موسیقی در تونس
تونسیها عاشق موسیقی هستند، موسیقی بربری پس از موسیقی زنگیان که در عصر حجر ریشه دارد، کهنترین موسیقی تونسی است که تاکنون باقی مانده است و در طول تاریخ استفاده شده است. موسیقی فینیقی پس از موسیقی بربری وارد تونس شد و دارای
نغماتی است که ریشه در موسیقی سامی دارد. آنگاه موسیقی رومی و بیزانسی که از موسیقی یونانی متأثر بود، وارد تونس شد.
موسیقی «حداء» که همان صدای موزونی است که برای شتران خوانده میشود که عربهای مسلمان وارد تونس کردند و در زندگی قبیلهای تونسیها، بهویژه در مناطق بیابانی این کشور رواج فراوانی یافت. موسیقی حداء هنوز هم در مناطقی از تونس، مانند منطقه قبایلنشین مرازیق، واقع در جنوب غرب تونس رواج دارد. ارتباط موسیقی قیروان و اندلس از قرن سوم شروع شد (جنحانی، ۱۱۹:۱۹۶۸).
موسیقی تونسی از هنگام تشکیل حکومت والیان در شمال إفریقیه تاکنون آمیختهای از موسیقی عربی، ایرانی و یونانی است (کعاک، ۱۳۸۷: ۱۹۱). ابوالحسن علی بن نافع مشهور به زریاب (۱۷۳-۲۳۸ ق) که از شاگردان اسحاق موصلی، آهنگساز معروف دربار هارونالرشید عباسی بود، در زمان حکومت اغلبیان وارد تونس شد و موسیقی عراقی را، که متأثر از موسیقی ایرانی بود، در این منطقه رواج داد، پس از او مؤنس بغدادی (د۳۱۴ق) موسیقی بغدادی- ایرانی را در شهر مهدیه گسترش داد (همان: ۴۲)، موسیقی اندلسی و موسیقی هلالی نیز در دوران صنهاجیان بود که وارد تونس شد (عبدالسلام، ۹۷:۱۹۸۷).
موسیقیهای رایج تونس در دوران عثمانیان عبارت بود از: موسیقی عربی، موسیقی اندلسی و موسیقی ترکی که محتوای آن قصاید و موشحات بود و از ابزاری مانند عود وکمانچه بسیار استفاده میشد. موسیقی تونس را در دوران معاصر میتوان به سه بخش عمده موسیقی مدرن (به زبان عربی فصیح یا زبان محلی)، موسیقی کلاسیک (شامل مألوف، تواشیح و مدیحهخوانی) و موسیقی
۲۲۳
۲۲۴
مردمی (نغمات محلی) تقسیم کرد. امروزه، تونس دارای دهها گروه موسیقی دینی، مانند سلامیه است.گروه موسیقی ارکستر سمفونی ملی تونس در سال ۱۹۶۹ میلادی راهاندازی شد و صالح مهدی، ژان پل نیکول فرانسوی، احمد عاشور و سام سلیمان رهبری آن را به ترتیب بر عهده داشتند.
«مرکز موسیقی عربی مدیترانهای»، معروف به نجمةالزهراء، واقع در منطقه زیبای سیدی بوسعید شهر تونس، مهمترین نهاد دولتی فعال در عرصه موسیقی است، این مرکز شامل بخشهای گوناگونی مانند موزه، آرشیو صدا و مجموعه باغهای اندلسی، فارسی و نارنج است که هرساله جشنواره بینالمللی موسیقی قرطاج را با حضور هنرمندانی ملی و بینالمللی برگزار میکند.
جشنواره موسیقی قرطاج در سال ۱۹۸۶ راهاندازی شد و در سال ۲۰۱۰ میلادی به «ایام قرطاج الموسیقیة» تغییر نام داد. استاد شهرام ناظری با هماهنگی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تونس در سالهای ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ شمسی و برای نخستینبار به این جشنواره دعوت شد؛ اجرای برنامه او با استقبال بسیار حاضران روبهرو شد. پیش از استاد ناظری هنرمند ایرانی علیرضا قربانی در این جشنواره برنامه اجرا کرده بود.
صالح مهدی (متولد ۱۹۲۵م) و لطفی بوشناق (متولد ۱۹۵۲م) از برجستهترین خوانندگان مرد موسیقی سنتی دینی هستند. دکتر صالح مهدی دکتری خود را در رشته موسیقی از فرانسه گرفته و کتابهای متعددی نیز در زمینه موسیقی تألیف کرده است. استاد محمد بوذینه نیز که در تاریخ و فرهنگ تونس متخصص است، دارای تألیفاتی در موضوع موسیقی تونس و مشاهیر آن است.
تونسیها به موسیقی ملل، بهویژه ترانههای لبنانی، فرانسوی و ایرانی بسیار علاقه دارند. قانون کپیرایت در تونس اجرا نمیشود و عملا نظارتی بر تکثیر انواع سیدیهای فیلم و موسیقی نیز صورت نمیگیرد. سازمان ملی موسیقی و مرکز ملی موسیقی و هنرهای مردمی از دیگر مراکز فعال تونس در عرصه موسیقی است.