سیاست ها و برنامه‌های عراق در حوزه زنان

زنان نیمی از جامعه عراق را تشکیل می دهند.بر اساس آمار منتشر شده از سوی وزارت برنامه ریزی عراق زنان 49/5 درصد جامعه عراق را تشکیل می دهند. بر همین اساس زنان در عراق یکی از مخاطبین اصلی برنامه های فرهنگی به شمار می‌روند. کشورهای غربی و سازمان های بین المللی با توجه به اهمیت زنان در جامعه عراق تلاش ها و اقدامات خود را برای تاثیرگذاری بر این بخش تاثیرگذار از جامعه عراق شروع کرده اند. این تلاش ها اگر چه بعد از سقوط حاکمیت عراق شروع شد اما طی چند سال اخیر سرعت آن افزایش یافته است. یکی از مواردی که بسیار بر آن تاکید شده است موضوع توانمند سازی زنان به خصوص در حوزه اقتصادی است. برنامه توانمند سازی زنان عراق را می توان در دو بستر نگریست. نخست بستر ملی و در این بستر اقداماتی در راستای بهبود شرایط کسب و کار برای زنان و همچنین ایجاد فرصت های برابر اقتصادی در جریان است. در این زمینه باید به طور خاص به اهداف سند 2030 که در آن به برابری جنسیتی و هم چنین ایجاد فرصت های برابر برای زنان و مردان اشاره شده است، توجه ویژه داشت. در این خصوص دولت عراق خود را متعهد به اجرایی سازی اهداف این سند بین المللی می داند. بستر دومی که برنامه توانمند سازی زنان عراقی در آن جریان دارد بستر منطقه ای است. در این بستر عراق به عنوان عضوی مهم و تاثیرگذار در خاورمیانه هدف ابتکارات منطقه‌ای در حوزه توانمند سازی زنان به شمار می‌رود.

عراق به عنوان عضوی از ابتکار جنسیتی منطقه‌ای مشرق متعهد شده است که میزان اشتغال زنان را در یک بازه زمانی پنج ساله از 13 درصد به 18 درصد برساند. این امر بدان معنا است که عراق در این بازه زمانی به میزان 38 درصد اشتغال زنان را افزایش خواهد داد. در این راستا دولت عراق با ارائه یک برنامه عملیاتی و هم چنین ارائه برنامه های کوتاه مدت در راستای تحقق این هدف کوشیده است. راهبرد دولت عراق در زمینه توانمند سازی اقتصادی زنان بر پایه یک راهبرد پنج ستونی استوار است.پنج ستون اصلی راهبرد دولت عراق عبارتند از:

• اصلاحات قانونی و سیاستگذاری؛
• اشتغال در بخش خصوصی؛
• کارآفرینی و دسترسی به منابع مالی برای راه اندازی کسب و کار؛
• بخش عمومی(دولتی) پاسخگو در حوزه جنسیتی؛
• و در نهایت فضای اجتماعی.

بخشی از این راهبرد در قالب تغییراتی است که باید در حوزه های مختلف صورت پذیرد در این زمینه می‌توان به حوزه قانون و سیاستگذاری و فضای اجتماعی هم اشاره کرد. در حوزه دولتی نیز باید مسئولیت پذیری در خصوص زنان افزایش یابد. اما مهم ترین نکته این راهبرد آن است که دولت عراق بر خلاف گرایش های موجود در میان اقشار مختلف مردم عراق مبنی بر استخدام در حوزه دولتی، ترجیح می دهد تا توانمند‌سازی اقتصادی زنان در عراق از بستر بخش خصوصی صورت پذیرد. در کنار نقش آفرینی بخش خصوصی در زمینه به کارگیری زنان، ایجاد کسب و کار توسط آنان  با ارائه کمک‌های مالی در این زمینه مطلوب دولت عراق است.

علاوه بر طرح توانمندسازی اقتصادی، دولت عراق طرحهای متعدد دیگری را نیز برای حمایت از زنان و بهبود وضعیت آنها دنبال می‌کند که از مهمترین آنها عبارتند از:

• طرح‌های حمایتی برای زنان آسیب‌دیده از خشونت؛
• طرح ملی سلامت و بهداشت زنان؛
• حمایت از حضور زنان در عرصه‌های سیاسی و مدیریتی؛
• برنامه‌های ارتقای حقوق زنان در مناطق بحران‌زده و؛
• نوآوری‌های رسانه‌ای و فرهنگی برای زنان.

در مجموع، عراق در زمینه ارتقای وضعیت زنان در سال‌های اخیر اقداماتی را در قالب طرح‌های کلان، نوآوری‌ها و تجارب مختلف انجام داده است. با این حال، چالش‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی همچنان به‌عنوان موانع اصلی در اجرای کامل این طرح‌ها باقی می‌ماند.

نیز نگاه کنید به

زن در عراق؛ اشتغال زنان در فرانسه؛ وضعیت اشتغال زنان اتیوپی؛ اشتغال زنان اردن

نویسنده مقاله

معصومه فاریابی