هنر دوره فئودال گسسته روسیه

هنر دوره فئودال گسسته ( قرن 12 تا اواسط قرن 13)

همزمان با پیروزی جهانی فئودالیزم و رشد سریع زمین داری های بزرگ، اتحاد روسیه و نیروی متحد کنندهکیف به سستی گرائید. تضمین حاکمیت اربابان فئودال بر دهقانان اسیر و مردم صنعت گر شهری در تمامی قلمرو حاکمیت دولت روسیه باستان مشکل شد. در مناطق مختلف "شبه حکومت ها"ی فئودالی شکل گرفته و تقویت شد- قلمرو شاهزاده نشین با پایتخت خود، با اشراف فئودال و سلسله های شاهزاده ای خود، با ارتباطات اقتصادی- فرهنگی و منافع سیاسی خاص خود.از نشانه های از هم گسستن روسیه باستان می توان تقسیم آن را میان نوادگان یاروسلاو مودری برشمرد. در قرن 12 دوره جدیدی در تاریخ روسیه آغاز می شود. دوره گسستگی فئودالی. تاریخ دولت واحد روسیه باستان جای خود را به مبارزه و رقابت بین حوزه های سیاسی و اقتصادی مستقل فئودالی در نووگراد، پُلتسک، اسمالِنسک، والینسک، چِرنیگُف، ولادیمیر-سوزدال و ... می دهد. در همین رابطه پروسه ی واحد توسعه هنری نیز به دسته ای از جریان های منطقه ای تجزیه می شود، که شامل مکاتب هنری منطقه ایمی شود، کهبه ویژه در معماری به چشم می خورد. جریانات دوره مسائل جدیدی را پیش پای معماری می نهد: ساخت شهرهای فئودالی جدید با استحکامات آن، قصرهای شاهزادگان، مستقلات ملاکان، صومعه ها و کلیساها. کی یف و نووگراد با توجه به وسعت خود اولین شهر های فئودالی جدید شدند. قسمت های مهم شهر عبارت بودند از: استحکامات اصلی شهر- کاخ حکومتی، یا کرِمل، که مرکز اداری حکومتی بوده و جایگاه فئودال های عالی رتبه شهر بود، و در مجاورت آن مرکز تجاری شهر، که اغلب تحت حمایت استحکامات دفاعی قرار داشت. توسعه شهرها خود به خود، با شکل گرفتن یک شبکه از خیابان ها اغلب با درختان تنومند پیش رفت. ساخت و ساز این مراکز شهری ، بیشتر متوسط بود، اما همه اینها در تلاش برای شبیه سازی کی یفو رقابت با "مادر شهرهای روسی" بودند. گسستگی فئودالی هرچند که نیروی سیاسی- نظامی مردم روسیه را تضعیف کرد و تسخیر روسیه توسط تاتارها آن را راحت تر کرد، با این حال از دوره های مترقی در تاریخ روس به شمار می آید. در این دوره به سرعت نیروهای تولیدی محلی توسعه یافتند، شهرهای جدید رشد کرند، جمعیت صنعتی- تجاری آنها پیشرفت کردند. میراث فرهنگی دولت روسیه باستان در این دوره، با انتقال بهشهرها و روستاهای دورافتاده سرزمین روسیه، به گونه ای عمیق و گسترده توسعه می یابد: در عمران و گسترش آن نیروهای محلی وسیعی دست دارند، فرهنگ در توده مردم نسبت به قرن های 11-10 نفوذ عمیق تر داشت. با تمام ویژگی های متمایز در توسعه مکاتب هنری منطقه ای، دوره فئودالی گسسته مرتبط با زندگی محلی و سنت های هنری، شرایط موجود ویژه ی سیاسی- اجتماعی، تفاوت در روابط خارجی شاهزاده نشین های یاد شده و امثال آن بوده است. تمامی این مکاتب با وجود تمایزات محلی اتحاد روسی را حفظ کرده اند. این اتحاد در وحله اول به خاطر توسعه سریع شهرها و صنعت شهری، که بیانگر وحدت خاص فرهنگ مادی روسی است، دوم اینکه میراث فرهنگی و هنری مشترک کی یف می باشد، سوم اینکه، کلی از سیستم فئودالی بوده، و در پایان اینکه وحدت ملت روسیه که در دوره روسیه باستان ساخته شده است، و گسستگی فئودالی آن را از بین نبرده است، بوده است. هنر روسیه در قرن 12 تا اوسط قرن 13 طی یک دوره کوتاه تاریخی،با خلق یک سری آثار برجسته در تمامی زمینه های آثار هنری، مسیر بزرگ و درخشانی را پیمود. ویژگی برخی از آثار این دوره چنان است که می توان با دلایل منطقی از شروع تبلور در ویژگی های تماما روسی ملیهنر سخن گفت.

(Энциклопедия"История русского искусства" под ред. Н.Г. Машковцева (М., 1957, т.1).)