موافقت نامه‌های فرهنگی روسیه و ایران

موافقتنامه های فرهنگی

موافقت نامه فرهنگی بین ایران و روسیه قدمتی چهل و شش ساله دارد. در سال 1345 اولين موافقتنامه مربوط به مسائل فرهنگی ميان روسيه و ايران به امضا رسيد.در این موافقتنامه بر توسعه ارتباطات علمی، هنری، و ورزشی میان دو دولت تاکید شده بود( آقازاده، 1383: 34). در سال 1350 توافق نامه همکاری های علمی و فنی بين دو کشور منعقد شد که براساس آن برنامه پنج ساله مبادلات فرهنگی تهيه و تنظيم گرديد. دررشته شرق شناسي تما سهاي مراکزتحقيقات فرهنگي ايران با مراکز مسکو، دوشنبه، لنينگراد و تفليس و باکو گسترده بود.ازپروژه هاي مشترک آن زمان مي توان به يادداشت هاي" ايران در قرون وسطی"اشاره کرد که  در شوروي آماده ودر ايران منتش رشد .درآن زمان شعر حافظ، خيام، عطار و باباکوهي شيرازي را ترجمه مي کردند. گفته می شود که در آن زمان روند تماسهای فرهنگی دو کشور يکطرفه بود و بيشتر به سمت تبليغ دستآوردهای اتحاد شوروی سوق داده می شد.  زيرا سياست کلی دولت شوروی بر معرفی هرچه بيشتر دستآوردهای جامعه سوسياليستی در سرتاسر جهان معطوف بود و هزينه قابل ملاحظه ای هم برای اين امر اختصاص يافته بود. اما در همين زمان در کشور ما موسسات بسياری مشغول معرفی هنر و ادبيات ايران بودند و آثار شاعران و نويسندگان ايرانی را به زبان روسی و بهترين آثار ادبيات روسی و شوروی را به زبان فارسی ترجمه می کردند و اقدام به برگزاری نمايشگاهها برای معرفی هنر ايرانی می نمودند. طی دو دهه آخر قرن ۲۰ تحولات اساسی که در ساختار سياسی و اجتماعی هر دو کشور صورت گرفت,  باعث رکود روابط فرهنگی بين دو کشور گرديد. بعد از پيروزی انقلاب اسلامی ايران و اعلام اصل "نه شرقی نه غربی" به عنوان خط مشی سياسی خارجی ايران روابط فرهنگی دو کشور قطع شد.  اتحاد شوروی دولت کمونيستی بود و به آن لقب  "شيطان کوچک" داده شد.   به درخواست دولت ايران مرکز فرهنگی اتحاد شوروی در تهران تعطيل شد(دونایوا، 1389: 73).

در سال های گذشته یک یادداشت تفاهم همکاری فرهنگی دیگر بین دو کشور در سال 1387 در مسکو منعقد شد(کریمی ریابی، 1388: 188). بر اساس این موافقت نامه، جهت های اصلی همکاری فرهنگی دو کشور در سالهای اخير عبارتند از :

۱- تماسهای علمی؛

۲- مبادله دانشجو.  دولت روسيه سالانه ۲۰ الی ۳۰ بورس تحصيلی برای جوانان ايرانی واگذار می کند و تقريبا" تعداد۰ ۱۰۰ دانشجو هم به هزينه خود در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی روسيه تحصيل می کنند؛

۳- ترجمه کتابهای علمی, ادبی, فلسفی و گسترش زبان...؛

۴- تماس ها در رشته اطلاع رسانی؛

۵- گسترش تماسها در زمينه گردشگری.  در سال   ۲۰۰۷ميلادی تقريبا" ۶ هزار گردشگر ايرانی وارد کشور روسيه شدند.  بين شرکتهای جهانگردی دو کشور همکاری برقرار شده و شمارگردشگران بازديدکننده از دو کشور همچنان روبه افزايش است.

۶- مبادله فرهنگی در رشته تئاتر و سينما.

۷- گسترش رفت و آمدهای ورزشی.

۸- گفتگوی بين اديان(دونایوا،1389: 77).

همچنین،  اهمیت  گسترش زمینه های مختلف فرهنگی و هنری  و تبادل گروههای موسیقی تئاتر و فولکلور  در یادداشت تفاهم وزارت فرهنگ و ارتباطات جمعی روسیه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران در ۲۴  آوریل 2008، در مسکو به امضا رسید  خاطرنشان شده است. بر اساس مفاد این موافقتنامه، کلیات مراودات و برنامه‌های فرهنگی ایران و روسیه در طول سالهای 2008 تا 2010 میلادی تعیین و اجرایی خواهد شد. مهدی مصطفوی،رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مشاور رئیس جمهور و میخاییل شویدکوی،رییس آژانس فرهنگ و سینمای روسیه هنگام امضای این موافقتنامه بر ضرورت گسترش همکاریهای فرهنگی - هنری دو کشور تاکید کردند. رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران با اشاره به روابط خوب سیاسی ایران و روسیه و تاثیر این روابط بر حاکمیت صلح و آرامش در منطقه، خواستار تعمیق هرچه بیشتر مناسبات فرهنگی دو کشور شده و  ایجاد نمایشگاههای فرهنگی، همکاریها در زمینه هنرهای تجسمی،گروههای هنری و موسیقی و نیز همکاری های بین ادیان را از زمینه‌های مناسب برای فعالیت ای فرهنگی ایران و روسیه دانست. رییس آژانس فرهنگ و سینمای روسیه نیز خواستار حضور گروههای موسیقی و تئاتر و نیز سینماگران ایرانی در روسیه و حضور آنها در جشنواره‌های فیلم و موسیقی در کشورش شد.

همچنینف توافقنامه گسترش روابط انسانی میان ایران و روسیه در انستیتو تمدن جهانی مسکو طی مراسمی با حضور ولادیمیر ژیرینوفسکی رهبر حزب لیبرال دموکرات روسیه، نایب رئیس مجلس دوما و موسس انستیتو تمدن جهانی و ولادیمیر بروخانف رئیس انستیتو تمدن جهانی، خانم ایرینا آبرامنکو رئیس سازمان "پرسیا" و جمعی از اساتید دانشگاه و نمایندگان مجلس دومای روسیه و همچنین سفیر و رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مسکو غلامرضا انصاری و مهدی ایمانی پور،  امضا شده است. این توافقنامه را از سوی روسیه ولادیمیر ژیرینوفسکی و از سوی ایران آقای فرهاد سعیدی موسس سازمان توسعه روابط فرهنگی با ایران "پرسیا" امضاء کردند. توافقنامه یادشده، همکاری های دو کشور در زمینه های انسانی، مبادله دانشجویان، ایجاد کرسی ایران شناسی در انستیو تمدن جهانی، چاپ کتاب، کمک به دانشجویان ایرانی برای تحصیل در روسیه، فعالیت های توریستی، مطالعات علمی و مطالعه پیرامون روابط اقتصادی میان دو کشور ایران و روسیه را در نظر دارد. نایب رئیس مجلس دومای روسیه اظهار داشت که هدف از این امر، تحکیم روابط با ایران می باشد تا شناختی درست و دقیق از این کشور وجود داشته باشد. وی شناخت درست را ضامن امنیت دانسته و بعنوان نمونه خاطر نشان ساخت که "اگر کارشناسان ارزیابی درستی از اوضاع افغانستان ارائه می دانند، جنگ شوروی و افغانستان راه نمی افتاد". ژیرینوفسکی امضای این توافقنامه را ورود به سطحی جدید از روابط میان دو کشور خوانده و یادآور شد که ایران یکی از همسایگان مهم فدراسیون روسیه است. غلامرضا انصاری سفیر جمهوری اسلامی ایران نیز طی سخنرانی خود با اشاره به موقعیت ویژه ایران و روسیه، یادآور شد ریشه بسیاری از مشکلات در منطقه تمایل برخی از کشورها برای تسلط بر جهان است. وی اظهار داشت که "زندگی صلح آمیز تنها با احترام به یکدیگر ممکن است". علاوه بر این، سفیر ایران بهترین راه ارتباطات فرهنگی بین دو کشور را ارتباط علمی نامیده و ابراز امیدواری کرد که شرایطی برای ورود دانشجویان ایران به روسیه و آشنایی با این کشور ایجاد شود. آقای انصاری با اشاره به توافقنامه منعقد شده، اظهار داشت که تبادل دانشجو بین دو کشور بمعنای اندیشیدن و ساختن آینده است. وی ابراز آمادگی نمود تا به تحکیم و توسعه این گونه ارتباطات و نیز مبادله توریستی یاری رساند. همچنین سفیر ایران خاطر نشان ساخت که در این راستا دو کشور اراده کرده اند که چنین روابطی را تقویت کنند(www.hamshahrionline).