در دانشگاه هاي اردن در سال 2016 حدود 137 ميليون دينار بوده که در مقايسه با سال 2012 حدود 114 ميليون دينار افزايش داشته است. بر همين اساس اهم مشکلات دانشگاه هاي اردن شامل استقلال، بدهکاري و حمايت هاي تضميني براي جذب بيشتر دانشجويان خارجي است.
اين تحقيق نشان مي دهد بودجه حمايتي دولت از دانشگاه ها در سالهاي اخير افزايش يافته است که در طي سالهاي 2012-2016، حدود 7/5 درصد از کل هزينه هاي دانشگاه هاي اردن را به خود اختصاص داده است. (70)
در مجموع طبق اظهارات وزير آموزش عالي يک ميليارد و 160 ميليون دينار اردني ارزش حمايت دولت از دانشگاه ها طي 16 سال 2002 - 2019 است. وي در مورد دانشجويان پذيرفته شده در دانشگاه هاي اردن گفت: وزارت آموزش عالي 76 درصد از آنها را تحت پوشش قرار مي دهد. (71)
بودجه اين وزارتخانه براي سال 2020، 22 ميليون دينار افزايش يافت در حالي که حمايت مالي ارائه شده از دانشگاه ها با 20 ميليون دينار افزايش به 90 ميليون دينار رسيد. از اين مبلغ 10 ميليون دينار اختصاص به دانشجويان نيازمند داشته است. (72)
در نهايت مطابق اظهارات دکتر نصري الربضي مدير صندوق تحقيقات علمي در وزارت آموزش عالي در سال 2010، 5/8 ميليون دينار هزينه تحقيقات علمي در اردن طي دوسال اخير شده است. طي اين دو سال 100 هزار دينار براي هر تحقيق علمي صرف مي شود و حدود 60 درصد از محققاني که درخواست بودجه داشته اند مورد حمايت واقع شده اند.
بالاترين حمايت از تحقيقات در زمينه علوم کشاورزي و پزشکي صورت گرفته است. پس از آن علوم مهندسي، علوم پزشکي، داروسازي و علوم پايه قرار دارند و بيشترين حمايت مالي نيز از علوم مهندسي صورت گرفته است.
بيشترين تحقيقات علمي در زمينه هاي فوق، به ترتيب از دانشگاه اردن، علوم و فناوري، يرموک و موته بوده است.(73)
بودجه دانشگاه علوم و فناوري اردن (جامعه العلوم و التکنولوجيا الاردنيه) در سال 2019 حدود 102ميليون دينار اردني بوده است که از اين مبلغ 5 درصد آن به تحقيقات علمي اختصاص داده شده است؛ در مجموع کل بودجه تحقيقات علمي 8 ميليون دينار تخمين زده شده است. (74)
بودجه دانشگاه اردن (الجامعه الاردنيه) در سال 2014 حدود 143ميليون دينار و در سال 2013 حدود 131ميليون دينار اردني بوده است. (75)
حدود 80 درصد از بودجه دانشگاه ها در اردن صرف حقوق کارمندان و بقيه بودجه صرف کارهاي زير بنايي و خدمات مربوط به دانشجويان مي گردد. اين در حالي است که اغلب دانشگاه هاي اردن بدهي هاي قابل توجهي دارند که آنها را از تحقق اهدافشان باز مي‌دارد.(76)
نیز نگاه کنید به
بودجه تحقيقاتی در دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتی کوبا؛ بودجه تحقیقاتی دانشگاه های بنگلادش؛ اعتبار پژوهشی دانشگاه های کانادا؛ بودجه تحقيقاتی در دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتی ژاپن؛ بودجه تحقیقاتی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی سنگال؛ بودجه تحقيقاتی دانشگاه‌ها در مالی؛ بودجه تحقیقاتی دانشگاه های اتیوپی؛ بودجه تحقیقاتی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی سیرالئون؛ بودجه تحقیقاتی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی قزاقستان؛ بودجه تحقیقاتی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی آرژانتین